یک مقام مسئول در گفتگوبا مهر:
ریشه فقر مهارت فارغ التحصیلان«نظام آموزشی»است .
معاون آموزشی سازمان فنی و حرفه ای با اشاره به سهم۱.۶درصدی بودجه«آموزش مهارتی»ازکل بودجه آموزشی کشور گفت:این سازمان با تمام دار وندار خود فقط می تواند به هر فرد شاغل سالانه یک ساعت آموزش دهد.
علیرضا حاتم زاده در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به نقش مهارت در اشتغال به کار جوانان اظهار داشت: در جامعه معمولاً از تعاریف بین المللی «فرد شاغل» اقتباس می‌کنند و روی یکی از مباحث آن بحث می‌کنند؛ اینکه آیا اگر فردی یک ساعت در هفته کار کرده باشد شاغل محسوب می‌شود یا خیر؟ در اینجا به یک نکته کلیدی توجه نمی‌شود و این نکته آن است که وقتی در دنیا می‌گویند یک فرد بیکار است مفهومش این است که، این فرد دارای مهارت و شایستگی متناسب با یک شغل یا مجموعه‌ای از مشاغل در قالب یک حرفه هست اما در حال حاضر شرایط بازار کار برای اشتغال وی فراهم نیست. این تعریف یک تفاوت عمده با این تعریف که فرد در هفته اخیر یک ساعت کار کرده یا کار نکرده دارد.
وی با تاکید بر اینکه در دنیا فرد «دارای مهارتی» که شغل پیدا نکرده است بیکار تلقی می‌شود، افزود: حال این تعریف را در گروه افراد جویای کار خود تطبیق دهیم و ببینیم چند درصد افراد جویای کاری که می‌گویند کار نیست، توانایی و شایستگی‌های مورد نیاز شغل مدنظر خود را دارند و شغلی برای آنها نیست.
معاون آموزشی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور ادامه داد: یکی از گروه‌های هدف جامعه در حوزه ورود به بازار کار فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند؛ بخش قابل توجهی از فارغ التحصیلان دانشگاهی بعد از پایان دوره تحصیلی خود نمی‌توانند جذب بازار کار شوند که دلیل آن را در دو مورد می‌توان جستجو کرد. نخست اینکه این افراد در طول دوران تحصیلی خود در دانشگاه متناسب با نیاز بازار کار تربیت نمی‌شوند و نکته دیگر اینکه این افراد با هدف حرکت در لبه‌های دانش و پروژه‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی تربیت می‌شوند. معمولاً وزارت علوم اعلام می‌کند که با رویکرد پیشرفت در حوزه دانشی ورود کرده و نگاه آنها به توانایی‌های شغلی جامعه نبوده است.
حاتم زاده با بیان اینکه بسیاری از دانشجویان استانداردهای آموزشی لازم برای ورود به بازار کار را ندارند و فقر مهارتی در بین فارغ التحصیلان به شدت دیده می‌شود، گفت: قطعاً ریشه این مشکل، ضعف در نظام آموزش عالی و تدوین برنامه‌های درسی است.
وی با اشاره به اینکه در دنیا ریل گذاری آموزش عالی با دو رویکرد متفاوت است، ادامه داد: یعنی آموزش عالی دو رویکرد متفاوت در تربیت دانشجویان دارد؛ یک هدف ورود به پروژه‌های پژوهشی و تحقیقاتی است و رویکرد آموزشی دیگر کسب مهارت‌های مورد نیاز بازار کار است. دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه پلی تکنیک نیز با هدف تربیت دانشجویان با دو رویکرد دانش محوری و مهارت محوری تأسیس شدند اما وقتی وارد محتوا شدند متأسفانه صرفاً به حوزه آموزش‌های رسمی که تبدیل دانشجویان به افراد محقق و دانش مدار بود پرداخت شد، در حالی که قرار بود برنامه درسی فردی که برای بازار کار تربیت می‌کنیم با برنامه درسی فردی که برای کار در آزمایشگاه و یک واحد تحقیقاتی تربیت می‌شود متفاوت باشد که این تفاوت را در برنامه درسی وزارت علوم مشاهده نمی‌کنیم.
سرانه آموزش مهارت شاغلان در ایران کمتر از یک ساعت!
این مقام مسئول در سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای افزود: بخشی از مشکلات به سیاستگذاری ها بر می‌گردد. به عنوان نمونه در کشور استرالیا که افراد ۱۵ تا ۶۴ سال به عنوان معیارهای سنجش اشتغال در نظر گرفته می‌شوند، حداقل سرانه آموزشی افراد شاغل ۵۰ ساعت در سال است، یعنی یک فرد شاغل سالانه حداقل ۵۰ ساعت دوره آموزش مهارتی برای شایستگی‌های شغلی مورد نیاز کسب می‌کند اما متأسفانه این آمار در کشور ما بسیار پایین است.
حاتم زاده تاکید کرد: در مقابل در حوزه اعتباری و بودجه‌ای نیز، در کشور ترکیه که تقریباً یک کشور هم رده ایران است، هزینه آموزش مهارتی به افراد شاغل ۳۶۰۰ دلار به ازای هر فرد است اما در ایران این عدد بسیار پایین است. از اعتبارات نظام آموزشی کشور فقط ۱.۶ اعتبارات به آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی اختصاص داده شده است. سرانه آموزش مهارتی در کشور کانادا ۸ هزار دلار، در کره جنوبی ۹۶۰۰ دلار و در آلمان بالای ۱۵ هزار دلار به ازای هر فرد است.
معاون آموزشی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور گفت: این نکته را نیز باید اعتراف کنیم و بدانیم اگر کیفیت محصولی در کشوری پایین است، مشکلِ اول در نیروی انسانی بدون مهارت است نه در سایر عوامل تولید و سخت افزار. بنابراین در بنگاه‌های اقتصادی آموزش به شاغلان یک راهکار مناسب برای افزایش بهره وری است.
وی گفت: البته برای ارائه آموزش‌های مهارتی به شاغلان برنامه‌های خوبی در سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای در دست اقدام است. در گذشته تمام تمرکز نظام آموزش عالی و آموزش مهارتی کشور برای پاسخ به نیاز آموزشی افراد بیکار و نوآموز بوده است و همه دستگاه‌های ارائه دهنده آموزش رسمی و غیررسمی کشور بر جمعیت ۳ میلیونی بیکار متمرکز بودند و هیچ توجهی به موضوع بازآموزی و ارتقای مهارت افراد شاغل نشده است.
حاتم زاده تاکید کرد: خوشبختانه ما در فرایند بازنگری در ارائه مجوز به آموزشگاه‌های آزاد فنی و حرفه‌ای، یکسری از مجوزهای تأسیس آموزشگاه مشخصاً برای آموزش شاغلان است چراکه ارتقای مهارت شاغلان هم به عنوان اولویت باید مدنظر باشد.
معاون آموزش سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای با بیان اینکه این سازمان سالانه نزدیک ۲۰ میلیون «نفر- ساعت» آموزش به شاغلان داشته است که سرانه آموزش مهارت با احتساب جمعیت ۲۳ میلیونی شاغل کشور کمتر از یک ساعت در سال است، گفت: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای با تمام دار و ندار خود فقط می‌تواند به هر فرد شاغل سالانه یک ساعت آموزش دهد که حتماً می‌طلبد یک همگرایی و ائتلاف جدی بین دستگاهی برای بحث آموزش شاغلان اتفاق بیفتد.
