لهجه به انواع تلفظ یک زبان اطلاق میشود. به عبارت دیگر، اگر گویشوران یک زبان از نظر دستوری و لُغوی با یکدیگر یکسان باشند ولی نوع تلفظ آنان تا حدی متفاوت باشد که بتوان اهلیت آنان را تشخیص داد، آنان دارای لهجه هستند.
مثلاً در یک شهر که همه به یک زبان حرف میزنند، اگر لهجهٌ هر محلهای با محلهٌ دیگر تا حدی تفاوت داشته باشد که یک فرد آشنا به آن محل، با شنیدن نوع گویش هر یک از اهالی آن شهر بفهمد که او اهل کدام محله است، آنها دارای لهجه هستند.
و همینطور در کشوری که همه به یک زبان حرف میزنند، اگر لهجهٌ هر شهری با شهر دیگر تا حدی تفاوت داشته باشد که یک فرد آشنا به آن کشور، با شنیدن نوع گویش هر یک از اهالی آن کشور بفهمد که او اهل کدام شهر است، آنها دارای لهجه هستند.
اگر منظور شما از لهجه، (گویش) است، باید گفت که (گویش) یک ترکیب جدید است که هنوز برای آن معنای واضحی وضع نشده است. برخی (گویش) را به (لهجه) اطلاق میکنند و برخی آن را معادل با (زبان) میدانند و برخی آن را مقطعی بین زبان و لهجه میپندارند. اینگونه کلمات (تا وقتی به درستی تعریف و تصریح نشده و صراحت نیافتهاند) لازم است بصورت مترادف بکار برده شوند تا همگان مراد از آن را دریابند و دچار سوء تفاهم نگردند.
با این توصیف، اگر افرادی باشند که گفتارشان به حدی کلاسیک باشد که نتوان لهجه خاصی را در آن یافت، و از روی تکلم شان نتوان دانست که اهل کدام شهر هستند، میتوان گفت که آنان لهجه ندارند.
اگر مقصود از (گویش) لهجه باشد، نباید بین زبانِ مورد نظر و زبان معیار، جز در نوع تلفظ فرقی باشد.
بنظر ما، اگر دستور یک زبان با زبان معیار متفاوت باشد، حتی اگر در کاربرد لغات، وجه اشتراک داشته باشند، هر یک از آنها (زبان) هستند و هیچکدام از آنها زیر مجموعهٌ دیگری نیست، تا چه رسد به اینکه در تعابیر لغات نیز وجه افتراق داشته باشند. اما اگر از نظر دستوری یکسان باشند ولی در نوع تلفظ و تعبیر لغات اختلاف داشته باشند، میتوان هر دو را نوعی گویش از یک زبان دانست.
بطور مثال، زبانهای کردی و لارستانی، سوای آنکه دستور زبانشان با یکدیگر و با فارسی رسمی متفاوت است، در بسیاری مصادیر و تعابیر نیز از کلماتی بهره میگیرند که در فارسی منسوخ شده و یا در مجاری دیگری استفاده میشوند. مثلاً بجای مصدر (رفتن)، مصدر (چمیدن) = (راست رفتن) را بکار میبرند ـ مثال:
فارسی: (رفتن) ^^^ لارستانی: (چٍدَ = چٍدَن) ^^^ کردی: (چو وٍن).
منبع : http://www.pcfors.com/Web/User_Views/01_Accent.htm