با توجه به انجام پیمان در یک مدت زمان مشخص در قرارداد پیمانکار جهت تضمین و اجرای کامل قرارداد به کارفرما تضامینی را پرداخت می‌کند که این تضامین یا در قالب اسناد مالی (چک, سفته) ودر اکثر مواقع بصورت ضمانت نامه بانکی انجام می‌شود..
✍️ تعریف مطابق ماده ۶۸۴ قانون مدنی.
?عقد ضمان عبارت است از اینکه شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است به عهده بگیرد. متعهد را ضامن طرف دیگر را مضمون‌له و شخص ثالث مضمون عنه یا مدیون اصلی گویند.
✍️تعریف عمومی ضمانت‌نامه :
?ضمانت‌نامه سندی است که به موجب آن بانک ضمانت اشخاص حقیقی و حقوقی را در رابطه با انجام تکالیف و تعهدات موضوع قرارداد فی مابین ذینفع (مضمون له) و ضمانت‌خواه (مضمون عنه) تا مبلغ مندرج در ضمانت‌نامه به عهده می گیرد که در صورت عدم انجام به موقع تعهدات از سوی ضمانت‌خواه با اعلام ذینفع قبل از انقضای سررسید ضمانت نامه، بانک مبلغ مذکور را در وجه ذینفع پرداخت نماید.
انواع ضمانت‌نامه:
♦️ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه یا مزایده.
شرکتها، سازمانها و موسسات دولتی معمولاً برای خرید یا فروش اموال خود از طریق مناقصه و مزایده و برای اجرای پروژهای خود یا تامین خدمات مورد نیاز خود از طریق مناقصه عمل می نمایند. اشخاص شرکت کننده در مناقصه و یا مزایده بایستی همراه با پیشنهاد خود ضمانت نامه ای به کار فرما تسلیم نمایند تا در صورت عدم انجام تعهد به نفع کار فرما ضبط گردد.
♦️ضمانت‌نامه حسن انجام تعهد.
این نوع ضمانت‌نامه برای تضمین انجام به موقع تعهدات مضمون عنه ( ضمانت خواه) در مقابل مضمون له (ذینفع) صادر می‌گردد. (متداول‌ترین این نوع ضمانت‌نامه‌ها تضمین حسن انجام تعهدات ناشی از امضاء پیمان است.)
♦️ضمانت نامه پیش پرداخت.
برای شروع عملیات موضوع پیمان، جهت تجهیز کارگاه و یا تکمیل تجهیزات معمولاً کارفرما درصدی از مبلغ قرارداد را به پیمانکار تحت عنوان پیش پرداخت در مقابل اخذ ضمانت نامه‌ای تحت همین عنوان پرداخت می‌نماید و این ضمانت نامه به موازات پیشرفت کار و تهیه صورت وضعیت مرتباً از سوی کارفرما کاهش می‌یابد.
♦️ضمانت‌نامه استرداد کسور وجه الضمان.
کارفرما برای اطمینان از صحت اجرای کار، مبالغی را به عنوان تضمین حسن اجرای کار ( وجه الضمان) از مبلغ ناخالص صورت وضعیت های پیمانکار به میزان ۱۰ درصد هر صورت وضعیت کسر نموده و در حسابی نزد خود نگهداری می نماید که بنا بر تقاضای پیمانکار و در مقابل ضمانت بانکی، مبلغ تضمین حسن اجرای کار را می تواند به پیمانکار مسترد نماید. این ضمانت نامه که توسط بانک و به درخواست پیمانکار و به نفع کارفرما صادر می گردد به ” ضمانت‌نامه استرداد کسور وجه الضمان ” معروف است.
♦️ضمانت‌نامه گمرکی.
صاحبان کالاهای وارداتی برای ترخیص کالای خود در صورتیکه نتوانند حقوق گمرکی مربوطه را نقداً پرداخت نمایند بایستی معادل آن را به گمرک، ضمانت‌نامه بانکی بسپارند. این ضمانت‌نامه به سررسید معین مثلاً ۶ ماه، ۹ ماه و… و یا به صورت اقساطی صادر می شوند. ضمانت‌نامه‌های گمرکی در صورتیکه در سررسید مقرر واریز نگردند، مشمول پرداخت خسارت تأخیر تأدیه خواهد بود.
♦️ضمانت‌نامه تعهد پرداخت.
این نوع ضمانت‌نامه‌ها به منظور قبول پرداخت دیونی در سررسید معین از طرف بانک صادر می‌گردند.
♦️ ضمانت‌نامه متفرقه.
این نوع ضمانت نامه دارای فرم خاصی نیستند و طبق فرم مورد نظر ذینفع و به درخواست متقاضی به منظورتضمین موارد خاص صادر می‌گردد.
♦️ضمانت‌نامه حسن انجام کار.
ضمانت‌نامه‌ای است که به منظور اطمینان از صحت کارکرد پروژه اجرا شده توسط پیمانکار طبق قرارداد و حصول بازدهی پیش بینی شده در مدت معین (پس از اجرای طرح و بهره‌برداری از آن) از پیمانکار، مطالبه می‌گردد.
نکات حسابداری:
هنگامی که ضمانت‌نامه‌ای به مبلغ ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال بصورت ۱۰% نقدی و ۹۰% با سفته تامین شده باشد ثبت زیر در دفاتر قانونی نوشته می‌شود.
سایرحسابها و اسناددریافتنی _ سپرده تضمین قرارداد ۱۰۰۰۰۰۰۰بد
حسابهای انتظامی ۹۰،۰۰۰،۰۰۰بد
وجوه نقد – بانک ۱۰،۰۰۰،۰۰بس
طرف حسابهای انتظامی۹۰،۰۰۰،۰۰۰بس
هنگام ابطال ضمانت نامه.
وجوه نقد – بانک ۱۰،۰۰،۰۰۰بد
طرف حسابهای انتظامی ۹۰،۰۰۰،۰۰بد
سایرحسابها واسناددریافتنی _ سپرده های بانکی ۱۰،۰۰۰،۰۰بس
حسابهای انتظامی ۹۰،۰۰۰،۰۰۰بسl
