با گسترده تر شدن و پیچیده تر شدن روابط میان افراد در عصر حاضر , قوانین حاکم بر روابط و مناسبات میان افراد هم کم کم شکل منسجم تر و کامل تری به خود گرفت .بسیاری از امور که قبلا در روابط میان افراد به صورت فردی و آزادانه و بدون قاعده در جریان بود به تدریج تحت سیطره ی قوانین قرار گرفتند و شکل الزامی پیدا کردند و بسیاری از امور جاری جامعه در حوزه های بازرگانی – تجارت – خانوادگی و دیگر موارد از شکل فردی خارج شدند و تحت نظارت و حاکمیت دولت از طریق اعمال قوانین و مقررات قرار گرفتند.
ثبت شرکت هم جزء یکی از همین الزامات قانونی می باشد که قوانین و مقررات مخصوصی جهت آن وضع شده است.
قوانین ثبت شرکت برای نخستین بار در سال ۱۳۱۰ وارد قوانین تجارتی ایران شدند که در ۱۲ ماده تنظیم و به تصویب مجلس وقت آن زمان رسید.
مطابق مواد ۲ – ۳ – ۴ – ۶ این قانون به الزامی بودن ثبت شرکت در ایران تاکید شده است و برای عدم ثبت رسمی آن مجازات قانونی در نظر گرفته شده است.
بر اساس این تعاریف شرکت به ۲ شکل زیر دسته بندی می شود:
۱- شرکت تجاری
۲- شرکت مدنی
۱ – شرکت تجاری
نوعی از شرکت می باشد که تحت سیطره ی قوانین تجارتی تشکیل می گردد و هدف از ایجاد آن جلب سود و منفعت و تقسیم آن میان اعضا می باشد و کلیه ی فعالیت های شرکت پیرامون امور تجاری و بازرگانی شکل می گیرد.
مطابق ماده ی ۲۰ قانون تجارت ایران , شرکت های تجاری به ۷ قسم زیر تقسیم می شوند :
۱-۱ شرکت سهامی
۲-۱ شرکت با مسئولیت محدود
۳-۱ شرکت تضامنی
۴-۱ شرکت مختلط غیر سهامی
۵-۱ شرکت مختلط سهامی
۶-۱ شرکت نسبی
۷-۱ شرکت تعاونی تولید و مصرف
۲- شرکت مدنی
نوعی از شرکت می باشد که از اجتماع مالکین متعدد در شی ء واحد به نحو اشاعه تشکیل می گردد و از در هم آمیختن سهم الشرکه ی نقدی و غیرنقدی افراد حقیقی و حقوقی به وجود می آید با این تفاوت که مالکیت سرمایه به شخصیت حقوقی شرکت انتقال نمیابد و هر شخص به طور جداگانه مالک سرمایه ی خود می باشد و امور به صورت مشارکتی اداره میگردد.
ثبت شرکت با مسئولیت محدود:
ثبت شرکت با مسئولیت محدود نوعی از شرکت های تجاری است که حداقل با ۲ شریک قابلیت ثبت دارد.
افرادی که قصد ثبت شرکت بازرگانی را دارند شرکت مسئولیت محدود را انتخاب می کنند. حداقل سرمایه برای ثبت این نوع شرکت ها یک میلیون ریال در نظر گرفته شده است. مدت مسئولیت هیات مدیره در شرکت مسئولیت محدود، نامحدود است مگر اینکه در اساسنامه به ترتیب دیگری در نظر گرفته شده باشد. مسئولیت و ضمانت شرکاء در شرکت با مسئولیت محدود تا سقف میزان سرمایه است. در کشورهای خارجی برای امور بازرگانی و جنرال اکثرا شرکت با مسئولیت محدود ( LTD ) را انتخاب می کنند.
ثبت شرکت سهامی خاص:
ثبت شرکت سهامی خاص نوع دیگری از شرکت های تجاری می باشد. برای ثبت شرکت سهامی خاص حداقل تعداد اعضا ۳ نفر است. حداقل سرمایه برای ثبت این نوع شرکت به میزان یک میلیون ریال می باشد. وجود ۲ بازرس در شرکت سهامی خاص الزامی است. وجود هر یک از سمت های مدیرعامل ، رئیس هیئت مدیره و نائب رئیس در شرکت سهامی خاص اجباری می باشد. شرکت های عمرانی ، شهرداری که معمولا در مزایدات و مناقصات شرکت می کنند، شرکت سهامی خاص را انتخاب می کنند. اعتبار هیات مدیره شرکت سهامی خاص ۲ سال خورشیدی و بازرسین ۱ سال مالیاتی می باشد و پس از انقضاء باید تمدید و یا تعویض شوند.
ثبت شرکت دانش بنیان:
شرکت های دانش بنیان شرکت هایی هستند که می توانند از طریق فروش فناوری ( خدمات ) به درآمد و سود برسند.
عموما برای ثبت شرکت دانش بنیان ، شرکت سهامی خاص مناسب تر است. اعضای شرکت دانش بنیان می بایست بدین گونه چیده شوند: حداقل دو نفر از اعضای هیئت مدیره باید مدرک کارشناسی ارشد به بالا و یا اختراعی ثبت شده داشته باشند و یا عضو هیئت علمی دانشگاه باشند. شرکت دانش بنیان معاف از پرداخت مالیات ، عوارض و گمرک به مدت ۱۵ سال می باشد.
اهداف شرکت دانش بنیان جذب و تبدیل ایده ها به محصول و مشاغل پایدار، تجاری سازی یافته های پژوهشی و تحقیقاتی، حمایت و هدایت در جهت سودآوری و تولید فناوری های برتر است.
ثبت شرکت تضامنی
شرکتی است که تحت نام مخصوصی جهت انجام امور تجاری بین ۲ یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود به طوری که اگر دارایی شرکت برای ادای قروض و تعهدات شرکت کافی نباشد هریک از اعضای شرکت به تنهایی مسئول پرداخت تمام قروض و تعهدات شرکت در مقابل افراد ثالث است.
ثبت شرکت مختلط غیرسهامی
شرکتی است که برای انجام امور تجاری تحت نام مخصوصی بین ۱ یا چند نفر شریک ضامن و ۱ یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود.
ثبت شرکت مختلط سهامی
شرکتی است که تحت نام مخصوصی بین یک عده شرکای سهامی و ۱ یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود.
ثبت شرکت نسبی
شرکتی است که برای انجام امور تجاری تحت نام مخصوصی بین ۲ یا چند نفر تشکیل می گردد و مسئولیت هریک از شرکاء به میزان سرمایه ی آنها در شرکت می باشد.
ثبت شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکتی است که با اهداف هفت گانه ی مندرج در قانون بخش تعاونی با قید واژه ی تعاونی تشیل می شود و جهت تشکیل آن حدقل ۷ نفر با تابغیت ایرانی باید حضور داشته باشد.
دیگر انواع شرکت ها
ثبت شرکت بازرگانی:
در ثبت شرکت بازرگانی یا جنرال ابتدا باید نوع شرکت اعم از مسئولیت محدود و یا سهامی خاص مشخص گردد و در مرحله دوم موضوع فعالیت بازرگانی که عبارت است از انجام کلیه امور در زمینه خرید و فروش و واردات و صادرات و ترخیص کالا از کلیه گمرکات و … مشخص گردد. اکثرا برای شرکت بازرگانی ، شرکت مسئولیت محدود توصیه می شود. پس از ثبت شرکت بازرگانی باید نسبت به اخذ کارت بازرگانی اقدام گردد.
ثبت شرکت های پیمانکاری:
شرکت های پیمانکاری به طور عمده شرکت هایی هستند که در زمینه ساختمان، راه، باند، تاسیسات مکانیکی و الکترونیکی ، برق ، نیرو ، آب و فاضلاب و … به فعالیت می پردازند.
شرکت پیمان کاری به دو صورت قابلیت ثبت دارد: مسئولیت محدود یا سهامی خاص
این نکته ضروری است که بدانیم اعتبار شرکت سهامی خاص برای تاسیس شرکت پیمانکاری بیشتر است اما بدین بدین معنی نیست که برای ثبت، شرکت مسئولیت محدود نامعتبر است.
ثبت شرکت های هواپیمایی:
برای تاسیس شرکت های هواپیمایی- جهانگردی نیاز به گرفتن پروانه طبق مقررات و یا مجوز مرتبط است. برای شرکت هواپیمایی تاسیس شرکت سهامی خاص مناسب تر است، سرمایه شرکت هواپیمایی حداقل باید پانصد میلیون ریال باشد. معرفی حداقل ۱۰ نام که معرف خدمات آنها باشد و معرفی حداقل ۱۰ آرم و یا نشان که معرف فعالیت باشد الزامی است.
ذکر این نکته ضروری است که اخذ مجوز بند ب برای تاسیس شرکت های هواپیمایی اجباری است.
ثبت شرکت های تبلیغاتی:
برای ثبت شرکت تبلیغاتی نیاز به اخذ مجوز از کانون تبلیغاتی می باشد که با ثبت یکی از انواع شرکت های سهامی خاص و یا مسئولیت محدود امکان پذیر است.
ثبت شرکت تعاونی:
شرکت تعاونی از هفت نفر اعضا تشکیل می شود که ۵ نفر به عنوان اعضای هیئت مدیره و ۲ نفر به عنوان بازرس انتخاب می شوند. پس از اخذ تایید نام برای اخذ مجوز باید به وزارت تعاون مراجعه نمود و یک سوم سرمایه که در اساسنامه قید شده است را در بانک تعاون به حساب شرکت در شرف تاسیس واریز نمود.
ثبت شرکت در مناطق آزاد:
ثبت شرکت در مناطق آزاد اکثرا با موضوع فعالیت بازرگانی تاسیس می شود.
ثبت شرکت در مناطق آزاد دارای مزایایی است که عبارت است از: معافیت مالیاتی برای ۱۵ سال ، نبود تشریفات گمرکی، تسریع فعالیت های بازرگانی با جذب سرمایه گذاری های داخلی و خارجی.
- مالکین به صورت ۱۰۰ درصد می تواند خارجی باشد.
هر یک از این شرکتها خصلت , ویژگی , کاربرد و ساختار متفاوت و مخصوصی دارند و دارای اساسنامه ی یکپارچه و مشخص می باشند.
شما بر حسب موضوع فعالیت شرکت , تعداد اعضای شریک و موءسس شرکت, میزان سرمایه ی اولیه ی راه اندازی شرکت و طریقه ی اداره و فعالیت های شرکت خودتان باید یکی از اقسام آن را انتخاب کنید که مشورت با کارشناس باتجربه در امور ثبت شرکت ها جهت این امر ضروری می باشد .
ثبت شرکت جوینت ونچر ( Joint Venture ) :
شرکت جوینت ونچر یک قرارداد مشارکتی و نوعی سرمایه گذاری خارجی است.
برای ثبت شرکت جوینت ونچر کافی است یکی از سهامداران یک شخص حقوقی غیر ایرانی باشد. اصولا برای ثبت این نوع شرکت، ثبت شرکت با مسئولیت محدود را انتخاب می کنند. ثبت شرکت جوینت ونچر تنها راه حل برای استفاده از اسم لاتین در نام شرکت می باشد.
ثبت شعبه یا نمایندگی خارجی:
اگر یک شرکت در کشور خارجی ثبت شده باشد و قصد افتتاح شعبه و یا نمایندگی در ایران را داشته باشد از طریق ثبت شعبه یا نمایندگی خارجی می تواند این کار را انجام دهد.
تفاوت شعبه با نمایندگی این است که در شعبه انتخاب مدیران توسط شرکت اصلی صورت می گیرد و در هر زمان که بخواهد می تواند شعبه را منحل کند اما اعطای نمایندگی از طریق عقد قرارداد است با یک طرف ایرانی و انحلال آن تابع مفاد مندرج در قرارداد می باشد.
ثبت تغییرات شرکت ها:
کلیه تغییرات و تصمیمات شرکت ها در مجامع عمومی عادی و یا فوق العاده و یا جلسات هیئات مدیره انجام می گیرد مانند تغییر آدرس ، افزایش سرمایه و ….
اگر مجمع عمومی عادی در چهار ماه اول سال مالی تشکیل گردد عادی سالیانه و در غیر این صورت عادی (به طور فوق العاده) نامیده می شود.
مدت ثبت تغییرات شرکت ها:
برای ثبت تغییرات شرکت، مدارک هویتی تمامی اعضا و در صورتی که اولین تغییرات شرکت باشد روزنامه تاسیس و در غیر این صورت روزنامه رسمی آخرین تغییرات ضروروی است.
ثبت انحلال شرکت ها:
ثبت انحلال شرکت به معنی اتمام و پایان کار فعالیت های شرکت می باشد.
ثبت انحلال شرکت ها در چند صورت انجام می پذیرد: بر اثر ورشکستگی شرکت ، به دستور و حکم دادگاه ، انقضاء مدت زمان معین شرکت ثبت شده و یا کامل شدن موضوع فعالیتی که شرکت بدان منظور ثبت شده است.
منبع : https://www.nokhostinsabt.com