سیستم بازنشستگی در کشورهای مختلف متفاوت است و به همین دلیل زندگی سالمندان در هر کشوری تفاوت زیادی با دیگر کشورها دارد. روزنامه گاردین مقالهای در مورد برترین سیستمهای بازنشستگی در دنیا تهیه و در آن برترین کشورهای دنیا را برای بازنشسته شدن معرفی کرده است.
در تهیه این مقاله سه فاکتور مدنظر قرار گرفته است: اولین مسئله، وضعیت سلامت روانی سالمندان است بر مبنای سهم افراد بیش از ۵۰ سالی که حس میکنند زندگی آنها در مقایسه با سالهای ۳۵ تا ۴۹سالگی معنای متفاوت و بهتری پیدا کرده است؛ دومین مسئله مدنظر در این مطالعه نرخ فقر در دوره سالمندی بر مبنای سهم افراد بالای ۶۰ سال است که درآمدی کمتر از نصف متوسط دستمزد شاغلان دریافت میکنند. سومین فاکتور هم روابط اجتماعی سالمندان است بر مبنای سهم افراد بالای ۵۰ سالی که اعلام میکنند خانواده یا دوستانی دارند که در مواقع سختی میتوانند از حمایتهای آنها برخوردار شوند. این فاکتور در تأمین امنیت روانی در سالمندان از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا زندگی را برای این قشر بهتر و آسانتر میکند. در این مطالعه هر سه شاخص برای کشورهای مختلف محاسبه میشود و برآیند این سه، معیاری را ایجاد میکند که وضعیت کشورها را برای زندگی سالمندان نشان میدهد. این ردهبندی برمبنای اطلاعات سال ۲۰۱۵ میلادی تهیه شد و نشان داد کدام کشورها بهترین خدمات را به سالمندان ارائه میدهند.
استرالیا
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ، طبق مطالعه انجامشده توسط این روزنامه کشور استرالیا بهترین سیستم بازنشستگی دنیا را دارد. البته این جایگاه بعد از اجرای سیاستهای اصلاحاتی در کشور استرالیا در سالهای اخیر ایجاد شد. استرالیا با هدف جذب حداکثر افراد برای زندگی در این کشور، سیستمهای حمایتی زیادی ایجاد کرد که حمایت از سالمندان هم بخشی از آن است. در سال ۲۰۱۵ میلادی ارزش سیستم رفاهی در کشور استرالیا برابر با ۱۵۰میلیارد دلار بود ولی ضعف زیادی در خدماترسانی در این سیستم وجود داشت که سبب شد تا دولت طرح اصلاحات سیستم تأمین اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهد. مطالعات نشان میدهد حمایتهای زیاد دولت در قالب نظام بازنشستگی از سالمندان در این کشور سبب شده است تا افراد در این کشور عمری طولانیتر و تا سالهای پایانی عمر خود سطح سلامت بالاتری داشته باشند. این سلامت هم میتواند بهتر بودن وضعیت جسمی و هم بهتر بودن شرایط روانی را شامل شود که برای داشتن یک زندگی سالم ضروری است. در سال ۲۰۱۳ میلادی شمار افراد بالاتر از ۶۵ سال در استرالیا ۵۳۳ هزار نفر بیشتر از سال ۲۰۰۸ میلادی بود و ۱۷ درصد از افراد بالاتر از ۴۵ سال در این کشور اعلام کردند تا بعد از ۷۰سالگی کار خواهند کرد، زیرا از نظر جسمی و روانی توانایی لازم برای کار کردن را دارند. در سال ۲۰۱۲-۲۰۱۳ میلادی نیمی از مردان بازنشسته و یکچهارم زنان بازنشسته مستمریهای بازنشستگی دولتی را به عنوان اصلیترین منبع درآمد خود ذکر کردند.
