محمدرضا سعدی:
نهاد شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی که از ماهیت برنامه پنجم توسعه زاد و رشد پیدا کرده است، میزگردی با عنوان «چرا مسایل اقتصاد ایران حل نمی‌شوند» را برگزار کرد. نشانه‌های پرشماری در سطح اندیشه توسعه و در سطح کلان و در مناسبات بنگاه‌ها دیده می‌شوند که یادآور می‌شوند «مسایل اقتصاد ایران حل نشده‌اند». اشاره درست قائم‌مقام دبیر شورای گفت‌وگو به نوشته‌هایی از کتاب گنج شایگان جمالزاده و بیان سخنانی از علی‌اکبر داور و فریدون آدمیت در نوشته‌هایشان و تطبیق آنها با فنون برنامه‌های توسعه ایران به ویژه برنامه ششم توسعه نشان می‌دهد که به‌طور مثال هنوز ما الگوی توسعه خود را پیدا نکرده‌ایم. آیا قرار است الگوی توسعه ایران، کره‌جنوبی امروز باشد یا کره‌شمالی؟ آیا قرار است در مسیر توسعه ایران از روش‌های اقتصاد آزاد استفاده کنیم یا روش‌های برنامه‌ریزی؟ آیا اقتصاد ایران باید برای رشد پایدار و کم‌نوسان خود به منابع و پس‌اندازهای شهروندان خود اتکا کند یا می‌تواند و باید به منابع خارجی هم دست یابد؟ آیا صنعت باید محور توسعه باشد یا کشاورزی یا بازرگانی؟ آیا باید برای واردات تعرفه‌های بالا و دیوار بلند را در دستور کار قرار دهیم یا باید به عرف جامعه جهانی و دستورات سازمان تجارت جهانی عمل کنیم؟ آیا در صنعت باید به پتروشیمی اکتفا کنیم یا اینکه همه نوع صنایع را در ایران داشته باشیم؟ می‌توان به پرسش‌های یادشده بازهم اضافه کرد که برای جلوگیری از اطاله کلام به همین میزان بسنده می‌کنیم. واقعیت این است که دلیل اصلی، ریشه‌ای و همه‌سویه حل نشدن مسایل اقتصاد ایران از گنج شایگان جمالزاده تا سند برنامه ششم توسعه امروز یک چیز است: اقتصاد ایران در همه سطوح و در همه ابعاد و زوایا و ارکان و اجزا اسیر تغییر سرنوشت‌ساز سیاست بوده و هست. سیاست و قدرت سیاسی در ایران حرف اول را در تنظیم مناسبات میان مقوله‌های فرهنگ، جامعه و اقتصاد می‌زند و رفتار و گفتار مردان اقتصادی نیز از آهنگ سیاست تاثیر می‌پذیرند. پرسش مهم‌تر از پرسش این نوشته اما این است: اقتصاد ایران تا چه زمانی بدون حل مسایل اصلی‌اش می‌تواند به همین شکل و با همین ماهیت ادامه یابد؟ به نظر می‌رسد با توجه به مجموعه تحولات شتابان دنیای امروز و مجموعه امکانات مادی و اندیشه‌ای موجود در ایران، این زمان زیاد نخواهد بود و آن‌طور که اقتصاددانان اعتقاد دارند، اگر تا ۱۰ سال آینده کاری نکنیم، فاجعه اقتصادی به بار می‌آید. شتاب شگفت‌انگیز تسخیر بازارها از سوی کشورهایی مثل چین، هند، کره‌جنوبی، ترکیه و… راهی برای حفظ و بقای صنعت ایران در کلیت خودش باقی نمی‌گذارد و سرمایه‌گذاری‌های کلان کشورهای رقیب در گردشگری، پتروشیمی، نفت و گاز و سایر فعالیت‌ها فرصتی برای ایران نخواهد گذاشت تا هرگاه خواست، تکانی به خود دهد.
منبع:
