عصر بانک؛ اصطلاح “بانک سرمایه‌گذاری” تا حدی گمراه کننده است، چرا که بانکهای سرمایه گذاری نه سرمایه گذارند و نه بانکدار. یعنی نه مانند بانک های تجاری و صندوق های پس انداز، سپرده دیگران را جمع آوری می کنند و نه وجوه خود را به طور دائمی برای سرمایه گذاری اختصاص می دهند. ارائه یک تعریف عمومی برای عبارت بانکداری سرمایه گذاری به واسطه تنوعی که در خدمات آن وجود دارد مشکل به نظر می‌رسد، اما این واژه به طور کلی برای توصیف موسساتی به کار می‌رود که فعالیت اصلی آنها گردآوری سرمایه برای شرکتهای نیازمند سرمایه است و به عبارتی اعتبارات میان مدت و بلندمدت را برای متقاضیان منابع مالی فراهم می کنند
امروزه بانکداری سرمایه‌گذاری در کشورهای پیشرفته صنعتی در حقیقت به عنوان رهگشا، مشاور حرفه ای و متخصص افزایش منابع مالی شرکتها و جمع آوری و تبادل اطلاعات لازم برای مشتریان خود میباشد و ازاین رو بانکها در موضوعات استراتژیک از قبیل :
توسعه
جذب مشارکت
انتشار و فروش سهام
ادغام
انتقال و تبدیل بنگاهای اقتصادی
تملک
و سایر معاملات ذیربط از مراکز مهم و تخصصی مشاوره ای به شمار می روند.
بانکهای سرمایه‌گذار دو عملکرد بهم پیوسته و نزدیک را انجام می‌دهند:
۱- در بازار اولیه ، بانکهای سرمایه‌گذار اوراق‌بهادار جدیداً انتشار یافته را جهت تامین مالی شرکتهای مربوطه ، شناور می سازند.
۲- در بازار ثانویه ، بانکهای سرمایه‌گذار با عمل در قالب کارگزار و معامله گر در خرید و فروش اوراق‌بهادار موجود کمک می‌نمایند.
اولین و شاید مهمترین وظیفه بانکهای سرمایه‌گذار ، فروش اوراق‌بهادار تازه انتشار یافته برای شرکت صادر کننده این اوراق است. موضوع قیمت‌گذاری و توزیع اوراق‌بهادار برای شرکت صادر کننده بسیار مهم است چراکه هزینه سرمایه شرکت با آن مشخص می‌شود. قیمت سهام و نرخ بهره اوراق‌بهادار جدید بایستی لزوماً مرتبط با قیمت و سایر مشخصات اوراق مشابه در بازارثانویه باشد. قیمت‌گذاری مناسب بر روی اوراق‌بهادار در حوزه عملکرد بانکهای سرمایه‌گذار قراردارد.
یکی دیگر از خدمات مهم و روزافزون بانکهای سرمایه‌گذار ،فعالیتهای مربوط به خرید و ادغام شرکتها و مشاوره در این زمینه است.
عملکرد دلال یا بازارساز شامل قرار دادن سرمایه در معرض ریسک و انتقال داراییهای مالی است. برای شرکتهایی که نقش های ذکر شده را در بازارهای مالی ارائه می‌دهند،این عملکرد در مقیاسهای وسیعتری صورت میگیرد. همانطور که اشاره گردید یکی از وظایف اصلی بانکهای سرمایه‌گذاری صدور اوراق‌بهادار جدید در بازار اولیه است. اما بسیاری از نهادهای مالی دیگر که بانک سرمایه‌گذار نامیده نمی شوند در این کار شرکت می‌نمایند.
