عدم توانایی در مدیریت پولی و مالی معضل اساسی بسیاری از خانواده‌ها است. چرخه نادرست اقتصادی، هزینه زیاد و اتلاف منابع، نتیجه ماه‌ها تلاش افراد را به‌سادگی بر باد می‌دهد و آنها را در آستانه ورشکستگی و فقر قرار می‌دهد. بدهی‌های روزافزونی که در نتیجه چنین دشواری‌هایی ایجاد می‌شود، آرام‌آرام شرایط را سخت‌تر می‌کند و در نهایت، خانواده با بحرانی تمام عیار مواجه می‌شود. به همین دلیل، متخصصان مالی در سراسر جهان پیوسته با ارائه توصیه‌های حساب‌شده به افراد، سعی دارند مانع از فروپاشی زندگی آنها شوند. اگر می‌خواهید از فقیرشدن خود جلوگیری کنید، موارد زیر را به دقت مطالعه کنید. نمونه‌های مورد اشاره از جمله مهمترین عوامل بی‌ثباتی مالی و کاهش کیفیت زندگی است.
۱- گیر افتادن در تله بدهی
افراد در برابر سختی‌های طولانی اغلب دچار ناامیدی می‌شوند. از دست دادن رویکرد مثبت و امید به آینده آنها را وارد چرخه‌ای بی‌پایان از بدهی‌ها می‌سازد. به این صورت که برای کنترل و بازپرداخت قرض‌های قبلی ناچار هستند وام‌های تازه‌ای دریافت کنند و برای برگرداندن این مبالغ جدید، بار دیگر دست به دامان افراد و مؤسسات مالی شوند. عقب افتادن پی‌درپی بازپرداخت‌ها آرام‌آرام بر حجم جرایم و سود اقساط می‌افزاید و در نهایت باعث تسلیم شدن فرد می‌شود. به‌علاوه، تصمیم‌گیری دقیق در چنین شرایطی دشوارتر است و عجله برای کنترل شرایط باعث پیچیده‌تر شدن وضعیت می‌شود.
برای پرهیز از چنین شرایطی، گام اول آن است که از هر نوع بدهی جدید پرهیز کنید. برای بازپرداخت مبالغ قبلی اقدام به فروش وسایل بلااستفاده نمایید و بر درآمد خود بیفزایید. اما هرگز به میزان بدهی‌ها اضافه نکنید. به یاد داشته باشید که تا زمان خروج از دور باطل بدهی، مشکلات تمام نخواهند شد.
۲- احساس ناتوانی در برابر مشکلات
فشار شدید و طولانی‌مدت ذهن و روان شما را خسته می‌کند. در این حالت، به مانند ورزشکاری که قوای بدنی خود را از دست داده، دچار نوعی حالت بی‌تصمیمی می‌شوید. انرژی روانی کافی برای کنترل وضعیت ندارید و نمی‌توانید با تصمیمات دقیق در برابر مشلات ایستادگی کنید. در این شرایط بهتر است تحلیل دقیق وضعیت مالی را به آرامی آغاز کنید، از مشاوران کمک بگیرید و سعی کنید بار دیگر فرمان زندگی را در اختیار خود بگیرید. به یاد داشته باشید که یأس و ناامیدی چیزی را حل نمی‌کند و اگر از تلاش کردن دست بکشید، اوضاع بدتر و بدتر خواهد شد.
۳- دانش اندک مالی
مدیریت امور پولی و مالی، آن هم در جهان پیچیده فعلی، تخصصی تمام عیار است. از این‌رو، برآورده ساختن نیازهای مالی آموزش دائمی را طلب می‌کند. هیچ فرد موفقی را نمی‌توان یافت که بدون آگاهی دقیق از چند و چون مدیریت مالی و یا کمک گرفتن از تخصص دیگران مسیر موفقیت را پیموده باشد. به همین دلیل، اگر خواستار دوری از فقر و ورشکستگی هستید، بهتر است هرچه سریع‌تر بر دانش مالی خود بیفزایید و با آگاهی بهتر وارد عمل شوید.
۴- بی‌توجهی به ضرورت‌های فردی
از دید بسیاری از متخصصان نخستین دلیل فقیر ماندن افراد، بی‌توجهی به نیازها و اولویت‌های مستقیم خودشان است. به‌طور مثال، پس از دریافت حقوق ماهانه یا سود سرمایه‌گذاران، باید در اولین گام حساب پس‌اندازتان را تقویت کنید و یا برای بیمه بازنشستگی و سلامت برنامه‌ریزی نمایید. اگر انجام این امور را به تأمین سایر نیازها وابسته نمایید، در اغلب موارد چیزی برای پوشش دادن نیاز به پس‌انداز و بیمه باقی نخواهد ماند. این امر به معنای آن است که احتمالاً مدتی بیشتر در برابر خطرات مالی قرار خواهید گرفت.
