ایلنا بررسی می‌کند؛
حمایت از فقرا؛ از یارانه تا کارت غذا / تورم حمایت‌های معیشتی را بی‌اثر می‌کند.
کاهش قدرت خرید مردم باعث شده این بحث مطرح شود که افراد زیادی نیاز به حمایت دارند اما سوال اصلی این است که حمایت‌ها باید به چه شکل اتفاق بیفتند؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، این روز‌ها زیاد تعبیر «کاهش قدرت خرید» را می‌شنویم. به دلیل نرخ بالای تورم در ایران افراد نسبت به قبل کالا‌ها و خدمات را گران‌تر دریافت می‌کنند. به همین منظور و برای اینکه شهروندان بتوانند حداقل نیاز‌های خود را تامین کنند، نیاز به حمایت‌های مختلفی دارند. پای صحبت هر کارگری که بنشینی عنوان می‌کند که حقوق حداقلی کفاف زندگی‌اش را نمی‌دهد. واقعیت این است که دریافتی حداقلی که امسال نسبت به سال قبل ۳۶.۵ درصد هم افزایش داشته است، به زحمت به دو میلیون تومان می‌رسد و دو میلیون تومان درآمد یعنی اینکه یک خانوار شهری با این حقوق می‌تواند یک سوم نیاز‌هایش را تامین کند. به افراد حداقلی که تعداد‌شان کم نیست و به اذعان مسئولان عمده حقوق‌بگیران را تشکیل می‌دهند، باید لشکر عظیم بیکاران و همچنین افرادی که به دلایل مختلف از جمله اشتغال ناقص، کاذب یا تخلف کارفرمایان دریافتی کمتری از حداقل دارند را نیز اضافه کرد؛ معیشت این افراد در خطر است، آنقدر که در مواردی نیاز‌های غذایی آنها هم تامین نمی‌شود. به منظور جبران این کاستی‌ها طرح‌های حمایتی مختلفی تعریف و اجرا شده است. شناخته‌شده‌ترین این موارد؛ پرداخت یارانه نقدی و بسته‌های حمایت غذایی است. البته افرادی که در زمره اقشار زیر خط فقر شناخته می‌شوند، مددجویان سازمان‌های حمایتی نظیر کمیته امداد و بهزیستی هم هستند. در حال حاضر همه به این واقعیت اذعان دارند که چند دهک پایین جامعه شدیدا نیازمند حمایت هستند و دهک‌های میانی نیز باید حمایت شوند تا خرج و دخل‌شان جور دربیاید.
یک پیشنهاد تازه؛ توزیع کارت غذا
۱۹ آذر امسال احمد توکلی (عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام) با بیان اینکه بیش از ۴۷ میلیون نفر در ایالات متحده از کارت هوشمند غذا استفاده می‌کنند، افزود: کلیساها و مراکز مردم نهاد در حمایت از مردم نیازمند همواره در کنار دولت و در واقع بازوی اجرایی برای بهبود شرایط اجتماعی هستند؛ از همین رو پیشنهاد می‌شود چنین شیوه‌هایی در ایران نیز اجرا شود. مساجد نیز در ایران می‌توانند در توزیع کارت هوشمند غذا بازوی اجرایی باشند.
او با تاکید بر اینکه مدیریت هدفمندی یارانه‌ها به هیچ عنوان نباید مورد بی‌توجهی قرار گیرد، یادآور شد: هدفمندی یارانه‌ها به این معناست که افراد مستحق و نیازمند از خدمات اجتماعی گسترده‌تر و بهتری استفاده کنند، این درحالی‌ست که امروز پرداخت یارانه‌ها به همه اقشار جامعه در تضاد کامل با نفس هدفمندسازی یارانه‌هاست.
چرا قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد؟ دلیل آن نرخ بالای تورم است. ما باید تورم را کنترل کنیم، اما عملا برخی از طرح‌ها که حتی با هدف حمایت صورت می‌گیرد تورم‌زا هستند و به این ترتیب بی اثر می‌شوند
متعاقب گرانی بنزین اعلام شد که قرار است حمایت‌های معیشتی صورت گیرد. مقرر شد برای خانوارهای تک‌نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، چهارنفره ۱۷۲ هزار تومان و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان واریز شود. این حمایت‌ها به گونه‌ای مثل پرداخت یارانه نقدی است که هنوز هم بعد ۹ سال هر ماه به ازای حدود ۷۰ میلیون نفر واریز می‌شود. اما چه همان ۹ سال پیش و چه اکنون انتقادات زیادی به این نوع حمایت‌ها شده و می‌شود و کارشناسان با بیان اینکه هدفمندی واقعی صورت نگرفته و به همین دلیل حمایت‌ها چاره‌ساز نیست، طرح‌های دیگری ارائه می‌دهند؛ مثل همین کارت غذا، بسته‌های غذایی یا حمایت‌های دیگر از جمله منتقل کردن حمایت‌ها به بخش‌های دیگر غیر از دریافتی کارگران و اقشار ضعیف.
پول حمایت معیشتی خرج چه چیزی می‌شود؟
آلبرت بغزیان (کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه) درباره حمایت‌هایی که برای افزایش قدرت خرید مردم و تامین نیاز‌های حداقلی آنها صورت می‌گیرد به ایلنا می‌گوید: دولت هدفی از این حمایت‌ها دارد و همانطور که مطرح می‌شود قرار است یارانه‌ها در ایران هدفمند شود. هدفمند شدن یارانه یعنی پولی که در قالب یارانه یا حمایت‌های معیشتی صرف می‌شود، جای مناسب خرج شود.
