صندوق تأمین خسارتهای بدنی در سال ۱۳۴۷ برای جبران خسارتهای بدنی ناشی از حوادث رانندگی که تحت پوشش بیمه قرار نمیگیرند، ایجاد شد. صندوق تأمین خسارتهای بدنی، یک نهاد عمومی غیردولتی است. منظور از مؤسسه یا نهاد عمومی غیردولتی، سازمانی است که با تصویب مجلس شورای اسلامی ایجاد میشود و دارای استقلال میباشد. علاوهبراین بیش از ۵۰ درصد بودجه سالانه آن از محل منابع غیردولتی تأمین میشود و به ارائهی خدمات عمومی میپردازد. صندوق تأمین خسارتهای بدنی از جهت سازمانی جزو بیمه مرکزی ایران محسوب میشود و امور آن به وسیله بیمه مرکزی ایران اداره میگردد. هدف از ایجاد صندوق حمایت از افرادی است که در حوادث رانندگی خسارات بدنی به آنان وارد میشود اما این خسارات به دلایل مختلف از سوی شرکتهای بیمه قابل جبران نمیباشد. بر همین اساس برای رسیدن به این هدف در برخی از موارد که به صورت مشخص در قانون تعیین شدهاست، خسارات بدنی را که در جریان حوادث رانندگی بر اشخاص ثالث وارد میشود، جبران مینماید. در واقع هدف از ایجاد این صندوق حمایت از زیاندیدگانی است که به علت حوادث رانندگی دچار خسارت بدنی میشوند ولی شرکت بیمه یا تعهدی برای جبران خسارت ندارد یا اینکه به طور کلی نمیتواند تعهدات خود را انجام دهد. بر این اساس در مواردی که شرکت بیمه خسارات وارده را جبران نکند، صندوق تأمین خسارتهای بدنی مکلف به جبران ضرر و زیان وارده میباشد. این موارد عبارتند از:
الف. در حالتی که دارنده وسیلهنقلیه بیمهنامه نداشته باشد یا اعتبار بیمهنامه به اتمام رسیده باشد(بیمهنامه منقضی شده باشد).
ب. در حالتی که قرارداد بیمه باطل باشد.
پ. در مواردی که وسیلهنقلیه مسبب حادثه شناخته نشود مانند حالتی که راننده پس از تصادف از محل حادثه فرار میکند.
ت. در صورتی که مبلغ دیه افزایش پیدا کند و به این علت، پوشش بیمهنامه کسری داشته باشد.
ث. در صورتی که پروانه فعالیت شرکت بیمه تعلیق یا لغو شود.
ج. در حالتی که حکم توقف یا ورشکستگی بیمهگر صادر شود.
چ. در صورتی که خسارت بدنی وارد شده از تعهدات قانونی بیمهگر خارج باشد.
ح. در مواردی که مقتول(شخصی که به قتل رسیده/کشته شده) زن میباشد، مابهالتفاوت میان دیهی زن با مرد را باید صندوق بپردازد.
میزان مسئولیت صندوق تأمین خسارتهای بدنی
میزان مسئولیت صندوق تأمین خسارتهای بدنی حداقل معادل حداقل ریالی دیه یک مرد مسلمان در ماههای حرام است. همچنین در صورتی که در یک حادثه، مسئول آن به پرداخت بیش از یک دیه به هر یک از زیاندیدگان محکوم شود، صندوق مکلف به پرداخت کل خسارات بدنی است؛ خواه مبلغِ مازاد بر دیه، کمتر از دیه کامل بوده و خواه بیشتر از آن باشد. صندوق مکلف است که خسارات بدنی تعلق گرفته به اشخاص ثالث را براساس قیمت یومالاداء(یعنی همان روزی که پرداخت میکند)، محاسبه نماید.
خسارتهایی که جبران آن بر عهدهی صندوق تأمین خسارات بدنی نمیباشد
در موارد زیر با توجه به اینکه شرکت بیمه هیچ تعهدی برای جبران خسارات وارده ندارد، صندوق نیز مکلف به پرداخت خسارات نمیباشد:
۱. خسارت وارده به وسیلهنقلیه مسبب حادثه و محمولات آن
۲. خسارت مستقیم و یا غیرمستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو
۳. جریمه یا جزای نقدی
۴. اثبات قصد زیاندیده در ایراد صدمه به خود مانند خودکشی، اسقاط جنین و نظایر آن و نیز اثبات هر نوع خدعه و تبانی نزد مراجع قضایی
منبع : http://mahdad.ir