آموزش ترخیص کالا و قوانین گمرکی ، اطلاعات و اصطلاحات گمرکی:

تشریفات مربوط به خرید کالا:
مراحل ثبت سفارش
۱- اخذ پروفرما (proforma) از شرکت فروشنده.
۲- مراجعه به معاونت بازرگانی خارجی جهت تکمیل فرم ثبت سفارش.
۳- اخذ مجوز و ورود طبق جدول مقررات صادرات و واردات از سازمان‌های مربوط.
۴- مراجعه به شرکت بیمه و اخذ بیمه‌نامه.
۵- ثبت سفارش در بانک واسطه معامله.
به منظور ثبت سفارش کالا در بانک، پس از تکمیل فرم تقاضا برای گشایش اعتبار بانضمام فرم بانکی و پروفرما بیمه‌نامه و اجازه‌نامه نسبت به پرداخت حق ثبت سفارش اقدام می‌نماییم. میزان حق ثبت سفارش به موجب قانون بودجه معین می‌گردد.
• پروفرما
واردکنندگان پس از مطالعه مقررات و آیین‌نامه و بخشنامه‌های مربوط به ورود کالا و کسب اطلاعات از سازمان‌های مربوطه و اطمینان از این که به کالای مورد نظر اجازه ورود خواهند داد با فروشنده کالا در خارج به وسیله فاکس، تلکس یا تلفن یا نماینده او در داخل کشور تماس حاصل می‌نماید تا از شرایط فروش کالای مورد سفارش خود از قبیل بهای واحد کالا، تاریخ تحویل، تاریخ حمل و….. کسب اطلاع حاصل نماید.
مذاکره با فروشنده کالا (NEGOTIATION)
خریدار پس از مکاتبه و مذاکره با فروشنده‌ یا نماینده او در صورت به توافق رسیدن با آنها پروفرما دریافت می‌نماید.
مطالبی که در پروفرما ذکر می‌شود:
ORIGIN: نشان می‌دهد که کالا ساخت چه کشوری است.
PAYMENT: نحوه پرداخت بهای کالا را توضیح می‌دهد.
نحوه پرداخت امکان دارد نقدی، از طریق اعتبار اسنادی یا براتی باشد.
VALIDITY: مشخص کننده این است که پروفرما تا چه تاریخی اعتبار دارد. اگر بعد از این تاریخ در بانک ثبت سفارش گردد امکان داد که فروشنده کالا، شرایط اعلام شده قبلی را قبول ننماید.
TRANSPORT: نوع وسیله حمل و نقل در این قسمت ذکر می‌گردد.
در بعضی از پروفرم‌ها اجازه داده می‌شود حمل کالا قسمت به قسمت انجام شود.
PRICE ـ قیمت کالا: گاهی قیمت کالا به صورت (C.I.F)(C.&.F)(F.O.B) ذکر می‌گردد.
انواع ثبت سفارش
۱- دیداری ۲ـ مدت‌دار ۳- یوزانس ۴- واردات در قبال صادرات ۵- بدون انتقال ارز
***۱- اعتبار اسنادی دیداری: Sight Documentary Credit
اعتباریست که طبق آن بانک ابلاغ کننده پس از رویت اسناد ارایه شده از سوی ذینفع در صورت رعایت تمامی شرایط و ضوابط اعتبار به وسیله وی وجه آن را بلافاصله می‌پردازد.
۲ـ اعتبار اسنادی مدت‌دار: Deferred Letter Of Credit
اعتباریست که بلافاصله پس از ارایه اسناد از سوی ذینفع قابل پرداخت نیست وجه آن پس از مدت تعیین شده در اعتبار پرداخت می‌گردد.
۳ـ اعتبار اسنادی یوزانس: usance Credit
ثبت سفارش براتی است. یوزانس به بیان دقیق به معنی مهلتی است که طبق عرف، در تجارت میان دو کشور برای پرداخت وجه برای برات ارزی تعیین می‌گردد. امروزه این کلمه اغلب به معنی مهلت برای هر براتی به کار می‌رود.
در عرف تجارت بین‌الملل به معنای نوعی معامله نسیه تضمین شده است از این لحاظ یوزانس گونه‌ای اعتبار اسنادی مدت‌دار Deferred Letter Of Credit به حساب می‌آید که بر خلاف اعتبار اسنادی دیداری Sight Letter Of Credit وجه اعتبار به محض ارایه اسناد حمل کالا توسط ذینفع به بانک کارگزار به وی پرداخت نمی‌شود. در اعتبار اسنادی مدت‌دار سند قابل معامله‌ای مثل برات صادر نمی‌گردد. به علاوه این گونه اعتبارها قابل معامله نیست. در صورتی که در معاملات یوزانس برات صادر می‌شود.
۴ـ ثبت سفارش واردات در قبال صادرات
واردات در قبال ارایه پروانه صادراتی معتبر صورت پذیرفته در ازای ارزش صادراتی و ممهور مهر گمرک خروجی از کشور می‌باشد اعتبار مورد قبول گمرک از تاریخ پروانه صادراتی با کوتاژ وارداتی یکسان می‌باشد.
۵ـ ثبت سفارش بدون انتقال ارز
ثبت سند به صورت بدون انتقال ارز به دو صورت:
الف: ۱۸ قلم کالای اعلام شده شامل پوشاک ـ پارچه ـ سیگار ـ قطعات کامپیوتر ـ قطعات خودرو و…..
ب: اجزار و قطعات منفصله مورد نیاز واحد تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری از وزارت صنایع می‌باشد.
اصطلاحات مفید بازرگانی
ارزش کالای صادراتی در گمرک
هر کالایی که به عنوان صادرات به گمرک اظهار می شود صرف نظر از قیمتی که طبق قرارداد برای آن تعیین شده به طور کلی فارغ از ارزش کالا در خارج دارای قیمتی است که قبلا توسط مرجع رسمی دولتی تعیین شده و به صورت فهرست قیمت های صادراتی در اختیار گمرک, بانک و سایر سازمان ها قرار می گیرد.
بنابراین صادر کنندگان به این قیمت ها دسترسی دارند و الزاما اظهارنامه های صادراتی نیز باید با همین ارزش ها تقویم شود. نحوه قیمت گذاری کالاهای صادراتی و الزام کلیه صادرکنندگان به رعایت آن برای این است که اولا صادرکننده اگر مجاز به اظهار قیمت کالایی که صادر می کند به دلخواه باشد، قطعا برای یک نوع کالا قیمت های مختلف به گمرک اظهار می شود و به این ترتیب چنانچه قرار بر اخذ تعهد ارزی یا اخذ مالیات یا حتی تهیه آمار بازرگانی باشد، هیچ کدام از این منظورها درست برآورده نخواهد شد.
ارزش کالای ورودی در گمرک
ارزش کالای ورودی در گمرک در همه موارد عبارت است از بهای سیف CIF (بهای خرید کالا در مبدا به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل و باربندی) و کلیه هزینه های مربوط به افتتاح اعتبار یا واریز بروات و همچنین حق استفاده از امتیاز نقشه, مدل و علامت گذاری بازرگانی و سایر حقوق مشابه مربوط به کالا و سایر هزینه هایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می گیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین و براساس نرخ ارز و برابری های اعلام شده از طرف بانک مرکزی ایران در روز تسلیم اظهار نامه خواهد بود.
اسناد مثبته گمرکی
اسناد مثبته گمرکی بطور کلی اسنادی هستند که موید ورود کالا به ترتیب مجاز به کشور, انجام تشریفات قطعی گمرکی در خصوص آنها و ترخیص از گمرک با صدور سند و پرداخت کلیه وجوهی که به ورود قطعی کالا تعلق می گیرد، است.
اسناد نادرست
منظور از اسناد نادرست, اسناد یا سیاه هایی است که در آن خصوصیات کالا صحیح و مختصرا ذکر نشده است و صاحب کالا از عدم تصریح خصوصیات به زبان دولت اقدام و کالای دیگری را با حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کمتر اظهار کرده باشد.
دمپینگ
دمپینگ عبارت است از عرضه کالا با قیمتی کمتر از هزینه نهایی تولید آن یا با استفاده از سوبسیدهای غیر عادی در یک بازار خارجی.
کارنه دو پاساژ
کارنه دو پاساژ در حقیقت گذرنامه وسیله حمل و نقل جاده ای است که به عنوان ورود موقت به کشور یا کشورهایی مسافرت می کند، ممکن است برای حمل کالا اشخاص یا به عنوان اتومبیل سواری برای گردش یا انجام امری که در نظر است موقتا برای ورود به کشوری از آن استفاده شود.
کالای ضبطی در گمرک
ضبط کالا در گمرک در مواردی است که کالا ممنوع الورود یا غیر مجاز بوده با نام و مشخصات صحیح اظهار شده باشد و گمرک سه ماه به صاحب کالا فرصت داده باشد که کالا را از کشور اعاده کند. ولی صاحب کالا اقدامی نکند در این صورت بعد از انقضای سه ماه مذکور کالا اصطلاحا ضبط می شود. همچنین بعد از ضبط, به صاحب کالا دو ماه وقت داده می شود که اگر شکایتی دارد به دادگاه شهرستان تسلیم کند. در غیر این صورت و گذشت دو ماه مذکور اصطلاحا کالا ضبط قطعی شده، یعنی به مالکیت دولت در می آید.
کالای متروکه
کالای متروکه کالایی است که صاحب آن, آن را ترک کرده باشد؛ یعنی به هر دلیل به سراغ کالا برای ترخیص نرفته یا اگر مراجعه کرده در ارائه اسناد با مدارکی که لازم است تاخیر کند, مدتی که بعد از انقضای آن کالا متروکه می شود. چهار ماه از تاریخ اولین قبض انبار -در فرودگاه ها دو ماه است- هر گاه در این مدت اقدامی برای ترخیص نشود، کالا متروکه می شود. چنانچه صاحب کالا برای عدم مراجعه و ترخیص کالا عذر موجهی داشته باشد، می تواند با تنظیم درخواست و ارائهآان به گمرک, تقاضا کند که مدت یاد شده حداکثر چهار ماه دیگر تمدید شود.
کالای مرجوعی
کالای مرجوعی یا دوباره صدور کالاهایی است که:
۱- به عنوان واردات موقت قبلا به کشور وارد می شوند و در پایان مهلت ورود موقت برای اعاده از کشور اظهار و تحت عنوان کالای مرجوعی شناخته می شوند.
۲- به دلیل ممنوعیت یا غیرمجاز بودن تطبیق با استاندارد های اجباری ( در مورد آن دسته از کالاها که ورودشان مستلزم رعایت استاندارد اجباری است) یا به طور کلی عدم احراز شرایط, قابل ترخیص نیستند به همین لحاظ از کشور باید مرجوع شوند.
کنوانسیون سیستم هماهنگ شده
معاهده و پیمانی است که کشورهای عضو سازمان جهانی گمرک به منظور اجرای هماهنگ طبقه بندی کالاهای تجاری به آن پیوسته اند. مفاد این کنوانسیون از سال ۱۹۸۸ برای اعضا آن لازم الاجرا شده است. ایران نیز از سال ۱۳۷۴ رسما به این کنوانسیون ملحق شده است و جدول تعرفه(سیستم هماهنگ شده) منظم به این کنوانسیون را از ابتدای سال ۱۳۷۵ در مقررات صادرات و واردات اجرا می کند.
نظارت گمرکی
یعنی اقدامی برای تضمین اجرای قوانین و مقرراتی که گمرک مسئول اجرای آنهاست به عمل می آید.
وزن قانونی
وزن قانونی یعنی وزنی که طبق قانون برای مقاصد معین تعیین شده یا می شود. در قانون گمرک نیز این وزن عبارت از وزن ناخالص (وزن با ظرف) Gross Weight منهای وزن تقریبی(اوزان ظروف در قانون گمرک مشخص شده) ظرف وزنی که به این ترتیب به دست می آید برای محاسبه حقوق گمرکی و عوارض ورودی در مواردی که این حقوق از روی وزن اخذ می شود، به کار می رود.
هزینه های گمرکی
هزینه های گمرکی وجوهی هستند که میزان و چگونگی وصل آنها با تصویب هیات وزیران برای تخلیه, باربری, انبار داری, آزمایش, تعرفه بندی, بدرقه کالا, خدمات فوق العاده و نظایر آن تعیین و به وسیله گمرک وصول می شود بعضی از این هزینه ها در اظهار نامه هاب گمرکی و قبل از این هزینه ها در اظهارنامه های گمرکی و قبل از اظهار , محاسبه و منظور می شوند و برخی به موجب قبض درآمد و جدا از اظهارنامه وصول می شوند.(نظیر هزینه خدمات فوق العاده, هزینه آزمایش کالا, هزینه تعرفه بندی و هزینه بدرقه کالا )نی
•اسناد حمل:
بارنامه به منزله سند قرارداد حمل، رسید دریافت کالا و سند مالکیت آن است و همچنین سندی است که زمان ادعای خسارت از شرکت بیمه می‌تواند به عنوان پشتوانه مورد استفاده واقع شود.
جزییات مندرج در بارنامه باید شامل موارد زیر باشد:
شرح کالا ـ علایم و یا شماره‌های تجاری ـ نام کشتی حامل ـ ذکر عبارتی که حاکی از وجود کالا در کشتی باشد ـ بنادر بارگیری و تخلیه ـ نام حمل کننده کالا ـ نام گیرنده کالا ـ نام و نشانی شخصی که ورود اجناس به اطلاع او می‌رسد ـ هزینه حمل پرداخت شده یا قابل پرداخت در مقصد می‌باشد ـ تعداد نسخه‌های بارنامه که به صورت اصل صادر شده است ـ تاریخ صدور.
• اظهار نامه اجمالی
فرم مخصوصی است حاکی از خلاصه مشخصات محموله یک کشتی، یک هواپیما یا یک کاروان از کامیون‌ها که ضمن آن تعداد بسته، وزن، مبدا، مقصد، نام کشتی یا دیگر وسایل حمل، تعداد اقلام محموله در آن ثبت شده و به ضمیمه مانیفست به گمرک تسلیم می‌شود در اظهارنامه اجمالی بعد از ذکر مشخصات موسسه حامل و مشخصات وسیله نقلیه و گیرنده، نسبت به مشخصات کالا به نوشتن جمله «طبق مانیفست ضمیمه در…..صفحه…..قلم» اکتفا می‌شود.
•اظهار نامه ورود یا خروج Declaration of Arrivel or Departure
عبارتست از هر نوع اظهارنامه‌ای که توسط شخص مسوول وسیله حمل و نقل یا نماینده او باید هنگام ورود یا خروج وسیله حمل و نقل به مقامات گمرکی ارایه شود و حاوی مشخصات لازم در ارتباط با وسیله حمل و نقل، مسیر سفر، بار، کالاهای توشه‌ای و ملزومات، کارکنان و مسافرین می‌باشد.
•اظهارنامه کالا Goods Declaration
اظهاری است که بر روی برگی که گمرک تعیین نموده، تنظیم می‌شود، در این اظهار‌نامه اشخاص ذینفع روش گمرکی را که باید در مورد کالا اجرا گردد، ذکر می‌کنند و مشخصاتی را که از نظر گمرک برای اجرای آن روش لازم است قید می‌کنند.
•اظهار نامه مبدا Declaration of Origin
عبارتست از یک شرح مقتضی در رابطه با مبدا کالاهای ساخته شده که در موقع صدور آنها توسط سازنده، تولید کننده، تهیه کننده، صادر کننده، یا هر شخص صلاحیت‌دار دیگری در فاکتور تجاری یا هر سند دیگری که مربوط به کالاها باشد ذکر می‌گردد.
•اعلامیه ارز
سندی است بانک که مبلغ ارز انتقال یافته جهت خرید کالا و هم ارز ریالی آن و تاریخ گشایش اعتبار آن را نشان می‌دهد.
•بار انداز
محل سرپوشیده‌ای است که یک یا چند طرف آن دیوار نداشته باشد و کالاها به منظور محفوظ ماندن از برف و باران و تابش منظم آفتاب در آنجا گذاشته می‌شود.
• بار نویسی
مامورین مخصوص موقع تخلیه کالا از وسایط نقلیه، به تدریج ریز آن را می‌نویسند تا بعداً با بارنامه و مانیفست تطبیق داده شود.
• بارنامه
در اصطلاح بین‌المللی کشتیرانی بارنامه را «بیل آولیدینگ» و در جاده و در هواپیما «سی.ام.آر» می‌خوانند. بارنامه مدرکی است برای حمل یک واحد و یا یک پارتی کالا که به عنوان گیرنده در مقصد از طرف موسسه حمل و نقل در مبدا بارگیری کالا، صادر می‌شود. بارنامه حاوی مشخصات ظاهری کالا از قبیل تعداد بسته‌ها، شماره و علامت آنها، وزن با ظرف و گاهی نیز وزن خالص یا مقدار و نوع کالا طبق آن چه فرستنده اظهار کرده است، می‌باشد. گیرنده بارنامه بر طبق مفاد آن، کالا را از موسسه حمل و نقل دریافت می‌دارد.
• پروفرما
سیاهه خریدی است که فروشنده از مبدا به عنوان پیشنهاد فروش، یا تعیین ارزش و شرایط فروش، صادر می‌کند. این سیاهه قبل از سفارش کالا، باید به تایید مرکز تهیه و توزیع مربوطه برسد. پروفورما را پیش فاکتور نیز می‌گویند.
• ترانشیپ Transshipment
انتقال کالا از یک وسیله حمله به وسیله حمل دیگر
عبارت است از روش گمرکی که به موجب آن کالاها تحت نظارت گمرکی از یک وسیله حمل و نقل ورودی به یک وسیله حمل و نقل خروجی (صدور) در حوزه یک دفتر گمرکی که آن دفتر در عین حال دفتر گمرکی توام برای ورود و صدور است، انتقال داده می‌شوند.
• تعهد ترانزیت Transit bond-note
سندی است که توسط گمرک تنظیم می‌شود و به موجب آن اجازه داده می‌شود که کالاها به طور ترانزیت گمرکی بدون پیش پرداخت حقوق و عوارض ورودی حمل شوند و معمولاً حاوی کلیه مشخصات لازم برای تعیین حقوق و عوارض ورودی در مورد مقتضی و یک تعهد تضمین شده مبنی بر ارایه کالاها با مهر و موم گمرکی و سیم و سرب دست نخورده به دفتر گمرکی مقصد می‌باشد.
• ترخیص کالا Clearance of Goods
عبارتست از انجام تشریفات گمرکی لازم برای صدور کالاها، برای مصرف داخلی (قطعی) با قرار دادن آنها تحت روش گمرکی دیگر.
•درابک Drawback
عبارت است از مبلغ حقوق و عوارض ورودی که به موجب روش درابک مسترد می‌شود.
•سیاهه تجاری
صورت حسابی است که به موجب آن هزینه کالا به حساب خریدار منظور می‌شود. سیاهه باید دارای موارد زیر باشد:
تاریخ ـ نام و نشانی خریدار و فروشنده ـ شماره سفارش یا قرارداد ـ مقدار و شرح کالا ـ قیمت واحد ـ شرح هر گونه هزینه اضافی توافق شده که در قیمت واحد منظور نشده است ـ ارزش کل کالا ـ وزن کالا ـ تعداد بسته‌ها ـ علایم و شماره‌های حمل ـ شرایط تحویل و پرداخت ـ جزییات حمل
•سیف CIF
سیف به معنای بهای تمام شده کالا در مرکز کشور مقصد است که تشکیل می‌شود از بهای کالا در شهر مبدا، هزینه بسته‌بندی، کرایه حمل تا بندر کشور مقصد و هزینه بیمه تا مقصد.
• سی اند اف C&F
یعنی فقط بهای کالا در مبدا به اضافه هزینه‌های بسته‌بندی و کرایه تا بندر مقصد.
•عدل
به یک واحد کالا گفته می‌شود که در صندوق یا کارتن یا گونی و حصیر و غیره بسته‌بندی شده باشد.
• فله
به کالاهایی که بدون لفاف، در واگن‌ها یا کامیون‌های اتاق‌دار و یا کشتی حمل می‌شود فله می‌گویند. کالاهایی مانند شکر، گندم، حبوبات و علوفه و از این قبیل به صورت فله حمل می‌شود.
•فوب FOB
یعنی بهای تمام شده روی کشتی در مبدا، در این صورت کرایه حمل از بندر مبدا تا بندر مقصد روی کالا اضافه شده است.
•کانتینر
محفظه بزرگی است از چوب یا فلز که اغلب حجم تمام کفه یک کامیون بزرگ یا تریلر را فرا می‌گیرد.
•کالای متروکه
کالاهایی که مدت توقف قانونی آنها در اماکن گمرکی یا انبار اختصاصی پایان یافته و ترخیص نشده باشد، کالای متروکه خوانده می‌شود.
•کابوتاژ
عبارتست از حمل کالا از یک بندر کشور به بندر دیگر و همچنین از یک گمرک به گمرک دیگر، که از راه کشور هم‌جوار صورت گیرد.
برای کابوتاژ، تشریفات گمرکی لازم است و دو نوع اظهارنامه دارد که یکی هنگام خروج کالا از بندر یا مرز تنظیم می‌شود و یکی هم هنگام ورود به گمرک مرز یا بندر.
•کارنه تیر
کارنه تیر سند ترانزیتی بین‌المللی کالا از راه زمینی است که در مبدا صادر می‌شود و به موجب آن کالا از کشورهای بین راه تا مقصد که به طور ترانزیت عبور می‌کند نیازی به انجام تشریفات ترانیزیت در مرز ورودی و خروجی هر کشور نخواهد بود.
کالای متروکه : مدت مجاز توقف کالاهای وارده به گمرک چهارماه بعد از تاریخ تحویل اظهارنامه و صدور قبض انبار است. درصورتی که در این فاصله برای تشریفات گمرکی مراجعه نشود، کالا متروکه محسوب می‌گردد؛ این مهلت در صورت درخواست صاحب مال به شرط پرداخت حق انبارداری تا ۴ ماه دیگر قابل تمدید است.
حق‌العملکاری در گمرک : حق‌العملکار در گمرک به شخصی (حقیقی یا حقوقی) اطلاق می‌شود که تشریفات گمرکی کالای متعلق به اشخاص دیگر را به وکالت از طرف آن شخص در گمرک انجام دهد. این شخص حقیقی یا حقوقی بایستی پروانۀ حق‌العملکاری از گمرک دریافت نماید.
«تعرفه» به معنی جدول طبقه‌بندی کالایی هم در کتاب مقررات صادرات و واردات آمده است که اصطلاح خارجی آن(Nomenclature) می‌باشد. مثلاً وقتی می‌گویند تعرفۀ تلویزیون ۱۵/۸۵ می‌باشد یعنی تلویزیون در سیستم طبقه‌بندی کالایی بین‌المللی در فصل ۸۵ و ردیف ۱۵ جای گرفته است.
