به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سالهاست موضوع پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی مطرح است و اولین درخواست ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی در ۱۹ ژوئیه ۱۹۹۶ به این سازمان ارسال شد. ایران در ۲۶ مه ۲۰۰۵ به عنوان عضو ناظر سازمان تجارت جهانی پذیرفته شد و مدتی بعد ایران متن گزارش رژیم تجاری خود را تقدیم دبیرخانه سازمان تجارت جهانی نمود. با این حال برخی از کارشناسان با پیوستن به این سازمانها مخالفند و معتقدند نهادهایی همچون سازمان تجارت جهانی، تریبونی برای کشورهای توسعه یافته است که خواسته‌های شرکتهای خود را به کرسی بنشانند و هیچ کشوری به اندازه ی آمریکا در استفاده از سازمان تجارت جهانی برای گشودن بازارهای خارجی و دفاع از صنایع داخلی‌اش بهره مند نبوده است اما برخی دیگر از کارشناسان پیوستن به آن را برای توسعه کشور ضروری ارزیابی می‌کنند. در این رابطه با عبد‌الرضا امیرتاش، کارشناس حوزه اقتصاد گفت و گو کردیم.

تسنیم: با توجه به سابقه نهادهای اقتصادی بین المللی برخی از کارشناسان این نهادها را به عنوان سازمانهای استعمارگر معرفی می‌کنند و خواستار بازنگری در ارتباط با آنها هستند؛ در این رابطه نظرتان چیست؟

برای زیستن در دنیای کنونی مجبور هستیم که با سیستمهای جهانی تعامل داشته باشیم. بنابراین به طور کلی نهادهایی همچون «صندوق بین المللی پول»‌ و « بانک جهانی» ممکن است جنبه‌های مثبت و منفی در کنار هم داشته باشد اما آنچه که مسلم است این است که ما نمی توانیم قطع رابطه کنیم و با این فرضیه که این سازمانها، نهادهای استعمارگر هستند با آنها تعامل نکنیم.
امروزه تعامل با سازمانهای اقتصادی بین المللی برای کشورهای مختلف جهان  مرسوم است و بر اساس آن روند زندگی خود را طی می‌کنند. اگر مطابق این دیدگاه بخواهیم عمل کنیم، سازمان ملل متحد نیز استعماری می‌شود. چراکه از عملکرد این سازمان در تصویب قطع‌نامه‌ها و سایر مواردی که در آن مطرح است، بوی ناعدالتی را می‌توانید استشمام کنید؛ اما جمهوری اسلامی که نمی‌تواند به این دلایل با سازمان ملل قطع رابطه کند. همانطور که باید در سازمان ملل متحد حضور داشته باشیم و حرف خود را بزنیم و سعی کنیم از حضور خود در جهت منافع ملی خود استفاده کنیم. صندوق بین المللی پول و بانک جهانی نیز اینگونه است؛ باید در این سازمانها حضور داشته باشیم اما حضورمان با دقت و حوصله باشد.
صلاح کشور ارتباط با این سازمانها است اما این ارتباط باید با حوصله و موشکافی باشد تا به گونه‌ای باشد که ما بتوانیم کمترین ضرر بهره‌برداری خود را از این سازمانها داشته باشیم و خلاصه اینکه با این سازمانها ارتباط داشته باشیم اما با دقت و حواس جمعی

تسنیم: پیوستن به این سازمانها تبعاتی دارد؛‌ شما معتقد هستید که در کل پیوستن به این سازمانها و پذیرش تبعات آن به نفع کشور است؟
گفته شد که  پیوستن به این نهادها دارای جنبه‌های مثبت و منفی است. یعنی ممکن است به خاطر حضور در این سازمانها مجبور باشیم که یک سری از مشکلات را بپذیریم اما از طرف دیگر دارای مزایایی است که می‌توانیم از آن بهره‌مند شویم. مثلا بحث گسترش تجارتمان  در سطح جهان از مهم‌ترین اثرات پیوستن به آن است که اکنون به آن نیاز داریم.
با توجه به اینکه نفت آن وزنی را  که در گذشته داشت اکنون نمی‌تواند داشته باشد و روز به روز نیز با انرژی‌های تجدید پذیر مواجهیم.
وقتی راه تجارت باز شود تولید کنندگان داخلی نیز مجبور می شوند که کیفیت محصولات خود را بالا ببرند و کیفیت تولید داخلی نیز بالا می‌رود.

