هر چند نباید شبکه بانکی را صرفا مجموعه‌ای از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی محسوب کرد، اما می توان آن را به مثابه یک کل و یک جزء از نظام مالی در نظر گرفت.
به گزارش ایبِنا، مساله مدیریت ریسک، یکی از موضوعات کلیدی در نظام مالی به طور عام و صنعت بانکداری به صورت خاص است. بر اساس تعریف، منظور از مدیریت ریسک فرآیندی است که در آن یک مخاطره مورد تشخیص و تحلیل قرار گرفته و با استفاده از ابزارها، رویه‌ها، سیاست‌ها و فرآیندهای در دسترس تلاش می‌شود تا خطر مذکور در سطح قابل قبولی قرار گیرد.
هر چند مساله مدیریت ریسک در تمامی کسب‌وکارهای اقتصادی (و حتی غیراقتصادی) دارای اهمیت است، اما ضرورت آن در شبکه بانکی بیش از سایر حوزه‌ها است. به نظر می‌رسد دلیل اصلی این مساله، به ماهیت صنعت بانکداری نوین مرتبط است.
در واقع بانک‌ها در چارچوب «نظام ذخیره جزئی» (fractional reserve banking) صرفا بخش کوچکی از سپرده‌های دریافتی از سپرده‌گذاران را به صورت نقد نگه داشته و مابقی آن را در قالب انواع تسهیلات در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. در این شرایط این احتمال وجود دارد که سپرده‌گذاران بانک به هر دلیل به صورت همزمان جهت برداشت سپرده‌های خود اقدام کنند. در این شرایط بانک توانایی پاسخگویی به آنها را نخواهد داشت و ورشکست خواهد شد.
دلیل دیگری که اهمیت مدیریت ریسک در صنعت بانکداری را مورد تاکید قرار می‌دهد، مساله «اثر سرایت بحران مالی» (contagion effect of financial crisis) است. در واقع، نباید شبکه بانکی را صرفا مجموعه‌ای از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی محسوب کرد، بلکه باید آن را به مثابه یک کل و یک جزء از نظام مالی در نظر گرفت.
بر این اساس، ایجاد هر نوع بحران مالی در یک شعبه بانک، می‌تواند به شعب دیگر همان بانک و در سطحی بالاتر، به بانک‌های دیگر منتقل شود. حتی اگر این بحران مدیریت نشود، می‌تواند بر روی سایر بازارهای مالی (مانند بازار سرمایه و بیمه) نیز تاثیر منفی داشته باشد. بنابراین، به دلیل وجود ارتباطات سیستمی در نظام بانکی و آثاری که بحران بانکی می‌تواند بر نظام مالی و کل اقتصاد داشته باشد، مدیریت ریسک در صنعت بانکداری به صورت ویژه دارای اهمیت است.
توسعه و تکامل بازارهای مالی و افزایش نوآوری در ابزارهای پولی ومالی مورد استفاده در شبکه بانکی، دلیل دیگری است که توجه به مدیریت ریسک در بانکداری نوین را ضروری می‌سازد. در واقع، بر خلاف بانکداری سنتی که در آن بانک‌ها صرفا فعالیت‌های محدود سپرده‌پذیری و اعطای تسهیلات را بر عهده داشتند، در بانکداری جدید بانک‌ها (در فضایی به شدت رقابتی) با استفاده از تمامی ابزارهای الکترونیک مانند: اینترنت، شبکه‌های مجازی و غیره، نسبت به ارائه طیف گسترده‌ای از خدمات و محصولات پولی و اعتباری پیچیده اقدام می‌کنند.
بدون شک استفاده از این ابزارهای جدید با وجود منافعی که برای مشتریان به همراه دارد و آثار مثبتی که بر کسب‌وکارهای اقتصادی بر جا می‌گذارد، زمینه بروز ریسک‌ها و مخاطرات جدید را فراهم می‌کند که می‌تواند هزینه‌های بسیاری بر شبکه بانکی یا کل نظام مالی به همراه داشته باشد. بحران مالی سال ۲۰۰۸ را می‌توان مویدی برای این ادعا در نظر گرفت.
با توجه به آنچه مطرح شد به نظر می‌رسد مساله مدیریت ریسک را باید یکی از مهمترین محورهای اصلاح نظام بانکی کشور محسوب کرد. بر این اساس، ضرورت دارد جایگاه واحدهای مرتبط با مساله مدیریت ریسک در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی کشور به صورت جدی تقویت شود.
سیدمجید حسینی
صاحب‌نظر پولی و بانکی
منبع : http://www.ibena.ir/news/78408