سیستم هماهنگ توصیف و کدگذاری کالا (HS): سیستم HS یا جدول طبقه‌بندی هماهنگ‌شدۀ توصیف و کدگذاری کالا در سال ۱۹۸۳ تصویب و از سال ۱۹۸۸ لازم‌الاجرا گردید و یک طبقه‌بندی چندمنظوره است که دارای ۲۱ قسمت، ۹۶ فصل، ۱۲۴۱ شمارۀ اصلی و ۵۱۰۹ شمارۀ اختصاص یافته برای کالاها مـی‌باشد. در سیستم HS به جای شماره‌های فرعی از روش یک خط فاصله و دو خط فاصله استفاده شده است و به کلیۀ این ردیف‌ها یک کد سیستم هماهنگ شده اختصاص یافته است.
تعرفه‌های ترجیحی : به منظور ایجاد انگیزه و برقراری تسهیلات جهت ورود و صدور کالا برقرار می‌شود و حد پائین‌تری از حقوق گمرکی برای گروهی از کشورها تعیین و اعمال می‌شود که آن را تعرفۀ ترجیحی می‌نامند.
نرخ ارز : برای محاسبۀ ارزش کالا جهت پرداخت حقوق و عوارض گمرکی، ارزش کالا که با پول خارجی فاکتور شده است باید به ریال ایران تبدیل شود و نرخ ارز برای محاسبات گمرکی نرخ رسمی ارز در کشور می‌باشد که توسط بانک مرکزی همه روزه اعلام و ابلاغ می‌شود
•کارنه آ.ت.آ ATA
مدرک ورود موقت بین‌المللی است، اگر شخص یا شرکتی کالایی به صورت ورود موقت جهت شرکت در نمایشگاه‌ها یا تاسیس نمایشگاه، وارد نماید و یا نمونه‌هایی برای ارایه به مشتریان وارد کند، به موجب این مدرک نیازی به انجام تشریفات گمرکی مربوط به ورود موقت نخواهد داشت.
یعنی فقط بهای کالا در مبداء به اضافه هزینه‌های بسته‌بندی و کرایه تا بندر مقصد .
– EXW : Ex Works(… named place)
تحویل در محل کار
• کالاهای توشه‌ای و ملزومات Store
عبارت است از کالاهای اختصاص یافته برای مصرف توسط مسافران و کارکنان کشتی‌ها، هواپیماها یا قطارها، این کالاها ممکن است فروخته شده باشد یا نشده باشد.
•کنوانسیون آ.ت.آ ATA Convention
اصطلاحی است که عموماً در ارتباط با کنوانسیون گمرکی در بار هرچه آت آ برای ورود موقت کالا به کار برده می‌شود. این کنوانسیون در سال ۱۹۶۱ از طرف شورای همکاری گمرکی در بروکسل پذیرفته شده است.
• کنوانسیون کیوتر Kyoto Convention
اصطلاحی است که عموماً در ارتباط با کنوانسیون بین‌المللی برای ساده کردن و هماهنگ کردن روش‌های گمرکی به کار برده می‌شود. این کنوانسیون در سال ۱۹۷۳ از طرف شورای همکاری گمرکی در کیوتو پذیرفته شده است.
• کنوانسیون نایروبی Nairobi Convention
اصطلاحی است که عموماً در ارتباط با کنوانسیون بین‌المللی همکاری متقابل اداری به منظور پیشگیری تجسس و کیفر تخلفات گمرکی به کار برده می‌شود این کنوانسیون در سال ۱۹۷۷ از طرف شورای همکاری گمرکی در نایروبی پذیرفته شده است.
• گواهی مبدا Certificate of Orign
اظهاریه امضا شده‌ای است که حاکی از مبدا ساخت کالا می‌باشد. گواهی مبدا توسط صادر کننده کالا و یا نماینده‌اش تهیه می‌شود ولی این گواهی در بعضی از کشورها باید روی فرم خاصی که حاوی تایید یک سازمان اداری مستقل (برای مثال اتاق بازرگانی) باشد صادر شود.
• گواهی بازرسی:
انجام بازرسی توسط یک موسسه بازرسی را مشخص می‌کند. مرجع مذکور، محموله را با توجه به علایم حمل، وزن، تعداد بسته‌ها، مورد بررسی کمی و کیفی قرار داده و گزارش خود را ارایه می‌دهد.
• گواهی بیمه:
سندی است که باید توسط شرکت بیمه و یا نمایندگی آن و یا به وسیله پذیره‌نویسان صادر و یا امضا شده باشد و تاریخ آن باید همزمان و یا قبل از تاریخ حمل باشد. مبلغ بیمه نامه باید حداقل برابر با ارزش سیف کالا باشد.
گواهی بیمه باید:
۱- با آن چه که در اعتبار ذکر شده مطابقت داشته باشد.
۲-کلیه خطرات ذکر شده در اعتبار را در برگیرد.
۳- با سایر اسناد در مورد محموله و شرح کالا مطابقت داشته باشد.
• مانیفست Manifest
فهرست محمولات یک کشتی یا یک قطار یا یک کاروان از کامیون‌هایی را می‌گویند که بیشتر از یک بارنامه دارند. در فارسی می‌توان آن را فهرست کل کالا خواند که حاوی ریز کلیه بارنامه‌های مربوط به محموله است. این فهرست کل زمانی عرضه می‌شود که محموله تجارتی به گمرک مقصد می‌رسد.
• مانیفست محموله (بار) Cargo manifest
عبارت است از فهرستی از کالاهای تشکیل دهنده محموله بار که در یک وسیله حمل و نقل یا در یک واحد حمل و نقل، حمل می‌شوند. مانیفست محموله بار که به این ترتیب حاوی مشخصات بازرگانی مربوط به کالاها از قبیل شماره‌های اسناد حمل، نام صادر کننده و گیرنده کالا، علامت و شماره، تعداد و نوع بسته‌بندی، مقدار و شرح کالا باشد و ممکن است به جای اظهارنامه محموله بار به کار رود.
– اظهـارنـامـه گـمـرکـی
عبارتست از یک اظهارنامه
مبداء که توسط یک مقام یا مقامات صالح گواهی شده باشد.
– پـیـمـان نـامـه ارزی
فرمی است که صادرکننده ، هنگام صدور کالا از کشور جهت تعهد فروش ارز حاصل از صادرات به بانکهای مجاز با اطلاع گمرک به بانک تسلیم می‌کند. برای خروج موقت نیز پیمان نامه موقت صادر می‌شود که در صورت عدم برگشت کالا در مدت مقرر ، آن را صادرات محسوب کرده و انجام تعهد را مورد پیگرد قرار می‌دهند
– تـعـرفـه گـمـرکـی
جدولی است که کلیه کالاها در آن طبقه
بندی و در ستونهای معین ، شماره فصل و ردیف مربوطه نوع کالا و ماخذ حقوقی گمرکی تعیین شده است.
اصطلاحات بازرگانی بین المللی (INCOTERMS)
ارسال کالا از یک کشور به کشور دیگر می تواند مخاطراتی در بر داشته باشد و به همین دلیل اتاق بازرگانی بین المللی در سال ۱۹۲۰ در پاریس تأسیس شد. برای نخستین بار این اتاق در سال ۱۹۳۳ طی اجلاسی در شهر وین در هفتمین کنگره خود مقررات یکسانی را چاپ و تدوین نموده و پس از آن برای سایر موارد نظیر اسناد وصولی، اسناد حمل ، بیمه و غیره نیز مقرراتی منتشر نمود. در سال ۱۹۳۶ برای اولین بار اصطلاحات حاکم بر بازرگانی وضع شد که به INTERNATIONAL COMMERCE TERMS = INCOMERMS معروف شد. در سال ۱۹۸۰ اتاق بازرگانی بین الملل در نشریه ۳۴۵ شرایط و مبانی تجارت را مشخص نموده و در سال ۱۹۹۰ با تجدید نظر در اینکوترمز نشریه ۴۶۰ منتشر شد. در تاریخ ۱/۱/۲۰۰۰ نشریه شماره ۵۶۰ منتشر که مفاد آن از تاریخ مزبور تاکنون ملاک عمل بانکهاست و هر سال اصلاحات و تعدیلاتی در آن اعمال می گردد که آخرین نسخه موجود مربوط به ۱۴ آوریل ۲۰۱۰ می باشد.
اینکوترمز ۲۰۰۰ مشتمل بر ۱۳ عنوان بوده و به چهار گروه E، F، C ، D تقسیم بندی شده است.
گروه E
در این گروه فروشنده، کالا را در محل کار خود به خریدار تحویل می دهد. در این بخش فروشنده با کرایه حمل کاری ندارد. نمونه بارز در این گروه EXWORKS است که بهترین روش برای فروشنده و بدترین نوع برای خریدار است.
گروه F
در این گروه فروشنده کالا را به حمل کننده تحویل می دهد. مثلاً تحویل کالا در بندر مبدأ بدون تقبل کرایه حمل، در این بخش، حمل می تواند با کشتی، کامیون و در بعضی موارد با هواپیما صورت پذیرد. در این گروه انعقاد قرارداد حمل بر عهده خریدار خواهد بود.
(FREE ON BOARD)FOB, (FREE ALONGSIDE SHIP) FAS, (FREE CARRIER) FCA
در این گروه قرار می گیرند.
گروه C:
در این گروه فروشنده باید قرارداد حمل را منعقد کند، بدون تقبل خطر فقدان یا خسارت وارده به کالا یا هزینه های اضافی ناشی از اتفاقاتی که پس از حمل و ارسال کالا رخ می دهد.
(COST AND FREIGHT) CFR, (COST INSURANCE AND FREIGHT)CIF, (CARRIAGE PAID TO) CPT, (CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO)CIP
در این گروه قرار می گیرند.
گروه D:
این گروه در ایران کمتر استفاده می شود. کلیه مسئولیت ها و هزینه های تعریف شده تا آوردن کالا به کشور مقصد به عهده فروشنده است.
(DELIVERD AT FORNTIER) DAF, (DELEVERED EX SHIP) DES, (DELIVERED EX QUAY) DEQ, (DELIVERED DUTY UNPAID)DDU, (DELIVERED DUTY PAID)DDP
از انواع این بخش هستند.
قیمت کالا به اضافه کرایه حمل آن تا مقصد (cost and Freight) C.F
قیمت کالا به اضافه کرایه حمل به اضافه حق بیمه است. (Cost, insurance and Freight) C.I.F
کرایه حمل و بیمه پرداخت شده (با ذکر نام نقطه تعیین شده در مقصد) (Cost, Freight Carriage and Insurancepaid to) . . … (named point of destination)
تحویل شده در مرز (نام محل تحویل در مرز) DAF (delivered at Front5ier)
تحویل بر روی عرشه کشتی (با ذکر نام مبدا) DCP Freight Carriage Paid to ……. (named point of destination)
تحویل شده پس از پرداخت عوارض (نام محل مقصد در کشور وارد کننده) DDP Delivered Duty Paid (named place of destination in the country of importation
تحویل از اسکله EXQ…..EX QUAY (duty paid … namedport)
تحویل از کشتی (با ذکر نام بندر مقصد
بدین معنی است که فروشنده کالا را بر روی کشتی در مقصد تعیین شده در قرارداد فروش در اختیار خریدار قرار می‌دهد بدین ترتیب کلیه هزینه کرایه حلم و ریسک مربوط تا آن محل به عهده فروشنده است. EXS …….EX SHIP (named port of destination)
بدین معنی است که مسوولیت فروشنده ارایه کالا در محل خود (محل کار یا کارخانه) است. EXW..EX WORKS (ex factory, ex plantion, ex warehouse, etc.)
تحویل در کنار کشتی (با ذکر نام بندر مبدا FAS … Free Alongside Ship (named part of Shipment)
اصطلاح (Free on Board) F.O.B یا (Free on Truck) F.O.T یا (Free on Rall) F.O.R و نظیر آن منظور این است که فروشنده کالا را در مبدا تحویل خریدار می‌دهد و کرایه حمل به عهده خریدار است. در صورتی که کالا با کشتی حمل شود اصطلاح F.O.B به کار می‌رود (تحویل روی کشتی) و در صورتیکه کالا با کامیون حمل شود اصطلاح F.O.T بکار می رود. F.O.R…FOR/FOR (Free on Raill/Free on Truck)(named departure point)
نیاز به حمل و نقل مدرن به ویژه حمل مرکب، حمل به وسیله کانتینر، کشتی‌های رو ـ روتریلر و فری) (Ferry) را تامین کند. FREE CARRIER (named point)
دیسپاچ: پاداش مربوط به تخلیه و بارگیری قبل از انقضای موعد مقرر. Dispatch
دموراژ: هزینه معطلی کشتی (نقطه مقابل دیسپاچ است. Demmurage
سوژ شارژ: اضافاتی که به کرایه تعلق می‌گیرد. Surcharge
بارنامه:
در اصطلاح بین‌المللی کشتیرانی بارنامه بیل اف لدینگ (Bill of Lading) و در جاده و در هواپیما سی ام آر (C.M.R) می‌خوانند. مدرکی است برای حمل یک واحد یا یک پارتی کالا به عنوان گیرنده در مقصد از طرف موسسه حمل و نقل در مبدا بارگیری کالا صادر می‌شود.
انواع بارنامه متداول در حمل و نقل
۱- بارنامه دریایی: حمل با کشتی Ocean Bill of Lading / Marine Bill of Lading
۲- راه‌نامه (بارنامه) هوایی: حمل با هواپیما Air Way Bill
۳- راه‌نامه (بارنامه راه آهن: حمل با قطار Rail Way Bill
۴- راه‌نامه (بارنامه): حمل با کامیون CMR/TRUCK Way Bill
۵- بارنامه سراسری: حمل با کامیون، کشتی، قطار Throught Bill of Lading
۶- بارنامه حمل مرکب فیاتا: حمل با کامیون، کشتی، قطار FIATA Combined Transport Bill of Lading
اظهارنامه عمومی هواپیما (Aircraft General-Declaration)
اظهارنامه عمومی کشتی (Ship’s General-Declaration)
اظهار نامه محموله (بار (Cargo Declaration)
اظهارنامه گواهی شده مبدا (certified- Declaration of Origin)
اظهارنامه گمرکی (cUSTOMS declaration)
اظهارنامه ورود یا خروج Declaration of Arrival or Departure)
اظهارنامه بار (Freight Declaration)
اظهارنامه کالا (Goods Declaration)
اظهارنامه بین‌المللی گمرکی مدل تیف
عبارت از سندی است که برای کالاها و اثاثه مسافران در ترانزیت گمرکی به وسیله راه آهن به کار می‌رود. (Inter-national customs Declaration from TIF)
اظهارنامه کالاهای توشه‌ای و ملزومات (Store-Declaration)
اظهارنامه مبدا
شرح مقتضی درباره مبدا کالاهای ساخته شده که در موقع صدور آنها توسط سازنده، تولید کننده، تهیه کننده، صادر کننده یا هر شخص صلاحیت‌دار دیگری در فاکتور تجاری یا هر سند دیگری که مربوط به کالاها باشد. (Declaration of Origin)
اجازه ترخیص (Release)
ارایه کالا به گمرک (Production of Goods- to the Customs)
اقلام پستی (Appeal)
عبارتست از اقلام نامه‌های پستی و بسته‌های پستی (Postal Items)
انتقال کالا از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر (ترانشیپ (Transhipment)
انبار موقت کالا (Temporary Storage of –Goods)
بسته‌های پستی (Postal Parcel)
تخلف گمرکی (Customs Offence)
ترانیزیت گمرکی (Customs Transit
چفت و بست
عبارتست از یک ریسمان، طناب، سیم، نوار یا اشیای همانند آنها که به منظور استفاده در ارتباط با یک مهر و موم (سیم و سرب) در نظر گرفته شده است. (Fastening)
حامل
عبارتست از شخصی که عملاً کار حمل و نقل را انجام می دهد یا سرپرست و مسوول عملیات وسیله حمل و نقل. (Carrier)
حقوق گمرکی (Sustoms Duties)
حقوق و عوارض ورودی (Import Duyies and –Taxes)
حقوق و عوارض خروجی (صدور) (Export Duyies and –Taxes)
حقوق و عوارض ورودی و خروجی (صدور) (Import and Export Duyies and- Taxes)
دراوبک
عبارتست از مبلغ حقوق و عوارض ورودی که به موجب آن روش دراوبک مسترد می‌شود (Drawback)
دفتر گمرکی بین‌راهی (Office en Route)
قلمرو گمرکی (Customs Territory)
کشور مبدا کالا (Country of Origin)
کالاهای مجاز (Goods in Free Circulation)
کنوانسیون کیوتو
اصطلاحی است که عموماً در ارتباط با کنوانسیون بین‌المللی برای ساده کردن و هماهنگ کردن روش‌های گمرکی به کار برده می‌شود. (Kyoto Convention)
مانیفست محموله (بار (Cargo Manifest)
محموله‌های امدادی (Relief Consignments)
محموله فوری و ضروری (Urgent Consignment)
مرز گمرکی (Customs Frontier)
منطقه آزاد (Free Zone)
مهر و موم گمرکی (سیم و سرب (Customs Seal)
مهر و لاک (Seal)
سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالاهای تجاری HS (شماره تعرفه گمرکی
• معیارهای طبقه‌بندی کالا
Certain Qualities of The Commodity
طبقه‌بندی بر اساس برخی کیفیت‌های کالا انجام می‌گیرد. یک کالا یا محصول ممکن است قابل طبقه‌بندی بر اساس موارد زیر باشد:
ـ توصیف و شرح کالا
ـ ترکیب و سایر مشخصات فنی
ـ نحوه عرضه کالا (مثلاً با بسته‌بندی خرده فروشی
ـ درجه و مراحل ساخت کالا
ـ کاربرد یا عمل کالا
•توصیف و شرح کالا
Description
مشخصات واقعی کالا برای طبقه‌بندی آن بسیار حایز اهمیت است. این امر با مراجعه به اسناد پیوست کالا یا اظهارنامه (مثلاً سیاهه خرید، قرارداد، پروفرما و…..) و در صورت لزوم دیدن کاتالوگ و کاربرد فنی و گزارش تحلیلی کالا امکان‌پذیر است. همچنین آزمایش کالا در بسیاری موارد ضروری است. بنابراین، توصیف و شرح مناسب کالا بر اساس مشخصات زیر آشکار می‌شود.
•درجه و مرحله ساخت
Degree of Manufactures
معمولاً برای محصولات صنعتی، طبقه‌بندی بر حسب درجه و مرحله ساخت مصحول صورت می‌گیرد. درجه و مرحله ساخت را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:
ـ مواد خام
ـ محصولات کار نشده
ـ محصولات نیمه تمام
ـ محصولات تمام شده
•کاربرد یا عمل
Use of Function
طبقه‌بندی کالا بر اساس کاربرد یا عمل، به ویژه برای مصحولات حاصل از صنایع تولیدی انجام می‌شود. این محصولات عبارتند از:
ـ مواد سوخت
ـ دارو
ـ کالاهای سرمایه‌ای
ـ کالاهای مصرفی
قوانین امورگمرکی
فصل اول : کلیات
ماده ۱- مفاهیم اصطلاحات گمرک به کار برده شده در مواد مختلف این قانون طبق تعریفی است که از طرف شورای همکاریهای گمرکی بصورت مجموعه برای کشورهای عضو، منتشر شده یا میشود.
ماده ۲- الف – حقوق گمرکی کالاهای وارداتی موضوع بند «الف» ماده ۲ قانون امورگمرکی مصوب ۱۳۵۰ به میزان مذکور در جدول تعرفه گمرکی ضمیمه این قانون که براساس نظام هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالا تنظیم شده است تعیین میگردد.
ب- سود بازرگانی وجهی است که براساس قانون انحصار تجارت خارجی به موجب تصویبنامه هیئت وزیران برقرار میگردد.
ج-هزینه های گمرکی وجوهی است که میزان وشرایط آن با تصویب هیأت وزیران برای تخلیه و باربری و بارگیری ، انبارداری ،‌ آزمایش و تعرفه بندی ، بدرقه کالاو خدمات فوق العاده تعیین میشود، ترتیب وصول و نحوه مصرف این وجوه طبق آئین نامه گمرکی تعیین میشود.
د- عوارض دریافتی به وسیله گمرک وجوهی است که وصول آن طبق مقررات بعهده گمرک واگذار میشود.
هـ – منظور از اظهار مندرج در این قانون ذکر اوصاف و مشخصات کامل کالا در اظهارنامه تسلیمی به گمرک است به شکلی که با توجه به آن اوصاف و مشخصات کالای اظهار شده مشخص و از غیرآن به نحو روشن متمایز گردد.
ماده ۳- وجوهی که تحت عناوین حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض با رعایت مقررات این قانون تعیین میشود بوسیله گمرک به ریال وصول خواهد شد.
تبصره –در احتساب جمع وجوهی که گمرک برای انجام تشریفات گمرکی وصول می کند کسر ریال یک ریال محسوب می شود.
ماده۴- از کالایی که برای تعمیر یا تکمیل به طور موقت به خارج از کشور صادر شود در موقع برگشت به ایران فقط معادل ۱۵ درصد ارزش کارهای انجام شده به عنوان حقوق گمرکی دریافت میگردد‌،‌مگراینکه حقوق گمرکی آن کالا از روی ارزش تعیین شده و نرخ آن کمتر از ۱۵ درصد بوده یا از حقوق گمرکی بخشوده باشد که در این صورت برحسب مورد حقوق گمرکی آن به نرخهای مقرراز ارزش کارهای نامبرده دریافت یا بخشوده خواهد شد.
تبصره ۱- به کالای بازرگانی موضوع این ماده وقتی اجازه صدور موقت داده میشود که وزارتخانه صنعتی ذیربط کتبأ عدم امکان تعمیر یا تکمیل در داخل کشور را گواهی کند.
تبصره ۲- قطعات و قسمتها و لوازمی که تعویض یا اضافه شود عنوان تکمیل را نداشته و مشمول مقررات عمومی واردات می باشد.
ماده۵ – هرگاه کشوری نسبت به تمام یا قسمتی از اقلام صادرات ایران به هر صورت تبعیض یا محدودیتی ایجاد کند هیأت وزیران می تواند در هر موقع بنا به پیشنهاد وزارت بازرگانی نسبت به تمام یا بعضی از اقلام کالاهای آن کشور محدودیت یا سود بازرگانی ویژه ای برقرار کند.
ماده ۶- هرگاه ضمن موافقتنامه های بازرگانی دولت با کشورهای بیگانه برای کالای معینی حقوق گمرکی به مأخذی غیراز آنچه که در جدول تعرفه ضمیمه این قانون مقرر است معین بشود مادام که موافقتنامه های مزبور به قوت خود باقی می باشد حقوق گمرکی آن کالا مطابق مأخذ تعیین شده در موافقتنامه ها و با رعایت شرایط مقرر در آنها دریافت میگردد مگر اینکه در تعرفه ضمیمه این قانون حقوق گمرکی کمتری به آن تعلق گیرد و یا از حقوق گمرکی بخشوده شده باشد.
ماده ۷-هرگاه کالایی با قیمت نامتناسب یا تسهیلات غیرعادی از کشوری برای ورود به ایران عرضه شود (دمپینگ Dumping) و این عمل برای اقتصاد کشور رقابت ناسالم تلقی گردد هیأت وزیران می تواند در هر موقع بنا به پیشنهاد وزارت بازرگانی برای ورود کالای مزبور از آن کشور سود بازرگانی ویژه ای برقرار کند.
ماده ۸- در مواردی که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض از روی وزن دریافت میشود وزن کالا عبارتست از وزن ناخالص کالا منهای وزن تقریبی که نسبت آن با وزن ناخالص کالا با توجه به نوع ظرف در آئین نامه گمرکی تعیین خواهد شد.هرگاه کالا در ظروف تجملی وغیرعادی وارد گردد و مأخذ حقوقی که برای آن ظرف تعیین گردیده زیادتر از مأخذ حقوق مظروف آن باشد حقوق متعلقه به هریک از ظرف و مظروف جداگانه دریافت میگردد مگر در مواردی که ظرف از مظروف قابل تفکیک نباشد یا تفکیک آن موجب نامرغوبی یا افتادن کالا از صورت بازار باشد که در این صورت ظرف و مظروف توأمأ مشمول پرداخت حقوق مأخذ بالاتر خواهد بود. در صورتیکه ظرف و مظروف قابل تفکیک باشد و هر یک حقوق جداگانه متعلق به نوع جنس خود را بپردازد حقوق مظروف از روی وزن خالص آن دریافت میگردد.
تبصره ۱- صاحبان کالا می توانند ظروف و تکیه گاه کالای صادراتی وارداتی خود را اعم از اینکه از گمرک خارج شده یا نشده باشد به خارج از کشور برگردانند.

تبصره ۲- در مواردی که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض کالا از روی وزن دریافت میشود وزن کالا به حال و وضع عادی در گمرک مأخذ محاسبه خواهد شد.
تبصره ۳- منظور از ظرف عبارت از هر نوع ظرف ،‌ محفظه یا لفاف یا نظایر آن می باشد.
ماده ۹- محفظه هایی که برای سهولت حمل و نقل کالای وارداتی به نام کانتینر (Container) یا نظایر آن که در آئین نامه گمرکی تعیین خواهد شد مورد استفاده قرار میگیرد و معمولأ پس از تخلیه به خارج برگشت داده میشود به عنوان ورود موقت پذیرفته میشوند.
ماده ۱۰- ارزش کالای ورودی در گمرک در همه موارد عبارتست از بهای سیف (بهای خرید کالا در مبدأ به اضافه هزینه بیمه حمل و نقل و باربندی) و کلیه هزینه های مربوط به افتتاح اعتبار یا واریز بروات و همچنین حق استفاده از امتیاز نقشه ،‌مدل و علامت بازرگانی و سایر حقوق مشابه مربوط به کالا و سایر هزینه هایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق میگیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین و براساس نرخ ارز و برابریهای اعلام شده از طرف بانک مرکزی ایران در روز تسلیم اظهارنامه خواهد بود.
ماده ۱۱- در مورد کالایی که بدون ابراز سیاهه خرید به گمرک اظهار شود و یا ارزش مندرج در سیاهه خرید به نظر گمرک نامتناسب باشد گمرک باید ارزش کالا را براساس ارزش کالای صادراتی مثل یا مشابه در کشور مبدأ‌ همزمان با تاریخ خرید یا براساس فهرست قیمتهای فروش همان کالا در کشور مبدأ‌ منهای تخفیف یا جوایز صادراتی عادله تعیین کند. در صورتیکه به اطلاعات فوق دسترسی نباشد گمرک ارزش عمده فروشی همان نوع کالا یا مشابه آن را با توجه به کشور مبدأ‌ در بازار داخلی در زمان ترخیص منهای حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و سایر هزینه های بعد از ورود و همچنین سود عادله تشخیص و آن را بعنوان ارزش کالا مأخذ احتساب حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض قرار خواهد داد.
تبصره – ضوابط این ماده در آئین نامه گمرکی تعیین خواهد شد.
ماده ۱۲- ارزش تعیین شده ،‌از طرف گمرک درصورتیکه ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ کتبی نظر گمرک به صاحب کالا مورد اعتراض قطعی قرار نگیرد قطعی است و در صورت اعتراض رسیدگی به آن در صلاحیت کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی مذکور در ماده ۵۱ خواهد بود.
ماده ۱۳- در صورتیکه صاحب کالا ظرف سی روز از تاریخ قطعی شدن تشخیص گمرک یا از تاریخ ابلاغ رأی قطعی کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی کالا را با پرداخت وجوهی که به ورود قطعی آن تعلق میگیرد ترخیص نکند در این صورت پس از انقضای حداقل ۴ ماه از تاریخ ورود کالا متروکه محسوب و بدون رعایت اخطار و آگهی به فروش خواهد رسید.
ماده ۱۴- کالای ترخیص قطعی نشده است و ثیقه پرداخت کلیه وجوهی که به ورود قطعی آن کالا تعلق میگیرد و سایر بدهیهای قطعی صاحب کالابابت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی وعوارض می باشد.گمرک نمی تواند قبل از دریافت کلیه وجوه مزبور اجازه تحویل کالا را بدهد.
تبصره ۱- صاحب کالا از نظر گمرک در مورد کالای بازرگانی کسی است که نسخ اصلی اسناد خرید یا حمل به نام او صادر و از طرف بانک مهر شده و حواله ترخیص نیز به نام او باشد و یا اسناد مهر شده مزبور به نام وی ظهر نویسی و صحت امضا واگذارنده از طرف مقام صلاحیتدار گواهی شده باشد.
تبصره ۲- گمرک می تواند با موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی کالای متعلق به وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت را با تعهد مسئولان مالی سازمان مربوط با تعیین مهلت و کالای متعلق به اشخاص را با اخذ ضمانت نامه بانکی و علاوه بر کردن بهره به میزانی که هر سال از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام خواهد شد و تعیین مهلتی کمه حداکثر بیش از یک سال نباشد به طور قطعی ترخیص کند.
ماده ۱۵- توقیف کالا از طرف مقامات صالح به هر عنوان که باشد به استثنای مواردی که مقامات قضائی به استناد ماده ۱۰ قانون مجازات اسلامی دستور توقیف کالا را بدهند مانع از متروکه شدن کالا یا اجرای مقررات مربوط به آن نخواهد بود و در صورت فروش کالا پس ازکسر کلیه وجوهی که به ورود قطعی آن کالا تعلق میگیرد و سایر بدهیهای قطعی صاحب کالا به گمرک بابت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض مازاد در حدود دستورهای مقامات صالح در توقیف خواهد ماند.
ماده ۱۶- هرگاه بعد از ترخیص کالا از گمرک معلوم گردد وجوهی که وصول آن به عهده گمرک می باشد بیشتر یا کمتر از آنچه مقرر بوده دریافت گردیده یا اساسأ‌ دریافت نشده و یا اینکه اشتباهی دریافت گردیده است گمرک و صاحب کالا می توانند ظرف هشت ماه از تاریخ صدور سند ترخیص کالای مورد بحث برحسب مورد تمام یا مابه التفاوت را از یکدیگر مطالبه و دریافت کنند.مهلت مرور زمان ترخیص کالا به استناد بند ج ماده ۳ قانون تشویق صادرات و تولید و تبصره ذیل ماده ۳۹ قانون امور گمرکی ،‌موضوع لایحه قانونی راجع به تفسیر ماده۱۶ قانون امور گمرکی ،‌مصوب ۱/۸/۱۳۵۸ از تاریخ ترخیص کالا نیز هشت ماه می باشد اضافه یا کسر دریافتی کمتر از یکهزار ریال قابل مطالبه و دریافت طرفین نخواهد بود . رد اضافه دریافتها از درآمد جاری بعمل خواهد آمد.
تبصره۱- کسردریافتهای ناشی از اظهار خلاف نسبت به نوع جنس توأم با تسلیم اسناد نادرست از شمول مقررات این ماده خارج و مشمول فصل چهارم این قانون خواهد بود.
تبصره۲- اشخاصی که کسر دریافتی از آنها مطالبه میشود هرگاه نسبت به مبلغ مورد مطالبه اعتراض داشته باشند می توانند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ مطالبه نامه دلایل اعتراض خود را کتبأ‌ به گمرک اعلام دارند ،‌در این صورت اداره گمرک به اعتراض نامه واصله دقیقأ رسیدگی می کند و در مواردی که اعتراض موجه شناخته شود از ادامه مطالبه خودداری خواهد کرد وگرنه دلیل رد اعتراض را به مؤدی ابلاغ و پرداخت وجه را مطالبه می کند درصورتیکه مؤدی ظرف سی روز از مطالبه اولیه اعتراض نکرد یا ظرف یک هفته پس از ابلاغ ثانوی تقاضای ارجاع امر را به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرک ننمود یا وجه مورد مطالبه را نپرداخت عملیات اجرائی شروع میشود و اگر بعد ا ز انقضای سی روز از تاریخ مطالبه اولیه اعتراض خود را تسلیم کرد رسیدگی به موضوع موکول به پرداخت یا تأمین مبلغ مورد مطالبه خواهد بود نظام گمرکی اطلاعات رایانه‌ای
۱- مقررات گمرکی مربوط به کالای همراه مسافر
الف – مسافران خروجی
مسافران خروجی اعم از اینکه ایرانی باشند یاخارجی می توانند علاوه بر وسایل سفر و لوازم شخصی ، کالاهای ایرانی به هرمیزان و کالای غیر ایرانی تا سقف مقرر در آئین نامه مسافران ورودی را همراه ببرند مشروط بر آنکه هر دو گروه کالا جنبه تجاری پیدا نکند .
• اشیاء عتیقه و کتب خطی ممنوع است .
• اتباع خارجی که بطور رسمی در ایران به کار یا تحصیل اشتغال دارند در پایان کار یا تحصیل می توانند لوازم منزل خود را در حد متعارف بدون ارائه مجوز یا کارت بازرگانی از کشور خارج نمایند .
خشکبار
• خروج انواع خشکبار به همراه مسافر ، به مقداری که جنبه تجاری نداشته باشد ، بلامانع است . حداکثر مقدار مجاز پسته برای خروج به ازای هر گذرنامه ۱۰ کیلوگرم و زعفران به ازای هر گذرنامه ۱۰۰ گرم می باشد .
• محدودیت های فوق شامل جهانگردانی که دارای گذرنامه خارجی می باشند ، نمی شود .
• خروج پسته ، مغز پسته ، خشکبار ، زعفران برای مسافران به عتبات عالیات و سایر اماکن مقدسه ممنوع است .
فرش و گلیم
• خروج فرش دستباف به همراه مسافر تا سقف ۲۰ متر مربع مجاز بوده و محدودیتی از نظر تعداد قطعات فرش همراه مسافر در سقف متراژ ذکر شده وجود نخواهد داشت .
• خروج فرش همراه مسافر علاوه بر مرزهای هوایی از مرزهای زمینی و دریایی نیز مجاز می باشد . خروج فرشهای نفیس و سایر اشیایی که دارای ارزشهای تاریخی و میراث فرهنگی هستند به همراه مسافر ممنوع است .
• خروج فرش همراه مسافر به مقصد کشورهای زیارتی عراق ، سوریه و عربستان سعودی ممنوع می‎باشد .
ارز همراه مسافر :
. مسافرین ورودی به کشور پس از تکمیل فرم اظهارنامه ارزی برای ورود مبالغ بیش از ۵۰۰۰ دلار ارز می بایست نسبت به واریز ارزهای مازاد به حساب ارزی خود اقدام نمایند.
• به موجب مقررات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران خروج ارز بصورت اسکناس همراه مسافر به خارج از کشور تا سقف ۵۰۰۰ دلار و یا معادل آن به سایر ارزها مجاز و خروج ارز بیش از میزان ۵۰۰۰ دلار با ارائه اظهارنامه ارزی و یا اعلامیه بانکی مربوطه و یا هر سند بانکی که مبین پرداخت وجه بصورت اسکناس از محل حساب ارزی یا فروش ارز باشد ممهور به مهر شعبه بانکی امکان پذیر می باشد.
• میزان خروج و ورود ریال ایرانی همراه مسافر حداکثر پانصد هزار ریال (۵۰۰٫۰۰۰ ریال) می باشد.
طلا و نقره
• ورود زیور آلات طلای همراه مسافر از قبیل گردنبند ، دستبند ، گوشواره ، انگشتری ، النگو ، ساعت و غیره در حد متعارف و برای مصارف شخصی بصورت واحد مجاز بوده و ورود مازاد بر آن منوط به کسب اجازه قبلی از بانک مرکزی می باشد .
• خروج زیور آلات شخصی همراه مسافر ، حداکثر تا میزان ۱۵۰ گرم از انواع مصنوعات طلا مجاز خواهد بود
• خروج مصنوعات و ظروف نقره بعنوان هدیه و سوغات توسط مسافر حداکثر تا میزان ۳ کیلوگرم مجاز می باشد مشروط بر اینکه اشیاء مذکور از زمره آثار فرهنگی و تاریخی محسوب نگردد .
آثار هنری و اشیای عتیقه
• خروج اشیای عتیقه ، آثار هنری اصیل ، کتابهای خطی و چاپ سنگی ، قطعات خوشنویسی شده ، اوراق مینیاتور ، انواع سکه های گرانبها و هر نوع اشیای تاریخی و میراث فرهنگی ممنوع است .
سلاح و مهمات
• خروج اسلحه و مهمات و تجهیزات نظامی از کشور ممنوع است .
ب – مسافران ورودی
• مسافران ایرانی یا غیر ایرانی که از خارج کشور یا از مناطق آزاد تجاری ، صنعتی به کشور وارد می‎شوند ، علاوه بر اسباب سفر و اشیای شخصی مستعمل همراه خود که به شرط غیرتجاری بودن از پرداخت پایه حقوق ورودی معاف است ، می توانند در سال یک بار کالا به ارزش حداکثر (۸۰) دلار با معافیت از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی به شرط غیرتجاری بودن و مازاد بر ارزش مذکور را با پرداخت حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی وارد و ترخیص نمایند .
• اسباب سفر و اشیاء شخصی مستعمل همراه مسافر در صورتی که جنبه تجاری نداشته باشد بطور کلی از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف می باشند .
• مواد اولیه و قطعات و لوازم فنی برای واحدهای تولیدی توسط مسافرین قابل ترخیص نمی‎باشد .
• اسباب سفر و اشیاء شخصی باید همراه مسافر بوده و یا در زمان توقف وی در خارج به مؤسسه حمل ونقل تحویل و به فاصله یک ماه قبل تا یک ماه بعد از ورود مسافر به گمرک برسد .
مقررات واردات ابزار آلات کار همراه کارگران
آلات و افزار دستی مستعمل مربوط به کار و حرفه ایرانیان و خارجیانی که برای اقامت دائم به ایران می آیند مشمول معافیت مسافری بند ۷ ماده ۳۷ قانون امور گمرکی می باشند مشروط بر اینکه :
الف – اشتغال آن افراد به حرفه و پیشه کار مورد ادعا به تصدیق مقامات کنسولی ایران در کشور محل اقامت قبلی آنان رسیده باشد و در نقاطی که فاقد مقامات کنسولی ایران باشد ارائه گواهی مقامات محلی کفایت می کند .
ب- کالا یک ماه قبل از ورود تا نه ماه بعد از ورود آنان به گمرک برسد .
ج- ماشین آلات و دستگاهها از شمول این مقررات مستثنی بوده و تابع شرایط ورود طبق قانون مقررات صادرات و واردات می باشد
د- جنبه تجاری نداشته باشد .
مقررات واردات کالاهای همراه ایرانیان مقیم خارج
لوازم خانه و اشیای شخصی مستعمل ایرانیان مقیم خارج اعم از مسافر با گذرنامه عادی ، خدمت و یا سیاسی که مدت اقامت آنان در خارج یک سال یا بیشتر بوده و شش ماه آخر آن متوالی باشد و لوازم خانه و اشیاء مستعمل اتباع خارجه که برای اقامت به ایران وارد می شوند ، مشروط بر اینکه :
الف – لوازم و اشیای مزبور از کشور و محل اقامت مسافر حمل و یکماه قبل تا نه ماه بعد از ورود مسافر به گمرک برسد .
ب – لوازم و اشیای مزبور با وضع و شئون اجتماعی آنان مناسب بوده و جنبه تجاری نداشته باشد .
ج – ظرف مدت پنج سال قبل از آن از چنین معافیتی استفاده نکرده باشند .
د- کارمندان دولت که برای انجام مأموریت یک ساله و یا بیشتر به خارج اعزام می شوند در صورتی که قبل از پایان مأموریت و توقف یک ساله وارد کشور شوند مشمول شرط مدت یکساله توقف مذکور در این بند نخواهند بود .
منظور از اشیاء و لوازم شخصی مذکور در این قانون اشیایی است که عرفاً فقط مورد استفاده صاحب آن قرار گیرد و منظور از لوازم خانه اشیایی است که عرفاً مورد استفاده خانواده صاحب آن اشیاء هنگام اقامت در یک محل باشد . اتومبیل شخصی مشمول مقررات فوق الذکر نمی باشد .
• واردات کالاهای همراه مسافران ورودی به کشور که جزو لوازم شخصی آنان و در حد متعارف می باشد به تشخیص گمرک مجاز است .
ممنوعیت های کلی واردات و صادرات
براساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران ، ورود برخی کالاها و یا صدور آنها به طور کلی ممنوع است .
بعضی از این کالاها عبارتند از :
۱- مشروبات الکلی ۲- وسایل قمار ۳- اسلحه سرد و گرم و مواد محترقه و منفجره ۴- مواد مخدر ۵- نشریات ، تصاویر ، فیلم ، عکس و هر کالایی که مغایر شئونات مذهبی و ملی کشور باشد ۶- هر نوع نوشته مخالف مذهب رسمی کشور و یا مخل نظم و عفت عمومی و شئون ملی ۷- سایر کالاهایی که منع شرعی و قانونی دارند ، و یا ورود و صدور آن به موجب جدول تعرفه گمرکی ممنوع شناخته شده است .
• یخچال – یخچال فریزر – فریزر – تلویزیون و رادیو ضبط ( به استثنای رادیو ضبط پرتابل ) از فهرست کالاهای مسافری با معافیت گمرکی حذف گردیده است . این ممنوعیت شامل کالای همراه مسافرین عادی مبادی مجاز ورودی و مناطق آزاد تجاری صنعتی است .
• ترخیص کالاهای موضوع ممنوعیت کالاهای حجیم مذکور در صورتیکه جنبه غیرتجاری داشته باشد بدون استفاده از معافیت و با اخذ حقوق ورودی بلامانع می باشد .
• ممنوعیت ورود کالاهای مذکور شامل مسافران گذر مرزی و آن دسته از مسافران ورودی که از معافیت مسافری استفاده نمی کنند و در عوض اقدام به خرید از فروشگاههای شاهد در مبادی ورودی کشور می نمایند ، نیز می شود .
• ورود حیوانات و پروندگان اهلی منوط به ارائه گواهی بهداشت از کشور مبدأ و تأیید سازمان دامپزشکی می باشد و صدور آنها نیز منوط به ارائه گواهی بهداشت از سازمان دامپزشکی خواهد بود .
• ورود و صدور حیوانات و پرندگان وحشی منوط به ارائه گواهی از سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود .
• ورود و ترخیص اقلام مخابراتی « تلفن بی سیم و … » منوط به ارائه مجوز از وزارت پست – تلگراف و تلفن می باشد .
• ورود وترخیص گیاهان « گل – نهال و … » و انوع بذر منوط به ارائه مجوز از قرنطینه نباتی می باشد .
• ورود وترخیص ماهی زنده منوط به ارائه مجوز وزارت جهاد کشاورزی می باشد .
قوانین مربوط به ورود موقت خودرو :
کارنه دو پاساژ
یک نوع جواز ورود خودرو به کشور می باشد که توسط کانون های جهانگردی کشورهای ملحق به قرار داد گمرکی (سال ۱۹۵۴ نیویورک) صادر می شود.
. مسافران خارجی و جهانگردان یا ایرانیان مقیم خارج از کشور که داری شرایط فوق الذکر می باشند و با خودروی شخصی خود وارد کشور می شوند هر گاه برای آن خودرو جواز عبور از کانونهای جهانگردی کشورهای خود (کارنه و دو پاساژ) در دست داشته باشند و به گمرک ورودی ارائه دهند می توانند متناسب با مهلت ویزا و حداکثر تا سه ماه با توجه به مدت اعتبار جواز عبور بدون الزام به تسلیم اظهار نامه یا تأدیه وجه الضمان به گمرک، از وسیله نقلیه خود در کشور استفاده کنند و در مدت مزبور چندین بار با وسیله خود از راههای مجاز وارد و خارج شوند.
• خارجیان و ایرانیان مقیم خارج از کشور می توانند با دریافت دفترچه تردد (کارنه دو پاساژ یا تریپ تیک) به ایران مسافرت نمایند که در مرز ورودی گمرک با تطبیق نام دارنده کارنه مندرج روی جلد دفترچه کارنه با وارد کننده خودرو و همچنین تطبیق مشخصات خودرو با مندرجات کارنه از کانونهای اتومبیلرانی کشور مبداء که برای ایران معتبر بوده – با ملحوظ نمودن مندرجات پشت جلد دفترچه مبنی بر اعتبار آن برای ایران و همچنین عدم قید نام ایران در مهر بیضی شکل ضرب شده بر روی کارنه – و تاریخ اعتبار آن منقضی نشده باشد (تاریخ انقضای اعتبار روی جلد کارنه قید شده است)، نسبت به ورود موقت خودرو به کشور اقدام کنند.
. خودروهای شخصی که به صورت موقت و برای تردد وارد کشور می شوند جهت اخذ پلاک موقت پس از اخذ گواهی مربوطه از گمرک مرز ورود باید به اولین واحد شماره گذاری راهنمایی و رانندگی که در گواهی صادره از گمرک مرز ورود مشخص شده، مراجعه نمایند.
.کسانی که به دلایلی موفق به اخذ دفتر چه کارنه دو پاساژ یا تریپ تیک نشده اند، می توانند در مرز ورودی با سپرده نقدی یا ضمانت نامه بانکی یا تضمین بیمه نامه نسبت به اخذ پروانه ورود موقت با رعایت شرایط مقرر (در صورت ایرانی بودن و مقیم خارج باشند و در مورد خارجیان داشتن ویزای معتبر توریستی) اقدام نمایند. این روش به دلیل طولانی بودن مراحل اداری توصیه نمی شود.
