امروزه بانوان تحت حمایت‌های قانونی نشات‌گرفته از ارزش های انسانی در عرصه‌های گوناگون جامعه( اعم از فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی) فعالیت چشمگیری دارند؛به نحوی که جایگاه و نقش اجتماعی آنها در توسعه برنامه های عمومی جامعه غیرقابل انکار است.
مسائل پیرامونی مربوط به کار بانوان عزیز، در قانون کار و قانون مدنی گفته شده است که ابتدا قانون مدنی را بررسی کرده و سپس مواد مربوط به قانون کار در مورد شرایط کار بانوان را با هم مرور می‌نماییم.
ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی :شوهر می‌تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند.
این ماده در واقع نشان دهنده‌ی تسلط و ریاست شوهر بر خانواده و به‌عنوان یکی از حقوق شوهر شناخته شده است. در این رابطه مرد باید ثابت کند که شغل همسر او، برخلاف مصلحت خانواده و آبروی زن و شوهر است.
این قاعده مربوط به شغل های مشروع قانونی زن است؛ یعنی در مواردی که زن شغل نامشروع یا بر خلاف قانون دارد، مرد در هر شرایطی حق دارد که زن را از آن شغل منع کند. مانند زمانی که زن به کار قاچاق یا خرید و فروش مواد مخدر اشتغال دارد و مرد برای مخالفت با شغل او نیاز به اثبات هیچ چیزی ندارد.
هیچ زن و شوهری نمی توانند قبل از ازدواج بر خلاف این حق مرد، با همدگیر توافق کنند؛ مثلا مرد نمی تواند به زنش بگوید هیچ وقت مانع شغل تو نمی شوم، چون این شرط نادرست است حتی در صورتی که مرد به زن قبل از ازدواج قول دهد که با شغل او راضی باشد، بعد از ازدواج حق دارد مانع اشتغال او به شغل نا مناسب شود.
مواد مربوط به قانون کار:
قانون کار ماده ی ۷۵: انجام کارهای خطرناک، سخت و زیان آور و نیز حمل بار بیش از حد مجاز، با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی، برای کارگران زن ممنوع است. دستورالعمل و تعیین نوع و میزان این قبیل موارد با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی خواهد رسید.
بانوان به دلیل شرایط جسمی‌و روحی متفاوتی که نسبت به آقایان دارند، از شرایط شغلی متفاوتی نسبت به آقایان برخوردار هستند. به عبارتی بانوان شرایط مناسب‌تری برخوردار هستند. البته ممکن است بگویید در دنیای واقعی چنین نیست! بله. منکر این واقعیت نیستیم که ممکن است بین قانون و اجرای آن فاصله قابل توجهی وجود داشته باشد.
درآیین نامه کارهای سخت و زیان آور مصوب ۱۳۷۱ و موارد نسبتا زیادی که در ماده ۲ آن آمده، شامل کارهایی می‌شود که خطرناک هم هستند و انجام آنها برای زنان نیز ممنوع است. نقض و عدم رعایت هر یک از ممنوعیت های ماده ۷۵ قانون کار طبق ماده ۱۷۶ این قانون جرم است و مرتکب به پرداخت جریمه و در صورت تکرار به مجازات حبس از ۹۱ روز تا ۱۸۰ روز محکوم خواهد شد.
اما سوالی که وجود دارد این است که منظور از مشاغل سخت و خطرناک که در این ماده اشاره شده، چه مشاغلی هستند ؟
تعریفی که راجع به این قببل کارها انجام می شود عبارتست از اینکه کارهای سخت و زیان آور ،کارهایی است که در آن ها عوامل فیزیکی ، شیمیایی ، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار ، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به‌کارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره ، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.
برای تشخیص این قبیل کارها می‌توانید به قوانین مربوطه مراجعه بفرمایید و بعضی از مصادیق نوع الف و ب مشاغل سخت و زیان‌آور و خطرناک را ملاحظه بفرمایید.
