صلح نامه
صلح در لغت به معنی سازش، آشتی و توافق است و در قرآن و سنت ما نیز عقد صلح به معنی مرافعه و پایان بخشیدن به دعوا به کار می رود. البته لزومی ندارد حتماً اختلافی موجود باشد تا بتوان از صلح نامه استفاده کرد بلکه صلح نامه و عقد صلح می توانند وسیله معامله و یا اجاره هم قرار بگیرند:
اقسام عقد صلح:
بر این مبنا دو نوع عقد صلح دوگونه است:
- عقد صلحی که با توافق و سازش طرفین برای پایان دادن دعوی استفاده می شود.
- عقد صلحی که بصورت عرفی جایگزین سایر عقود مانند بیع (نقل و انتقال) یا اجاره می گردد.
ارکان صلح نامه:
- مصالح: شخصی که مالی را به دیگری واگذار می نماید
- متصالح: کسی که مال را قبول می نماید
- مورد صلح: مالی است که مورد عقد صلح قرار می گیرد
- مال الصلح: پول یا مالی است که یک طرف در ازای پیشنهاد صلح از دیگری دریافت می دارد.
شرایط عقد صلح:
۱- طرفین عقد صلح باید بالغ و عاقل و رشید باشند و کسی آنها را مجبور به بستن عقد صلح نکرده باشد و خودشان قصد صلح داشته باشند و همچنین بموجب قانون از تصرف در اموالشان منع نشده باشند مانند تاجر ورشکسته.مالی هم که مورد صلح قرار می گیرد از نظر قانون ارزش اقتصادی داشته باشد ( مشروبات الکلی نمی تواند موضوع صلح باشد.)
هیچ یک از طرفین عقد صلح توانایی برهم زدن آن عقد را ندارند و بعبارتی عقد صلح جزء عقود لازم به شمار می رود که جز با تراضی طرفین یا وجود یکی از اختیارات قانونی مانند(ضرر فاحش)نمی توان عقد صلح را فسخ نمود.
۳- عقد صلحی که برای فرار از بدهی باشد باطل است چون باعث ورود خسارت به طلبکاران می شود و چون چنین عقدی باطل است عقد صلح را نیز باطل می کند.
۴- اموال دولتی نمی تواند موضوع عقد صلح قرار بگیرد زیرا مالی که موضوع صلح قرار می گیرد باید در حکمیت شخصی مصالح(شخص صلح کننده)باشد.
۵- عقد صلح را نمی توان به ضرر شخص دیگری منعقد کرد بعنوان مثال اگر دو نفر مالکیت مشترک در ملکی داشته باشند یکی از شرکاء سهم خود را در قبال مبلغ معینی به شخص ثالثی صلح کند در اینصورت شریک خود را از حق شفعه محروم کند و از عقد صلح بعنوان پوشش ظاهری استفاده کند عقد صلح باطل است.
در ذیل سه نوع عقد صلح مورد بررسی اجمالی قرار می گیرد:
۱- صلح عمری چیست:
صلح عمری یعنی اینکه مالک یک ملک با تنظیم قرارداد صلح عمری در یکی از دفترخانه های اسناد رسمی ملک را به نام متصالح منتقل نماید با قید این شرط که تا زمانی که مالک(مصالح)در قید حیات می باشد حق استفاده از منافع ملک و همچنین حق اجاره دادن ملک ر به هر شخص دیگر به مدت عمر خود دارد.در اینصورت پس از فوت مالک(مصالح)،متصالح بصورت شش دانگ مالک عین ملک و منافع ملک می گردد.
– مدارک مورد نیاز برای تنظیم صلح عمری:
- سند مالکیت منگوله دار یا تک برگ
- سند قطعی غیرمنقول(بنچاق)
- پایان کار در صورتی که مورد معامله آپارتمان یا اعیانی احداثی باشد
- استعلام دارایی
- استعلام شهرداری
- استعلام ثبت توسط دفترخانه به هزینه مصالح
- کارت ملی و شناسایی
* نمونه سند صلح نامه عمری
مصالح:آقا/خانم……………………………………..فرزند………………………….به شماره شناسنامه…………………………………….صادره از…………………متولد………………….شماره ملی………………………….به نشانی……………………………………………………………………….
