اسناد پرداختنی به صورت ساده به چک های صادره از حساب بانکی افراد یا شرکت ها در وجه سایرین گفته می‌شود. پرداخت این اسناد می تواند به دلیل پیش پرداخت، پرداخت اجاره، پرداخت مالیات، خرید مواد و کالا انجام شود. حالتی که شخص بابت بدهی خود هیچ سندی به طلبکار تحویل نمیدهد حساب پرداختنی نامیده می‌شود.
ماهیت اسناد پرداختنی:
اسناد پرداختنی و حسابهای پرداختنی جر بدهیهای هر واحد تجاری آن میباشد و با توجه به اینکه بدهیها دارای ماهیت بستانکار میباشند این حسابها هم دارای ماهیت بستانکار میباشند.
ماهیت حسابها به صورت کامل در اینجا توضیح داده شده است
نحوه ثبت اسناد پرداختنی:
ما در مقاله “ثبت حسابداری اسناد دریافتنی” درباره اسناد دریافتنی و روش ثبت آن ها در دفتر فروشنده مطالبی را ارائه دادیم و در این مقاله نیز قصد داریم درباره نحوه ثبت اسناد پرداختنی در دفتر خریدار توضیحاتی ارائه دهیم. در نظر داشته باشید ثبتهای ارائه شده در این مقاله، در خصوص حسابهای پرداختنی تجاری میباشد (حساب های پرداختنی تجاری مرتبط با فعالیت اصلی شرکت می باشد) و همچنین این اطلاعات با توجه به مقاله “ثبت حسابداری اسناد دریافتنی” تهیه شده تا قابلیت مقایسه ثبتها در دفاتر دو طرف معامله وجود داشته باشد. در این مثال شرکت آلفا خریدار و شرکت بتا فروشنده می باشد. در ادامه مطلب با ما همراه باشید:
اول – خرید نسیه کالا (خدمات) به مبلغ ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال از شرکت بتا در تاریخ ۱۳۹۵/۰۱/۱۶:
در این مرحله در سند تاریخ ۱۳۹۵/۰۱/۱۶ ثبت زیر انجام می‌شود:
حساب موجودی مواد و کالا/موجودی کالا ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰
حسابها و اسناد پرداختنی – حسابهای پرداختنی تجاری – شرکت بتا ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰
نکته: با توجه به فعالیت اصلی شرکت رویداد فوق در حسابهای پرداختنی تجاری ثبت شد.
مرحله دوم – پرداخت طلب شرکت بتا طی وجه نقد و چک در تاریخ ۱۳۹۵/۰۱/۱۹:
در این مرحله شرکت آلفا مبلغ ۳۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال به حساب بانکی فروشنده واریز کرده و مبلغ ۷۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال طی دو فقره چک مدت دار به مبلغ ۳۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال به تاریخ ۱۳۹۵/۰۱/۲۵ و ۴۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال به تاریخ ۱۳۹۵/۰۲/۰۶ به صندوقدار شرکت بتا ارائه داده است (پرداخت و صدور چک از حساب بانک صادرات خریدار انجام شده است). در سند تاریخ ۱۳۹۵/۰۱/۱۹ ثبتهای زیر انجام می‌شود:
حسابها و اسناد پرداختنی – حسابهای پرداختنی تجاری – شرکت بتا ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰
موجودی نقد و بانک – موجودی بانکها – بانک صادرات ۳۰/۰۰۰/۰۰۰
حسابها و اسناد پرداختنی – اسناد پرداختنی – بانک صادرات ۳۰/۰۰۰/۰۰۰
حسابها و اسناد پرداختنی – اسناد پرداختنی – بانک صادرات ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
مرحله سوم – برداشت وجه چک یا برگشت:
شرکت آلفا باید در زمان سررسید چک های پرداختی (۱۳۹۵/۰۱/۲۵ و ۱۳۹۵/۰۲/۰۶)، برداشت از حساب بانکی خود را مطابق سند زیر ثبت نماید:
حسابها و اسناد پرداختنی – اسناد پرداختنی – بانک صادرات ۳۰/۰۰۰/۰۰۰
موجودی نقد و بانک – موجودی بانکها – بانک صادرات ۳۰/۰۰۰/۰۰۰
اما چک ۴۰/۰۰۰/۰۰۰ ریالی پرداختی به شرکت بتا به دلیل نداشتن موجودی در تاریخ ۱۳۹۵/۰۲/۰۶ برگشت خورده و به شرکت عودت می‌شود. ثبت لازم در این خصوص به شرح زیر میباشد:
حسابها و اسناد پرداختنی – اسناد پرداختنی – بانک صادرات ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
حسابها و اسناد پرداختنی – حسابهای پرداختنی تجاری – شرکت بتا ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
نکته: در ثبت فوق مجددا شرکت بتا به دلیل برگشت چک از شرکت آلفا طلب کار می‌شود.
مرحله چهارم – رویدادهای مرتبط با چک برگشتی:
در صورت برگشت چک ممکن است یکی از حالتهای زیر روی دهد:
حالت اول – شرکت آلفا چک برگشتی را از شرکت آلفا تحویل گرفته و به ازای آن چک جایگزین از حساب بانکی دیگر و یا همان حساب بانکی صادر و به شرکت بتا ارائه می دهد که در این حالت ثبت زیر انجام می شود:
حسابها و اسناد پرداختنی – حسابهای پرداختنی تجاری – شرکت بتا ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
حسابها و اسناد پرداختنی – اسناد پرداختنی – بانک ملت ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
در زمان سررسید چک جایگزین مجددا سند زیر صادر می شود:
حسابها و اسناد پرداختنی – اسناد پرداختنی – بانک ملت ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
موجودی نقد و بانک – موجودی بانکها – بانک ملت ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
حالت دوم – چک برگشتی بدون عودت به شرکت آلفا، تامین وجه شده و مجددا شرکت بتا نسبت به وصول آن اقدام میکند. در این حالت ثبت برداشت چک مطابق ثبت زیر انجام می شود:
حسابها و اسناد پرداختنی – اسناد پرداختنی – بانک صادرات ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
موجودی نقد و بانک – موجودی بانکها – بانک صادرات ۴۰/۰۰۰/۰۰۰