• ورود موقت خودرو سواری شخصی به همراه مسافر به صورتهای زیر امکان پذیر است :
– به استناد ماده ۷۸ قانون امورگمرکی مسافرین غیر مقیم ایران می توانند وسیله نقلیه شخصی خود را با رعایت مقررات مربوطه طبق رویه ورود موقت به قلمرو گمرکی کشور وارد نمایند. ایرانیان مقیم خارج از کشور در صورتی می توانند از مقررات این ماده استفاده نمایند که قبل از ورود به ایران حداقل سه ماه در خارج از کشور اقامت داشته باشند.تبصره ۱- وسیله نقلیه در مدت اعتبار پروانه ورود موقت، می توانند بعد از ثبت تاریخ و کنترل های لازم از راههای مجاز خارج و وارد گردد
.تبصره ۲- چنانچه ثابت گردد وسایل شخصی یا وسیله نقلیه شخصی مسافران غیر مقیم ایران که ورود موقت شده خسارات کلی دیده است مرجوع کردن آن به شرط واکذاری به گمرک لزومی ندارد.
مدت مجاز تردد خودروهایی که به صورت ورود موقت توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور و اتباع خارجی با دفترچه کارنه دوپاساژ به کشور سه ماه به استثنای خودروهای وارده از امارات متحده عربی یک ماه خواهد بود و پس از مدت فوق باید از کشور خارج شود. تمدید مهلت های مذکور منوط به موافقت قبلی گمرک ایران (دفتر واردات) خواهد بود
مدارک لازم:ارائه دفترچه کارنه دو پاساژ معتبر برای کشور ایران
مقررات خروج موقت اتومبیل
متقاضیان اخذ پروانه خروج موقت خودروهای سواری برای خروج اتومبیلشان می توانند با در دست داشتن اسناد مالکیت اتومبیل خود و یا وکالتنامه رسمی از سوی صاحب اتومبیل به یکی از گمرکات مراکز استان ها و یا گمرک جنوب تهران مراجعه تا نسبت به انجام تشریفات گمرکی مربوطه اقدام کنند.
مدارک مورد نیاز
۱- اصل و کپی سند مالکیت وسیله نقلیه.
۲- حضور خودرو در گمرک.
۳- حضور مالک یا نماینده قانونی در گمرک.
۴- اصل و کپی شناسنامه نیروی انتظامی خودرو.
۵- اصل و دو کپی کارت خودرو.
۶- اصل و دو کپی شناسنامه یا پاسپورت مالک خودرو.
توجه:
خروج خودروهای بالای ۲۰ سال منوط به اخذ مجوز از سازمان میراث فرهنگی می باشد.
مدت اعتبار پروانه خروج موقت ۳ ماه حداکثر تا یک سال می باشد و پس از این مدت بایست پس از بازگرداندن خودرو نسبت به ابطال پروانه خروج موقت یا تمدید آن در گمرک مربوطه اقدام کنند. در صورتی که ظرف مهلت تعیین شده خودرو به کشور وارد نشود، مشمول پرداخت و پیگرد قانونی می شود.
— بر اساس آئین نامه اجرایی قانون توسعه صنعت ایرانگردی و جهانگردی مصوب ۱۳۷۰، علاوه بر کالاهای قابل ورود توسط مسافران و اعمال معافیت های گمرکی، هر جهانگرد می تواند کالاهای مشروح زیر که جنبه تجاری نداشته و عرفاً می تواند همراه داشته باشند به کشور وارد و به هنگام خروج از کشور خارج نماید.
فهرست مشخصات این وسایل در برگه < کالاهای همراه جهانگرد> در گمرک ثبت می شود:
الف) جواهرات شخصی، یک دستگاه دوربین عکاسی، یک دستگاه دوربین ویدئو یا فیلمبرداری غیر حرفه ای، یک دستگاه دوربین چشمی، یک دستگاه وسیله موسیقی قابل حمل، یک دستگاه رادیو پخش و ضبط قابل حمل، یک دستگاه کامپیوتر شخصی قابل حمل، جعبه وسایل کمکهای اولیه، یک چادر اردویی با وسایل آن، وسایل ورزشی از قبیل وسایل ماهیگیری، قایق تفریحی کوچکتر از ۵/۵ متر، وسایل اسکی معمولی و آبی و راکت و تنیس و وسایل مشابه.
ب) خروج یک کیلو خاویار ممهور به مهر یا پلمپ شرکت شیلات و قبض خرید فروشگاه شیلات فرودگاه بلامانع است.
ج) هر جهانگرد خارجی در هنگام خروج می تواند بر اساس تسهیلات مقرر مسافری، علاوه بر لوازم شخصی متعارف صنایع دستی یا محصولات مجاز کشور و کتاب و مطبوعات را با حفظ جنبه غیر تجاری آن از کشور خارج نماید.
قوانین گمرکی مربوط به ورود خبرنگاران خارجی
• خبرنگاران رسانه های خارجی هنگام ورود به کشور با ارائه کارت خبرنگاری متعبر می توانند کلیه وسایل و تجهیزات خبری از جمله رایانه دستی ، دوربینعکاسی ، فیلمبرداری ،ضبط و دیگر امکانات مورد نیاز جهت تهیه خبر در عرف بین المللی پس از ثبت در برگه اعلام ورود توسط گمرک را وارد کشور نمایند و در هنگام خروج نیز عیناً این وسایل را خارج کنند .
• خبرنگاران می توانند وسایل مخابراتی از جمله تجهیزات ماهواره ای بی سیم ، تلفن و دیگر وسایل مرتبط همراه خود را نیز با اخذ مجوز از سوی اداره مخابرات به صورت ورود موقت وارد کشور نمایند.
• خبرنگاران با اخذ دفترچه کارنه دوپاساژ ( تریپ تیک ) و یا اخذ پروانه ورود موقت می توانند خودروهای خود را وارد و پس از انجام مأموریت از کشور خارج کنند .
مقررات مربوط به مسافران آسیای میانه
(تجارت چمدان • خروج کالاهای ایرانی به هر میزان به همراه هر تبعه خارجی با رعایت سقف غیرتجاری بدون ارائه کارت بازرگانی و بدون مجوزهای متداول برای صادرات بلامانع می باشد .
• خروج کالاهای یارانه ای و اساسی از شمول مقررات این بند خارج است . همچنین خروج اشیاء عتیقه و کتب خطی و همچنین کالاهایی که صادرات آنها از نظر شرعی و یا قانونی ممنوع است ، مشمول این بند نمی باشد .
• مسافران عازم کشورهای مستقل مشترک المنافع ، در صورتی که بخواهند از مرزهای هوایی خارج شوند جهت سهولت بیشتر می توانند کالاهای همراه خود را از طریق زمینی به مقصد ارسال نمایند .
ارسال نمونه کالا
ارسال کالا اعم ساخت داخل یا خارج بعنوان نمونه تجاری ، یا برای آزمایش ، تجزیه ، یا تعمیر در صورتی که حجم تجاری نداشته و از انواع ممنوع الصدور شرعی یا قانونی نبوده و از نوع عتیقه نیز نباشد ، بدون مطالبه کارت بازرگانی ، و مجوز صدور بلامانع است و مازاد بر آن با کسب مجوزهای لازم و رعایت مقررات مربوط میسر خواهد بود . در صورتی که خروج کالا از این طریق در رابطه با کالاهایی در مجموع به صورت یک جریان تجاری درآید، وزارت بازرگانی می تواند فهرست آن کالاها را برای جلوگیری از خروج آنها به گمرکات اعلام نماید .
خروج آثار صوتی و آلات موسیقی
• ارسال کلیه آثار صوتی ( اعم از CD و نوار ) که دارای مجوز تکثیر از مرکز موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می باشند به خارج از کشور و از کلیه مبادی خروجی ، با رعایت کلیه مقررات و ضوابط گمرکی به هر میزان مجاز می باشد .
• در مورد ارسال نوارهای کاست فاقد مجوز تکثیر ، با تشخیص و مجوز ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بلامانع خواهد بود .
• خروج آثار صوتی و تصویری و رایانه ای و آثار مکتوب شامل کتاب و مطبوعات با رعایت سایر مقررات ( تجاری نبودن ) از طریق واحدهای پستی به خارج از کشور بدون اظهار نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بلامانع است .
خروج محصولات فرهنگی و هنری
• منظور از محصولات فرهنگی و هنری آثار سمعی و بصری ، آثار هنری ، مطبوعات ، نشریات و کلیه مواد تبلیغی و فرهنگی ، هنرهای سنتی و صنایع دستی می باشد .
• خروج کلیه آثار از کشور به صورت محموله پستی ، همراه مسافر با تجاری به استثنای موارد زیر آزاد می باشد :
الف – قرآن مجید که دارای مهر تأیید شورای نظارت بر چاپ و نشر قرآن ( وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی ) نباشد .
ب- فیلمهای سینمائی ۳۵ میلیمتری .
ج- اصل کلیه کتب خطی قدیمی و چاپ سنگی .
د- آثار هنری و ادوات موسیقی که جزء میراث فرهنگی کشور محسوب می شود .
• نحوه تشخیص و تعیین مصادیق موارد مربوط به بندهای (ج) و (د) براساس قوانین و مقررات مربوط توسط سازمان میراث فرهنگی کشور اعلام می شود .
• خروج موارد ممنوعه و یا تشخیص مواردی که توسط مأموران گمرک و پست مشکوک تلقی می‎شوند با مجوز مراجعی که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام می گردد بلامانع خواهد بود .
• خروج محصولات فرهنگی و هنری به صورت تجاری مستلزم رعایت قوانین و مقررات مرتبط می‎باشد .
چند نکته مهم
• جاسازی هرگونه کالا و اختفاء آن از دید مأموران گمرک قاچاق تلقی می شود و مشمول مقررات مربوط به قاچاق کالا خواهد بود .
• عدم انطباق کالای همراه مسافر با اظهارنامه گمرکی به منزله اظهار خلاف تلقی شده و تخلف از مقررات گمرکی محسوب می شود .
• این دفترچه براساس آخرین تغییرات در مقررات گمرکی در مردادماه ۱۳۸۳ منتشر شده است .
امانت پستی:
امانات پستی عبارت است از کلیه بسته های پستی به استثنای نامه و کارت که از لحاظ وزن، بسته بندی و کرایه پستی تابع شرایط خاصی بوده و معمولاً بسته هایی با وزن تا ۲۰ کیلوگرم به طریق زمینی و با وزن تا ۱۰ کیلوگرم به طریق هوائی ارسال می گردد.
مقررات صدور کالا از طریق پست
ارسال کالا از طریق پست با حفظ جنبه غیر تجاری به استثنای کالاهایی که شرعاً یا قانوناً ممنوع الصدور هستند بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز صدور به هر میزان از لحاظ قیمت با رعایت سایر مقررات مجاز است.
مقررات صدور کالای خارجی از طریق پست
ارسال کالای خارجی از طریق پست حداکثر به میزان سقف ارزش۸۰ دلار آمریکا برای هر نفر مجاز است.
مقررات مربوط به محمولات و مراسلات پست بین المللی
مرسولات پستی به کلیه اشیائی اطلاق می شود که بر طبق قوانین پستی داخل یا بین المللی توسط پست قبول، مبادله و توزیع می شود.
انواع مرسولات پستی
۱- مراسلات.
۲- امانات.
مراسلات پستی
مراسلات پستی عبارت است از نامه، کارت پستی، مطبوعات، بسته های کوچک، نمونه های تجاری، نوار و صفحه پر شده و همانند آن و مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان.
واردات از طریق پست
طبق ماده ۳۹ آئین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات از طریق پست می توان کالاهائی را که ورود آنها شرعاً یا قانوناً ممنوع نباشد و جنبه تجاری پیدا نکند تا ۵۰ دلار بنام هر نفر بدون پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی، بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوزهای مقرر در جدول مقررات صادرات و واردات وارد و ترخیص کرد. در صورتی که ورود کالا از این طریق به صورت یک جریات تجاری درآید یا مشکلات دیگری را برای کشور ایجاد کند، وزارت بازرگانی می تواند وزارت پست و تلگراف و تلفن فهرست کالاهای مذکور را برای جلوگیری از ترخیص به گمرک اعلام نماید. ورود کالاهای موضوع ماده ۳۸ آئین نامه اجرائی قانون مقررات صادرات و واردات (بدون انتقال ارز) از طریق پست نیز امکان پذیر می باشد.
کالاهای وارده به گمرک امانات پستی
کالاهای وارده به گمرک امانات پستی به سه منظور وارد می گردد:
الف) هدیه و سوغات.
ب) کالاهای مسافری.
ج) کالاهای نمونه و تجاری که توسط پست وارد می شود.
الف: به صورت هدیه و سوغات برای اشخاص حقیقی، در حال حاضر طبق ماده ۳۹ آئین نامه اجرائی قانون مقررات صادرات و واردات سال ۱۳۷۹ برای هر نفر تا مبلغ ۵۰ دلار به شرط نداشتن جنبه تجاری و منع شرعی و قانونی با معافیت از پرداخت حقوق ورودی و عوارض مربوطه قابل ترخیص است.
ب: به صورت لوازم و کالاهای مسافری، که مقررات مربوط در بخش مسافری این کتاب بیان شده است.
ج: به صورت نمونه کالا برای واحدهای تولیدی تحقیقاتی و آموزشی و کالای تجاری همچنین کاتالوگ و بروشور و غیره … که بر اساس مقررات مربوط ترخیص می شود.
نحوه ارزیابی و ترخیص کالاهای وارده به گمرک امانات پستی (ارزیابی غیابی)
۱- بسته های وارده ابتدا در بخش غیابی بدون حضور صاحب بسته در حضور نماینده پست مورد ارزیابی قرار می گیرند که با در نظر گرفتن نوع کالا و غیر مستعمل بودن آن (در مورد البسه) و نداشتن منع شرع و قانونی و غیر تجاری بودن تا مبلغ ۵۰ دلار بنام هر فرد بدون اخذ حقوق ورودی ترخیص و تحویل نماینده پست می گردد تا تحویل صاحبان آنها گردد و مازاد بر آن به صورت حضوری ترخیص می گردد تا تحویل صاحبان آنها گردد و مازاد بر آن به صورت حضوری ترخیص می گردد.
۲- بسته های بالای ۵۰ دلار همچنین تعدادی از بسته هائی که احتیاج به بررسی بیشتر دارد به صورت حضوری با حضور صاحب بسته و در حضور نماینده پست ارزیابی می گردد. در این قسمت پس از تعیین میزان حقوق ورودی و عوارض مربوطه و پرداخت آن پته صادره تحویل صاحب کالا می گردد که به موجب آن بسته خود را تحویل گرفته و از گمرک ترخیص نماید.
نکته:
هر گونه کسری و خسارت در بسته ها و محتویات آنها و عدم تحویل به موقع به صاحب بسته به عهده شرکت پست که آورنده و نگهدارنده بسته است، می باشد و در این زمینه گمرک مسئولیتی ندارد.
نحوه ترخیص بسته ها (حضوری
برای صاحب بسته که قبلاً از طریق شرکت پست دعوتنامه ارسال شده است شخصاً با داشتن کارت شناسائی به گمرک مراجعه می نماید، افرادی که به عنوان نماینده صاحب بسته برای ترخیص مراجعه می نمایند می بایست دارای وکالتنامه رسمی یا معرفی نامه از طرف صاحب بسته باشند و به شرح زیر برای ترخیص بسته اقدام کنند.
۱- اخذ شماره نوبت از گمرک.
۲- مراجعه به قسمت احراز هویت پست (در این قسمت پس از احراز هویت، صاحب بسته یا نماینده وی، شماره نوبت اخذ شده از گمرک در ظهر اعلامیه پستی نامبرده منعکس و بسته از انبار برای ارزیابی به قسمت ثبت دفتر انبار تحویل می گردد).
۳- ثبت شماره اعلامیه پستی و شماره نوبت اخذ شده در دفتر انبار.
۴- تحویل اعلامیه پستی به کارشناسان بخش تجاری و غیر تجاری گمرک جهت تعیین ارزیاب
۵- بیرون آوردن بسته از انبار و تحویل به ارزیاب مربوطه جهت ارزیابی.
۶- ارزیابی بسته ها با توجه به الویت شماره نوبت اخذ شده در حضور نماینده پست صاحب کالا یا نماینده قانونی او شروع می شود و میزان معافیت و حقوق ورودی مربوطه تعیین می گردد.
همچنین باید توجه داشت مجوز ترخیص کالاهایی که به موجب جدول مقررات صادرات و واردات به عهده سازمان یا وزارتخانه خاصی است، کسب گردد. بعضی از نمایندگان سازمانها یا وزارتخانه های مذکور در گمرک مستقر نمی باشند.
بنابراین برای آن دسته از کالاهایی که نیاز به کسب نظر سازمان خاصی داردقبض نگهداری صادر می گردد تا پس از اخذ مجوزهای لازم ترخیص گرد.
۷- صدور مجوز از سوی سازمانهای مرتبط:
— نماینده اداره ارتباطات رادیوئی درباره: رادیو، تلفنهای بی سیم، تلفن همراه (موبایل)، بردهای الکترونیکی، IC (آی سی)، دزدگیر، آیفون تصویری، کنترل دستگاههای رادیوئی، تلویزیونی و ماشینهای اسباب بازی کنترل از راه دور و غیره.
— نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره کتب، نشریات، مجلات، کاتالوگ، بروشور، روزنامه و بعضی مدلهای گیتار و ارگ، نوار ویدئو، نوار کاست، دیسکتهای موسیقی، فلاپی دیسکتها و غیره.
— نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (معاونت امور دارائی در ارتباط با داروها، سموم و حشره کشهای خانگی و مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی، بهداشتی) و ( معاونت تجهیزات پزشکی در ارتباط با لوازم و تجهیزات پزشکی).
— نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره کتب علمی و آموزشی و غیره.
— نماینده قرنطینه نباتی درباره بذر گل، نهال، کود، سموم دفع آفات نباتی.
— نماینده سازمان انرژی اتمی ایران درباره مایکروویو (غذا گرم کن) و کلیه دستگاههای پرتو زا و مواد تشعشع زا و غیره.
— نماینده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در رابطه با کالاهای تحت نظر از جمله فشفشه، ترقه، طپانچه، اسلحه و مهمات و غیره.
— نماینده مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی درباره کالاهای مشمول استاندارد اجباری و تعیین نوع کالای شیمیائی و غیره از نظر نوع مواد متشکله.
۸- امضای اعلامیه پستی توسط ارزیاب و کارشناس مربوطه.
۹- مراجعه به بانک جهت پرداخت مبلغ تعیین شده بابت حقوق و عوارض گمرکی.
۱۰- مراجعه به ارزیاب جهت صدور و امضاء پته گمرکی.
۱۱- مراجعه به صندوق گمرک و ممهور نمودن پته گمرکی.
۱۲- مراجعه به قسمت دفتر کل انبارها.
۱۳- مراجعه به پست جهت پرداخت وجهی که بعنوان عوارض پست دریافت می دارند.
۱۴- مراجعه به دفتر خروج پست (ثبت ردیف اعلامیه پستی و شماره پته مربوطه و امضای صاحب کالا)
۱۵- تحویل بسته از پست.
۱۶- مراجعه به درب خروج گمرک، در این قسمت ضمن ارزیابی اجمالی مجدد و ثبت پته در دفتر درب خروج و ثبت ردیف مربوطه در ظهر پته و امضاء و ممهور نمودن آن به مهر درب خروج، بسته به صاحب آن تحویل و از گمرک ترخیص می شوند.
نحوه ترخیص بسته های تجاری
ارزیابی بسته های واحدهای تولیدی، آموزشی و تحقیقاتی جدا از بخش غیر تجاری انجام می پذیرد که این امر باعث تسریع در روند ترخیص کالاهای وارده به گمرک می باشد که مراسلات زیر ۱۰۰۰ دلار با پته و بالای ۱۰۰۰ دلار با تنظیم اظهار نامه از سوی صاحب کالا انجام می پذیرد و برای این کار تصویر کارت بازرگانی، پروانه بهره برداری و پروانه تولیدی ضمیمه اعلامیه پستی مربوطه می شود.
مناطق خاص دارای تخفیف سود بازرگانی:
– برخی از مناطق از جمله بوشهر، خرمشهر، چابهار و … دارای تخفیف سود بازرگانی کالاهای وارداتی (به غیر از اقلام مستثنی شده) می گردند که سرمایه گذاران خارجی می توانند برخی از اقلام و مواد اولیه واحدهای تولیدی را از گمرکات این مناطق دارد و از تخفیف مورد نظر استفاده نمایند.
الف: از جمله مهمترین شروط استفاده از تخفیف می توان به:
– حمل کالا از مبداء (به غیر از کشورهای حاشیه خلیج فارس) کالاهای خریداری شده از کشورهای موصوف به جهت ایفاء نقش واسطه در تجارت خارجی امکان استفاده از تخفیف را ندارد.
– جزء کالاهای مستثنی اعلام شده نباشد.
– لیست کالاهای مستثنی به گمرکات مورد اشاره اعلام گردیده است.
معافیت ماده واحده ماشین آلات و تجهیزات خط تولید:
بر اساس مفاد ماده واحده موصوف ماشین آلات و تجهیزات خط تولید پس از ارائه مدارک مورد نظر بخش صنعت وزارت نفت، معدن و بازرگانی و صدور مجوز معافیت ماده واحده وارد کنندگان می بایست به گمرکات اجرایی مورد نظر مراجعه و با ارائه سایر مدارک واردات قطعی (پیش گفت) نسبت به تنظیم اظهار نامه وارداتی بدون پرداخت حقوق ورودی اقدام نمایند.
– مالیات ارزش افزوده و عوارض اینگونه کالاها با ارائه گواهی چک امکان پذیر می باشد.
تعرفه ترجیحی کالاها از برخی از کشورها:
الف- فهرست کشورهای دارای تعرفه ترجیحی با ایران عبارتند از کشورهای ترکیه، ازبکستان، پاکستان، تونس، سوریه، کوبا، بوسنی هرزگوین، قرقیزستان ، ونزوئلا.
– جهت کسب اطلاعات بیشتر به ضمیمه شماره شش کتاب مقررات صادرات و واردات سال ۹۰ مراجعه کرد.
ب- از جمله مهمترین شروط واردات کالاهای تعرفه ترجیحی عبارتند از:
– حمل از کشور مبداء.
– تأیید گواهی مبداء کالای وارداتی به تأیید کنسولگری جمهوری اسلامی در کشور مورد نظر (مبداء حمل).

قوانین و مقررات تخلفات گمرکی
یکی از بخشهای مهمی که تاجرات و فعالان عرصه تجارت خارجی ایران می بایستی آشنایی کامل با آن داشته باشند، مبحث تخلفات گمرکی است .
قانون امور گمرکی ایران در مواد ۱۰۱ تا ۱۱۲ به این موضوع پرداخته است :
مواردی که داخل کروشه [] گذاشته شده است جزء متن قانون نبوده و توضیحات و اظهار نظر کارشناسی می باشد.
فصل اول ـ تخلفات گمرکی
ماده ۱۰۲ ـ ابلاغ هر نوع صورتمجلس مبنی بر ضبط، توقیف کالا و کشف تخلف یا قاچاق [۹۵] به شخصی که به وکالت از طرف صاحب کالا اظهارنامه به گمرک تسلیم نموده و تنظیم صورتمجلس بر اثر رسیدگی به آن اظهارنامه صورت گرفته است به منزله ابلاغ آن به صاحب کالا محسوب می گردد.
۹۵- «قاچاق» به دو صورت متصور است، یکی مواردی که کالا در اماکن یا انبارهای گمرکی است و اظهارنامه برای ترخیص آن تسلیم شده، ولی طبق بعضی شقوق مختلف ماده ۱۱۳ یا سایر موارد مدکور در این قانون قاچاق تلقی می شود. در این صورت مدلول ماده ۱۰۲ از لحاظ ابلاغ صورت مجلس قاچاق به وکیل تسری پیدا می کند، ولی قاچاق در بیرون از انبارهای گمرکی مشمول بند (الف)، (ب)، (ج) و حتی (ذ) ارتباطی با اظهارنامه یا مقوله وکالت ندارد تا مشمول این ماده شود.
ماده ۱۰۳ ـ وسایل نقلیه آبی اعم از خالی یا حامل کالا که وارد آبهای کشور می شود باید در اسکله های مجاز پهلو بگیرد یا در لنگرگاههای مجاز لنگر بیاندازد و قبل از انجام تشریفات مربوطه نباید کالایی را تخلیه یا بارگیری نماید یا از اسکله ها یا لنگرگاهها خارج شود. هواپیمایی که وارد کشور می شود اعم از خالی یا حامل کالا باید در فرودگاه مجاز فرود آید و تشریفات گمرکی‌ مقرر درباره آن انجام شود. برای هواپیماهای خروجی و کالای آنها تشریفات گمرکی باید قبل از پرواز انجام گیرد. وسایل نقلیه زمینی اعم از خالی یا حامل کالا باید از راههای مجاز گمرکی وارد کشور شود و یکسره به اولین گمرک مرزی وارد و تشریفات گمرکی آن انجام گردد و همچنین از راههای مجاز گمرکی خارج شود.
تبصره ۱ ـ اسکله ها، لنگرگاهها، فرودگاهها و راههای مجاز گمرکی برای ورود و خروج وسایل نقلیه و کالا و مسافر و هواپیماهای مشمول تشریفات گمرکی به پیشنهاد کارگروهی به مسؤولیت وزارت کشور و با شرکت نمایندگان تام الاختیار گمرک ایران، وزارتخانه های امور خارجه، اطلاعات، راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت، نیروی انتظامی و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری تعیین می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
تبصره ۲ ـ پهلو گرفتن، لنگر انداختن، فرود آمدن و وارد شدن وسایل نقلیه و خارج شدن آنها بدون انجام تشریفات مربوطه از مسیر غیرمجاز جز در موارد قوه قهریه (فورس ماژور) که باید ثابت شود، در مورد وسایل نقلیه خالی مشمول پرداخت جریمه به مبلغ سیصدهزار (۳۰۰.۰۰۰) ریال تا سه میلیون (۳.۰۰۰.۰۰۰) ریال به تشخیص رئیس گمرک مربوطه می شود. همچنین در مورد وسایل نقلیه حامل کالا طبق مقررات ماده (۱۱۳) رفتار می گردد.
ماده ۱۰۴ ـ هرگاه به همراه کالایی که با رعایت ماده (۱۰۳) وارد گردیده است بسته یا بسته هایی مشاهده شود که در اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار یا بارنامه وسیله نقلیه، ذکری از آن نشده باشد و یا بسته یا بسته هایی در اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار یا بارنامه ذکر شود که به مرجع تحویل گیرنده، تحویل نگردیده باشد و برای توضیح علت اختلاف نیز ظرف سه ماه اسناد و مدارک مورد قبول گمرک از طرف شرکت حمل ‌و نقل کالا ارائه نشود حسب مورد به شرح زیر رفتار می گردد:
الف ـ در مورد اضافه تخلیه به ضبط بسته یا بسته های اضافی اکتفاء می شود.
ب ـ در مورد کسر تخلیه به اخذ جریمه انتظامی مطابق ماده (۱۱۰) این قانون اقدام می گردد.
تبصره ۱ ـ چنانچه ظرف مهلت مقرر با ارائه اسناد و مدارک مورد قبول گمرک، ثابت گردد که نسبت به اختلاف، سوء نیتی نبوده است، گمرک اجازه اصلاح اظهارنامه اجمالی را می دهد.
تبصره ۲ ـ بسته های اضافی تحویلی به گمرک های مقصد عبور داخلی مشمول مقررات این ماده است.
تبصره ۳ ـ میـزان کسری و اضافی غـیرمتعارف کـالاهایی [۹۷] که بدون بسته بندی وارد می گردد نیز از نظر نحوه اقدام و اخذ جریمه مشمول مقررات این ماده می شود.
۹۷- لازم بود در همین جا اضافه یا کسری متعارف ذکر می شد، این امر را جز به اتکای قانون نمی توان به آئین نامه محول نمود.
تبصره ۴ ـ مسؤول پرداخت جریمه های فوق در مورد شرکتهای حمل ‌و نقلی که در ایران نمایندگی دارند، نمایندگی های مزبور است و در مورد شرکتهای حمل ‌و نقلی که نمایندگی رسمی در ایران ندارند گمرک می تواند به منظور وصول جریمه های احتمالی از حامل کالا تضمین لازم را اخذ کند.
ماده ۱۰۵ ـ هرگاه کالایی که ورود آن ممنوع است برای ورود قطعی با نام و مشخصات کامل و صحیح اظهار شود گمرک باید از ترخیص آن خودداری و به صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به طور مکتوب اخطار کند که حداکثر [۹۸] ظرف سه ماه نسبت به عبور خارجی یا مرجوع کردن کالا با رعایت ضوابط اقدام نماید. در صورت عدم اقدام ظرف مدت مزبور، گمرک کالا را ضبط و مراتب را به صاحب آن یا نماینده او ابلاغ می نماید. صاحب کالا حق دارد از تاریخ ابلاغ ضبط تا دو ماه اعتراض خود را به دادگاه صالحه تسلیم نماید و مراتب را حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ مراجعه به دادگاه صالحه به گمرک مربوطه اعلام کند. در غیر این صورت کالا به ضبط قطعی دولت درمی آید.
۹۸- یعنی به موجب صورت مجلسی که مفاد این ماده در آن درج شده و صاحب کالا تکلیف خود را خواهد شناخت.
تبصره ۱ ـ کالایی کـه وارد کردن آن جرم شنـاخته می شود از شمول این ماده مستثنی است و طبق قوانین و مقررات مربوط به آن عمل می شود.
تبصره ۲ ـ در مواردی که صاحب کالا به تشخیص گمرک معترض باشد[۹۹] و پرونده به واحدهای ستادی و مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی احاله شود رسیدگی به آن خارج از نوبت انجام می گیرد. تاریخ ابلاغ نظر نهایی گمرک مبدأ سه ماه مذکور است.
۹۹- منظور این است که تشخیص گمرک دایر به ممنوعیت کالا به نظر صاحب کالا درست نبوده و باید برای اثبات درستی یا نادرستی نظر گمرک پرونده در کمیسیون های رسیدگی به اختلافات گمرکی و تجدید نظر مطرح شود.
تبصره ۳ ـ اگر صاحب کالا یا نماینده قانونی او به طور مکتوب عدم موافقت خود را از عبور خارجی یا مرجوع کردن کالا قبل از سه ماه مذکور اعلام نماید گمرک بلافاصله به ضبط کالا[۱۰۰] اقدام می کند.
۱۰۰- آیا منظور از ” ضبط ” همان ” ضبط قطعی ” است؟ پاسخ این است که اگر ” ضبط قطعی ” مراد باشد باید تصریح شود، همان طور که در قسمت اخیر ماده ۱۰۵ تصریح شده، بنابراین صاحب کالا در چنین شرایطی حق دارد به این که نپذیرد کالا را ترانزیت یا مرجوع نماید، بلکه مایل است آن را ترخیص کند، لذا بدان معناست که متقاضی طرح پرونده در دادگاه صالحه است و لذا ضبط قطعی تلقی نمی شود.
ماده ۱۰۶ ـ در مورد کالای موضوع ماده (۱۰۵) که به جای کالای مجاز و بدون استفاده از اسناد خلاف واقع[۱۰۱] از گمرک ترخیص شده و از تاریخ ترخیص آن بیش از چهار ماه نگذشته است به شرح زیر رفتار می شود:
۱۰۱- با توجه به تعریف اسناد خلاف در بند (ح) ماده ۱۱۳ و مغایرت این تعریف با «اسناد خلاف» یا «اسناد غیرواقعی» مندرج در بند (خ) ماده ۱۱۳ لازم است ابهام یا ابهامات پیش آمده از این لحاظ در قانون مرتفع می گردید یا حداقل در آیین نامه منظور شود.
الف ـ درصورتی که تمام یا قسمتی از کالای ترخیص شده در اختیار صاحب کالا باشد کالا فوری توقیف [۱۰۲] و پس از رد حقوق ورودی دریافتی طبق مقررات ماده(۱۰۵) این قانون رفتار می شود.
۱۰۲- توقیف کالا تنها در صورت انطباق با ماده (۷) این قانون یا ماده (۳۶) امکان پذیر است، لذا منظور عبارت در بند (الف) ماده (۱۰۶) بازگرداندن کالا به انبار گمرکی است، نه توقیف، زیرا عمل «توقیف» جز با رفع ایراداتی که موجب توقیف شده متوقف نمی شود، در حالی که چنین کالایی را توصیه به مرجوع کردن از گمرک می نماید.
ب ـ درصورتی که تمام یا قسمتی از کالای ترخیص شده در اختیار صاحب کالا نباشد و معلوم گردد که در زمان ترخیص، حقوق ورودی بیشتری به آن تعلق می گرفته است، مابه التفاوت حقوق ورودی مقدار به دست نیامده دریافت می شود.
ماده ۱۰۷ ـ هرگاه ضمن رسیدگی به اظهارنامه یا بازرسی کالای صادراتی معلوم شود وجوهی کمتر از میزان مقرر، اظهار یا تـودیع گردیده است عـلاوه بر اخذ مابه التفاوت به تشخیص رئیس گمرک جریمه ای از پنج درصد (۵%) تا پنجاه درصد (۵۰%) مابه التفاوت مذکور دریافت می شود.
تبصره ـ هرگاه در اظهارنامه صادراتی بیش از ده درصد (۱۰%) کمتر یا بیشتر ارزش کالا غیرواقعی اظهار گردد تا تسهیلات و مزایای غیرقانونی برای صاحب کالا ایجاد نماید جریمه ای بین ده درصد (۱۰%) تا صد درصد (۱۰۰%) مابه التفاوت ارزش، اخذ می شود.
ماده ۱۰۸ ـ غیر از مصادیقی که در این قانون به عنوان قاچاق ذکر شده است کشف هر نوع مغایرت بعد از اظهار و قبل از ترخیص کالای ورودی از گمرک که موجب زیان مالی دولت گردد و مـستلزم اخذ تفاوت وجوه متعلقه باشد علاوه بر اخذ مابه التفاوت، با توجه به اوضاع و احوال به تشخیص رئیس گمرک جریمه ای از ده درصد (۱۰%) تا صددرصد (۱۰۰%) مابه التفاوت، دریافت می شود.
تبصره ۱ ـ درصورتی که کشف مغایرت منجر به اخذ مابه التفاوت حقوق ورودی به میزانی بیش از پنجاه درصد (۵۰%) حقوق ورودی کالای اظهار شده باشد علاوه بر اخذ مابه التفاوت ، حداقل جریمه مأخوذه نباید کمتر از پنجاه درصد (۵۰%) مابه التفاوت باشد.
تبصره ۲ ـ در مواردی که مقصد نهایی بارنامه بعد از گمرک، مرز ورودی باشد و اظهارنامه عبوری براساس مندرجات اسناد، تنظیم و تسلیم گمرک شده باشد درصورتی که در اثر ارزیابی مغایرتی در نوع و میزان کالا کشف شود و اسناد مورد قبول گمرک طی سه ماه ارائه نگردد، کالای مغایر و مازاد توسط دولت ضبط می گردد.
تبصره ۳ ـ جرائم مربوط به اظهار مغایر به استثناء تبصره(۲) این ماده در مورد کالای عبور خارجی و مرجوعی و عبور داخلی توسط شرکت حمل ‌و نقل به صورت تضمین اخذ می شود تا در صورت عدم خروج کالا یا عدم تحویل کالا به گمرک مقصد در مهلت مقرر علاوه بر اجرای مقررات مربوطه به درآمد قطعی واریز گردد.
ماده ۱۰۹ ـ وسایل نقلیه و کالاهایی که به صورت عبوری، ورود موقت، ورود موقت برای پردازش یا مرجوعی وارد کشور می گردد و وسایل نقلیه ای که به استناد جواز عبور بین المللی وارد کشور می شود چنانچه در مهلت مقرر برای خروج از کشور یا تحویل به گمرک به غیر از موارد قوه قهریه (فورس ماژور) مراجعه ننماید به تشخیص رئیس گمرک به ازای هر روز تأخیر مشمول جریمه ای از دویست هزار (۲۰۰.۰۰۰) ریال تا یک میلیون (۱.۰۰۰.۰۰۰) ریال می شود.
تبصره ـ مواردی که وجه تعهد یا تضمین دریافت شده از صاحب وسیله نقلیه یا کالا به درآمد واریز گردیده و یا جرم قاچاق به مراجع قضائی گزارش شده باشد، از حکم این ماده مستثنی است.
ماده ۱۱۰ ـ هرگاه در اظهارنامه هایی که برای ترخیص کالا تسلیم گمرک می شود مشخصات کالا برخلاف واقع اظهار شده باشد ولی این خلاف اظهار [۱۰۳] متضمن زیان مالی دولت نشود و کشف آن مستلزم اخذ تفاوت نباشد به تشخیص رئیس گمرک محل، جریمه ای که حداقل آن پانصد هزار (۵۰۰.۰۰۰) ریال و حداکثر آن یک میلیون (۱.۰۰۰.۰۰۰) ریال است اخذ و با اجازه کتبی رئیس گمرک محل، اظهارنامه تسلیمی اصلاح می شود.[۱۰۳ -۱]
۱۰۳- منظور «اظهار خلاف» است.
۱۰۳-۱- صرف نظر از ریال مالی، معلوم نیست اگر اختلاف در شرایط ورود باشد، باز هم طبق این ماده باید رفتار شود یا حکم دیگری دارد. از این لحاظ مفاد ماده ۱۱۰ کفایت ندارد.
تبصره ـ در مواردی که اظهار خلاف از مصادیق تخلفات و قاچاق موضوع این قانون نباشد ولی کالا ممنوع الورود باشد گمرک در این موارد وفق مقررات ماده (۱۰۵) این قانون اقدام می نماید و علاوه بر آن، جریمه موضوع این ماده نیز اخذ می گردد. [۱۰۳-۲]
۱۰۳-۲- مفاد این تبصره ابهام دارد، زیرا اگر کالایی با اظهار خلاف معرفی شده، ولی ممنوع الورود باشد، در عین حال تخلف و قاچاق هم محسوب نشود علی القاعده همان موضوع ماده ۱۰۵ است، بنابرین جریمه برای چه و چرا باید در ذیل ماده ۱۱۰ به آن اشاره شود؟
ماده ۱۱۱ ـ مرتکبین تخلف از مقررات گمرکی که جریمه از آنها مطالبه می شود هر گاه نسبت به اصل جریمه یا میزان آن که توسط رئیس گمرک محل تعیین می گردد اعتراض داشته باشند می توانند قبل از ترخیص یا پس از تودیع یا تأمین آن در گمرک محل، اعتراض خود را با دلایل و مدارک به منظور ارجاع به مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی به گمرک مربوطه تسلیم نمایند.
تبصره ـ در تمام مواردی که توسط رؤساء گمرک، جریمه برای تخلفات گمرکی تعیین می‌ گردد جریمه باید باتوجه به نوع و تکرار و تعدد تخلف، سابقه و وضعیت متخلف، حجم و نوع و ارزش کالا، شرایط مکان و زمان، تعیین و به وضوح و به‌ طور کامل در صورتمجلس تخلف قید و امضاء و یک نسخه از آن به گمرک ایران ارسال گردد و در مقابل وصول جریمه بلافاصله رسید رسمی صادر و به پرداخت کننده تسلیم شود.
ماده ۱۱۲ ـ اشتغال کارکنان گمرک به امر بازرگانی خارجی یا کارگزاری گمرکی و هر نوع حرفه دیگر که با تشریفات گمرکی مرتبط باشد ممنوع است. متخلفین با حکم مراجع رسیدگی به تخلفات اداری، به اخراج از خدمت در گمرک محکوم می شوند.
فصل دوم ـ قاچاق
ماده۱۱۳ـ موارد زیر قاچاق گمرکی محسوب میشود:
الف ـ کالایی که از مسیر غیرمجاز یا بدون انجام تشریفات گمرکی به قلمرو گمرکی وارد یا از آن خارج گردد. همچنین کالاهایی که بدون انجام تشریفات گمرکی یا از مسیرهای غیرمجاز وارد کشور شود و در داخل کشور کشف گردد.
تبصره ـ منظور از مسیر غیرمجاز، مسیرهایی غیر از موارد مندرج در تبصره(۱) ماده(۱۰۳) این قانون است.
ب ـ خارج نکردن وسایل نقلیه و یا کالای ورود موقت، ورود موقت برای پردازش، عبور خارجی و مرجوعی ظرف مهلت مقرر از قلمرو گمرکی و عدم تحویل کالای عبور داخلی شخصی ظرف مهلت مقرر جز در مواردی که عدم خروج یا عدم تحویل به گمرک و یا ترخیص قطعی، عمدی نباشد.
تبصره ـ ارائه اسناد خلاف واقع که دلالت بر خروج وسایل نقلیه و کالا از قلمرو گمرکی و یا تحویل آنها به گمرک داشته باشند نیز مشمول مقررات این بند است.
پ ـ بیرون بردن کالای تجاری از اماکن گمرکی بدون اظهار یا بدون پرداخت یا تأمین حقوق ورودی، خواه عمل در حین خروج از اماکن گمرکی یا بعد از خروج کشف شود. هرگاه خارجکننـده غیر از صاحـب کالا یا نماینده قانونی او باشد گمرک عین کالا و در صورت نبودن کالا بهای آن را از مرتکب میگیرد و پس از دریافت وجوه گمرکی مقرر، به صاحب کالا مسترد میدارد و مرتکب طبق مقررات کیفری تعقیب میشود.
ت ـ کالای عبور خارجی که تعویض و یا قسمتی از آن برداشته شود.
ث ـ کالایی که ورود یا صدور آن ممنوع است تحت عنوان کالای مجاز یا مجاز مشروط و با نام دیگر اظهار شود. کالای عبوری مشمول تبصره(۲) ماده(۱۰۸) این قانون میشود.
ج ـ وجود کالای اضافی همراه کالای اظهارشده که در اسناد تسلیمی به گمرک ذکری از آن نشده است، مشروط بر اینکه کالای اضافی از نوع کالای اظهار شده نباشد. کالای اضافی موضوع ماده (۵۴) این قانون از شمول این بند مستثنی است.
چ ـ وسایل نقلیه و کالایی که صدور قطعی آن ممنوع یا مشروط است و بهعنوان خروج موقت یا کران‌بری (کابوتاژ) اظهار شده باشد و ظرف مهلت مقرر به قلمرو گمرکی وارد نگردد. موارد قوه قهریه (فورس ماژور) و مواردی که عدم ورود کالا عمدی نیست از این حکم مستثنی است.
ح ـ کالای مجاز یا مجاز مشروطی که تحت عنوان کالای مجاز یا مجاز مشروط دیگری که جمع حقوق ورودی آن کمتر است با نام دیگر و با استفاده از اسناد خلاف واقع اظهار شود، کالای عبوری مشمول تبصره (۱) ماده (۱۰۸) این قانون است. منظور از اسناد خلاف واقع اسنادی است که در آن خصوصیات کالایی ذکر شده باشد که با جنس و خصوصیات کالای اظهار شده تطبیق ننماید و یا جعلی باشد.
خ ـ کالا با استفاده از شمول معافیت با تسلیم اظهارنامه خلاف یا اسناد غیرواقعی و یا با ارائه مجوزهای جعلی به گمرک اظهار شود.
دـ کالای جایگزین شده ممنوعالصدور یا مشروط یا دارای ارزش کمتری که با کالای صادراتی که برای آن پروانه صادر گردیده است تعویض شود.
ذـ کالای مورد معافیتی که بدون رعایت مقررات ماده(۱۲۰) این قانون به دیگری منتقل شود.
ماده۱۱۴ـ بنا به پیشنهاد گمرک ایران، اشخاصی که کارت بازرگانی دارند، چنانچه مرتکب قاچاق کالا شوند، کارت بازرگانی آنها پس از رسیدگی به موضوع در کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و گمرک ایران بهطور موقت توقیف یا به‌طور دائم ابطال میگردد.
تبصره ـ ابطال کارت بازرگانی مانع از ترخیص کالایی که طبق مقررات، قبل از محرومیت برای آن گشایش اعتبار شده یا حمل آن آغاز گردیده است، نمی‌شود.
ماده ۱۱۵ـ درصورتی که در اجرای مقررات و کنترلهای گمرکی بخشی از محموله، مشمول مقررات قاچاق گمرکی تشخیص داده شود، نگهداری یا ضبط مابقی کالا یا وسیله نقلیه آن مجاز نمیباشد، مگر آن‌که به تشخیص گمرک نگهداری آنها برای اثبات عمل قاچاق یا وصول جریمهها ضروری باشد.
ماده ۱۱۶ـ هرگونه حک و اصلاح در صورتمجلس کشف و ضبط، حذف یا الحاق نام شخص یا اشخاص دیگری در آن به عنوان عوامل کشف و تغییردادن در مندرجات آن ممنوع است و مرتکب در صورت وجود عمد به عنوان جعل و تزویر در اسناد دولتی در مراجـع قضائی مورد تعـقیب قرار می‌گیرد. هرگاه جـعل و تـزویر مزبور متـضمن جرم دیگری نیـز باشد مرتکب برای آن جرم نیز طبق مقررات و قوانین مربوط مورد تعقیب واقع می‌شود.
ماده ۱۱۷ـ اسناد مثبته گمرکی که در موارد احتمالی قاچاق میتوان به آن استناد نمود عبارت از اصل اسناد زیر است:
الف ـ پروانه ورود گمرکی
ب ـ پته گمرکی
پ ـ قبض سپرده موجب ترخیص کالا
ت ـ قبض خرید کالای متروکه، ضبطی و بلاصاحب
ث ـ پروانه عبور
ج ـ پروانه مرجوعی
چ ـ پروانه ورود موقت
ح ـ پروانه ورود موقت برای پردازش
خ ـ پته عبور
دـ پروانه کران‌بری(کابوتاژ)
ذـ پروانه صادراتی
رـ پروانه صدور موقت
زـ کارت مسافری صادره توسط مناطق آزاد تجاری و صنعتی
ژـ کارت هوشمند تکمیل و تأیید شده توسط گمرک
تبصره ـ مشخصات مذکور در این اسناد باید با مشخصات کالا تطبیق نماید و فاصله بین تاریخ صدور سند و تاریخ کشف کالا با توجه به نوع کالا و نحوه مصرف آن متناسب باشد.
ماده ۱۱۸ـ مقررات کشف، تحویل، تهیه صورتمجلس قاچاق، توقیف کالا و متهم، مخبر، کاشف، میزان جریمهها، نحوه وصول، فروش و تقسیم حاصل فروش و جریمه‌های آن، نحوه ارجاع پرونده به مراجع صالحه و سایر موارد پیشبینی نشده در این فصل تابع قوانین مربوط به قاچاق است.
بخش هشتم ـ تخلفات گمرکی و قاچاق
ماده۱۸۳ـ در خصوص کالاهای مستعملی که به استناد قانون خاص باید برای آنها براساس کالای نو حقوق ورودی پرداخت شود، مابه‌التفاوت حقوق ورودی ناشی از تفاوت بین ارزش واقعی مستعمل با ارزش نو تعیین شده مشمول جریمه یا ابطال پروانه صادراتی نخواهد بود.
ماده۱۸۴ـ در اجرای تبصره ماده (۱۱۱) قانون، گمرک ایران موظف است نسبت به ایجاد بانک اطلاعاتی از تعداد تخلفات قطعی شده، سابقه و وضعیت متخلف، حجم، نوع و ارزش آن اقدام نماید.
گمرکهای اجرایی باید جریمه را براساس اطلاعات موجود در این بانک تعیین و ثبت نمایند. در مواردی که مرتکب تخلف دارای سابقه قبلی در مورد یک موضوع خاص باشد، روسای گمرک می‌توانند با تعیین جریمه مناسب و بالاتر از میزان جریمه قبلی، به نحوی که دارای اثر بازدارندگی باشد، اقدام نمایند.
ماده۱۸۵ـ گمرک ایران ضمن همکاری با مراجع ذی ربط می‌تواند تمهیدات لازم را در زمینه اجرای صحیح و دقیق قانون مبارزه پولشویی ـ مصوب ۱۳۸۶ـ در زمینه امور گمرکی فراهم نماید.
گمرک ایران می‌تواند به منظور پیشگیری، مقابله و مبارزه جدی با ورود و خروج و عبور (ترانزیت) مواد مخدر (اعم از سنتی و صنعتی)، مواد روانگردان و پیش سازه‌های مواد مذکور، از تجهیزات و شیوه‌های نوین بازرسی از جمله سگ‌های موادیاب و دستگاههای آشکارساز استفاده نماید.
ماده۱۸۶ـ وسایل نقلیه یا کالایی که به صورت عبوری، ورود موقت، ورود موقت برای پردازش یا مرجوعی و وسایل نقلیه‌ای که به استناد جواز بین‌المللی واردکشورشده‌اند و علیرغم اعلام جرم قاچاق منتهی به صدور حکم برائت از سوی مراجع قضایی گردیده‌اند، تا زمان تسلیم کالا به گمرک مشمول جریمه موضوع ماده (۱۰۹) قانون خواهند بود.
ماده۱۸۷ـ منظور از عبارت «از نوع کالای اظهارشده»، موضوع بند (ج) ماده (۱۱۳) قانون، کالایی است که از هر حیث با کالای اظهارشده مطابقت داشته باشد. منظور از اظهارنامه خلاف موضوع بند (خ) ماده (۱۱۳) قانون، اظهارنامه‌ای است که در آن از اسناد خلاف واقع استفاده شده باشد.
ماده۱۸۸ـ‌ دبیرخانه کمیسیون موضوع ماده (۱۱۴) قانون در گمرک ایران می‌باشتخلفات گمرکی –> قاچاق گمرکی
۱. تخلف ناشی از ورود ، توقف و حرکت وسایط نقلیۀ زمینی ، دریائی ، هوائی به/از مرزهای غیرگمرکی
در مواردی‌که قبلاً از گمرک کسب اجازه شده باشد و یا در موارد قهری یا اضطراری که باید ثابت شود ، در مورد وسایط نقلیۀ خالی ، مستوجب پرداخت جریمه از یکهزار تا پنج هزار ریال طبق آئین‌نامه گمرکی خواهد بود (تعلق این جریمه مانع اجراء سایر مجازات‌های قانونی نخواهد بود) و در مورد وسایط نقلیۀ حامل کالا طبق مادۀ ۲۹ قانون امور گمرکی رفتار می‌شود (تبصره ۲ مادۀ ۲۶ ق.ا.گ
توقف وسایط نقلیه خالی اعم از آبی ، هوائی ، زمینی در لنگرگاه‌ها و فرودگاه‌ها و راه‌های غیرمجاز همچنین حرکت بدون اجازۀ آنها مستوجب پرداخت جریمۀ انتظامی از۱۰/۰۰۰ تا ۵/۰۰۰ ریال با توجه به اوضاع و احوال و به تشخیص رئیس گمرک می‌باشد ، مگر اینکه معلوم گردد این اقدام در اثر علل قهری یا اضطراری (فرس ماژور) بوده است.
هرگاه وسایط نقلیه اعم از هوائی ، آبی یا زمینی حامل کالا بوده و در فرودگاه یا لنگرگاه یا راه غیرمجاز توقف نموده باشد عمل خلبان ، فرماندۀ کشتی و راننده شروع به قاچاق محسوب و طبق قانون کیف مرتکبین قاچاق نسبت به آنان رفتار خواهد شد
مادۀ ۲۶۲ آ.ا.ق.ا.گ
۲. تخلف ناشی از تخلیه و بارگیری کالا در نقاط مجاز ، قبل از انجام تشریفات گمرکی
اقدام به تخلیه و بارگیری هر نوع کالا در نقاط مجاز قبل از انجام تشریفات گمرکی مقرر در فصول اول و دوم و سوم از قسمت دوم آئین‌نامه ا.ق.ا.گ. قاجاق می‌باشد مگر آنکه کالا مجاز بوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده باشد (مادۀ ۲۶۳ آ.ا.ق.ا.گ).
۳. تخلف ناشی از ورود کالای مجاز و بخشوده از حقوق گمرکی ، از راه‌های غیرمجاز گمرکی
هرگاه کسی کالائی را که ورود آن به کشور مجاز و از حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارض بخشوده است جز از راه‌های مجاز ، از سایر راه‌ها بدون کسب اجازه قبلی گمرک وارد نماید عمل او تخلف از مقررات گمرکی محسوب و از متخلف جریمۀ انتظامی از ۱/۰۰۰ تا ۵/۰۰۰ ریال برحسب مورد به تشخیص رئیس گمرک دریافت می‌شود. در مورد کالای مجاز بخشوده از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض که مستلزم انجام مقررات خاص می‌باشد و بدون کسب اجازۀ قبلی گمرک جز از راه‌های مجاز از سایر راه‌ها صادر شود نیز به همین نحو عمل می‌شود ( مادۀ۲۶۵ آ.ا.ق.ا.گ).
۴. تخلف ناشی از عدم خروج کالای مربوط به ترانزیت خارجی یا ورود موقت در مهلت تعیین شده.
هرگاه کالای مجاز و وسایط نقلیه که به‌عنوان ترانزیت خارجی یا ورود موقت اظهار شده است در مهلتی که در پروانۀ گمرکی تعیین یا تمدید گردیده از کشور خارج نگردد ، حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارضی که قبلاً به‌عنوان سپرده دریافت گردیده با صدور پروانۀ گمرکی به درآمد قطعی دولت منظور می‌گردد و چنانچه برای کالا و وسایط نقلیۀ مزبور که از کشور خارج نشده اسناد خلاف واقع مبنی بر خارج کردن آن ارائه شود ، مورد طبق مفاد بند ۲ مادۀ ۲۹ قانون امور گمرکی مشمول مقررات قاچاق خواهد بود (مادۀ ۲۶۶ آ.ا.ق.ا.گ).
۵. تخلف ناشی از اظهار خلاف در اظهارنامۀ تسلیمی به گمرک که باعث زیان مالی دولت نباشد
هرگاه در اظهارنامه‌هائی که برای ترخیص کالا تسلیم به گمرک می‌شود مشخصات کالا برخلاف واقع اظهار شده باشد ولی این خلاف اظهار ، متضمن زیان مالی دولت نبوده و کشف آن مستلزم اخذ تفاوت نباشد با اجازۀ کتبی رئیس گمرک محل ، اظهارنامۀ تسلیمی پس از اخذ جریمۀ انتظامی از یکصد تا یک هزار ریال به تشخیص رئیس گمرک محل اصلاح خواهد شد (مادۀ ۲۶۷ آ.ا.ق.ا.گ).
۶. تخلف ناشی از اظهار خلاف واقع و یا تسلیم اسناد یا سیاهۀ نادرست به گمرک
تخلفات گمرکی ناشی از اظهار خلاف واقع و یا تسلیم اسناد یا سیاهۀ نادرست به گمرک (به‌استثناء اسناد یا سیاهۀ جعلی که مشمول قوانین مربوط به خود خواهد بود) که منجربه عدم وصول حقوق گمرکی ، سود بازرگانی ، هزینه‌های گمرکی و عوارض به میزان واقعی بشود علاوه از وصول مابه‌التفاوت ، موجب پرداخت جریمه‌ای است که میزان آن در آئین‌نامۀ گمرکی تعیین می‌گردد و در هر حال نباید از یک برابر مابه‌التفاوت مبلغ اظهار شده با آنچه واقعاً باید پرداخت شود ، تجاوز کند و همچنین موارد تعلق جریمه به تخلفات ناشی از اجراء سایر مقررات گمرکی و میزان آن در آئین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد.
در صورتی‌که تخلفات مذکور در این ماده مربوط به نوع جنس بوده و توأم با تسلیم اسناد یا سیاهۀ نادرست باشد ، تا یکسال بعد از خروج کالا از گمرک کشف شود ترتیب مطالبۀ مابه‌التفاوت و جریمه و وصول آن و صدور اجرائیه و نحوۀ اعتراض و انجام عملیات اجرائی ، طبق تبصرۀ ۲ مادۀ ۱۶ خواهد بود (مادۀ ۲۷ ق.ا.گ).
۷. منظور از اسناد یا سیاهۀ درست —> اسناد یا سیاهۀ نادرست
۸. مرور زمان تخلف توأم با اسناد نادرست
مرور زمان تعقیب تخلفات گمرکی توأم با ابراز اسناد نادرست یک سال از تاریخ خروج کالا از گمرک خواهد بود (مادۀ ۲۷۵ آ.ا.ق.ا.گ).
۹. کشف هر نوع تخلف قبل و یا بعد از ترخیص کالا متضمن زیان مالی دولت باشد.
در اظهارنامۀ تسلیمی به گمرک (ورود قطعی ، ورود موقت ، مرجوعی ، ترانزیت خارجی ، ترانزیت داخلی) هر نوع اظهار خلاف واقع که متضمن زیان مالی دولت بوده و کشف خلاف مستلزم اخذ تفاوت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی و عوارض باشد در صورتی که خلاف مذکور ، براثر انجام تشریفات گمرکی پیش از خروج کالا از گمرک کشف گردد ، به حسب موارد به‌شرح زیر عمل می‌شود:
۱. در مورد کالائی که وجوه متعلق به آن از روی وزن تعیین شده است ، هرگاه وزن کالا کمتر از میزان واقعی اظهارشده باشد علاوه بر دریافت تفاوت وجوه مزبور ، جریمه‌ای که ده درصد تفاوت کمتر و از یک برابر تفاوت بیشتر نباشد با توجه به اوضاع و احوال به تشخیص رئیس گمرک محل تعیین و دریافت می‌گردد.
۲. درمورد کالای ممنوع‌الورود و غیرمجاز و کالائی که نوع آن برخلاف واقع و با نام و مشخصات دیگر اظهار شده باشد ، برحسب مواردی که به‌شرح زیر تعیین می‌گردد ، عمل خواهد شد.
الف- کالائی که ورود آن قانوناً ممنوع یا طبق مقررات صادرات و واردات سالانه غیرمجاز باشد ، هرگاه برای ورود قطعی یا ترانزیت داخلی با نام و مشخصات کامل و صحیح اظهار شود گمرک باید از ترخیص آن خودداری و به صاحب کالا یا نمایندۀ وی کتباً اخطار کند که حداکثر ظرف ۳ ماه با انجام کلیۀ تشریفات آن کالا را از کشور خارج کند. در صورتی‌که کالا را ظرف مدت مزبور از کشور خارج نکند گمرک کالا را ضبط و مراتب را به صاحب آن یا نمایندۀ او ابلاغ خواهد کرد. صاحب کالا حق دارد از تاریخ ابلاغ ضبط تا دو ماه به دادگاه شهرستان مراجعه کند در غیر این‌صورت کالا با رعایت تبصره‌های ۱و ۲ مادۀ ۳۱ قانون امور گمرکی به مالکیت قطعی دولت درخواهد آمد.
ب- هرگاه کالائی که اظهارشده ممنوع‌الورود یا غیرمجاز بوده ولی در اظهارنامه مشخصات کالای مجاز یا مجاز مشروط با نام دیگر برای آن ذکر شده باشد (موضوع بند ۵ مادۀ ۲۹ قانون امور گمرکی) این عمل مشمول مقررات قانون مرتکبین قاچاق خواهد بود.
ج- هرگاه کالای مورد اظهار ، کالای مجاز بوده و در اظهارنامه تمام و یا قسمتی از آن با نام و یا مشخصات کالای مجاز دیگری که حقوق گمرکی ، سود بازرگانی ، هزینه‌های گمرکی و عوارض آن کمتر است اظهار شده باشد علاوه بر دریافت مابه‌التفاوت ، مستلزم پرداخت جریمه خواهد بود که با توجه به اوضاع و احوال از طرف رئیس گمرک محل تعیین و دریافت می‌گردد.
حداقل این جریمه معادل ده درصد و حداکثر یک برابر مابه‌التفاوت خواهد بود.
۱. چنانچه این اظهار ، توأم با اعلام نام دیگر و با استفاده از اسناد یا سیاهۀ خلاف واقع باشد طبق بند ۹ مادۀ ۲۹ قانون امور گمرکی ، مشمول مقررات قاچاق خواهد بود.
۲. منظور از اسناد خلاف واقع ، اسناد و سیاهه‌ای است که در آن خصوصیات کالائی ذکر شده باشد که با نوع جنس و خصوصیات کالای اظهار شده تطبیق ننماید.
۳. هرگاه نام کشور مبداء کالا برخلاف واقع اظهار شده باشد و این خلاف متضمن زیان مالی دولت باشد علاوه بر دریافت مابه‌التفاوت مبلغ دیگری به‌عنوان جریمه معادل ده درصد تا یک برابر مابه‌التفاوت به تشخیص رئیس گمرک با توجه به اوضاع و احوال تعیین و دریافت می‌شود.
۴. در مورد کالاهائی که حقوق گمرکی ، سود بازرگانی ، هزینه‌های گمرکی و یا عوارض آن از روی ارزش تعیین گردیده است ، هرگاه ارزش کالا در اظهارنامه کمتر از ارزش گمرکی مقرر در مواد ۱۰و ۱۱ قانون امور گمرکی اظهار شده باشد علاوه بر اخذ تفاوت ، جریمه‌ای نیز از ده درصد تا یک برابر مابه‌التفاوت به تشخیص رئیس گمرک محل که با توجه به اوضاع و احوال تعیین خواهد کرد ، وصول می‌شود (مادۀ ۲۸۶ آ.ا.ق.ا.گ).
کشف هر نوع خلاف قبل و بعد از ترخیص و خروج کالا از گمرک که متضمن زیان مالی دولت بوده و مستلزم اخذ تفاوت حقوق گمرکی ، سود بازرگانی ، عوارض ، هزینه و یا هر نوع حقوق دیگر باشد جریمۀ متعلقه حسب مورد طبق ملحقات ذیل ماده ۲۸۶ آئین‌نامه اجرائی قانون امور گمرکی باید وصول گردد.
علاوه بر موارد مندرج در ملحقات ذیل مادۀ ۲۸۶ آئین‌نامه اجرائی قانون امور گمرکی چنانچه عدم قید توضیحات کامل از لحاظ مشخصات کالا در اظهارنامه تسلیمی به گمرک و یا خلاف در محاسبات متضمن زیان مالی دولت باشد اعم از اینکه قبل یا بعد از خروج کالا از گمرک کشف گردد مستلزم اخذ جریمه از ده تا صددرصد مابه‌التفاوت خواهد بود.
در صورتی‌که بررسی ، مستلزم توقف بیش از حد متعارف کالا باشد با پرداخت وجه نقدی یا تضمین بانکی صددرصد مابه‌التفاوت (میزان اختلاف) ترخیص کالا بلامانع خواهد بود (مادۀ ۲۶۸ آ.ا.ق.ا.گ و مادۀ واحده مورخ ۱۳۶۴/۲/۱۸ مجلس شورای اسلامی).
۱۰. تخلفات گمرکی که به‌طور صریح ، برای آن جریمه تعیین نشده است.
درمورد هر‌گونه تخلف از مقررات گمرکی که به‌طور صریح برای آن جریمه در قانون امور گمرکی و آئین‌نامه آن تعیین نگردیده است ، مبلغی که حداقل آن ۱۰۰۰ و حداکثر آن بیش از ۱۰/۰۰۰ ریال نخواهد بود به تشخیص رئیس گمرک محل دریافت خواهد شد (تبصرۀ ۲ مادۀ ۲۶۹ آ.ا.ق.ا.گ).
۱۱. تخلف ناشی از عدم خروج وسایط نقلیه از کشور ، در مهلت تعیین شده
وسایط نقلیه‌ای که به استناد جواز عبور بین‌المللی موضوع مادۀ ۱۹۳ آئین‌نامۀ اجرائی قانون امور گمرکی ، و یا پروانۀ ترانزیت وارد می‌شود دارندگان آن مکلفند وسایط نقلیه خود را در موعد مقرر که از طرف گمرک تعیین می‌شود از کشور خارج یا تشریفات گمرکی آن را انجام دهند. در غیر این‌صورت و بدون عذر موجه مورد قبول کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ، برای هر روز تأخیر ، مبلغ ۵۰۰ ریال به‌عنوان جریمه از آنان دریافت خواهد شد (مادۀ ۲۷۰ آ.ا.ق.ا.گ).
۱۲. اعتراض مرتکبین تخلف ، به جریمه
مرتکبین تخلف از مقررات گمرکی که جریمه از آنها دریافت می‌شود هرگاه نسبت به اصل جریمه یا میزان آن که از طرف رئیس گمرک محل تعیین گردیده اعتراض داشته باشند می‌توانند پس از تودیع یا تأمین آن در گمرک محل اعتراضنامۀ خود را با دلایل و مدارک اعتراض به رئیس گمرک محل به‌منظور ارجاع آن به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی تسلیم نمایند.
رئیس گمرک محل موظف است آن را با پرونده کامل محلی و اظهارنظر و با تأیید این که جریمه تودیع یا تأمین شده است ضمن گزارش جامعی به اداره مرکزی ، با اولین وسیله ، ارسال دارد. گمرک ایران موضوع را به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی که تنها مرجع صلاحیت‌دار رسیدگی به این قبیل اختلافات است احاله خواهد نمود (مادۀ ۲۷۱ آ.ا.ق.ا.گ).
۱۳. تنظیم صورت‌مجلس کشف تخلف روی اوراق چاپی و چگونگی آن
در مورد تخلف از مقررات گمرکی ، مأموران کشف تخلف مکلف هستند در صورت احراز تخلف بلافاصله صورت‌مجلس کشف تخلف را روی اوراق چاپی مخصوص این کار تنظیم و امضاء نموده به متخلف ارائه دهند تا اگر توضیحاتی راجع‌به توجیه تخلف و علل وقوع آن داشته باشد ، در ستون مخصوص نوشته و امضاء نماید و سپس مأموران کشف ، ستون مخصوص (گزارش کاشفین) را تکمیل و با قید تاریخ امضاء نموده بلافاصله به‌منظور تعیین جریمه به رئیس گمرک محل تسلیم نمایند.
تأخیر در تنظیم صورت‌مجلس کشف تخلف در حکم تأخیر با سوءنیت در انجام وظیفه است.
در تمامی مواردی که از طرف رؤسای ادارات گمرک جریمه برای تخلفات گمرکی تعیین می‌گردد باید جهات آن را که ملاک تعیین میزان جریمه قرار داده به‌طور وضوح و کامل در صورت‌مجلس تخلف قید و امضاء نمایند (مادۀ ۲۸۱ آ.ا.ق.ا.گ).
۱۴. صدور قبض جریمه تخلفات گمرکی
در مقابل مبلغ جرایمی که به تشخیص و تعیین رئیس گمرک محل از متخلفین وصول می‌شود باید بلافاصله قبض رسمی صادر و به پرداخت‌کننده تسلیم گردد (مادۀ ۲۸۲ آ.ا.ق.ا.گ).
۱۵. ابلاغ صورت‌مجلس کشف تخلف
ابلاغ هر نوع صورت‌مجلس مبنی بر ضبط یا توقیف کالا یا صورت‌مجلس کشف تخلف به کسی‌که به وکالت از طرف صاحب کالا اظهارنامه به گمرک تسلیم نموده و تنظیم صورت‌مجلس بر اثر رسیدگی یه آن اظهارنامه صورت گرفته است به منزله ابلاغ آن به شخص صاحب کالا است و اعتراض وکیل یا نماینده مزبور به‌جای اعتراض صاحب کالا قبول می‌شود (مادۀ ۲۸۳ آ.ا.ق.ا.گ).
۱۶. تنظیم اوراق تخلف و تعیین میزان جریمه —> تخلفات گمرکی (ردیف ۱۳د.
چگونگی صدور کارت بازرگانی
کارت بازرگانی توسط شعب اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در تهران یا شهرستانها به نام متقاضیانی‌که واجد شرایط زیر باشند برای مدت یک تا پنج سال حسب درخواست متقاضی صادر می‌گردد ‌که در صورت تأیید، توسط وزارت بازرگانی معتبر خواهد بود.
تبصره – کلیه شرکتهای تعاونی‌کارت‌بازرگانی خود را صرفاً از اتاقهای تعاون جمهوری اسلامی ایران دریافت می‌نمایند.
۲-۱- اشخاص حقیقی ایرانی:
۲-۱-۱ – داشتن حداقل سن ۲۱ سال تمام .
۲-۱-۲ – داشتن برگ پایان خدمت نظام وظیفه یا برگ معافیت برای آقایان.
۲-۱-۳ – داشتن سه سال سابقه فعالیت تجاری یا تولیدی به تأیید دو نفر از دارندگان کارت‌بازرگانی یاارایه مدرک دانشگاهی یاداشتن مجوزتولیدازیکی از وزارتخانه‌های تولیدی.
۲-۱-۴- داشتن محل کسب متناسب با رشته فعالیت، اعم از ملکی یا استیجاری.