-متصالح:آقا/خانم………………………………فرزند……………………………….به شماره شناسنامه………………………………….صادره از………………………متولد…………………به شماره ملی……………………..به نشانی…………………………………………………………………..
-مورد صلح:شش دانگ یک واحد آپارتمان مسکونی واقع در………………………..قطعه……………………تفکیکی به مساحت …………………..متر مربع دارای پلاک ثبتی شماره………………فرعی…………………….از………………..اصلی واقع در بخش ………………..تهران با جمیع توابع عرفی و قانونی (به شرح سند مالکیت)مورد ثبت یک جلد سند مالکیت به شماره دفترچه مالکیت ………………شماره ثبت…………………….صفحه…………………دفتر…………………که سند مالکیت در تاریخ………………به نام مصالح ثبت و صادر شده است. به انضمام کلیه حقوق مصالح نسبت به حق متیز برق اختصاصی به پرونده شماره……………………..حق الاشتراک آب شهری به شماره پرونده……………………و حق الاشترک گاز شهری به شماره پرونده…………………………منصوبه در مورد مصالحه با ودایع مربوط.متصالح ضمن این سند پرداخت هر گونه بدهی مصرفی و انشعاب برق اختصاصی و بقدر السهم آب و برق و گاز عمومی را قبول نماید.
به اظهار طرفین این قرارداد(مصالح و متصالح)جزء اشخاص ممنوع المعامله نمی باشند و مسئولیت ناشی از اظهارات خود را شخصاً و متضامناً به عهده گرفتند.
-مال الصلح:
مبلغ………………..ریال که به اظهار مصالح تماماً به وی پرداخت شده و اقرار به دریافت نمود.
-شرایط قرارداد صلح عمری
مصالح و متصالح کافه خیارات خصوصاً خیار غبن و تدلیس را از خود سلب و اسقاط نمودند و حسب الاظهار مصالح منافع مورد مصالحه قبلاً به شخص دیگر واگذار نشده است.مورد مصالحه به تصرف متصالح داده شد و طرفین با رضایت خود ثبت و سند را امضاء نمودند.
ضمن همین سند متصالح حق انتفاع از مورد مصالحه را بصورت سکنی در حق مصالح مادام الحیات وی بالمباشره برای او برقرار نمود. مصالح اقرار به قبض مورد انتفاع نمود.
۲- عقد صلحی که جایگزین معاملات دیگری شود:
عقد صلح یک قرارداد مستقل است ولیکن می توند به جای عقود دیگر واقع شود و نتیجه عقد دوم را بدهد بدون اینکه احکام و شرایط ویژه عقد جایگزین را داشته باشد .بعنوان مثال اگر کسی منزل را در مقابل مبلغ معینی بعنوان مال الصلح به دیگری صلح کند از نظر نتیجه مثل این است که بیع(خرید و فروش ملک)انجام داده بدون اینکه احکام عقد بیع(خرید و فروش)بر آن حاکم باشد مثلاً در مورد چنین قرارداد صلحی نمی توان ادعای ضرر نمود.بعبارت دیگر قید و بندهای قراردادهای خرید و فروش در این صلح وجود ندارد.
– نمونه قرارداد صلحی که جایگزین بیع(قرارداد خرید و فروش)می شود:
مصالح:آقا/خانم………………………………فرزند……………………………دارای شماره شناسنامه…………………………………….صادره از…………………متولد………………….کدملی………………………….به نشانی……………………………………………………………………….
متصالح: آقا/خانم………………………………فرزند……………………….دارای شماره شناسنامه…………………………………….صادره از…………………متولد………………….کدملی………………………….به نشانی……………………………………………………………………….
مورد مصالحه:تمامی شش دانگ یکباب خانه مسکونی احداثی در شش دانگ یک قطعه زمین به مساحت …………..متر مربع دارای پلاک ثبتی ……………….واقع در اراضی…………………..بخش……………………ثبتی تهران با جمیع لواحق و توابع شرعیه و عرضه آن بدون استثناء عرصتاً و اعیاناً مورد ثبت سند مالکیت شماره……………..مورخ………………..صفحه……………….جلد………..به شماره چاپی…………….صادره به نام مصالح با برق شماره……………آب شماره…………و گاز شهری شماره شناسایی…………….و کلیه منصوبه های در آن
مال الصلح: مبلغ…………….ریال وجه رایج که تماماً و نقداً تسلیم مصالح گردیده است به اقراره .