تسنیم: برخی از کارشناسان معتقدند که شرایط فعلی کشورمان در مقایسه با کشورهای توسعه یافته در بازارهای بین‌المللی  مثل مغازه‌ای کوچک در برابر فروشگاهی بزرگ است؛ با توجه به این شرایط برای پیوستن به نهادهایی مثل سازمان تجارت جهانی باید زیرساختهای لازم را فراهم آورد و سپس به فکر پیوستن به چنین نهادهای افتاد و گرنه اقتصاد کشور و تولید‌کنندگان داخلی صدمه می بینند؛ نظر شما در این رابطه چیست؟
مسئله اساسی این است که این موردی که اشاره می‌کنید مسئله امروز و اکنون نیست بلکه سالهای سال است که این بحث مطرح است اما دریغ یک مقدار جهشی که صورت بگیرد. مثلا صنعت خودرو را در نظر بگیرید، ۵۰ سال است که خودرو تولید می‌کند اما اکنون از هر لحاظ که حساب کنید توانایی رقابت با خودروهای خارجی را  ندارد. از لحاظ تنوع، کیفیت و کمیت اختلاف فاحشی با خودروهای خارجی داریم. علت وقوع چنین مسئله‌ای نیز حمایتهای نادرست دولتی از این صنعت بوده است؛ به گونه‌ای که اگر شخصی خواهان خودرو خارجی باشد باید دو برابر قیمت واقعی آن بپردازد.

تسنیم: صنعت خودرو شاید مثال مناسبی نباشد چراکه در مورد آن کارشناسان مسائل دیگری را مطرح می‌کنند؛ چراکه با توجه به سودی که دولت از آن به دست می‌آورد، حاضر به تغییرات در آن نیست و موافق ورود بخش خصوصی نیز نیستند؛ نظر شما چیست؟
به هر حال مثال اقتصاد کشور همچون یک بچه‌ای است که برای راه افتادن چند بار  باید به زمین بخورد و باید رها شود و حتی زمین بخورد تا راه رفتن را یاد بگیرد. فقط در مورد خودرو این مسئله مطرح نیست، در سایر محصولات نیز این فاصله احساس می‌شود.
تسنیم: در این صورت باید در بازار جهانی  به فکر مزیت نسبی باشیم؟
این مورد هم جز مواردی است که در رابطه با آن زیاد بحث می‌شود که آیا به طور کلی لازم است که همه چیز را تولید کنیم. مثلا در زمینه کشاورزی هدر رفت «آب» زیاد است و هنوز نتوانستیم آن را مدیریت کنیم. حال سوال این است که آیا می‌تواند کشاورزی جزء مزیتهای اقتصادی کشورمان باشد؟
دنیای امروز دنیای تعامل است و همه کشورها سعی می‌کنند به سراغ محصولاتی بروند که در آن مزیت نسبی دارند و حد اکثر استفاده را می‌توانند از آن ببرند.
تسنیم: آیا مبحث مزیت نسبی اصلی است که در سایر کشورهای توسعه یافته اجرایی می‌شود؟
بله،‌کشور ژاپن را به عنوان مثال اگر اشاره کنیم به سمت تکنولوژی رفته است و بسیاری از محصولات مورد نیاز خود را وارد می‌کند. در کشورمان، انرژی و  نیروی کار نسبت به کشورهای اروپایی ارزان است که می‌توانید از آنها در راستای توسعه صنعت استفاده کرد.

تسنیم: به نظر شما آیا باید برنامه‌های توسعه‌ای این نهادهای بین المللی را پذیرفت و در کشور اجرایی کرد؟
در طراحی برنامه‌های توسعه‌ای برای کشور کپی برداری کار درستی نیست اما الگو برداری خوب است و این دو مورد با هم متفاوت است.  چرا که کشور ما با ویژگی‌های خاص خود، مردم و فرهنگ خاص خود، نمی‌تواند همان راهی را برود که کشوری مانند کره جنوبی رفته است. چرا که دو فرهنگ کاملا متفاوتی  بر این دو کشور حاکم است. کره جنوبی الزامات خود را دارد، بسیاری از کارهایی که در آنجا می تواند انجام شود در اینجا نمی تواند صورت بپذیرد و بلعکس بسیاری از کارهایی که در ایران می‌تواند صورت بگیرد در آنجا نمی‌شود که صورت بگیرد.
اما می‌توان الگو گرفت؛ با الهام گرفتن از کشورهایی که توسعه پیدا کردند علی الخصوص کشورهای که توسعه یافته نبودند و اکنون توسعه یافته هستند، الگوی خاص توسعه خود را دنبال کنیم که با فرهنگ و دین ملت ایران منطبق باشد.  الگوی منطبق بر اسلام که بر کشورمان حاکم است و ایران همان الگوی ایرانی اسلامی پیشرفتی که مقام معظم رهبری مطرح کردند. برای توسعه ما باید متناسب با شرایط محیطی ایران و فرهنگی و دینی الگوی خاص خود را طراحی کنیم.

منبع : http://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/07/28/1216151

۲۸ مهر ۱۳۹۵ – ۱۱:۱۴