این در حالی است که شمار افرادی که تنها به درآمد بازنشستگی برای تأمین معاش تکیه داشتند، در سال ۲۰۰۰ میلادی از ۴۵درصد کمتر بود. نکته جالب این است که افراد بالاتر از ۶۵ سال که حداقل ١٠ سال در این کشور زندگی کرده باشند حقوق بازنشستگی دولتی را دریافت میکنند و قرار است این سن تا سال ۲۰۲۳ میلادی به ۶۷ سال برسد. این برای افرادی که حتی در ۵۵ سالگی وارد استرالیا میشوند مزیتی مهم و برای جذب مهاجر است. در سال ۲۰۱۱ میلادی بالغ بر ۶۰درصد از ساکنان این کشور شامل این طرح میشدند و حداقل دریافتی ماهانه آنها برابر با ۷۷۶.۷۰ دلار استرالیا (یعنی۳۹۲ پوند) بود. این مبلغ به سالمندان مجرد داده می شد و ۶۳.۵ دلار استرالیا (برابر با ۳۲.۱۳ پوند) برای خرید دارو به آنها پرداخت میشد. البته بخشی از افراد، معافیتهای دارویی و درمانی برای سالمندان هم در این کشور لحاظ شده بود. اما سالمندان متأهل هر یک ۵۸۵.۵ دلار استرالیا در ماه (معادل ۲۹۶ پوند) دریافت میکنند که مجموع دریافتی هر دو فرد خانواده به هزارو ١٧١ دلار استرالیا میرسد. از طرف دیگر افراد بالای ۶۰ سال در استرالیا میتوانند از تخفیفات ویژهای برای مسافرتهای درونشهری و برونشهری برخوردار باشند و در خریدهای خردهفروشی هم امتیازهایی دریافت خواهند کرد. از طرف دیگر سالمندانی که در این کشور زندگی میکنند، بر طبق نظر سازمانهای بازنشستگی میتوانند از خدمات مراقبتهای خانگی یا مراقبت در مراکز نگهداری سالمندان هم برخوردار شوند. افراد بالاتر از ۶۵ سال در استرالیا میتوانند درخواست استفاده از مراقبتهای خانگی یا اسکان در مراکز نگهداری از سالمندان را بدهند. درخواست آنها بررسی میشود و در صورت تأیید توسط مقامات ذیربط این خدمات به رایگان در اختیارشان قرار میگیرد.
آلمان
آلمان یکی از برترین سیستمهای بازنشستگی را در دنیا دارد و افراد در تمام سالهای کاری خود حق بیمه و هزینههای درمانی را پرداخت میکنند و حتی مبلغی از دستمزد آنها بابت بیمههای بیکاری هم کسر میشود. در سال گذشته ۱۵.۵ درصد از درآمد ماهانه افراد در کشور آلمان برای هزینههای بهداشتی، سهدرصد برای بیمههای اشتغال و پرستاری که برای افراد بدون فرزند این سهم به ۱.۹۵ درصد تقلیل پیدا میکند و ۱۸.۹ درصد برای بیمههای بازنشستگی پرداخت و این سهمها بین کارمند و کارفرما تقسیم میشد و سهمی را کارفرما و بخشی را کارمند پرداخت میکردند. درنتیجه افراد سالمندی که در این کشور زندگی و کار کردهاند از سالهای اولیه کاری خود برای پیری و تأمین نیازهای این دوره برنامهریزی کردهاند و میتوانند علاوه بر مستمریهای ماهانه و بیمههای درمانی، در مورد نسخههای پزشکی و دارو و حتی عینک هم تحتپوشش بیمههای بازنشستگی در این کشور قرار بگیرند.
از زمانی که افراد تحت پوشش بیمههای بازنشستگی قرار گرفتهاند، پرداخت حق بیمه را آغاز میکنند و پس از بازنشستگی بین ۵۰ تا ۷۵ درصد از مبلغی را که دولت برای بازنشستگی آنها در نظر گرفته است، به صورت دستمزد ماهانه دریافت میکنند و مابقی در قالب هزینههای دیگر، ازجمله هزینههای بهداشتی و درمانی و دارویی، به آنها پرداخت میشود. آمار نشان میدهد ۸۵ درصد از افراد شاغل در این کشور تحت پوشش بیمههای بازنشستگی دولتی هستند ولی مبلغ حداقل و حداکثری برای پرداختهای ماهانه وجود ندارد و هر فرد بر مبنای دریافتی خود در سالهای کاری و موقعیت درآمدی و شغلی خود، دریافتی مشخصی دارد. سن نرمال بازنشستگی در آلمان برای افرادی که بعد از سال ۱۹۶۴ میلادی متولد شدهاند برابر با ۶۷ سال است ولی برای زنانی که ماههایی از سال را برای زایمان و نگهداری از فرزند در مرخصی هستند، شرایط خاصی در نظر گرفته میشود. گزارشهای تهیهشده توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نشان میدهد بیشترین شکاف پرداختی دستمزدهای بازنشستگی بین زنان و مردان تمامی کشورهای صنعتی، در آلمان دیده میشود. متوسط دریافتی ماهانه مردان در غرب آلمان برابر با هزارو ۵٢ یورو (معادل ۷۶۷.۴۶ پوند) است و مردانی که در ایالتهای شرقی آلمان زندگی میکنند به طور متوسط هزارو شش یورو (معادل ۷۳۳.۹) پوند دریافتی در هر ماه دارند. این در حالی است که زنان در آلمان غربی به طور متوسط ۷۰۵ یورو (معادل ۵۱۴ پوند) و در آلمان شرقی ۵۲۱ دلار (معادل ۳۸۰ پوند) ماهانه دریافت میکنند.