علیرغم تنوع در خدمات بانکداری سرمایه گذاری و به دنبال آن پیچیدگی در برخی از این گروه ها، بانک های سرمایه گذاری هنوز نسبت به بانکهای تجاری کوچک ترند به طوری که تعداد کارکنان حتی بزرگترین بانک سرمایه گذاری کمتر از هزار نفر می باشد. بانکداری سرمایه گذاری یک تجارت خدماتی است و موفقیت در این تجارت به توانایی در ارائه هر گونه خدمات مالی که یک مشتری نیاز دارد و همچنین تثبیت کیفیت، نوآوری و مهارت‌های رسیدگی به مشتری بستگی دارد.
تعریف بانک سرمایه‌گذاری ( بانک های سرمایه گذاری)
بانکداری سرمایه‌گذاری عبارتست از خرید یا تعهد خرید اوراق‌بهادار از قبیل اوراق مشارکت و سهام از طرف یک سازمان مالی که این اوراق را دوباره به دسته های کوچک تقسیم نموده و به امید نفع به فروش می رساند. معمولاً وقتی از بانک های سرمایه گذاری استفاده می‌شود که بخواهند اوراق‌بهادار جدید را به فروش برسانند. ”
بانکداری سرمایه‌گذاری یک فعالیت مالی غیر بانکی است که به بانکداری تشبیه می‌شود.
در حقیقت بانکهای سرمایه‌گذاری به عنوان رابط بین دولت و شرکتهایی که قصد تامین مالی جهت سرمایه‌گذاری دارند و سرمایه‌گذارانی که دارای پول و پس انداز جهت خرید اوراق‌بهادار هستند ، می‌باشند.
نکته قابل توجه اینکه انتشار جدید می‌تواند بصورت انتشاراولیه اوراق‌بهادار یک شرکت ویا انتشاردوباره اوراق‌بهادار مربوط به شرکت که در بازار موجود هست ، باشد. در کل موسساتی که به انجام خدمات بانکداری سرمایه‌گذاری می پردازند را موسسات” تامین مالی ” گویند. بطور کلی بانک سرمایه گذاری همانند واسطه، میان متقاضیان سرمایه و صاحبان سرمایه عمل می‌کنند.
تعریف شرکت تامین سرمایه از نظر قانون اوراق بهادار
شرکت تأمین سرمایه: مطابق بند ۱۸ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار شرکتی است که به عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کند و می‌تواند فعالیتهای کارگزاری، معامله‌گری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیره نویسی، تعهد پذیره‌نویسی و فعالیتهای مشابه را با اخذ مجوز از “سازمان” انجام دهد.
ساختار سازمانی بانکداری سرمایه‌گذاری
در بانک های سرمایه گذاری یک ساختار رسمی سلسله مراتبی با تاکید بر تخصصی شدن وظایف در چنین موسساتی وجود دارد. در این ساختار هر یک از زیر بخشهای سازمان نشان دهنده درجه بالایی از تفکیک انواع مختلف فعالیتها و وظایف میباشد. همچنین بطوردقیق زیر بخشهای داخلی از زیر بخشهای بین المللی تفکیک یافته اند. گروهای وظیفه ای متعددی در تشکیلات سازمانی بانکهای سرمایه‌گذاری گنجانده شده اند که متناسب با میزان فعالیت و توانایی این بانکها خواهد بود.
خدمات بانک های سرمایه گذاری
اصولاً بازارهای مالی بسیار پیچیده هستند .به گزارش عصر بانک بازارهای مالی شامل هزاران موسسه ، میلیونها مشارکت کننده و بیلیونها معامله در هر روزمی‌باشند. این بازارها پا را از مرزهای مکانی و زمانی فراتر نهاده و معامله گرانی که در نقاط مختلف جهان و در فواصل بسیار دور ازاین بازارها قرار دارند، درآنها به صورت مجازی معامله می‌کنند.
بازارهای مالی در حقیقت برای ایجاد یک جریان آرام ، منظم وکارآی منابع نقدی از یک موسسه اقتصادی به موسسه دیگر ایجاد شده است. برای رسیدن به این مطلوب بازارهای مالی سه خدمت مهم برای اقتصاد ایجاد می‌نمایند:
۱- ایجاد و توزیع ابزار مالکیت و بدهی
۲- پیشرفت در ایجاد مکانیزمی جهت انتقال وجه نقد در قبال ابزار بدهی
و مالکیت برای افزایش نقدینگی.