ماده ۷۶: مرخصی بارداری و زایمان کارگران زن، جمعا ۹۰ روز است. حتی الامکان ۴۵ روز از این مرخصی باید پس از زایمان مورد استفاده قرار گیرد. برای زایمان توامان ۱۴ روز به مدت مرخصی اضافه می شود.
تبصره ۱ : پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن به کار سابق خود باز می گردد و این مدت با تایید سازمان تامین اجتماعی جز سوابق خدمت وی محسوب می‌شود.
تبصره ۲ : حقوق ایام مرخصی زایمان طبق مقررات قانون تامین اجتماعی پرداخت خواهد شد.
یکی از دغدغه ها و نگرانی هایی که خانم های شاغل دارند در مورد شرایط کارشان در دوران بارداری و بچه داری است. قانون برای این دوران مرخصی ویژه ای را در نظر گرفته و به بانوان این حق را داده که در تمام مدت بارداری و زایمان، تا ۹۰روز بتوانند از مرخصی استفاده کنند و تا جایی هم که امکانش هست ۴۵ روز از این مرخصی برای بعد از زایمان و تولد کودک استفاده شود. ولی در صورت نیاز که تشخیص آن با پزشک هست، می‌توانند از همه‌ی مرخصی در دوران بارداری استفاده نمایند.
هم چنین مادر‌های شاغل از این جهت هم خیالشان راحت باشد که بعد از تمام شدن مرخصی، به‌راحتی می‌توانند به کار قبلی خود برگردند و حتی تمام مدت مرخصی جز سابقه‌ی خدمتشان حساب شود. مثلا اگر خانمی از نود روز مرخصی استفاده کرده باشد، مثل این است که سه ماه از دوران خدمتش را انجام داده است. در مورد بانوان شاغل در بخش دولتی که تابع قانون استخدام کشوری هستند مدت مرخصی زایمان ۹ ماه تعیین شده است.
ماده ۷۷ : در مواردی که به تشخیص پزشک سازمان تامین اجتماعی، نوع کار برای کارگر باردار خطرناک یا سخت تشخیص داده شود، کارفرما تا پایان دوره ی بارداری وی، بدون کسر حق السعی، کار مناسب تر و سبک تری را به او ارجاع می نماید.
ممکن است یک خانم در حالت عادی کاری را که انجام دهد، جز مشاغل سخت به حساب نیاید، ولی همان کار در دوران بارداری به دلیل شرایط جسمی خاص زن، خطرناک باشد. در این مواقع ابتدا پزشک سازمان تامین اجتماعی باید تشخیص دهد که نوع کار برای کارگر باردار خطرناک هست یا خیر. در صورت تشخیص و تایید پزشک، کارفرمای زن کار سبک تر و مناسب‌تر با شرایط را به او می سپارد، در عین حال هیچ مقدار از حقوق، هزینه‌ها، پاداش‌ها و مزایای کار قبلی زن نباید کم شود.
ماده ۷۸ : در کارگاه‌هایی که دارای کارگر زن هستند، کارفرما مکلف است به مادران شیرده تا پایان دو سالگی کودک پس از هر سه ساعت، نیم ساعت فرصت شیر دادن بدهد این فرصت جز ساعت کار آنان محسوب می‌شود.
حقوق مربوط به خانم‌ها در رابطه با فرزندانشان فقط به دوران بارداری و زایمان محدود نمی‌شود؛ بلکه خوب است بدانید که در تمام دو سالی که کودک شیر مادر را می خورد کارفرما باید باید بعد از هر سه ساعت کار کردن نیم ساعت مرخصی برای شیر دادن به کودک به مادر بدهد که حتی این نیم ساعت هم جز ساعت کاری مادر به حساب می‌آید و چیزی از حقوق مادر را کم نمی‌کند.
منبع : http://mahdad.ir