ژاپن
ژاپن یکی از پیرترین کشورهای آسیایی است و از هر چهار نفر ساکن این کشور، یک نفر بالای ۶۵ سال را دارد. انتظار میرود تا سال ۲۰۲۵ میلادی از هر سه نفر ساکن ژاپن یک نفر بالای ۶۵ سال داشته باشند. ژاپن رکورد بالاترین سن مرگ را دارد و این یکی از افتخارات دولت ژاپن است که با کمک حمایتهای مالی و بهداشتی توانسته است طول عمر مردم را افزایش دهد. ولی این افزایش طول عمر هزینههایی را هم برای دولت به همراه داشته است زیرا برای دوره طولانیتری باید دستمزدهای بازنشستگی پرداخت شود. از طرف دیگر با افزایش طول عمر مردم و کاهش نرخ موالید در این کشور تا یک دهه آینده از شمار افرادی که کار میکنند و حق بیمه بازنشستگی میپردازند، کاسته و بر شمار بازنشستگان افزوده میشود. در سال ۲۰۱۲ میلادی حداقل دستمزدهای بازنشستگی در این کشور برابر با ٧٨۶هزارو ۵٠٠ ین، معادل چهارهزارو ٣۴٢ پوند در سال (یعنی ۳۶۱.۸ پوند در ماه) بود.
طبق قانون بازنشستگی در کشور ژاپن تمامی افرادی که بین ۲۰ تا ۵۹ سال سن دارند باید تحت پوشش بیمههای بازنشستگی باشند و حق بیمه بپردازند ولی تنها افراد بالای ۶۵ سالی که حداقل ۲۵ سال در ژاپن کار کرده باشند میتوانند از حقوق بازنشستگی برخوردار شوند. کارمندان تماموقت شرکتهای ژاپنی و همسران آنها به طور اتوماتیک مشمول طرح بازنشستگی دولتی ژاپن قرار میگیرند و این مبلغ به حداقل مبلغ بیمه بازنشستگی که دریافت میکنند، اضافه میشود. آمار نشان میدهد ۸۵درصد از کل نیروی کاری فعال در کشور ژاپن تحت پوشش بازنشستگی کاری قرار دارند. از طرف دیگر، افراد بالاتر از ۷۵ سال تنها ۱۰درصد از هزینههای درمانی و پزشکی خود را میپردازند، مگر اینکه اعلام کنند از نظر درآمد و منابع مالی در سطح بالایی قرار دارند و هزینههای درمانی را میتوانند بپردازند. در حالت عادی تمامی افرادی که تحت پوشش بیمه هستند باید ۳۰ درصد از هزینههای درمانی را بپردازند. در برخی از شهرهای ژاپن تمامی هزینههای سفرهای درونشهری و برونشهری سالمندان هم برعهده دولت است و این به افزایش سطح رفاه سالمندان و بیشتر شدن قدرت جابهجایی آنها در سطح شهر و ارتقای سطح روانیشان منجر شده است.