او ادامه می‌دهد: ۹ سال است که بیش از ۷۰ میلیون نفر یارانه نقدی دریافت می‌کنند. به دنبال گران شدن قیمت بنزین هم اعلام شده که پولی با عنوان حمایت معیشتی به حساب سرپرستان خانواری که مستحق کمک باشند، واریز می‌شود. فرض بر این است که افرادی نیاز به حمایت دارند و برای مثال دریافتی آنها نمی‌تواند تامین‌کننده نیاز‌های آنها ازجمله نیاز‌های غذایی باشد. وقتی ما پولی را به افراد می‌دهیم و تقریبا همه را هم مستحق دریافت یارانه و حمایت معیشتی می‌دانیم چطور هدفمندی صورت داده‌ایم؟
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه ما نمی‌دانیم پول یارانه یا حمایت معیشتی خرج چه می‌شود، عنوان می‌کند: فردی که این پول را دریافت می‌کند با آن غذا می‌خرد یا شارژ یا سیگار؟ کمک و حمایت هدفمند یعنی اینکه ما نیاز را شناخته‌ایم و حالا می‌خواهیم آن را برطرف کنیم.
او درباره بسته‌های حمایت غذایی و همچنین کارت غذا می‌گوید: کمک‌هایی این چنینی به برخی اقشار لازم است، اما برای مثال اگر بخواهیم مدام به همه بسته غذایی بدهیم بازهم مشکلاتی پیش می‌آید. در مورد کارت غذا باید گفت که طرحی که سال‌هاست در اروپا و آمریکا اجرا می‌شود و به گرسنگان غذا می‌دهند، حمایت درستی است و می‌تواند بخشی از مشکلات مانند فقر غذایی افراد را تا حدی برطرف کند.
بغزیان با بیان اینکه در کنار اینکه بحث حمایت از اقشار نیازمند را باید مورد توجه قرار داد، بایستی نیم نگاهی هم به ریشه مشکلات داشته باشیم، می‌گوید: چرا قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد؟ دلیل آن نرخ بالای تورم است. ما باید تورم را کنترل کنیم، اما عملا برخی از طرح‌ها که حتی با هدف حمایت صورت می‌گیرد تورم‌زا هستند و به این ترتیب بی‌اثر می‌شوند.
او ادامه می‌دهد: برای مثال بحث افزایش دستمزد‌ها را در نظر بگیرید. بر فرض اگر قرار باشد به اندازه نرخ تورم دستمزد‌ها افزایش یابد برای سال آینده ممکن است حدود ۴۰ درصد افزایش حقوق داشته باشیم. آیا این افزایش حقوق منجر به بهبود وضعیت کارگران و حقوق‌بگیران می‌شود؟ تجربه نشان می‌دهد که این افزایش حقوق را تورم لجام‌گسیخته می‌بلعد. به محض اینکه حقوق زیاد می‌شود، اجناس هم گران می‌شوند و قیمت خدمات هم بالا می‌رود.
هدفمندی یارانه‌ها به این معناست که افراد مستحق و نیازمند از خدمات اجتماعی گسترده‌تر و بهتری استفاده کنند، این در حالی است که امروز پرداخت یارانه‌ها به همه اقشار جامعه در تضاد کامل با نفس هدفمندسازی یارانه‌هاست
این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید از حداقلی‌بگیران و کارگران حمایت کرد، می‌گوید: در مواردی می‌توان افزایش حقوق را به جاهای دیگر منتقل کرد. یک شهروند هزینه‌هایی از جمله هزینه درمان، حمل و نقل، مسکن و … دارد. می‌توان کاری کرد که برای مثال هزینه‌های درمان کارگر کاهش یابد یا حق بیمه کمتری پرداخت کند. این نوع حمایت‌ها اثربخش‌تر خواهند بود.
تامین حداقل نیاز‌ها
وقتی حداقل نیاز‌ها افراد تامین نشود یعنی آنها فقیر هستند. کسانی که با دریافتی ماهانه خود به هر شکل اعم از حقوق، یارانه، کمک معیشتی و … نمی‌توانند نیاز‌های غذایی خود و خانواده‌شان را تامین کنند، فقیر مطلق هستند. باید حمایت‌هایی از این افراد صورت گیرد و دولت نیز حمایت‌هایی انجام می‌دهد؛ پرداخت یارانه، حمایت معیشتی، بسته غذایی و … از جمله این حمایت‌هاست. با وجود این به نظر می‌رسد اجرای طرح‌ها به گونه‌ای نیست که مشکلات را رفع کند. اتفاقی که می‌افتد این است که پولی به افراد داده و به دلیل تورم از جیب آنها همان پول برداشت می‌شود. اینکه حمایت از اقشار ضعیف را فقط به دادن پول نقد ماهانه محدود کنیم، باعث می‌شود حمایت‌ها هدفمند نباشد. از طرفی باید بر اساس نیاز افراد به آنها کمک کرد و این کمک می‌تواند در قالب بسته‌ها یا حتی غذا تعریف شود و از طرف دیگر باید چاره‌ای برای تورم لجام گسیخته پیدا کرد. تورم باعث ایجاد شکاف طبقاتی می‌شود. تورم پولدار‌ها را پولدار‌تر و فقرا را فقیر‌تر می‌کند. راهکار اول و اصلی جلوگیری از فقر و حمایت از فقرا کنترل تورم و در وهله بعد حمایت‌های هدفمند از افراد است.
منبع : https://www.ilna.news