۲-۱-۵– داشتن دفاتر قانونی و ارایه اظهارنامه ثبتی.
۲-۱-۶ – داشتن حساب جاری در یکی از شعب بانکهای داخلی.
۲-۱-۷– عدم اشتغال تمام وقت و همچنین رابطه استخدامی با وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی و قوای سه گانه.(۲)
۲-۱-۸– عدم ورشکستگی به تقصیر و تقلب.
۲-۱-۹ – نداشتن محکومیت مؤثر کیفری.
۲-۲- اشخاص حقیقی غیر ایرانی:
۲-۲-۱- داشتن کلیه شرایط مقرر برای اشخاص ایرانی باستثنای برگ پایان خدمت وظیفه یا برگ معافیت.
۲-۲-۲ – داشتن پروانه کار و اقامت معتبر.
۲-۲-۳ – عمل متقابل کشور متبوع آنها در مورد ایرانیان مقیم آن کشور. در موارد خاص که صدور کارت بازرگانی بدون توجه به عمل متقابل کشور متبوع متقاضی به تشخیص وزارت بازرگانی ضرورت داشته باشد، وزارت مذکور می تواند مجاز بودن صدور کارت بازرگانی برای این قبیل متقاضیان را بدون رعایت شرط عمل متقابل به اتاق بازرگانی وصنایع ومعادن ایران اعلام نماید.
۲-۳ – اشخاص حقوقی (اعم از اینکه تشکیل و ثبت آنها در ایران بوده یا تشکیل آنها در خارج ازکشور بوده و سپس در ایران به ثبت رسیده باشند):
۲-۳-۱- مدیران عامل و رییسان هیأت مدیره شرکت بایددارای شرایـط مقـرردربندهای (۲-۱-۱) – (۲-۱-۲) – (۲-۱-۷) – (۲-۱-۸) – (۲-۱-۹) – (۲-۲-۲) – (۲-۲-۳) باشند.
۲-۳-۲- مدیران شرکتهای تعاونی و شرکتهای دولتی و شرکتهای موضوع قانون حفاظت صنایع، مشمول محدودیت بند (۲-۱-۷) نخواهند بود.
۲-۳-۳- مدیران شرکتهای دولتی، شرکتهای متعلق به نهادهای انقلابی و شرکتهای موضوع قانون حفاظت صنایع،‌که حکم مدیریت آنان توسط سازمان دولتی یا نهاد ذی‌ربط صادر شده باشد، از ارائه گواهی موضوع بند (۲-۱-۹) معاف خواهند بود.
۲-۳-۴- شرکتها باید واجد شرایط مقـرر در بنـدهای (۲-۱-۴)– (۲-۱-۵) – (۲-۱-۶) – (۲-۱-۸) باشند.
۳ – چگونگی تمدید کارت بازرگانی:
دارنده کارت بازرگانی یا نماینده او با در دست داشتن:
۳-۱– گواهی از حوزه مالیاتی ذی ربط مبنی بر موافقت یا ترتیب پرداخت بدهی مالیات قطعی شده آخرین سال مالیاتی پذیرفته شده.
۳-۲– آگهی تغییرات در مدیریت و سایر تغییرات مربوط در صورتی که دارنده کارت شخص حقوقی باشد.
جهت انجام تشریفات تمدید به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن یا اتاق تعاون حسب مورد و سپس برای تأیید به وزارت بازرگانی مراجعه نماید. تاریخ تمدید، مبدأ اعتبار مجدد کارت خواهد بود.
۴- موارد معافیت از داشتن کارت بازرگانی:
۴-۱ – شرکت تعاونی مرزنشینان برای ورود‌کالاهای مورد نیاز خانوارهای مرزنشین طبق فهرست مربوط و به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده و صدور کالا در ازای کالاهای وارداتی.
۴-۲- ملوانان ایرانی شاغل در شناورهایی که بین سواحل ایران و سایر کشورها در تردد هستند، برای ورود کالاهای مورد نیاز خانواده خودبه تعداد، مقداروارزش تعیین شده.
۴-۳- پیله وران برای ورود کالاهای قابل ورود مورد نیاز استان خود و استانهای همجوار در صورت اخذ کارت پیله وری و مجوز ورود از اداره بازرگانی شهر یا استان مربوط.
۴-۴-کارگران ایرانی شاغل در خارج از کشور در صورت داشتن کارنامه شغلی از وزارت کار و امور اجتماعی طبق فهرست مربوط و به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده.
۴-۵- کالاهایی که ورود و صدور آنها به تشخیص گمرک برای فروش نمی باشد.
(۱)- مفاد این بند مطابق مصوبه شماره ۱۸۸۹۳/ت۲۶۸۴۴هـ مورخ ۶/۵/۸۱ هیأت محترم وزیران اصلاح گردیده است.
(۲)- بموجب نامه شماره ۵۲۵۹ / ۲۱۰۹۲ مورخ ۱۲/۲/۸۰ دبیر هیأت دولت اصلاح شده است
تشریفات ورود و صدور کالا
انجام تشریفات ترخیص کالاهای وارداتی و همچنین صدور کالا از کشور براساس قانون امور گمرکی و آئین نامه اجرائی آن منوط به تنظیم اظهار نامه گمرکی و تسلیم آن به گمرک می‌باشد. اظهار کننده موظف است اسناد لازم را از قبیل سیاهه خرید، گواهی مبدأ، اسناد بانکی و سایر مجوزهای مورد نیاز که مقررات و قوانین مربوطه تعیین نموده است به اظهارنامه منضم نماید.
براساس قانون مقررات صادرات و واردات کالاهای صادراتی و وارداتی به سه گروه زیر تقسیم گردیده است:
۱- کالای مجاز :کالایی است که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.
۲- کالای مشروط :کالایی است که صدور یا ورود آن با کسب مجوزهای مربوطه امکان‌پذیر می‌شود.
۳- کالای ممنوع :کالایی است که صدور یا ورود آن به موجب شرع مقدس اسلام و یا به موجب قانون ممنوع می‌باشد.
کالایی که برای ورود یا صدور آن اظهارنامه گمرکی تسلیم گمرک گردیده است، به لحاظ انطباق با مندرجات اظهارنامه و اسناد و مدارک و قوانین مربوطه مورد بررسی قرار می‌گیرد. و چنانچه مغایرتی وجود نداشته باشد نسبت به صدور پروانه گمرکی و ترخیص آن اقدام می‌گردد.
تشریفات گمرکی صدور برخی کالاهای خاص منحصراً در گمرکات ذیل انجام می گیرد:
فرش در گمرکات غرب تهران، مهرآباد، کرمان، شیراز، کرمانشاه و مشهد
پسته در گمرکات کرمان، غرب تهران و مهرآباد
زعفران در گمرکات مشهد و مهرآباد
پوست و روده و سالامبور در گمرک جنوب تهران
نظام گمرکی اطلاعات رایانه‌ای
گمرک جمهوری اسلامی ایران ضمن تدوین برنامه‌ای جامع جهت اصلاح نظام سنتی خود، با همکاری ً برنامه عمران سازمان ملل متحد ً۱ و ً کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد ً ۲مصمم گردید که سیستم موجود کامپیوتری خود را بهبود بخشیده ، تشریفات گمرکی مربوط به ترخیص کالا را تا حد ممکن، تسهیل نماید.
به منظور تحقق این امر، بهره‌گیری از ً نظام گمرکی اطلاعات رایانه‌ای ( نگار) در دستور کار گمرک ایران قرار گرفت.
با عملیاتی شدن این سیستم در بخش صادرات از تاریخ (۱۷/۱۰/۷۶) و متعاقب آن در بخش واردات از تاریخ (۱۲/۶/۷۷) بسیاری از مراحل مربوط به تشریفات ترخیص کالا، به‌ویژه مواردی که نیاز به تصمیم‌گیری و نظر کارشناسی ندارد، از طریق رایانه صورت می‌گیرد و با توجه به برخورداری آن از قابلیتها و امتیازات مختلف و متعدد، از روش سنتی پیشین کاملاً متمایز و ممتاز می‌باشد. در این زمینه می‌توان به برخی از مزایا و امتیازات این سیستم اشاره کرد:
۱- استفاده از فرم بین المللی سند واحد اداری (S.A.D) به عنوان اظهار‌نامه.
با توجه به کدگذاری اطلاعات و استفاده از جداول کنترلی مرجع که مشتمل برمشخصات افراد، کالاها، کشورها، می‌باشد، ورود این قبیل اطلاعات و گزارش‌گیری از آنها سریع‌تر و دقیق‌تر انجام می‌شود.
۲- حذف نسخه‌های اضافی اظهارنامه و استفاده از یک فرم استاندارد.
۳- محاسبه وصولی‌های گمرک از طریق رایانه با حداکثر سرعت و دقت لازم.
۴- حذف دفتر کوتاژ و اختصاص شماره ثبت به وسیله رایانه
۵- حذف دفتر ژورنال و اختصاص شماره ثبت به وسیله رایانه
۶- کنترل مجوزهای لازم جهت ترخیص کالا از طریق ارائه کدهای مربوطه توسط سیستم.
۷- ارائه انواع گزارشات آماری، اقتصادی، تجاری و گمرکی در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
۸- صدور پروانه ترخیص کالا از طریق رایانه
علاوه برامتیازات یاد شده می‌توان به قابلیت ها و توانائیهای زیر هم اشاره نمود:
۱- امکان پرداخت حقوق و عوارض گمرکی از طریق سیستم الکترونیکی بانکی.
۲- امکان تعیین ارزیاب از طریق سیستم و تقسیم اظهارنامه‌ها در بین آنها
۳- امکان انتخاب مسیر ترخیص کالا براساس اطلاعات موجود در سیستم (کانالهای سبز،‌ زرد، آبی و قرمز)
۴- امکان کنترل ترانزیت کالا در مبدأ و مقصد از طریق رایانه
۵- امکان اظهار کالا از راه دور با استفاده از پست الکترونیکی
(E –Mail) و تجهیزات مخابراتی.
۶-امکان کنترل ارزش کالا با استفاده از سوابق ارزش موجود در رایانه.
۷- امکان استفاده از حسابهای اعتباری و پیش‌پرداخت در برنامه حسابداری.
۸- امکان تبدیل اطلاعات اظهار‌نامه موجود در سیستم به کدهای EDI و فراهم آوردن زمینه مبادله الکترونیکی اطلاعات
۹- امکان استفاده از برنامه رایانه‌ای فهرست کل بار (مانیفست) جهت کنترل میزان کالاهای وارد شده و تسویه آنها از دفاتر انبار.
۱۰- امکان ایجاد ارتباط سیستمی با دفاتر حق‌العملکاران ،‌ بانکها، شرکتهای بیمه و مؤسسات حمل و نقل و فراهم آوردن زمینه ایجاد ً مرکز تجاری ً۱ و دستیابی به ً تجارت بدون کاغذ ً۲ .
دستورالعمل اجرایی گردش اظهارنامه وارداتی در پروژه نگار جهت مراجعین
مرحله اول :ورود اطلا عات
صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به بخش (ورود اطلاعات ) مراجعه وبا در یافت فرم اولیه اظهار نامه مبادرت به ارائه اطلاعات در خواستی در متن و ظهر اظهار نامه‌ می نماید ، همکاران گمرکی مستقر در این قسمت آماده کمک به مراجعین جهت رفع اشکالات و پاسخگویی به سئوالات مطروحه می باشند، پس از تکمیل اظهار نامه اولیه و تحویل آن به قسمت ورود اطلاعات اظهارنامه وارد سیستم می شود‏.
قابل ذکر است که اظهار کننده می بایست ارزش کالا و وجوهی را که خود محاسبه نموده به تفکیک در ظهر اظهار نامه مربوط به وارد کننده با توجه به کد های مندرج در جزوه (سند واحد اداری (s.a.d )) درج نماید که طبعأ این ارقام باید با ارقام محاسبه شده بوسیله کامپیوتر یکسان باشد . پس از ورود اطلاعات وهمچنین ورود هزینه های متعلقه به کالا، کاربراظهار نامه موجود در سیستم را از طریق رایانه خود ورایانه مرکزی کنترل و پس از اخذ تائیدیه ، نسبت به ذخیره نمودن اظهارنامه در رایانه کاربر و رایانه مرکزی اقدام می نماید (شماره ذخیره محلی توسط کاربر در قسمت بالای اظهار نامه یادداشت می شود )رایانه مرکزی ضمن ذخیره نمودن اظهارنامه (شماره ذخیره در سرور ) را در خانه شماره ۷درج می کند
در مراحل مختلف انجام تشریفات گمرگی، اظهار نامه توسط این شماره عطف و کد اظهار کننده فراخوانی وعملیات لازم بر روی آن انجام می گیرد. پس از پایان مراحل مذکور،اظهار نامه چاپ و به ضمیمه اظهار نامه دستی به صاحب کالا یا نماینده قانونی وی تحویل داده می شود تا پس از مقابله وکنترل امضاء نماید.
چنانچه دراین مرحله مغایرتی مشاهده شود،کاربر توسط شماره ذخیره محلی، اظهار نامه را فراخوانی ونسبت به اصلاح آن اقدام وپس از کنترل محلی وکنترل با سرور، اظهار نامه قبلی را از رایانه محلی خود حذف واظهار نامه جدید اصلاح شده را جایگزین آن میکند. سیستم به این اظهار نامه جدید شماره عطف جدیدی اختصاص خواهد داد.
مرحله دوم: پذیرش اظهار نامه
اظهار کننده اظهار نامه چاپی واظهار نامه دستی را همراه با اسناد ومجوزهای مورد نیاز (بر اساس کدهای مندرج در متن اظهار نامه) وفیش بانکی جهت رسیدگی به قسمت پذیرش اظهار نامه تسلیم می نماید.

در این قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه به صورت اجمالی مورد رسیدگی قرار می گیرد.
مسئولیت صحت مندرجات اسناد و مدارک تسلیمی و کامل بودن آنها به عهده صاحب کالا می باشد.
پس از فراخوانی اظهار نامه از رایانه مرکزی و اقدام نمودن به عملیات ثبت(کوتاژ)، درصورت مطابقت مندرجات متن اظهارنامه با اطلاعات موجود در رایانه مرکزی،سیستم نسبت به تخصیص یک شماره تحت عنوان شماره ثبت اظهارنامه (کوتاژ) عمل خواهد نمود، در غیر اینصورت اظهارنامه جهت اصلاح یا تکمیل به اظهار کننده برگشت داده خواهد شد. در چنین حالتی اظهار کننده می بایست به واحد ورود اطلاعات مراجعه تا اصلاحات لازم در اظهار نامه وی انجام ویک چاپ جدید تهیه وبکار گرفته شود.
کالا از تاریخ پرداخت مبالغ تعیین شده در اظهار نامه، اظهار شده تلقی میشود.
صاحب کالا تا قبل از اختصاص شماره ثبت به اظهار نامه توسط سیستم، حق هرگونه تغییر یا اصلاح اظهار نامه را دارد.پس از پذیرش اظهار نامه کلیه اسناد ارا ئه شده، به استثناء فیش بانکی به اظهار نامه الصاق ولاک و مهر میشود. سپس شماره ثبت در محل مربوطه (قسمت(الف)اظهار نامه چاپی) به طور دستی درج و اظهار نامه تنظیم شده همراه با اسناد ضمیمه جهت انجام کنترلهای گمرکی به قسمت ارزیابی ارسال می گردد.
مرحله سوم : کنترلهای گمرکی
در این مرحله ارزیابی فیزیکی کا لا انجام می شود پس از ارزیابی، ارزیاب نسبت به ظهر نویسی اظهارنامه وکنترل وجوه پرداختی وسایر مقررات اقدام وپس از خاتمه این کنترلها ، متن اظهارنامه را امضاء وآن را به کارشناس سرویس ارزیابی تحویل می دهد . کارشناس مزبور در صورت صحت اظهار، اظهار نامه را امضاء و به رئیس سرویس ارزیابی تحویل می نماید رئیس سرویس ارزیابی توسط شماره عطف وکد اظهار کننده که در متن اظهار نامه نوشته شده ویا از طریق شماره ثبت اظهار نامه آن را فراخوانی وبا استفاده از رایانه به ارزیابی سیستمی آن مبادرت نموده، شماره ارزیابی تعیین شده توسط سیستم را به صورت دستی در محل مربوطه (قسمت (ب) اظهار نامه) وارد و اظهار نامه را امضاء میکند.
چنانچه عملیات ارزیابی منجر به تغییراتی در اظهار نامه شود، رئیس سرویس ارزیابی یا کارشناس مربوطه نسبت به اصلاح اظهار نامه قبلی که منجر به ایجاد اظهار نامه جدیدی خواهد شد اقدام میکند.
پس از اصلاحیه یا اظهار نامه متمم در یک نسخه چاپ و جهت امضاء و پرداخت تفاوت به صاحب کالا تحویل داده می شود. رئیس سرویس ارزیابی اظهار نامه نهایی اصلاح شده را ارزیابی سیستمی نموده و پس از درج شماره ارزیابی در محل مربوطه (قسمت(ب) اظهار نامه)، آن را امضاء کرده به واحد صندوق و صدور پروانه ارسال میکند.
مرحله چهارم:پرداخت و ترخیص
پس از ارزیابی سیستمی و امضاء اظهار نامه توسط رئیس سرویس ارزیابی، اظهار نامه و فیش بانکی به صندوق تحویل می شود. صندوقدار ابتدا اظهار نامه مربوطه را از سیستم فراخوانی و مبلغ فیش ارائه شده را با مبلغ محاسبه شده توسط سیستم در خانه ۴۷ اظهار نامه مقابله می کند و در صورت تائید،رسید صندوق را بر اساس اطلاعات مندرج در خانه های اظهار نامه در رایانه تکمیل، کنترل و تائید،می نماید. پس از آن فیش بانکی از اسناد جدا و نسبت به چاپ پروانه گمرکی اقدام میشود.
پروانه چاپ شده بوسیله مسئول صندوق مهر و امضاء شده، شماره آن در دفتر مربوطه وارد میگردد سپس با اخذ رسید به صاحب کالا تحویل میشود.
آشنایی با اعتبارات اسنادی
• اعتبارات اسنادی LC چیست ؟
تعهدی است که بانک گشایش کننده اعتبار بر عهده می گیرد تا در قبال دریافت اسنادی وجه اعتبار را به فروشنده پرداخت کند .
• اعتبار اسنادی غیرفعال (LC ) NON Operative کدام است ؟
اعتباری است که گشایش شده و به ذینفع ابلاغ گردیده است اما در متن آن شرایطی ذکر شده تا در صورت تحقق آن شرایط این اعتبار اسنادی فعال گردد .
• اعتبار اسنادی یوزانس Usance LC چیست ؟
اعتباری است که پرداخت وجه کالا به فروشنده در صورت تحقق شرایط اعتبار بصورت مدت دار ( ۹۰ یا ۱۸۰ روز ) توسط بانک گشایش کننده اعتبار یا بانک کارگزار پرداخت
می گردد .
• فرم S.A.D در گمرک چیست ؟
سند یا اظهار نامه واحد گمرکی است که به منظور یکسان سازی جمع آوری اطلاعات و پدازش ماشینی آن طراحی گردیده است .
• CRF چیست ؟
یک سند گمرکی است که توسط موسسات بازرسی کالا صادر می شود و نشان می دهد که قیمت کالا در مبدأ مورد تأیید شرکت بازرسی قرار گرفته است .
• معامله Bay back چیست ؟
فروشنده در یک کشور خارجی ماشین آلات و دانش فنی و تأسیسات و امکانات را به کشور خریدار می دهد تا در آنجا کالا تولید شود و به کشور فروشنده برگردد .
• فرم SD چیست ؟
سندی که تولیدکننده کالا به موجب آن کتباً اقرار می کند که کالای تولید شده مطابق استاندارد خواسته شده آن تولید گردیده است .
• فرم MD چیست ؟
اظهار نامه تولید کننده کالاست که به موجب آن تأئید می کند کالا براساس ضوابط استاندارد تولید گردیده ا ست .
• گواهی SFR چیست ؟
گواهی ثبت استاندارد در موسسه استاندارد است .
• منطقه آزاد تجاری – صنعتی چیست ؟
قسمتی از قلمرو سیاسی یک کشور که کالای عرضه شده در آنجا از لحاظ ارتباط حقوق و عوارض ورودی مشمول نظارتهای معمول گمرکی نمی شود . واردات کالا به مناطق آزاد از خارج تابع مقررات صادرات و واردات و امور گمرکی مناطق آزاد جمهوری اسلامی و مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی ( UCP500 )بوده و از مقررات صادرات و واردات کشور مستثنی می باشد .
• کشورهای CIS ( کشورهای مستقل مشترک المنافع ) کدامند ؟
جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع در سال ۱۹۹۱ تأسیس گردیده و اتحادیه ای است که از جنبه های قوانین داخلی و بین المللی جانشین اتحاد جماهیر شوروی سابق شده است و سه کشور روسیه ، اوکراین و روسیه سفید آن را بنیاد نهاده اند و کشورهای آذربایجان ، ارمنستان ، ازبکستان ، ترکمنستان ، تاجیکستان ، قرقیزستان ،قزاقستان و مولداوی و گرجستان به عضویت آن درآمده اند
• بازارچه های مرزی چیست ؟
محوطه ای است محصور واقع در نقطه صفر مرزی و در جوار گمرکات مجاز به انجام تشریفات ترخیص کالا قرار دارند و اهالی دو طرف می تواند کالا و محصولات مورد نیاز خود را با رعایت مقررات صادرات و واردات در این بازارچه ها عرضه نماید .
• روش خریدهای متقابل چگونه است ؟
روش خریدی است که در آن پرداخت بهای کالای خریداری شده بصورت غیرنقدی صورت می گیرد .
• ورود موقت چیست ؟
رویه گمرکی است که به موجب آن برخی از کالاها بدون پرداخت حقوق ورودی عوارض به قصد خروج مجدد در مدت مقرر وارد قلمرو گمرکی می گردد و سه گونه است :
۱ – ورود موقت کالا جهت تعمیر یا تولید و بسته بندی
۲ – ورود موقت به منظور نمایش در نمایشگاهها
۳ – ورود موقت خودرو
• اصطلاحات اینکوترمز : international commercial terms کدامند ؟
طبقه بندی چهارگروه اینکوترمز
گروه E گروه F گروه C گروه D
تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدأ (EXW) تحویل کالا به خریدار بدون پرداخت کرایه حمل در مبدأ
FAS – FCA
FOB تحویل کالا در مبدأ به خریدارباپرداخت کرایه حمل
CIF – CFR
CIP ,CPT تحویل کالا در مقصد
DAF
DES-DEQ
DDU , DDP
EXW تحویل کالا در محل کار ( کارخانه ، انبار و . . . )
FCA تحویل کالا به حمل کننده در مبدأ
FAS تحویل کالا در کنار کشتی در مبدأ
FOB تحویل کالا در عرشه کشتی در مبدأ
CFR ارزش و کرایه حمل تا مقصد
CIF ارزش ، بیمه و کرایه حمل تا مقصد
CPT تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد
CIP تحویل با پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد
DAF تحویل در مرز ( مرز تعیین شده )
DES تحویل در عرشه کشتی ( در مقصد )
DEQ تحویل در اسکله ( در مقصد )
DDM تحویل در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
DDP تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرک
روش های پرداخت در معاملات بازرگانی
این روشها به دو گروه عمـده تقسیم مـی‌شود :
روشهایی که ریسک فروشنده زیاد ولی ریسک خریدار کم است.