نروژ
نروژ یکی از کشورهای اسکاندیناوی است که سیستم بازنشستگی توسعهیافتهتری دارد و در سالهای اخیر به دلیل افزایش متوسط دستمزد بازنشستگان، سطح فقر در میان مستمریبگیران کاهش یافته است. در این کشور سن بازنشستگی رسمی برای زنان و مردان ۶۷ سال است و این قانون از سال ۱۹۷۰ میلادی تاکنون در کشور اجرا شده. البته این امکان وجود دارد که از ۶۲ سالگی فرد خود را بازنشسته اعلام و از مزایای بازنشستگی استفاده کند ولی به کار تماموقت هم ادامه دهد. اغلب مردم ۶۷سالگی را سن بازنشستگی خود انتخاب میکنند. در سالهای اخیر سیستم بازنشستگی در نروژ تغییر کرده است ولی تا زمانیکه سیستم قبلی کاملا از دور خارج شود، هر دو سیستم در کشور فعال هستند و مزایای هر دو سیستم در اقتصاد کشور مشاهده میشود. باید در نظر داشت مبلغی که افراد در طول دوره کاری خود بهعنوان حق بیمه میپردازند بسیار زیاد است و حق بیمه هم بهطور افزایشی با ارتقای دستمزد افزایش پیدا میکند؛ به همین دلیل صندوقهای بازنشستگی توانایی مالی لازم برای پرداخت دستمزد مناسب به بازنشستگان این کشور را دارد و نرخ فقر در این کشور بسیار پایین است. در بیشترین حالت کارمندان بالغ بر ۵۰درصد از درآمدشان را به عنوان بیمه بازنشستگی پرداخت میکنند ولی بعد از اینکه ۴۰ سال از سالهای کاری آنها سپری شد، میتوانند ۶۷درصد از درآمدشان را بعد از کسر مالیات، بهعنوان مستمری بازنشستگی دریافت کنند.
نروژ هم مانند دیگر کشورهای صنعتی با مشکل افزایش سن و نرخ بازنشستگی روبهروست. از آنجا که شمار افرادی که وارد بازار کار میشوند کاهشی است و شمار مستمریبگیران روند افزایشی دارد، هرساله متوسط پرداختی به بازنشستگان در این کشور کاهش پیدا میکند. هماکنون ۷۰درصد از جمعیت بین ۵۵ تا ۶۴ سال نروژ هنوز بازنشسته نشدهاند و مشغول به کار هستند، درحالیکه به طور متوسط در اروپا ۵۰ درصد افرادی که در این رده سنی قرار دارند کار میکنند.
در ابتدای قرن بیستویکم میلادی نروژ سیستم بازنشستگی سخاوتمندتری داشت ولی هماکنون بازنشستگان نروژ تنها معادل ۵۰درصد دستمزد دوره کاری خود، حقوق بازنشستگی دریافت میکنند و اگر امید به زندگی افزایش یابد و سن بازنشستگی در این کشور رشد نکند، انتظار میرود دستمزدهای بازنشستگی در سالهای آتی روند کاهشی داشته باشد. طبق قوانین نروژ حداقل پرداختی به بازنشستگان برابر با یکسوم دستمزد آنها در سالهای کاریشان است ولی از خدماتی مانند تخفیفهای ویژه برای استفاده از حملونقل عمومی و ورود به موزهها برخوردار خواهند شد. بازنشستگان مانند دیگر افراد نیازمند در کشورهای سوئد و نروژ میتوانند برای دریافت حمایتهای مالی از طرف دولت اقدام کنند و بخشی از هزینههای درمانی یا هزینههای ناشی از شرایط خاص ذهنی و جسمی خود را پوشش دهند.
روسیه
سن بازنشستگی در روسیه مطابق استانداردهای اولیه اروپایی است. در این کشور متوسط سن بازنشستگی مردان ۶۰ و متوسط سن بازنشستگی زنان ۵۵ سال است. در سالهای اخیر در مورد افزایش سن بازنشستگی در این کشور صحبت شده است ولی از آنجا که امید به زندگی مردان در این کشور اندکی بیش از ۶۰ سال است، این تغییر در آینده نزدیک امکانپذیر نیست. وزیر اقتصاد و دارایی این کشور در مصاحبه اخیر خود اعلام کرد سن بازنشستگی باید بهتدریج افزایش یابد و به ۶۳سال برای زن و مرد برسد. همچنین در مورد ضرورت مطالعه بیشتر در مورد وضعیت مالی بازنشستگان هم مسائل تازهای مطرح شد که هنوز در میان قانونگذاران این کشور در حال بررسی است. از طرف دیگر افرادی که در شرایط سخت کار میکنند، از قبیل افرادی که در شمال روسیه و در مناطق بسیار سرد مشغول به کار هستند، یا مادرانی که بیش از پنج فرزند دارند، میتوانند زودتر از موعد مقرر درخواست بازنشستگی کنند.
طبق آمارهای اخیر، حداقل پرداختی مستمریبگیران در این کشور برابر با ۴۰ پوند در ماه است ولی بعد از اضافهشدن مزایای مختلف، هر بازنشسته روسی ۱۱۰ پوند در ماه دستمزد دریافت میکند که اندکی کمتر از یکسوم متوسط دستمزد ماهانه افراد است. از طرف دیگر، بازنشستهها در این کشور یارانههای سفر و تخفیفهای ویژه برای خرید دارو دریافت میکنند و میتوانند از آن برای خرید از سوپرمارکتهای زنجیرهای خاص که در روزهای خاص هفته اعلام میشود هم برخوردار شوند. البته سیستم بازنشستگی روسیه درسالهای اخیر با بحرانهای زیادی مواجه و این بحران بعد از تحریم اقتصادی این کشور توسط کشورهای غربی بیشتر هم شده است.
آمریکا
با افزایش سن جمعیت در آمریکا هر روز بر شمار سازمانها و نهادهایی که به وضعیت سالمندان در این کشور رسیدگی و برای بهبود شرایط زندگی آنها تلاش میکنند، افزوده میشود. اما در مورد میزان دریافتی سالمندان بعد از سن ۶۵ سال نمیتوان رقم واحدی اعلام کرد. میزان دریافتی سالمندان در این دوره به این بستگی دارد که در کدام ایالت زندگی میکنند و اینکه بعد از سن بازنشستگی به کار خود ادامه دادهاند یا خیر. از طرف دیگر، موقعیت شغلی این افراد طی سالهای کاری، میزان پسانداز و سرمایهگذاریشان تأثیر بهسزایی در دریافتی آنها در دوره بازنشستگی دارد. به گزارش مرکز حقوق بازنشستگان در واشنگتن، از میان ۴۴.۷ میلیون نفر بازنشستهای که در آمریکا زندگی میکنند نیمی درآمد کمتر از ۲۰هزار و ۳۸۰ دلار (معادل ۱۳هزار و ۲۷۱ پوند) در سال دارند که برابر با هزارو ١٠٠ پوند در هر ماه است. اما این تنها منبع درآمد سالمندان نیست بلکه بازنشستگان این کشور میتوانند از مزایای تأمین اجتماعی که رقمی بالغ بر ۱۵ هزار و ۱۳۲ دلار (٩هزارو ٨۵٢ پوند) در سال است، برخوردار شوند. این مبلغ در شرایطی به بازنشستگان پرداخت میشود که متوسط حقوق پرداختی به افراد شاغل در این کشور برابر با ۴۴ هزار و ۸۸۸ دلار آمریکاست. مطالعات نشان میدهد سه نفر از هر پنج نفری که از مزایای تأمین اجتماعی استفاده میکنند اعلام کردند این مبلغ نیمی از درآمدهای بازنشستگی آنها را تشکیل میدهد و سهم بزرگی در تأمین معاش آنها دارد ولی برای خانوارهای طبقه پایین اقتصادی این کمکهای مالی بسیارمهم است. پژوهشگران بر این باورند اهمیت زیاد مزایای تأمین اجتماعی در تأمین معاش سالمندان آمریکایی نشان از دستمزد پایین این قشر و احتمال بالای قرارگرفتن آنها در زیر خط فقر دارد و همین مسئله هم سبب شد تا اوباما بعد از رویکارآمدن از حمایتهای بهداشتی و درآمدی از سالمندان سخن بگوید، اما هنوز بعد از هشت سال بسیاری از اهداف و برنامههای او محقق نشده است.
