برخی ناظران بین‌المللی، اقتصاد ایران در پسابرجام را بزرگ‌ترین فرصت اقتصادی پس از فروریختن دیوار برلین دانسته‌اند. در عین حال برخی دیگر عنوان کرده‌اند که اقتصاد ایران هم‌اکنون همچون یک فضای غبارآلود است، نمی‌دانیم که وقتی این غبارها فرو نشست با یک باغ سرسبز و آباد مواجه خواهیم شد یا یک بیابان بی‌آب و علف! این نشان از عدم شناخت بین‌المللی از اقتصاد ایران است. در حدیثی از بزرگان دین عنوان شده است که «مردم دشمن آنچه هستند که نمی‌شناسند.»
اقتصاد ایران نیز تاکنون برای دنیا ناشناخته بوده است که البته فضای مسموم و تبلیغات بین‌المللی علیه کشورمان نیز موجب تشدید این وضعیت شده است. بنابراین یکی از اقداماتی که باید به طور جدی انجام شود، ارائه تصویر مناسب از اقتصاد ایران است. اتفاقا این موضوع در ادبیات جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به طور گسترده‌ای و تحت عنوان (Image Building) مورد توجه قرار گرفته است. منظور از این عبارت این است که تصویر مناسبی از کشور، به‌عنوان مقصد جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دنیا ارائه شود.
اما سوال این است که این تصویرسازی توسط چه کسی باید صورت گیرد؟ معمولا در دنیا بخشی از این کار توسط دولت‌ها و آژانس‌های تشویق سرمایه‌گذاری در هر کشورها صورت می‌گیرد، ولی آیا این کار لزوما و تنها توسط دولت و نهادهای دولتی باید صورت گیرد؟ آیا توان، انگیزه، تخصص و منابع لازم در نهادهای دولتی وجود دارد؟ آیا اصولا اگر این کار به نهادهای دولتی واگذار شود، نتیجه مطلوبی حاصل خواهد شد؟
صنعت گردشگری، مثال بسیار خوبی از این وضعیت است. تقاضای گسترده جهانی برای دیدار از کشورمان از یکسو و درک و فرصت‌شناسی بخش خصوصی و مردمی برای بهره‌برداری از این وضعیت، باعث رونق گردشگری در کشور شده است. سوال این است که اقدامات دولت در این خصوص چه بوده است؟ اقدامات دولت عموما از جنس اقدامات کلی و اساسی بوده است: یکی اینکه تنش‌های بین‌المللی علیه کشورمان را حل و فصل کند و دیگری تامین امنیت. به این ترتیب با فراهم شدن شرایط اولیه در نتیجه تلاش‌های مجموعه دولت و نظام، اشتیاق جهانی برای دیدار از ایران و ظرفیت‌های موجود و شمّ اقتصادی بخش خصوصی موجب رونق صنعت گردشگری در کشور شده است.
در موضوع سرمایه‌گذاری خارجی نیز کمابیش همین وضعیت حاکم است. دولت و نظام تکلیف خود را تا حد زیادی انجام داده که عبارت است از باز کردن سنگ تحریم از پای اقتصاد. از این پس نوبت مردم است که چه به‌صورت داوطلبانه و غیرانتفاعی و چه با انگیزه‌های سودآوری در ارائه چهره مطلوب از ایران و بهره‌مندی از مزایای پیوند با اقتصاد جهانی تلاش کنند. پیشنهاد رئیس اتاق بازرگانی ایران برای تشویق سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در ایران از طریق شبکه‌های اجتماعی و استفاده از ظرفیت‌های ایرانیان داخل و خارج کشور، یکی از این دست اقدامات است. فراموش نکنیم که «اقدام و عمل» منحصر به دولت نمی‌شود؛ همه ما باید اقدام و عمل کنیم.
مهدی نصرتی* – مجتبی لشگربلوکی**
پاورقی‌ها
* کارشناس و مشاور سرمایه‌گذاری خارجی
** مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی
