شبه پول عبارتست از سپرده های غیر دیداری (مدت دار) مانند سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلند مدت و حسابهای پس انداز،اوراق قرضه و اسناد خزانه و به عبارتی دیگر کلیه اوراقی که برای نقد شدن آن به گذشت زمان قانونی نیاز دارد(به جز قرض الحسنه پس انداز که در هر زمان با مراجعه شخصی “دارنده حساب” وجوه اندوخته شده قابل وصول است). این اوراق و گواهی ها در تبدیل به پول نقد (قبل از سررسید)مطلوبیت پول رسمی(قانونی را نداشته و مورد قبول عامه نیست ولی می توان این اوراق را پشتوانه تسهیلات اعطایی بانکها قرارداد و با واگذاری سفته و برات آنها را تبدیل به پول نقد نمود. در ذیل نمودار به شبه پول و نقش آن در اقتصاد می پردازیم.
شبه پول و نقش آن در اقتصاد
بنا بر تعریف فوق می توان گفت شبه پول از مجموع سپرده های مدت دار و پس انداز مردم نزد بانکها و موسسات اعتباری تشکیل می شود و فرمول محاسبه آن به شکل زیر می باشد
سپرده های مدت دار + پس انداز مردم نزد بانکها و موسسات مالی = شبه پول
شبه پول نقش ضد تورمی در اقتصاد یک جامعه ایفا میکند زیرا دارندگان آن لااقل برای مدتی از هزینه کردن آن منصرف شده اند بنابراین اگر دولتها بخواهند تورم را کنترل نمایند باید با اعمال سیاست های جذاب از قبیل افزایش نرخ سود سپرده های بانکی پول موجود در جامعه را جذب نمایند تا بتوانند با کاهش تقاضا تورم را کنترل نمایند و در طمانی که نیاز به تحریک تقاضا و رونق اقتصادی باشد می توانند با کاهش نرخ سود اوراق و سپرده ها پول موجود در جامعه را افزایش دهند(تبدیل شبه پول به پول) باعث ایجاد رونق و افزایش تقاضا شوند. در برخی از کشورها نیز بانک مرکزی از سپرده ها کارمزد و مالیات دریافت می کند بدین گونه مردم علاقه کمتری به سپرده گذاری نشان می دهند و بخش اعظم آن در بازار های سرمایه و دیگر بخش های اقتصادی نظیر سلامت،مسکن،فناوری و …. سرمایه گذاری می نمایند.
شبه پول و نقش آن در اقتصاد
برای آشنایی با پول و نقش آن در اقتصاد می توانید مطلب ایران بانکر با عنوان ” وظایف و نقش پول در اقتصاد ” را مطالعه نمایید
معمولاً بخش اعظم نقدینگی به صورت شبه پول می باشد/
منابع:
آشنایی مفاهیم و اصول بانکداری داخلی کاربردی اداره توسعه سرمایه انسانی بانک قرض الحسنه مهر ایران
وبسایت بانک مرکزی
دانشنامه آزاد ویکی پدیا
https://irbanker.com
