عصر بانک؛ استصناع در لغت به معنای سفارش ساخت چیزی است . واژه استصناع در لغت از باب استفعال از ماده « صنع » بوده و به معنای طلب و سفارش ساخت چیزی است . در استعمال عرفی استصناع عبارت است از اینکه کسی با تولید کننده ای قرارداد بندد که چیز مشخصی را در زمان معینی برایش بسازد . در این حال، قراردادی میان این دو به امضا می رسد که تولید کننده تعداد مورد توافق را برای وی بسازد و قیمت آن را دریافت دارد . از این رو استصناع در اصطلاح فقهی و حقوقی به قراردادی اطلاق می شود که به موجب آن یکی از طرفین قرارداد، در مقابل مبلغی معین، ساخت و تحویل چیز مشخصی را در زمان معین نسبت به طرف دیگر به عهده می گیرد. بر اساس این تعریف، اوراق استصناع( سفارش ساخت ) را می توان اوراق بهاداری دانست که ناشر بر اساس قرارداد سفارش ساخت منتشر می کند .
در اوراق سفارش ساخت در قبال ساخت یک دارایی یا طرح مشخصی در آینده، مبلغی به سازنده (پیمانکار) پرداخت می شود. اوراق استصناع را می توان به صورت با نام و بی نام و همچنین قابل معامله و غیر قابل معامله منتشر کرد . مدت قرارداد سفارش ساخت مشخص است و بانی می تواند سود دارندگان اوراق را در ابتدای دوره، انتهای دوره، با سررسیدهای ماهانه، فصلی یا سالانه پرداخت کند . از آنجا که این اوراق بیانگر مالکیت مشاع فرد در یک دارایی پایه است، می توان آن را در بازار ثانویه و به قیمتی که توسط عوامل بازار تعیین می شود، معامله کرد . بدین گونه در صورتی که به هر دلیل، سرمایه گذاران (خریدار اوراق) نیاز به پول نقد داشته باشند می توانند همه یا بخشی از این اوراق را در بازارهای ثانویه یا توسط بانک های عامل مورد معامله قرار دهند و با فروش همراه تنزیل آن اوراق، به مبالغ موردنظر دست یابند.
طراحی مالی اوراق سفارش ساخت
طراحی مالی اوراق سفارش ساخت همانند سایر انواع دیگر ابزارهای مالی می تواند بسیار متنوع باشد. مهم ترین ارکان انتشار این ابزار نیز مانند اوراق اجاره شامل بانی(شخص حقوقی است که اوراق استصناع جهت تامین مالی وی منتشر می شود) و نهاد واسط است با این تفاوت که در اوراق سفارش ساخت پیمانکار(ان) نیز باید به عنوان رکن سوم انتشار اوراق اضافه شود.
در مدل مالی، بانی طبق قرارداد استصناع، ساخت کالا یا پروژه خاصی را به واسط سفارش می دهد. واسط نیز با قرارداد استصناع دومی، ساخت کالا یا طرح را به یک یا مجموعه ای از پیمانکاران واگذار می کند . براساس هر یک از این قرارداد ها طرفین متعهد می شوند کالا و وجه نقد را در زمان های مشخصی در آینده با یکدیگر مبادله نمایند.
تمامی شرایط و الزامات قرارداد استصناع دوم باید همانند قرارداد استصناع نخست باشد.
بر اساس این مدل مالی، واسط به عنوان ناشر اوراق، به وکالت از طرف مردم ساخت دارایی را از طریق پیمانکار بر عهده می گیرد . بنابراین ضمن فروش اوراق سفارش ساخت، از مردم پول کافی جمع آوری می نماید و در فواصل زمانی مشخصی به پیمانکار پرداخت می کند.
پس از ساخت کالا یا طرح ، پیمانکار آن را در اختیار واسط قرار داده و واسط به وکالت از طرف مردم ( سرمایه گذاران) مالک دارایی می شود. در مرحله بعد نیز واسط دارایی را به تملیک بانی در می آورد و در ازای آن وجه از پیش تعیین شده ای را دریافت نموده و به سرمایه گذاران پرداخت می نماید.
تفاوت استصناع با سایر قراردادها
۱- در قرارداد استصناع کالای مورد نظر موجود نیست و سازنده در آینده ساخته و تحویل می‌دهد.
۲- در قرارداد استصناع تهیه مواداولیه و لوازم کار به‌عهده سازنده است.
۳- زمان انعقاد قرارداد بخشی از ثمن به‌عنوان پیش پرداخت داده می‌شود بخش دیگر به‌صورت دفعی یا تدریجی تا زمان تحویل کالا پرداخت می‌شود. وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها، شرکت‌های دولتی و بخش خصوصی برای تأمین مالی طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای می‌توانند از طریق استصناع اقدام کنند و این به ۲روش قابل اجراست. استصناع مستقیم و استصناع غیرمستقیم
منبع : http://asrebank.ir/news/434
