گرنت‌های پژوهشی عبارتی است که در سال‌های اخیر در میان صحبت‌های محققان و مسئولان شنیده میشود. گاهی از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها درباره به دست آوردنش می‌شنویم و گاهی مسئولان از کمبود منابع مالی برای اختصاص گرنت به محققان می‌گویند.
به گزارش ایسنا، گرنت بودجه‌ای است که به نهادها، موسسات و شرکت‌ها یا افراد اعطا میشود و گرنت پژوهشی، بودجه‌ای است که برای انجام طرح‌های پژوهشی در اختیار افراد یا گروه‌ها قرار می‌گیرد.
هدف از ارائه گرنت به پژوهشگران ترغیب و تشویق اعضای هیئت‌علمی دانشگاه به انجام هر چه بهتر فعالیت‌های پژوهشی و فراهم آوردن شرایط مناسب برای تحقق اهداف و برنامه‌های دانشگاه است. گرنت‌های پژوهشی می‌تواند به نوعی میان اعضای هیئت‌علمی ارزش‌گذاری کند و یا ارتباط میان اعضای هیئت‌علمی با مراکز و سازمان‌های خارج از دانشگاه را تسهیل کند.
براساس آن چه در آئین‌نامه اعتبار پژوهشی یا همان گرنت اعضای هیئت‌علمی آمده است، دانشگاه موظف است حداقل ۲۵ درصد اعتبار خود را ضمن درج و تصویب در بودجه تفصیلی به اعتبار پژوهشی اعضای هیئت‌علمی خود اختصاص دهد.
با توجه به آن چه که در آئین‌نامه وزارت علوم آمده گرنت پژوهشی را که به اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها می‌دهند، در موارد مختلفی می‌توان هزینه کرد که از آن جمله می‌توان به خرید تجهیزات و لوازم آزمایشگاهی، تحقیقاتی، پرداخت هزینه‌های خدمات آزمایشگاهی و میدانی و خرید مواد مصرفی جهت انجام فعالیت‌های پژوهشی اشاره کرد.
گرنت پژوهشی در دانشگاه‌های ایران عموما به استاد ارائه میشود و دانشجو با توجه به میزان فعالیت خود حق‌التحقیق دریافت می‌کند.
علاوه بر موارد ذکر شده، اعضای هیئت‌علمی می‌توانند از گرنت‌های پژوهشی برای پرداخت هزینه خرید کتب، نشریات، نرم‌افزارها، هزینه عضویت در پایگاه‌های اطلاعاتی و همچنین هزینه چاپ مقالات در مجموعه مقالات و نشریات علمی معتبر استفاده کنند.
در ایران گرنت‌های پژوهشی فقط از سوی دانشگاه‌ها یا نهادهایی که به نوعی کارفرمای برخی طرح‌های پژوهشی هستند اعطا نمی‌شود بلکه صندوق حمایت از پژوهشگران معاونت علمی ریاست‌جمهوری نیز به محققان برجسته این وام بلاعوض را اعطا می‌کند. این صندوق که از سال ۱۳۸۲ با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت خود را آغاز کرد از طرح‌های پژوهشی، پسادکتری، ثبت اختراعات، کرسی پژوهشی، پژوهانه(گرنت) حمایت می‌کند.
اما گرنت طرح‌های پژوهشی به راحتی و صرفا با دسترسی به نهادهای حمایت کننده کسب نمی‌شود. محققان برخی رشته‌ها با توجه به شرایط خاصی که در دوره زمانی خاص ایجاد میشود ممکن است در کسب این مبالغ با چالش‌هایی روبه‌رو شوند. یکی از محققان علوم پایه در گفت‌وگو با ایسنا، یکی از مشکلات حوزه علوم پایه را نبود گرنت تحقیقاتی می‌داند و مدعی میشود: اگر به اندازه‌ای که آمریکایی‌ها به محققان خود بودجه می‌دهند به ما هم داده شود ۱۰ برابر آن‌ها کار می‌کنیم.
شاید به دست آوردن بودجه‌های تحقیقاتی فقط مشکل محققان علوم پایه نباشد، مهدی حسنیان مهر می‌گوید:« بزرگ‌ترین مرکزی که گرنت‌های تحقیقاتی در رشته پزشکی را به محققان می‌دهد، مؤسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی یا نیماد است، در حالی که این مؤسسه در اعطای گرنت‌ها به شدت سخت‌گیری می‌کند و تعداد گرنت‌هایی با اعطای آن‌ها موافقت میشود در هر دوره نسبت به دوره قبل، کاهش چشم‌گیری پیدا کرده است.»
دکتر بهروز وحیدی، یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، هم معتقد است یکی از چالش‌های مهم حوزه پژوهش تخصیص بودجه‌های پژوهشی لازم برای تهیه تجهیزات مورد لزوم و تامین هزینه‌های پژوهشی مربوطه و همچنین تامین اساتید دانشگاه برای اینکه بدون دغدغه معیشتی بر روی فعالیت‌های پژوهشی خود متمرکز شوند. این یعنی تامین بودجه پژوهش از راه گرنت یا سرمایه‌گذاری نهادهایی خارج از دانشگاه فقط دغدغه محققان علوم پایه نیست.
با توجه به شرایط اقتصادی ویژه کشور و اهمیت مبالغی که در حوزه‌های مختلف صرف فعالیت‌های گوناگون میشود، می‌توان با طراحی سازوکاری در دانشگاه‌ها به تخصیص بهتر منابع مالی موجود با وجود کمبود آن‌ها کمک و با نظارت دقیق از هدررفت آن‌ها جلوگیری کرد.
منبع : https://www.isna.ir/news/98101712977