کلیه شرایط صلح قطعی از هر قبیل اعم از قبض و اقباض و صیغه به اظهار و غیره اجرا شده و طرفین ضمن العقد هرگونه ادعا و اعتراض بعدی و احتمالی خود را بر یکدیگر ولو بعنوان تضرر و غیره(اسقاط کافه خیارات خصوصاً غبن)از خود سلب نمودند.منافع صلح قبلاً به کسی واگذار نشده است و متصالح با رویت،وقوف کامل از محل وقوع،حدود و مشخصات ،قبول و اقرار به تصرف مورد مصالحه نمود.
*مدارک و مستندات لازم عقد صلح جایگزین عقد بیع غیرمنقول
۱- کارت ملی
۲- استعلام ثبتی
۳- گواهی مالیاتی
۴- پایان کار
۵- اسناد و مالکیت و سند رسمی غیر منقول
۳- عقد صلح در قراردادهای بانکی
-امتیازات به کارگیری عقد صلح در قراردادهای بانکی
۱- در مواردی که قراردادی جایز است و طرفین می خواهند لازم باشد می توانند مفاد آن را از طریق صلح لازم نمایند.(به طور مثال می توان مفاد قراردادهای جعاله،مضاربه و شرکت را به صلح انشاء نمود تا لازم گردند.)
۲- در مواردی که بعلت نبود یکی از شرایط خاص قراردادهای معین باطل می شود می توان مفاد آن را به قرارداد صلح انشاء کرد.برای مثال موارد دین به دین،بیع سلف قبل از سررسید،بیع نقد بدون قبض و مضاربه با سرمایه غیرنقدی و…را می توان به صلح انشاء کرد.
۳- در قرارداد شرکت که جایز است دو شریک می توانند در قالب عقد صلح نامه مصالحه کنند که سرمایه از یکی از آنان و سود و زیان برای دیگری باشد.
۴- اسقاط کلیه خیارات و همچنین سلب حق فسخ یا اعتراض در قراردادهای بانکی از طریق عقد صلح نامه امکان پذیر است.
۵- می توان در کنار عقد مضاربه،عامل را از طریق صلح نسبت به جبران هزینه های احتمالی و خسارات وارده ضامن کرد.
*نمونه ایی از عقد صلح تنظیمی توسط بانک ها
مصالح:آقا/خانم………………………………فرزند……………………………دارای شماره شناسنامه…………………………………….صادره از…………………متولد………………….کدملی………………………….به نشانی……………………………………………………………………….
متصالح: بانک………………..شعبه…………………….به نشانی…………………………………………………………………………….
مال الصلح: مبلغ…………………رایج که تماماً و نقداً از سوی مصالح به متصالح تأدیه و تسلیم گردیده و متصالح اقرار به دریافت آن از مصالح نمود.
شروط:
- حصه مصالح از سود حاصله معادل …………و حصه متصالح…………..از سود حاصله می باشد.
- متصالح حق دارد سرمایه اختصاص شده از طرف مصالح را صرفاً در تجارت……………………..به مصرف برساند.
- متصالح حق دارد با مسئولیت خود نسبت به سرمایه با دیگری مضاربه نموده یا آن را به غیر به هر صورت ولو بصورت:مشارکت،نمایندگی،صلح،وکالت و غیره واگذار نماید.
- مصالح حق دارد کلیه عملیات تجاری و محاسباتی و مالی متصالح را در هر زمان رسیدگی کند.
- متصالح متعهد است حصه سود هر ساله موضوع تجارت این قرارداد را حداکثر تا پایان اردیبهشت هر سال به مصالح تأدیه نماید.
- کلیه شرایط صلح قطعی اجرا گردیده و کافه خیارات خصوصاً خیار غبن را هر چند فاحش از طرفین اسقاط شده است.
- نوشته شده توسط: موسسه حقوقی دادپویان حامی
- منبع : http://hamilaw.ir/armisitice