۳- ایجاد نهادهایی جهت اطمینان از تمامیت و رونق اجرای کارای مبادلات اوراق‌بهادار.
این سه عملکرد به سه حوزه
۱) خدمات پذیره نویسی
۲) بازارهای ثانویه
۳) تسهیلات در مبادلات و شفاف سازی بر می گردد.
در بازار اولیه وظیفه و نقش اصلی در بانک های سرمایه گذاری عبارتست از پذیره نویسی ، خرید و توزیع اوراق‌بهاداری که سازمانهای دولتی و خصوصی منتشر نموده اند. لذا این نقش بانکهای سرمایه‌گذار را در بازارهای اولیه غالب و مسلط ساخته است.
امروزه بانک های سرمایه گذاری در تمامی بازارهای مالی از جمله ” بازارهای اوراق مشارکت و سهام” ، ” بازارهای آنی و آتی ” و ” بازارهای اولیه و ثانویه” و به مقدار محدودتری در بازارهای پول مشارکت دارند و اخیراً موسسات مزبور مشارکت خود را در فعالیت های مربوط به تامین مالی شرکتها افزایش داده اند. برخی از خدمات این موسسات در سطح کلان صورت می کیرد و شرکت ها ، دولت ها ، سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی وسایر اجزای بازارهای مالی ازاین خدمات منتفع می‌گردند .
بانک های سرمایه گذاری علاوه بر خدمات مذکور در بازار اولیه با حضور خود در بازارهای ثانویه موجب شکوفایی این بخش می شوند . از جمله این خدمات می‌توان به ایفای نقش کارگزاری در بورس منسجم اوراق‌بهاداردر قبال دریافت کمیسیون و نقش معامله گری در بازار خارج از بورس اشاره نمود که در قسمت های بعد مفصلاًً توضیح داده خواهد شد. در دو شکل زیر نقش کارگزاری و معامله گری مصور شده اند.
نقش بانک های سرمایه گذاری در حوزه کلان اقتصاد:
نقش بانک های سرمایه گذاری در تسهیل تامین مالی شرکت ها:
به لحاظ اقتصادی از وظایف مهم بازارهای مالی تسهیل تشکیل سرمایه است. شرکتهایی که درصدد تامین مالی بر می‌آیند اوراق‌بهادار(داراییهای مالی) خود را در ازای پولی که واسطه های مالی یا خود پس انداز کنندگان می پردازند مبادله می‌نمایند.
بازار دست اول دو ویژگی عمده دارد:
۱) بازاری که در آن تشکیل سرمایه صورت می گیرد.
۲) سهام و اوراق منتشر شده شرکتها برای اولین بار در این بازار عرضه می‌گردد.
نقش بانکهای سرمایه گذاری در تشکیل سرمایه :
انتقال سرمایه از پس انداز کنندگان به سمت واحدهای نیازمند به سه طریق مصور در صفحه بعد صورت میگیرد:
حالت اول ؛ انتقال مستقیم پول و اوراق‌بهادار زمانی صورت می کیرد که شرکت اوراق‌بهادارش را مستقیماً به پس انداز کنندگان بفروشد بدون اینکه وجوه و اوراق‌بهادار ازهیچ نوع واسطه ای عبور نماید. در این حالت معمولاً موسس از اقوام و آشنایان تامین مالی نموده و در ازای این همکاری ، اوراق‌بهادار ارائه میدهد.
این روش برای سرمایه‌گذاری های کوچک کاربردی است و در برابر نیاز به حجم بالای سرمایه نا کارآمد میباشد. در این حالت ریسک سرمایه‌گذاری متوجه سرمایه‌گذاران خواهد شد.
