چگونه باید انتقاد نمائیم تاسبب رنجش دیگران نشویم؟
انتقاد بردوگونه است : انتقاد سازنده وانتقاد غیرسازنده (افشاگری)
منظور از انتقاد ، اصلاح است واگردرغیراین صورت باشد نه تنها مقصود حاصل نمی گردد بلکه اثرات نامطلوب وناخوشایندی برجای می گذارد.
با توجه به اینکه می دانیم که دیگران فقط از تعریف وتمجید ما خوشحال شده وازانتقاد بشدت بیزار می باشند .
حال سئوال این است پس چرا بیهوده انتقاد نمائیم که موجبات ناراحتی ورنجش دیگران را فراهم نمائیم؟ وپاسخ این است که: انتقاد عمل دوستان واقعی وتمجید وتعریف بی مورد کار دشمنان است. اگرهنگامیکه مرتکب اشتباهی می شویم وتوسط دوستان واقعی مورد انتقاد واقع شویم ، می توانیم بدین وسیله به اشتباهات خود پی برده وازتکرار آن جلوگیری گردد ولی اگر مورد انتقاد واقع نشده ، بلکه توسط دیگران مورد تعریف وتمجید قرار گیریم نه تنها متوجه اشتباهات خودنشده بلکه بعلت تکرار این اشتباهات موجبات نابودی خودرا فراهم می نمائیم.
اما اگر طوری نسبت به اشتباهات دیگران انتقاد نمائیم که سبب عکس العمل غیراصولی گردد، معنی ومفهوم آن این است که انتقاد بنحو احسن ونیزبخوبی انجام نشده است وبایستی درنحوه اعمال خود تجدید نظرنمائیم واگربهمین صورت ادامه دهیم موجبات رنجش انتقاد شونده فراهم می گردد.
اگرمقصود ازانتقاد ، اصلاح نبوده ومنظور تخریب باشد ، انتقاد سازنده نبوده بلکه افشاگری عیوب واشتباهات دیگران می باشد که عملی ناپسند بوده ودشمنی هارا منجر می گردد.
بنا براین بایستی درهنگام انتقاد نمودن همه جوانب درنظرگرفته شده که مبادا این انتقادات بی مورد اختلافات را سبب گردد.
برای اینکه انتقاد نمائیم ، ابتدا باید موضوع مورد انتقاد بدقت ودرستی مورد بررسی واقع شده وزمانی که به اشتباه بودن آن کاملا” واقف شدیم ، آنگاه با دقت ومهارت بسیار ونیز بازیرکی انتقاد نمائیم واین عمل نبایستی بصورت مستقیم صورت گیرد، زیرا اگر انتقاد مستقیم انجام گیرد ، مورد عکس العمل غیراصولی انتقاد شونده واقع می شود که نه تنها اثرات سازنده خودرا ازدست می دهد ، بلکه دشمنی هارا موجب می گرددوممکن است عواقب خطرناکی را برای انتقاد کننده ایجاد نماید .
بنابراین قبل از هرانتقادی بایستی به عواقب آن نیز فکرنمائیم که اگر نتوانیم بدرستی این عمل را انجام دهیم ، ممکن است اثرات مخربی برجای بگذارد که به راحتی نتوان اثرات زیان بار آن را جبران نمود.
با این مختصر توضیح به این نتیجه می رسیم که اگر میخواهیم انتقاد اثرات مثبت وموجبات اصلاح گردد بایستی بصورت غیرمستقیم انجام شده واز انتقاد نمودن بصورت مستقیم بشدت خودداری نموده که اگر به این شیوه رفتار نمائیم موجبات پیشرفت و ترقی را مهیا خواهیم نمود.
