مهر: درحالی رئیس‌کل بانک مرکزی در واپسین روزهای بهار، وعده بررسی نرخ سود بانکی در شورای پول و اعتبار را داده بود که اکنون برخی بانک‌ها، دور جدیدی از افزایش نرخ سود را آغاز کرده‌اند.
مهلکه نرخ سود بانکی گویا دیگر برای بانک‌ها آلارم‌های خطر ندارد؛ زنگ خطری که مدت‌هاست به صدا درآمده و اتفاقا، صدایش کم‌کم دارد برای نظام بانکی ایران عادی می‌شود اما به همان اندازه که این زنگ خطر با صدای بلندتری به صدا درمی‌آید، شورای پول و اعتبار انگار در خوابی عمیق‌تر فرو می‌رود؛ البته موضوع به همین سادگی‌ها هم نیست. نظام بانکی نشان داده که دستور، بخشنامه و دستورالعمل را چندان تاب نمی‌آورد. حداقل برای نرخ سود، این‌طور است.
مدت‌هاست که بانک مرکزی به دنبال راهکاری است که بتواند به‌صورت منطقی، نرخ سود را تعیین کند اما هر بار، کار به دستور و بخشنامه می‌رسد؛ درحالی‌که بانک‌ها دیگر اوضاع و احوالی ندارند که بتوانند با این مسکن‌ها، خود را اندکی آرام کرده و صورت‌های مالی خود را تراز کنند. واقعیت آن است که زیان‌دهی، دیگر برای بانک‌ها واژه‌ای ناملموس و شاید هم ناخوشایند نیست؛ چاره‌ای هم ندارند که به آن عادت کنند. یک طرف سپرده‌گذاران هستند و طرف دیگر، مطالبه‌گران. سودهای موهومی هم که دیگر جای خود دارد.
تمام اینها در شرایطی است که شورای پول و اعتبار امیدوار بود که بتواند در یکی از جلساتی که از ابتدای سال ۹۶ به بعد برگزار می‌کند، نرخ سود را به یک سروسامان برساند؛ موضوعی که حال یک فصل از سال هم گذشته است و هنوز خبری از برگزاری جلسه مربوط به آن نیست. ۲۶ اردیبهشت بود که ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که گزارشی از سوی بانک مرکزی برای تغییر در نرخ سود به شورای پول و اعتبار ارائه خواهد شد تا این شورا در مورد این فاکتور اصلی در اقتصاد ایران که زلفش به بسیاری از مسائل اقتصادی گره خورده است، تصمیم بگیرد اما هنوز خبری نیست.
بااین‌حال، گزارش‌هایی که از بانک‌ها به گوش می‌رسد، حکایت از آن دارد که بانک‌ها خیز دوباره‌ای برای افزایش نرخ سود برداشته‌اند و البته برای اینکه به دور از هو و جنجال عمل کنند؛ این‌بار پکیج‌های ویژه را برای مشتریان خاص خود رونمایی می‌کنند. اگر فردی سپرده‌گذار عادی به شمار آید و رقم‌های حتی تا ۲۰ میلیون تومان هم داشته باشد، بانک‌ها همان پکیجی را پیش روی آن قرار می‌دهند که تقریبا نزدیک به سود مصوب شورای پول و اعتبار یا شاید یک تا دو درصد بالاتر از آن باشد.
اما کافی است که مشتری خاص شوید و سپرده‌های چند صد میلیونی داشته باشید، آنگاه این نرخ برای شما به‌صورت زیرپوستی افزایش پیدا کرده و پکیج‌های ویژه‌ای رونمایی می‌شود که گاه نرخ را تا ۲۲ درصد هم افزایش می‌دهد اما اگر سپرده‌گذاری با رقم سپرده بالای یک میلیارد باشید، آنگاه دیگر داستان متفاوت می‌شود. بانک‌ها تصمیم می‌گیرند که برای اینکه نقدینگی خودشان را از محل سپرده چنین سپرده‌گذارانی که اغلب کسب‌وکارشان دچار مشکل بوده یا صرفه اقتصادی نداشته است، تأمین کنند و بنابراین حتی تا ۲۶ درصد هم البته در قالب‌های متفاوت ارائه می‌دهند؛ این موضوع البته در مؤسسات مالی و اعتباری مجاز، بیشتر از هر بانک دولتی یا خصوصی دیگری به چشم می‌خورد.
در این میان برخی بانک‌های خصوصی به سپرده‌گذارانی که پول خود را حداقل ۶ ماه در اختیار آنها قرار دهند، سود حدود ۲۰ تا ۲۰,۵ درصدی می‌پردازند اما حاضر هم نیستند که برای همین سپرده در مدت زمان یکساله، سود چندان متفاوت‌تری بپردازند و نرخ سود حول و حوش همین رقم حفظ می‌شود و تلورانس ۰,۵ تا یک درصدی را تجربه می‌کند.
یکی از متصدیان بانکی در گفت‌وگو با مهر می‌گوید: بانک‌ها به هیچ عنوان نمی‌توانند نرخ سود را کاهش دهند زیرا هر یک از آنها بیم آن را دارند که سپرده‌ها از بانکشان بیرون رود و مشکلاتشان دوچندان شود؛ به‌ویژه اینکه سایه سنگین رقبا را هم احساس می‌کنند که ممکن است با نیم تا یک درصد سود بالاتر، سپرده‌گذاران بیشتری را به خود جلب کند و آنها از این گردونه بی‌نصیب بمانند.