حالت دوم؛ انتقال غیر مستقیم ( نیمه مستقیم) از طریق بانک های سرمایه گذاری: در این حالت بانک سرمایه گذاریی اوراق‌بهادار را از شرکت منتشر کننده آن می خرد و سپس به سرمایه‌گذاران نهایی که ممکن است اشخاص حقیقی ، شرکتهای دیگر، صندوقهای بازنشستگی و … باشند، می فروشد.در این حالت به دلیل بررسی اوراق توسط بانک سرمایه گذاری اعتماد و اطمینان سرمایه‌گذاران بیشتر میباشد ولی ریسک سرمایه‌گذاری متوجه خود سرمایه‌گذاران است که اوراق‌بهادار شرکت را از طریق بانک سرمایه گذاری خریداری می‌نمایند.
حالت سوم؛ انتقال غیر مستقیم منابع از طریق واسطه های مالی : در این حالت واسطه های مالی وجوه را از پس انداز کنندگان دریافت نموده و در قبال آن اوراق‌بهادار خود را به آنان اعطا می‌نمایند، و از وجوه به دست آمده در جای دیگری و به شکلهای دیگر استفاده می‌نمایند.
نقش بانک های سرمایه گذاری در واگذاری: نقش دوم فعالیتهای اقتصادی مربوط به بخش خصوصی
فرآیند خصوصی سازی بصورت گسترده ای در کشورهای جهان درحال انجام میباشد . به گزارش عصر بانک این امر به دلیل احساس دولتمردان به ضرورت واگذاری فعالیت های اقتصادی و موسسات دولتی به بخش خصوصی است. آنچه در این قسمت مورد توجه قرار می گیرد روشهای اجرای سیاست واگذاری و بررسی نقش بازارهای مالی و بانک های سرمایه گذاریدر تسهیل اجرای این سیاست است. واگذاری فعالیتهای اقتصادی به بخش خصوصی به صورت فروش سهام شرکتهای دولتی به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی صورت می گیرد. خرید و فروش سهام نیاز به بازار مالی مناسب دارد. بنابراین یکی از ضروریات اولیه واگذاری، وجود یک بازار مالی مناسب و فعال میباشد. یعنی با فراهم بودن سایر شرایط هر اندازه بازار مالی سازمان یافته تر ، وسیع تر و دارای موسسات مالی قوی تری باشد، متناسب با آن جریان واگذاری تسهیل می‌گردد و به عکس در صورت عدم انسجام وکارآیی بازار مالی و عدم وجود نهادهای مالی مناسب ، جریان واگذاری به مراتب کند تر خواهد شد. انتخاب روشهای مناسب جهت واگذاری نیزعامل تاثیر گذار دیگر بر جریان واگذاری است. متداولترین روش مورد استفاده در کشورهای مختلف دنیا ” عرضه سهام واحد مشمول واگذاری به عموم مردم است.” در این روش از خدمات بانک های سرمایه گذاریاستفاده می‌شود.
ارائه خدمات فنی ومالی از سوی موسسات تامین سرمایه موجب سهولت در واگذاری می‌گردد. از جمله این اقدامات تعیین قیمت سهام شرکت هایی است که برای اولین بار سهام آنها به عموم مردم عرضه می‌گردد. بدین جهت بانک های سرمایه گذاری با استفاده از پرسنل مالی مجرب و قوی و سیستمهای پیشرفته اطلاعاتی و داده پردازی ، قادر به تجزیه و تحلیل ابعاد و عوامل موثر بر ارزش شرکتها و در نهایت تعیین قیمت نزدیک به ارزش واقعی شرکت می‌باشند. چنانچه قیمت‌گذاری به نحو مطلوب و توسط موسسات مستقلی صورت پذیرد سبب جلب اعتماد سرمایه‌گذاران خواهد شد. بانک های سرمایه گذاری با ارائه خدماتی چون بازارسازی و کارگزاری موجب رونق بازار ثانویه می‌گردند.