آفریقای جنوبی
در این کشور دستمزدهای بازنشستگی به افراد بالای ۶۰ سال داده میشود. اگر این افراد مجرد باشند سالانه دوهزارو ٧۶٣ پوند دریافت و اگر متأهل باشند سالانه پنجهزارو ۵٢٧ پوند دریافت میکنند. البته این دستمزد در صورتی پرداخت میشود که دارایی سالمندان از ۴۶ هزار پوند کمتر باشد و تحت پوشش هیچ صندوق بازنشستگی دیگری قرار نداشته باشند. بازنشستگان در این کشور ماهانه ۷۵ پوند کمکهزینه دریافت میکنند و این مبلغ تنها در صورتی به آنها داده میشود که نیازمندی آنها به اثبات رسیده باشد. اما نکته مهم رایگانبودن خدمات بهداشتی و درمانی در بیمارستانها و مراکز دولتی این کشور است. از طرف دیگر، در بسیاری از خانههای سالمندان دولتی، خدمات رایگان در اختیار افراد قرار میگیرد و حملونقل هم برای این گروه از افراد رایگان است. اما افرادیکه پیش از ۳۰ سال کارکردن یا قبل از ۶۰سالگی درخواست بازنشستگی داده باشند، به طور متوسط ۳.۶ درصد در سال، دستمزد کمتری دریافت میکنند.
ایتالیا
دستمزد دولتی برای بازنشستههای ایتالیایی ۲۱۹ تا ۲۳۰ یورو (معادل ۱۵۹ تا ۱۶۷ پوند انگلستان) است که هر هفته به آنها پرداخت میشود. این مبلغ به افراد کمتر از ۸۰ سال داده میشود که رقمی معادل ۶۳۶ تا ۶۸۸ پوند در هر ماه است. افراد بالاتر از ۸۰ سال در ایتالیا هر هفته ۱۷۵ پوند دستمزد بازنشستگی دریافت میکنند که برابر با ۷۰۰ پوند است. سالمندان این کشور مانند دیگر اقشار جامعه ایتالیا میتوانند از خدمات بهداشتی و درمانی رایگان در کشور برخوردار شوند. خدمات دیگری که به سالمندان داده میشود بستگی به منطقه محل سکونت آنها دارد؛ مثلا افراد بالاتر از ۷۰ سال در رم میتوانند از اتوبوس و مترو رایگان استفاده کنند.
فرانسه
سن قانونی بازنشستگی در فرانسه ۶۲ سال است و این سن برای افرادی که بین سالهای ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۳ میلادی متولد شدهاند، اعلام شده است. دستمزد کامل بازنشستگی به افرادی داده میشود که بین ۴۰ تا ۴۳ سال در فرانسه کار کرده باشند، اما افرادی که سالهایی را برای نگهداری از فرزندشان مرخصی گرفته یا مسئول نگهداری یک فرد ناتوان بوده یا خود با مشکل جسمی مواجه شدهاند، میتوانند زمانی که به سن ۶۵ تا ۶۷ سال میرسند درخواست بازنشستگی و دستمزد کامل دریافت کنند بدون اینکه به تعداد سالهای کاری آنها توجهی شود. افرادی که در بخش خصوصی کار میکنند، بعد از ۲۵ سال میتوانند بازنشسته شوند و معادل ۷۵ درصد از درآمد خود را در شش ماه آخر کارشان، به عنوان مستمری بازنشستگی دریافت کنند. اما بازنشستهها در فرانسه در صورت تأهل ۱۴ هزار و ۹۰۴ یورو در سال و در صورت تجرد ٩هزارو ۶٠٠ یورو برابر با ششهزارو ٩٨٨ پوند دستمزد دریافت میکنند. این درحالی است که خط فقر برای یک نفر در فرانسه معادل هفتهزار یورو در سال و برای یک خانواده دونفری برابر با ۱۳ هزار یورو در هر سال است.
ایرلند
نظام بازنشستگی در ایرلند کموبیش شبیه انگلستان است. در این کشور هم بازنشستگان کمتر از ۸۰ سال ۱۵۹ تا ۱۶۷ پوند در هفته دستمزد دریافت میکنند، درحالیکه افراد بالاتر از ۸۰ سال ۱۷۵ پوند در هفته مستمری میگیرند. سالمندانی که اعلام کنند توان تأمین هزینههای گرمایی در زمستان را ندارند، میتوانند ماهانه ۲۰پوند بیشتر دریافت کنند. افراد بالاتر از ۷۰ سال میتوانند از برق و گاز رایگان استفاده کنند ولی این در صورتی است که شرایط مالی نامساعدی داشته باشند؛ حتی خدمات استفاده از شبکههای مختلف تلویزیونی به طور رایگان در اختیار این افراد قرار میگیرد تا بتوانند دوره سالمندی را بهخوبی پشتسر بگذارند.
منبع : http://www.tabnak.ir/fa/news/627278