منطقه آزاد ، ناحیه ای ازقلمرو کشوراست که خارج ازمحدوده قانونی ، اداری وفیزیکی تاسیسات گمرگی قراردارد . ورود وخروج سرمایه وسودبه آن وجابجائی نیروی کار متخصص درمنطقه بسهولت صورت می گیرد، وکالاها وموادخارجی که منع قانونی نداشته باشد را می توان بدون هرگونه مانع گمرگی ، ترانزیت ویا درانبارهای آن نگهداری ویا درکارخانه های مستقر درآن تغییر شکل داده وبه کالاهای دیگر تبدیل نمود.
بدین ترتیب ایجاد مناطق آزاد را نه به صورت اقدامی مجزا ومنفک از اقتصاد ملی ، بلکه باید بخشی از تلاش گسترده تر جهت توسعه اقتصادی اجتماعی تلقی کرد.درنتیجه ، ایجاد مناطق آزاد دربطن فعالیتهای اقتصادی ملی ، الزاما فراگردی هدفمند به شمار می آید که وظیفه آن کمک به رشد اقتصادی ، تقویت صنعتی شدن وفراهم سازی امکان مبادلات بازرگانی ، به ویژه درزمینه های صادراتی است.
مناطق آزادی که درکشورهای درحال توسعه احداث شده اند ، نتایج وعملکردهای متفاوتی داشته اند . اگرچه تجربه های موجود حاکی از موفقیتهای زیادی درهمه کشورها نیست، با این همه درشرایطی که توانائی برای اجرای سیاستهای فراگیر آزادسازی ، به ویژه برقراری معافیتهای گمرگی گسترده درسطح کشوری، وجودنداردوامکان ورود به بازارهای بین المللی نیز با موانع زیادی مواجه است، منطقه آزاد می تواند به عنوان مهمترین ابزار توسعه صنعتی وافزایش صادرات ازطریق جذب سرمایه های خارجی کاملا موثرباشد.
مزیت منطقه آزاد دراین است که اگر درست طراحی واجرا شود می تواند فضای مناسب جهت گسترش سرمایه گذاریهای صنعتی تجاری سودده با همکاری خارجیان را بوجود آورده وازاین طریق به پیشبرد تکنولوژی تولید صنعتی ، بازاریابی درکشورهای دیگر ، اصلاح سیاستها وتقویت توان اداری فنی جهت توسعه صنعتی یاری رساند .
افزون براین ، منطقه آزاد می تواند همچون الگوئی مناسب برای اقتصاد منطقه ای به دریافت مهارتهای جدید وگسترش آن دربخشهای مختلف بپردازد.منطقه آزاد درصورت موفقیت می تواند برروی اشتغال ، ترازپرداختها واصلاح مسیر توسعه اقتصاد ملی اثرات مثبتی داشته باشد.
برگرفته از: ماهنامه بررسیهای بازرگانی
