در کلاهبرداری کسی که مال خود را در اختیار دیگری قرار می‌دهد در نتیجه اغفال و فریب و در یک کلام گول خوردن مالش را در اختیار دیگری قرار می‌دهد. اصلا اگر مانور متقلبانه نبود اصلا مالش را در اختیار شخص دیگر قرار نمی‌داد. اما در خیانت در امانت تقلب و فریبی در کار نیست. بنابراین در جاییکه مجرم با سوء‌نیت اقدامات متقلبانه ای انجام دهد تا خود را پیش دیگری امانتدار واقعی نشان دهد و دیگری هم به تصور امانت دار بودن فرد مالش را در اختیار او قرار دهد، جرم کلاهبرداری بدون شک محقق است.
در کلاهبرداری مجرم باید قصد سودبردن از جرم را داشته باشد و یا کسی که مدنظر اوست باید از جرم سود ببرد و صرف قصد وارد کردن به قربانی جرم کافی نیست. ولی در خیانت در امانت همین که قصد وارد کردن ضرر به صاحب مال یا متصرف وجود داشته باشد، کافی است. بنابراین امینی که مال مورد امانت را عمداً تلف میکند، مرتکب خیانت در امانت می‌شود هر چند خودش سودی نمی‌برد.
در کلاهبرداری همین که مجرم مال را بگیرد، جرم محقق می‌شود. اما در خیانت در امانت پس از گرفتن مال باید اعمالی مانند تصاحب، تلف کردن، استفاده و گم کردن انجام شود تا بگوییم جرم محقق شده است.
مجازات خیانت در امانت هم با کلاهبرداری متفاوت است و مسلما مجازات کلاهبرداری شدیدتر می باشد. مجازات خیانت در امانت ۶ ماه تا ۳ سال زندان دارد اما مجازات کلاهبرداری اگر ساده باشد یک تا هفت سال حبس و اگر مشدد باشد، دو تا ده سال زندان دارد. طبیعی است که مجازات کلاهبرداری بیشتر است.
با توجه به مواردی که بالا آوردیم ملاحظه می فرمایید که یک عمل نمی تواند هم زمان هم کلاهبرداری باشد و هم خیانت در امانت… در کلاهبرداری حتما باید مانور متقلبانه باشد و فریب خورده ناشی از این اقدامات مالش را به دیگری بدهد درحالیکه خیانت در امانت چنین نیست و مانور متقلبانه ای اتفاق نمی افتد و مالک با رضایت مالش را در اختیار دیگری قرار می دهد. البته باید این نکته را هم بیان کنیم که ممکن است عمل واحد نسبت به یک فرد خیانت در امانت باشد و نسبت به فرد دیگر کلاهبرداری یا انتقال مال غیر باشد. مانند اینکه کسی مال سپرده شده از سوی شخص الف به او را با وانمود اینکه متعلق به خود اوست به شخص ب بفروشد. در اینصورت نسبت به شخص الف خیانت در امانت و نسبت به شخص ب انتقال مال غیر است.
شرایط و اوضاع احوالی که باید برای محقق شدن جرم خیانت در امانت وجود داشته باشد:
موضوع جرم خیانت در امانت همانطورکه در کافه قانون گفتیم مال و یا وسیله بدست آوردن مال( سفته، چک، قبض و نظایر آن) است. بنابراین وقتی شما فرزندتان را به کسی می سپارید و او از برگرداندن طفل خودداری می کند، عمل او خیانت در امانت نیست و می توانید طبق ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) او را تعقیب نمایید.
در کلاهبرداری سپردن مال را نداریم اما در خیانت در امانت این مورد از ارکان تحقق جرم خیانت در امانت است. راجع به سپردن بیان نکاتی ضروری است که در ادامه می آوریم…
سپردن مال به امین یا قانونی است و یا قراردادی. یعنی قانون بعضی اشخاص را امین فرض میکند؛ مانند وصی و ولی قهری. امین قراردادی نیز کسی است که شما با اراده خودتان مالتان را به او می‌سپارید. در جرم خیانت در امانت امین قراردادی مدنظر است. اگر کسی خودش مالی را به دست آورده باشد، نمی تواند آن مال، موضوع جرم خیانت در امانت باشد. مثلا کسی مالی که گم شده است را پیدا کند در مورد این مال تحقق جرم خیانت در امانت متصور نیست. البته بعدا که مالک اصلی مال پیدا شد می تواند جبران خسارت خود را بخواهد. حواسمان باشد که وقتی مالی را قرض میدهیم امکان اینکه جرم خیانت در امانت محقق شود وجود ندارد، چون شما وقتی مالی را به دیگری قرض میدهید در مقابل طرف باید مثل مال را به شما برگرداند.
خوب است بدانید که رابطه بین صاحبان حساب و بانک ها و یا صندوق های قرض الحسنه و موسسات مشابه ماهیتا شبیه قرض است. بنابراین اگر بانک از برگرداندن وجه موجود در حساب مشتری در زمان مقرر یا پس از مطالبه او خودداری کند،نمیتوان مسوول بانک را به جرم خیانت در امانت تعقیب کرد. اما اگر مسوول امانات بانک در صندوق امانات بانک را باز کند و بسته اسکناس را که مشتری بانک درون آن گذاشته است برای خودش بردارد، این جرم خیانت در امانت است.
مطالبی که گفتیم در مورد جرم کلاهبرداری نیست، زیرا سپردن از ارکان جرم خیانت در امانت است.
منبع : http://mahdad.ir