روشهایی که ریسک خریدار زیاد ولی ریسک فروشنده کم است.
در روش اول معمولاً فروشنده کالا را ارسال می‌نماید و سپس وجه آن را از خریدار دریافت می‌کند ولی در روش دوم فروشنده وجه کالا را قبل از ارسال کالا از خریدار دریافت می‌نماید.
در حال حاضر متداولترین و مهمترین شیوۀ پرداخت در معاملات بازرگانی شیوۀ اعتبارات اسنادی است که دارای مقررات خاصی می‌باشد که به مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی (UCP-600 ) معروف است.
تعریف اعتبارات اسنادی : تعهدی است که بانک گشایش‌کنندۀ اعتبار بر عهده می‌گیرد تا در قبال اخذ اسناد معینی که مورد درخواست متقاضی اعتبار است مطالبات ذینفع اعتبار یا فروشنده را بپردازد. این پرداخت یا از طریق برات ارزی (B/E) و یا از طریق اعتبارنامه (L/C) صورت می‌گیرد.
برات ارزیB/E : توسط صادرکننده یا فروشنده نوشته شده و از طریق بانک ذینفع ارسال می‌شود و توسط خریدار یا واردکننده قبول‌نویسـی مـی‌شود و صـادرکننده مـی‌تواند با ارائه این سند به بانک خود بلافاصله مبلغ آن را دریافت کند. این برات قابل معامله است.
اعتبارنامه L/C : فرم قراردادی است که به موجب آن بانک بازکنندۀ اعتبار بنا به درخواست خریدار یا واردکننده، بانک دیگری را که بانک کارگزار نام دارد مجاز می‌دارد که اگر فروشنده اسناد حمل کالای مورد معامله را تسلیم نماید آن بانک حداکثر میزان اعتبار را پرداخت نماید. بانک کارگزار سپس این اسناد را برای بانک خریدار ارسال می‌کند. اعتبارنامه بر خلاف برات قابل معامله نیست.
اعتبار اسنادی یوزانس (USANCE L/C) : یوزانس به معنی مهلت، مدت، بهرۀ پول و در عرف تجارت بین‌الملل به معنای معاملۀ نسیۀ تضمین شده می‌باشد. هزینۀ یوزانس همان بهره‌ای است که خریدار کالا (متقاضی اعتبار) علاوه بر قیمت کالا به خاطر مهلت داده شده می‌پردازد.
فاینانس (Finance) : در مواقعی که فروشندۀ کالا حاضر به قبول اعتبار اسنادی یوزانس نمی‌گردد معمولاً خریدار از یک شرکت مالی درخواست می‌کند که وارد معامله شده و وجه معامله را به فروشنده نقداً پرداخت کند و در سررسید یوزانس، اصل و بهرۀ مبلغ را از خریدار کالا اخذ نماید. این موسسات را Financer (تامین‌کنندۀ مالی یا سرمایه‌گذار) می‌گویند.
سایر روشها از قبیل پرداخت نقدی (T/T in Advance ) و Western union و Money gram که ریسک آن برای خریدار بسیار زیاد است و معمولا توصیه نمی‌شود .
بیمه‌های باربری یا حمل و نقل کالا
بیمه‌های باربری یا حمل و نقل کالا، بیمه‌ای است که به موجب آن یک طرف (شرکت بیمه) در مقابل حق بیمه‌ای که از طرف دیگر (بیمه‌گذار) دریافت می‌کند متعهد می‌شود چنانچه در جریان حمل کالا از نقطه‌ای به نقطۀ دیگر در نتیجه وقوع خطرهای موضوع بیمه، کالا تلف شده و یا دچار خسارت گردد و یا بیمه‌گذار در رابطه با این خطرات، هزینه‌هایی را متحمل شود، زیان وارده را جبران نماید.

انواع بیمه‌های باربری : بیمۀ حمل و نقل کالا شامل داخلی، صادراتی، وارداتی، ترانزیت که از طریق زمینی، هوایی، دریایی و یا ترکیبی، کالای مورد بیمه جابجا می گردد
انواع پوششهای بیمه‌ای در بیمۀ حمل و نقل :
شرط تلف کامل کالا (Total loss) :در این نوع بیمه، خسارت کلی کالا در یک مرحله در نتیجه آتش سوزی یا غرق کامل تحت پوشش می‌باشد
شرط C : این بیمه مشمول خطرات زیر می‌باشد :
– آتش‌سوزی یا انفجار
– به گِل نشستن و زمین‌گیر شدن، برخورد با کف دریا، غرق یا واژگون شدن کشتی یا شناور
– واژگون شدن یا از خارج شدن از مسیر وسیلۀ حمل زمینی
– تصادف یا یرخورد کشتی یا شناور یا وسیله حمل دیگر با هر جسم خارجی به غیر از آب
– تخلیۀ کالا در بندر اضطراری
– فدا کردن کالا در جریان خسارت عمومی
– به دریا انداختن کالا جهت سبک‌سازی کشتی
– زیان همگانی و هزینه‌های نجات
– مسئولیت مشترک در تصادف
شرط B :در بیمه با شرط B بیمه‌گر متعهد جبران کلیۀ خطراتی که در شرط C تحت پوشش می‌باشد به انضمام خسارات ناشی از خطرات به شرح زیر می‌باشد:
– زلزله، آتشفشان یا صاعقه
– ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به کشتی، شناور، محفظۀ کالا، کانتینر و یا لیفت وان
– از بین رفتن کامل هر بسته کالا در کشتی یا شناور و تلف کلی هر بسته به علت سقوط در هنگام بارگیری و یا تخلیۀ کشتی و یا شناور
– به دریا افتادن کالا از روی عرشۀ کشتی
ضمناً در بیمۀ کالا به شرط B علاوه بر خطرات مذکور در شرط B خطرات عدم تحویل، دزدی،‌ دله دزدی، سائیدگی، زنگ‌زدگی، نشست، شکست، لب‌پریدگی، کج شدن، خراشیدگی و ضربه دیدگی و خسارت ناشی از چنگک، ریزش کسری نیز پذیرفته می شود .
فرانشیز (سهم بیمه گذار از خسارت وارده ) : خسارت ناشی از خطرات مذکور در شرط B به استثنای خسارات ناشی از خطراتی که در شرط C و عدم تحویل تحت پوشش می‌باشد معادل سه درصد ارزش هر بستۀ خسارت دیده مشمول فرانشیز است .
شرط A :این نوع بیمه کاملترین نوع بیمۀ حمل و نقل است و بیشتر برای کالاهای حساس و آسیب‌پذیر مورد استفاده دارد و کلیۀ خطرات به جز موارد استثنا شده را شامل می‌شود.

استثنائات (مواردی که از شمول بیمه خارج می‌باشند) :
– اشعۀ یون‌ساز و آلودگی مواد رادیو اکتیو ناشی از هرگونه سوخت یا فضولات هسته‌ای
– عدم قبول ورود کالا از طرف بیمه‌گذار و یا ممانعت از ورود کالا توسط کشور واردکنندۀ کالا
– سوء عمل آزای بیمه‌گذار که منجر به خسارت یا تلف مورد بیمه شده باشد
-نشست و ریزش عادی مورد بیمه و خطرات مشابه به آنها مانند کسری عادی وزن و فرسودگی و پوسیدگی
– تلف، آسیب یا هزینۀ ناشی از ناکافی و نامناسب بودن بسته‌بندی یا آماده‌سازی مورد بیمه
– تلف، آسیب یا هزینۀ ناشی از عیب ذاتی یا ماهیت مورد بیمه
– تلف، آسیب یا هزینۀ ناشی از کاربرد هر نوع سلاح جنگی که با انرژی، شکست هسته‌ای یا واکنش مشابه دیگر یا نیرو و ماده رادیواکتیو کار کند
– عدم قابلیت دریانوردی کشتی یا کرجی یا مناسب بودن کشتی، کرجی، وسیلۀ حمل، کانتینر یا لیف وان جهت حمل سالم مورد بیمه
توضیح اینکه : خطرات جنگ، اعتصاب، شورش، بلوا، تروریسم، جز استثنائات بیمه‌نامه می‌باشد و در صورتی که توافقی بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار انجام پذیرد این خطرات می‌تواند تحت پوشش قرار گیرد.
مراحل قدم به قدم برای واردات کالا
اگر شما یک واردکننده تازه کار هستید راهنمای زیر می تواند برای شما بسیار مفید باشد:
۱-آیا فروشنده یا تولید کننده کالای مورد نظرتان را در خارج از کشور می شناسید؟ اگر اطلاعات آن را دارید اولین مرحله را طی کردید. در غیر این صورت باید فروشنده آن ابتدا مشخص گردد. به عنوان مثال شما می خواهید کاغذ تیشو یا خمیر کاغذ وارد کنید و خودتان نیز بازار داخلی را کاملا می شناسید و به کالای فوق اشراف کامل دارید، ولی تا کنون واردات انجام نداده اید و تولید کنندگان این محصول را در خارج از کشور نمی شناسید، لازم است که ابتدا تولید کننده (کنندگان) آن کالا یا فروشندها یا نماینده فروشنده ها در داخل کشور مقصد را شناسایی کنید. در این صورت به دلیل صرفه جویی در زمان و هزینه و به دلیل تخصصی بودن و حساس بودن این کار (به خصوص برای اشخاصی که تازه تصمیم به واردات دارند) لازم است که مطالعه و زمان بیشتری برای شروع کار صرف شود.
۲-استعلام مشخصات فنی و قیمت کالا پس از شناسایی تولید کننده یا فروشنده
۳-دریافت نمونه کالا (توصیه می شود حتما” قبل از انجام واردات تجاری نمونه کالا دریافت و بررسی گردد)
۴- تصمیم گیری در رابطه با نوع ، مدل و تعداد کالای وارداتی که با توجه به شرایط فروش در بازار داخلی، قیمت تمام شده کالا ، میزان تقاضا، زمان فروش کالا و سایر آیتم های دیگر قابل محاسبه می باشد.
۵-دریافت پیش فاکتور ازفروشنده ( پروفرما اینویس ) با درج یکی از ترم های اینکوترمز و اطلاعات کامل کالا
۶-داشتن اطلاعات کافی از تعرفه گمرکی و شرایط واردات کالای مزبور و مجوز های لازم برای ترخیص کالا
۷-داشتن اطلاعات در مورد هزینه های مرتبط با واردات کالا از ابتدا تا پس از ترخیص جهت محاسبه قیمت تمام شده واقعی کالا و تصمصیم گیری نهایی
۸-محاسبه قیمت تمام شده واقعی کالا ( قیمت تمام شده کالا در انبار با احتساب کلیه هزینه های سربار مشمول)
۹-دریافت تخفیفات توافق نهایی بر سر قیمت کالا و مشخص کردن ترم قرارداد با فروشنده
۱۰-بررسی تامین بودجه واردات و تصمیم گیری نهایی جهت واردات ترجیها با استفاده از تسهیلات بانکی
۱۱-توافق بر سر شیوه پرداخت مبلغ کالا با فروشنده(نحوه پرداخت) “که مبحث مهم و تخصصی است”
۱۲-توافق در زمان حمل کالا و شیوه حمل(ترم تحویل)
۱۳-اطلاع دقیق از مجوزها و استانداردهای لازم برای واردات و توافق جهت اجرای استانداردها یا گواهی های لازم با فروشنده
الف)فهرست کالاهای استاندارد اجباری (واردات ۹۲ ۹۳) (صادرات ۹۳)
ب)فهرست کالاهایی که به لحاظ ایمنی و بهداشتی دارای اهمیت است
ج)فهرست بعضی از کالاهای غیر قابل آزمون در داخل کشور
د)فهرست بعضی از کالاهای با مدت آزمون طولانی
ه)فهرست استانداردها و مشخصات فنی مورد قبول ISIRI
۱۴-چک کردن اسناد حمل مورد نیاز با فروشنده و دریافت تائیدیه از او جهت ارائه اسناد فوق”بسیار تخصصی”
۱۵-توافق جهت بازرسی کالا قبل از حمل (بنا به ضرورت) “تخصصی”
۱۶-آیا کارت بازرگانی دارید؟ اگر بله تمامی اسناد شامل پروفرما و سایر اسناد دیگر می تواند به نام شما صادر گردد، ولی اگر کارت بازرگانی ندارید می بایست از شرکتهای بازرگانی باتجربه در امر واردات کمک بگیرید. این مرحله حساسی است که می بایست شما بررسی دقیق تری داشته باشید .
۱۷-انجام ثبت سفارش در وزارت بازرگانی قبل از هر گونه پرداخت – متاسفانه برخی تجار که هنوز به سبک سنتی و غیر تخصصی کار می کنند ثبت سفارش را در آخرین مرحله حتی پس از پرداخت کل وجه به فروشنده یا حتی پس از رسیدن کالا به گمرکات انجام می دهند(در پرداخت های نقدی T/T) که این عمل باعث بالا رفتن ریسک واردات میگردد، چرا که با توجه به قوانین شناور ممکن است در هر مقطع زمانی قوانین تغییر کرده و وارد کننده مطلع نباشد و متضرر گردد. ولی چنانچه تاجر قبل از هر اقدامی ثبت سفارش کالا را انجام دهد از بسیاری از مشکلات آتی جلوگیری خواهد نمود.
۱۸-دریافت ایران کد و مجوز اولیه استاندارد در صورت شمول
۱۹-دریافت مجوزهای لازم دیگر جهت واردات قبل از ورود کالا از سازمانها و ارگانهای ذیربط
۲۰-انجام پبش پرداخت در صورت توافق قبلی با فروشنده چه به صورت T/T یا L/C یا D/P یا سایر ترمها
۲۱-پیگیری و رصد تولید صحیح و ارسال به موقع کالا
۲۲-درخواست بسته بندی استاندارد از فروشنده قبل از بارگیری
۲۳-دریافت نمونه کالا بعد از تولید انبوه و قبل از حمل در صورت ضرورت
۲۴-هماهنگی جهت حمل کالا (در صورت خرید کالا با ترمهایی بجز ترمهایی که حمل کالا به عهده فروشنده باشد)
۲۵-کنترل پیش نویس اسناد حمل
۲۶-پرداخت مبلغ بالانس کالا با ترم توافق شده (در روشT/T)
۲۷-دریافت اصل اسناد حمل از فروشنده یا از طریق بانک عامل
۲۸-پیگیری رسیدن کالا به گمرکات و دریافت اعلامیه ورود کالا از شرکت های حمل و نقل و ابلاغ حمل کالا به شرکت بیمه
۲۹-دریافت اسناد تامین ارز از بانک(در صورت غیر بانکی بودن،اسناد مستقیما از فروشنده دریافت می شود)
۳۰-دریافت اسناد بازرسی (در صورت لزوم)
۳۱-دریافت مجوزهای لازم از سازمانهای ذیربط که پس از ورود کالا باید دریافت گردد(باید قبل از انجام واردات مراحل اداری انها را انجام داده باشید)
• طرح شبنم
الف)کالاهای مشمول طرح شبنم در سطح عرضه(مرحله اول)
ب)کالاهای مشمول طرح شبنم در سطح عرضه(مرحله دوم)
ج)کالاهای وارداتی طرح شبنم (مرحله اول)
د)کالاهای وارداتی طرح شبنم (مرحله دوم)
ه)کالاهای وارداتی طرح شبنم (مرحله سوم)
۳۲-ترانزیت کالا به سایر گمرکات در صورت نیاز
۳۳-ارائه مدارک و توضیحات کامل به ترخیص کار جهت انجام امور ترخیص
۳۴- پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و سایر هزینه های مرتبط با ترخیص کالا
۳۵- حمل کالا به انبار پس از ترخیص
۳۶-انجام تعهدات ارزی و ارائه جواز سبز گمرکی به بانک و تعهدات مالیاتی ( مالیات واردات) و …
با توجه به تخصصی بودن امر واردات و نیاز به تسلط کامل به زبان بازرگانی و داشتن اطلاعات و تجربیات تخصصی بازرگانی در این رابطه اکیدا توصیه می گردد واردکنندگان محترمی که جدیدا” تصمیم به امر واردات کالا گرفته اند و یا در زمینه بازرگانی خارجی تازه کار هستند انجام مراحل واردات خود را به فردی متعهد و متخصص بسپارند.
گروه بازرگانی شرکت هنر تجارت پارسیان آماده همکاری با تمامی بازرگانان،واردکنندگان و تولید کنندهای محترم در رابطه با واردات از ابتدا تا ترخیص کالا می باشد و به شما این اطمینان داده می شود که کلیه مراحل ذکر شده در بالا به بهترین و تخصصی ترین شیوه ممکن و در اسرع وقت انجام پذیرد و رضایت مشتریان عزیز را فراهم نماید.
مثال:
راهنمای ترخیص کالا از گمرک کیش به تفصیل
الف – مقررات ورودی به جزیره
۱-دوربین فیلمبرداری غیر حرفه ای و کامپیوتر شخصی و موبایل جز لوازم شخصی افراد می باشد و نیاز به ثبت در ورود نمی باشد.
۲- مسافرین هنگام ورود به کیش چنانچه کالاهایی همراه دارند که نیاز به ثبت گمرک دارند( کالاهای غیر وسائل شخصی ) قبل از ترک سالن ورودی مراتب را به گمرک اطلاع دهند تا تمهیدات لازم جهت ثبت و تطبیق در برگشت معمول فرمایند.
ب- مقررات خروجی از جزیره
۱- مسافر کسی است که دارای اسناد مرتبط سفر از قبیل گذرنامه – شناسنامه و بلیط و کارت شناسائی معتبر می باشد و با همراه داشتن مدارک لازم با رعایت فاصله زمان ( حداقل دو ساعت قبل از پرواز) جهت ارزیابی کالای همراه خود به سالن ارزیابی در ترمینال مربوطه مراجعه نماید.
۲- مسافرینی که وارد جزیره می شوند اعم از اینکه ایرانی باشند یا خارجی موقع ورود به داخل کشور علاوه بر وسائل شخصی می توانند تا سقف مصوبه هیات محترم وزیران به میزان ۸۰ دلار با تهیه نمودن کارت سبز صادره از سوی سازمان منطقه آزاد کیش انواع کالا اعم از پوشاک – لوازم بهداشتی و کالاهای برقی و . . . را با معافیت از حقوق گمرکی وسود بازرگانی و مازاد آن را به شرط غیرر تجاری و عدم یکنواختی و مطابقت با فهرست کالاهای همراه مسافر اعلام شده از سوی وزارت بازرگانی با پرداخت حقوق و سود بازرگانی مربوطه از گمرک ترخیص نمایند.
۳- کالای ممنوعه قانئنی عبارتند از : رادیو ضبط غیر پرتابل – تلویزیون – یخچال فریزر- اشیا عتیقه و کتب خطی و اسلحه سرد و گرم جنگی و مواد محترقه و منفجره و گلوله و مهمات(تفنگ بادی تا کالیبر ۴/۵ مجاز می باشد) داروی دستگاههای مخصوص عکاسی و فیلم برداری هوایی – تلفن های دارای برد غیر مجاز ( بالاتر از ۳۰۰ متر) دستگاههای فرستنده و گیرنده و اجزا و قطعات آنها – آلات قمار – مواد مخدر – سی دی مغناطیسی – نوار صوتی و تصویری و نشریات که مخالف نظم عمومی یا شئون ملی یا عفت عمومی یا مذهب رسمی کشور باشد.
۴-کالاهای ممنوعه شرعی کالاهایی هستند که به موجب شرع مقدس اسلام ممنوع شده است.
۵- برای جلوگیری از ورود و سرایت آفات و بیماری های نباتی از همراه داشتن انواع پیوند – ریشه – نهال و تخم نباتات بدون داشتن مجوز سازمان حفظ نباتات و اخذ پروانه از وزارت کشاورزی خودداری فرمائید.
۶- مسافرینی که حیوانات زنده همراه دارن می بایست شناسنامه و اسناد مربوط به دامپزشکی رعایت موارد بهداشتی و قرنطینه ای آنرا همراه داشته باشند.
۷- مسافرانی می توانند از مسیر کانال سبز عبور نمایند که هیچ یک از کالاهای ممنوعه ذکر شده را در نکات یاد شده نداشته باشند و استفاده از کانال سبز مانع از ان نخواهد شد که گمرک اقدام به بازدید کلا ننماید.
۸- کالاهایی که روی آنها یا روی لفاف آنها علامت یا تصویری که مخالف نظم عمومی یا شئون ملی یا عفت عمومی یا مذهب رسمی کشور وجود داشته باشد ممنوع می باشد.
۹- ورود اسکناس های خارجی که در کشور مبدا از جریان قانون خارج شده و همچنین اسکناس و تمبر تقلبی و ساختگی به کشور ممنوع است.
۱۰-اختفا یا جاسازی هرگونه کالا از مسیر گمرکی خودداری نمائید در غیر اینصورت مستند به ماده ۲۹ قانون امور گمرکی قاچاق تلقی می شود و پیگرد قانونی دارد.
قابل توجه مسافرینی که با خودروی شخصی از مسیر دریا به جزیره سفر می نمایند:
۱- واحد کابوتاژ- گمرک کیش مستقر در اسکله بندرگاه کیش به صورت شبانه روزی بوده و آماده ارائه خدمات گمرکی می باشد.
۲- کابوتاژ خودروی سواری فقط در مسیر کیش – لنگه می باشد.
۳- عزیزان در بدو ورود حتماپروانه کابوتاژ صادره از گمرک مبدا را به کارمندان مستقر در واحد کابوتاژ تحویل نمایند.
۴- قبل از صدور مجوز حرکت از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران می بایست هماهنگی های لازم با شرکت کشتیرانی و اخذ عدم خلافی از ترافیک و امور مربوط به رانندگی صورت پذیرفته باشد.
۵-ارائه کارت اسناد مالکیت مربوط به خودرو و کارت شناسائی مالک الزامی است.
۶-شروع انجام صدور پروانه کابو تا ساعت ۸ صبح هر روز می باشد جهت انجام امور بازرسی و تطبیق اسناد راس تعیین شده به دایره مراجعه فرمایند.

۷- هرگونه تعمیراتکه منجر به تعویض شماره سیلندر و موتور خودرو گردد در موقع خروج نیاز به مجوز وزارت بازرگانی و صنایع خواهد داشت.
۸- هرگونه کالاهای خریداری شده و لوازم شخصی همراه را از خودرو خارج و از مسیر سالن ارزیابی مسافری پایانه دریایی به کشتی منتقل نمائید

گردآورنده : محمدبراتی

منبع : http://emehrvarzan.ir/?p=1109