این مسئله که عدالت چیست شاید چندان احتیاج به تعریف نداشته باشد. افراد بشر کم و بیش ظلم و تبعیض را می شناسند. عدالت نقطه مقابل ظلم و تبعیض است.
به گزارش خبرنگار ایبِنا، به عبارت دیگر افراد بشر در دنیا به حسب خلقت خودشان و به حسب فعالیت هایی که می کنند و استعدادهایی که از خود نشان می دهند، استحقاق هایی پیدا می کنند. عدالت عبارت است از اینکه آن استحقاق و آن حقی که هر بشری به موجب خلقت خودش و به موجب کار و فعالیت خودش به دست آورده، به او داده شود، نقطه مقابل ظلم است که آنچه را که فرد استحقاق دارد به او ندهند و از او بگیرند و نقطه مقابل تبعیض است که دو فرد که در شرایط مساوی قرار دارند، موهبتی را از یکی دریغ بدارند و از دیگری دریغ ندارند.
بنابراین عدالت یک جاذبه فطری است که همه ما در پی دستیابی به آن هستیم اما از شعار تا عمل فرسنگ ها فاصله است و بشر تا دستیابی به عدالت واقعی قرن ها فاصله دارد. عدالت انواع و اقسام گوناگون دارد، از عدالت در برخورد میان فرزندان تا اجتماع و حتی اقتصاد. اما مفهوم اخیر”عدالت اقتصادی” با پیچیدگی های فراوانی همراه است. برخی بر این عقیده اند که اکثر نظام های سیاسی جهان بر مبنای اصول اقتصادی شکل گرفته اند و با شعار دسترسی به عدالت اقتصادی اهداف خویش را دنبال می کنند.
اقتصاد دانان در خصوص عدالت دو دیدگاه کاملا متفاوت دارند: عده ای بر این عقیده اند که عدالت منشا ء خارجی دارد و از خارج باید به سیستم اقتصادی تزریق شود. مارکسیست ها و سوسیالیست ها نمونه بارز این افراد هستند. اما گروه دیگری معتقدند که اگر نظام اقتصادی به شیوه صحیح اعمال شود، خودش در درونش عدالت را برقرار می کند و نیازی به اعمال عدالت از خارج نظام اقتصادی نیست. البته در کنار این اظهار نظر عده ای هم بحث عدالت و عادلانه بودن بازار را مطرح می کنند.
اما دیدگاه متعادل تری هم وجود دارد. بر اساس این دیدگاه نه بر برون زا بودن عدالت اصرار می شود و نه بر درون زا بودن آن. زیرا در مواردی نمی توان به طور قطع آن را برون زا یا درون زا دانست، بلکه تصور برا ین است که ذات اقتصاد پیش روی به سوی حداکثر سود است. از اینرو با ذات عدالت در تعارض است اما این به معنای اینکه باید از دیدگاه های تندروانه مارکسیسم پیروی کرد نیست، بلکه به نظارت دولت برای برقرای عدالت تاکید می کند.
نظام اقتصادی ای در تحقق عدالت موفق تر است که تنش و برخورد در زیر نظام ها و خود نظام حداقل باشد یا وجود نداشته باشد. اگر که نظام های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نتوانند یک نوع تعامل منطقی داشته باشند، عدالت به وجود نمی آید. بنابراین در مواردی دولت ها هم می توانند به مانعی در جهت تحقق عدالت اقتصادی بدل شوند.
منبع : http://www.ibena.ir/news/89697