بانک های سرمایه گذاری در بازار ثانویه به عنوان کارگزار در بورس اوراق‌بهادار و در بازار خارج از بورس به عنوان معامله گر عمل می‌نمایند. در نقش کارگزار حق کمیسیون دریافت می‌کنند و به عنوان یک معامله گر از مابه التفاوت قیمت خرید و فروش منتفع می‌گردند . در بازرهای خارج از بورس این موسسات نقش بازار گردان را بازی می‌کنند. انجام وظیفه بازارسازی از طرف بانک های سرمایه گذاریبویژه در مورد سهام شرکتهای پذیرفته نشده در بورس موجب افزایش نقدینگی این بازارها می‌شود. در بخش های بعدی بطور مفصل در مورد این سه وظیفه صحبت خواهیم کرد.
نقش بانکهای سرمایه گذاری در افزایش کارایی اطلاعات بازارهای مالی
برتری بانک های سرمایه گذاری درافزایش دادن نقدینگی و کارآیی اطلاعات ناشی از تخصص ومهارت کافی آنها در زمینه مسائل مالی شرکتها وتوانایی در جمع آوری و پردازش سریع اطلاعات است. در مورد پذیره نویسی شرکتهای بزرگ تحقیقات وسیعی در مورد مدیریت، امورحقوقی، مالی و حسابداری ، فنی و مهندسی و دیگر جوانب به عمل می‌آید.
بانک های سرمایه گذاریاطلاعات وسیعی را که به دنبال انجام تحقیقات گسترده درمورد قسمت های مختلف بویژه در مورد بخش مالی شرکت بدست می‌آورند را در قالب کتابچه هایی تنظیم و آن را به مراجع رسمی و نیز به عموم سرمایه‌گذاران عرضه می‌نمایند.این اقدام یکی از وظایف اصلی بانک های سرمایه گذاریرا تشکیل میدهد که در نهایت سبب افشای اطلاعات جامع و صحیح در مورد شرکت گردیده ، موجبات تصمیم گیری آگاهانه سرمایه‌گذاران نسبت به معامله روی اوراق‌بهادار شرکت را فراهم می آورد.
در ایران این بانک های تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت می کنند و هزینه های این خدمات بر اساس دستورالعمل های سازمان محاسبه می شود
نقش بانک های سرمایه گذاری در حوزه خرداقتصاد(شرکتها)
بانک های سرمایه گذاری از زمان ایجادشان تا به امروزشاهد تحولات متعددی بخصوص در حوزه فعالیت های خرد بوده اند، بطوریکه امروزه شامل دامنه وسیعی از فعالیتها و خدمات توسط موسسات مذکور هستیم. بطور کلی خدمات بانک های سرمایه گذاری را بصورت ذیل بیان می‌کنند.
– پذیره نویسی و توزیع اوراق‌بهادار جدید.
– ارائه خدمات کارگزاری به عموم و سرمایه‌گذاران نهادی
– ارائه مشورتهای مالی به مشتریان شرکت ، بخصوص در زمینه صدور اوراق‌بهادار و خدمات خرید و ادغام.
– انجام تحقیقات مالی برای سرمایه‌گذاران و مشتریان شرکت.
– بازار سازی در حوزه اوراق‌بهادارخصوصی.
بسیاری از بانک های سرمایه گذاری امروزه خدمات جدیدی را به مشتریان خود ارائه می‌دهند:
– ارائه خدمات مدیریت دارائی ها
– انجام معاملات اختصاصی برای مشتریان به حساب خود.
– بانکداری سوداگری ، سرمایه‌گذاری مخاطره پذیر
– تامین بدهی های کوتاه مدت جهت تضمین بدهی های بلند مدت برای خرید و ادغام و تامین مالی جدید.
– خرید و فروش در بازارهای خارجی و تامین آن
– سازماندهی سوآپ ها و سایر ابزار مدیریت ریسک
– ارائه خدمات بانکداری خصوصی
منبع : http://www.ghatreh.com/news/nn21852597
