زهرا علی‌اکبری-  قبل‌ترها نیز پول ایران دستخوش تغییر شده است. هم از بابت تغییر واحد و هم از بابت تغییر ارزش.حداقل در این دو سده اخیر ، ارزش پول ملی ایران در حال ریزش است ، ریزشی مداوم.همیشه قیمت‌های ۱۰ سال قبل رویایی دست نیافتنی است برای اهالی ایران، با این تبصره که امروزمان رویای دهه آینده خواهد شد.

پول ایران در حال ریزش است اما این بار همتی خبر از خانه‌تکانی با ریزش چهار صفر می‌دهد تا یک جا هم ریال به تومان بدل شود و هم پول ملی ایران تغییر ارزش یابد. به عبارت دیگر هزار تومان یا ۱۰ هزار ریال معادل یک تومان شود.در این صورت، یک دلار به قیاس ارزش امروز برابری می کند با ۱۰.۷ تومان.

این طرح البته موافقان و مخالفانی جدی دارد.برخی معتقدند طرحی است برای سرگرمی و هیچ تاثیر عینی بر اقتصاد ندارد اما برخی دیگر از تسهیل مبادلات مالی خبر می‌دهند و می‌گویند اقتصاد با این اقدام در مسیر اصلاح می‌افتد.سئوال اما اینجاست؛ حذف صفر ایستگاه ابتدایی اصلاح است یا ایستگاه انتهایی؟

داستانی با ۵۰ نمونه مشابه

داستان حذف صفر امروز در ایران داغ شده است اما سالیانی قبل، پس از نظام یافتگی بازارهای پولی و از پس پایان جنگ جهانی دوم انبوهی از کشورها این تجربه را از سر گذراندند . آلمان و هلند نمونه‌های موفقش بودند و البته به وفور می‌توان نمونه‌های ناموفقی را نیز در میان کشورها یافت.زیمباوه، ونزوئلا و دیگر کشورهایی که نتوانستند آشی دهان سوز در کاسه اقتصادشان بریزند .

 بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۵۰ کشور در جهان تجربه حذف صفر از پول ملی را از سر گذرانده‌اند. از رومانی تا هلند، از آذربایجان تا مکزیک و برزیل.نمونه‌های شکست خورده اما گویا شمارشان بیش از نمونه‌های موفق هستند و همین نکته حساسی بالا برای اجرای این طرح را طلب می کند .

تا امروز ، از پس آغاز طوفانی همتی،در خصوص تقدیم لایحه حذف چهار صفر به دولت، هیچ کارشناسی بدون اما و اگر طرح را تایید نکرده است. حتی موافقان تاکید دارند که طرح لازم الاجراست اگر … . اگرها،اگر محقق شوند، می‌توانند توفیق طرح را به همراه داشته باشند.

اما و اگرها

ایران سالیانی طولانی است با بحران تورم دست و پنجه نرم می کند، اقتصادی وابسته به نفت ، درون‌گرا و برون‌زا، با بحران بالای بیکاری که از مشکلات زیست محیطی و کم آبی و … در رنج است و بحران‌هایی چون بحران صندوق‌های بازنشستگی را پیش روی خود می بیند حالا می خواهد تن به حذف صفرها بدهد . بسیاری معتقدند حذف صفر در دوره های تورمی خود کفه شکست را سنگین‌تر از پیروزی می کند . در عین حال این اقدام هیچ کدام از متغیرهای اقتصادی را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.با این حال توفیق تجربه به معنای تسکین بخشی از درد اقتصاد است و عدم توفیق آن زخم‌های کهنه را چرکین می کند. باید دید مقصد صفرهای پول ملی کجاست.

تجربه کشورها

در سال هایی که گذشته است آرژانتین ۴ بار، برزیل، شش بار و  ونزوئلا دوبار صفرهای اسکناس‌های خود را جارو کرده اند که البته ونزوئلا دو حذف اخیر را در سال گذشته میلادی یا سال جاری شمسی اجرایی کرده است. ترکیه، همسایه غربی ایران شش صفر را دو دهه پیش از مقابل پول ملی خود برداشت و قبل تر از آن آلمان دندان لق دوازده صفر را کند وبیرون انداخت . در قاره سیاه اما ، زیمباوه در سه مرحله ۲۵ صفر از پول خود برداشته است، مکزیک سه صفر، آذربایجان با دو صفر و  یوگسلاوی با ۱۲ صفر این تجربه را از سر گذرانده اند و بولیوی و رومانی نیز مانند هلند این تجربه را در تاریخ کشورشان ثبت کرده اند .حالا نوبت ایران است که در این فهرست جای گیرد.

قرار گرفتن ایران در کنار موفق‌ها یا شکست خورده‌ها را تاریخ گواهی خواهد داد.

منبع : https://www.khabaronline.ir/news/122038