در این نوشته به تفاوت بنیادی وام و تسهیلات بانکی می‌پردازیم. روش کار به این صورت است که در ابتدا معنی هر عبارت را تشریح کنیم و سپس در جزئیات دقیق شویم. البته به تفاوت های بانکداری جهانی و سیستمی که تحت عنوان بانکداری اسلامی فعالیت می‌کند نیز، گریز کوتاهی خواهیم داشت. در نهایت باید بگوییم مطالعه ی این نوشته برای افراد متقاضی دریافت وام و تسهیلات، دانشجویان اقتصاد، صاحبان کسب و کار و هر فرد مرتبط با بانک، مفید به فایده خواهد بود.
تفاوت وام و تسهیلات
وام چیست ؟
به بیان ساده، وقتی شما مبلغ یا دارایی مشخصی را از کسی قرض بگیرید و با وعده کنید که آن مبلغ یا دارایی را به همراه سودی مشخص به او باز می گردانید، وام گرفته اید. در زبان انگلیسی برای این عمل واژه ی Loan را به کار می برند.
تسهیلات چیست ؟
تعریف تسهیلات اما به سادگی وام نیست. اما اگر بخواهیم ساده ترین تعریف ممکن را ارائه دهیم باید بگوییم یک بانک با فردی حقیقی یا حقوقی، در یک پروژه ی اقتصادی شریک می شود و این دو با توافقی سود حاصل از سرمایه گذاری و فعالیت را تقسیم می کنند. از آن جا که تسهیلات دنیای وسیعی است، در زبان انگلیسی برای آن معادل فراوان یافت می شود، اما رایج ترین عبارت، Bank facilities یا Finance است.
بررسی موشکافانه تفاوت وام و تسهیلات
برای فهم دقیق تر چگونگی ارائه وام و تسهیلات باید نهادی به نام بانک را دقیق تر بشناسیم. تا به حال از خود پرسیده اید بانک ها چه می کنند؟ پاسخ ساده است. یک بانک پول و سرمایه ی افراد را جمع می کند. گاهی در قبال نگاه داشتن دارایی به افراد سود می دهد و گاهی – اگر اعتبار بالایی داشته باشد – نقش محافظ و یا قلک را بازی می کند.
حال یک بانک از دو طریق با سرمایه ی جمع آوری شده کار می کند. یا پول را در حجم مشخص، بسته به اعتبار طرف مقابل، وام می دهد و یا اگر احساس کند شرکت، مجموعه یا ارگانی بازده مناسب دارد، در ازای سرمایه گذاری، در سود آن فعالیت شریک می شود.
از آن جا که بانک ها هم برای وام و هم برای تسهیلات ضمانت کافی دریافت می کنند، تقریبا همواره برنده ی هر معامله ای هستند. در صورتی که شخص دریافت کننده وام یا تسهیلات موفق باشد، بانک سرمایه خود را با سود تحویل گرفته، اگر هم کار آن طور که باید پیش نرود، ضمانتی که بانک بابت ارائه سرمایه دراختیار داشته ثبت و ضبط می شود.
وام بگیرم یا تسهیلات ؟
حالا که با مفاهیم آشنا شده اید، انتخاب بین وام و تسهیلات کار ساده ای است. در صورتی که برای فعالیتی به مقداری پول یا سرمایه ی معین احتیاج دارید، باید سراغ وام بروید. اما اگر کسب و کاری دارید که آینده ی روشنی دارد اما به تنهایی و با یک یا چند وام نمی توان آن را راه اندازی کرد، باید سراغ تسهیلات باشید.
حالا اگر بخواهیم دقیق تر مصداق در اختیار شما قرار دهیم کار به این شکل پیش می رود. در صورتی که قصد ازدواج دارید، می خواهید خانه بخرید، کالا یا خودرو مد نظر شماست و یا اینکه برای کاری قرض الحسنه می خواهید، گزینه ی پیش روی شما وام است.
حال یک شرکت پیمانکار را در نظر آورید. این شرکت برآورد کرده که اگر جاده ای قدیمی را از نو بسازد، پس از بهره برداری می تواند با دریافت عوارض، در طول چند سال سرمایه را اولیه را بازگرداند و به سود دهی نیز برسد. علاوه بر این، در مدت ساخت اشتغال زایی کرده و پس از آن، معبری به شبکه ی راه های کشور افزوده. این پیمانکار می تواند برای مجموعه فعالیت های خود (دریافت مواد اولیه، ارز برای واردات ماشین آلات و غیره) تسهیلات دریافت کند.
مشابه این شرکت پیمانکاری، کارخانه ها، صنایع، معادن و غیره می توانند مطالبه ی تسهیلات داشته باشند.
وام و تسهیلات از نگاه بومی
در بانکداری اسلامی یا آنچه به عنوان بانکداری و وام بدون ربا مطرح است، تعیین کردن مبلغ مشخصی به عنوان سود محلی از اعراب ندارد. حال آن که در عمل و علم فعلی اقتصاد، این مساله تا حدودی نادیده گرفته می شود.
افراد دست اندر کار این حوزه، برای برطرف ساختن مشکلات شرعی، مبلغ وام یا تسهیلات را نوعی در اختیار قراردادن سرمایه – نه پول- تلقی کرده اند که به ذات درآمد و سودی مشخص به فرد در اختیار دارنده آن می رساند.
همچنین در بحث تسهیلات و وام، گاهی تفاوت های مشهودی بین آن چه در ایران وجود دارد و روش جاری بانک های بین المللی مشاهده می شود. به عنوان مثال گاهی شرط دریافت وام و حتی تسهیلات تنها خوش حسابی است اما در بانک های این دیار خیلی نمی توان با چنین ویژگی هایی امید به دریافت وام و تسهیلات داشت.
چکیده ی بحث؛ تفاوت وام و تسهیلات
در این نوشته، همان طور که در مقدمه وعده دادیم، ابتدا مفاهیم وام و تسهیلات را به صورت کلی و ابتدایی بیان کردیم، سپس در هر یک دقیق شدیم. در گام بعدی بررسی کردیم که وام یا تسهیلات هر کدام به چه کاری می آید. در وهله ی آخر هم گریزی به مفاهیم مذکور در بانک داری اسلامی زدیم.
با همه ی این تفاسیر، خوشحال می شویم اگر نظر، انتقاد یا پیشنهاد خود را درباره ی این بحث به ما اعلام کنید. همچنین کارشناسان ما مشتاق پاسخگویی به سوالات و چالش های شما در حد توان هستند. با ما ارتباط بگیرید.
منبع : https://irbanker.com