در واقع، برنامه‌ریزی مالی باید فراتر از نیازهای روزمره و قابل چشم‌پوشی، دامنه وسیع‌تری را در برگیرد و شرایط با ثبات آینده نیز در آن لحاظ شود. غفلت از این نکته بسیار مهم، نه تنها شما را فقیر نگاه خواهد داشت، بلکه زندگی عزیزان‌تان را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. بدون پشتوانه مناسب مالی، آینده فرزندان شما به مخاطره خواهد افتاد و فقر همچون میراثی نامطلوب زندگی آنها را نیز متأثر خواهد ساخت.
۵- نبود صندوق پس‌انداز اضطراری
شاید مهمترین نمونه از میان برنامه‌های آینده‌نگرانه، ایجاد حساب پس‌اندازی برای موارد ضروری است. دلیل این اهمیت آن است که اطلاعات شما در خصوص آینده بسیار اندک است. نمی‌توانید به دقت از سرمایه‌گذاری‌های خود مطمئن باشید، میزان بدهی‌های آتی نامشخص است. آسیب‌های سلامتی در کمین شما است و هر لحظه ممکن است به مقدار قابل توجهی پول نیاز پیدا کنید. به همین جهت، بهتر است در اولین فرصت اقدام به ایجاد صندوق پس‌اندازی برای موارد اضطراری نمایید تا در صورت نیاز، از این صندوق استفاده نموده و مانع از آسیب رساندن به حساب‌های سرمایه و سایر دارایی‌های خود شوید.
البته این اقدام نیازمند درک دقیق از اولویت پس‌انداز نسبت به سایر هزینه‌ها است. همان‌طور که اشاره شد، مبالغ پس‌انداز باید پیش از هر اقدام دیگری کنار گذاشته شوند و آن‌گاه باقیمانده پول صرف امور روزمره گردد.
۶- عدم اصلاح رویه‌های مالی
همیشه راه بهتر و ارزان‌تری برای انجام امور و تأمین نیازها وجود دارد. فقط باید زمانی را به یافتن آن اختصاص دهید. این ویژگی هزینه‌های متفاوتی چون خرید مایحتاج غذایی، لباس، تحصیل و حتی خودرو و خانه مسکونی را در برمی‌گیرد. به‌علاوه روش‌های مدیریتی و پس‌انداز نیز همیشه به نحو بهتر قابل انجام هستند. برای دستیابی به چنین اصلاحاتی باید زمان خاصی را به بازبینی زندگی مالی خود اختصاص دهید و با استفاده از خلاقیت و تفکر انتقادی، نقاط ضعف را برطرف سازید. ممکن است لازم باشد فروشگاه مورد مراجعه خود را تغییر دهید، بانک مناسب‌تری پیدا کنید و یا زمینه سرمایه‌گذاری متفاوتی را انتخاب نمایید.
۷- ناآگاهی از هزینه‌ها
فقدان بودجه‌بندی مناسب و عدم اشراف بر هزینه‌های ماهانه نیز از جمله دلایل اصلی دشواری پولی و فقر است. اگر نسبت به هزینه‌های خود در طول روز ناآگاه باشید و ندانید با پول خود چه می‌کنید، به‌طور طبیعی امکان کنترل هزینه‌ها و یافتن راه‌های جایگزین وجود نخواهد داشت. بدون این امر نمی‌تواند پس‌انداز کنید و فرصت سرمایه‌گذاری را نیز از دست خواهید داد. لذا مسیر موفقیت شما مسدود و درهای فقر به رویتان باز می‌شود. برای جلوگیری از این وضعیت، در ابتدا فهرست دقیقی را از تمام هزینه‌های خود در طول یک ماه تهیه کنید. کوشش شما باید این باشد که تا حد امکان هیچ هزینه کوچک یا بزرگی در این فهرست غایب نباشد. پس از آگاهی دقیق از ریتم هزینه‌ای می‌توانید با آرامش خاطر بودجه‌ای متناسب تهیه کرده و برنامه مالی خود را تدوین نمایید.
۸- تفکیک نکردن نیاز از تمایل
اغلب افراد در تشخیص نیازها و جداسازی آنها از تمایلات ناتوان هستند. آنها تمام امیال آنی و خواسته‌های درونی خود را نیاز می‌نامند. مثلاً تصور می‌کنند نیاز دارند لباسی گران‌قیمت بخرند یا رفتن به رستوران برای آنها ضروری است. در حالی‌که در موارد زیادی مسأله صرفاً یک تمایل و نه نیازی حقیقی است. شما طبیعتاً برای رفتن به محل کار خود به یک «وسیله نقلیه» نیاز دارید، اما این وسیله می‌تواند از مترو و اتوبوس یا اتومبیل شخصی چند میلیون تومانی متغیر باشد.
۹- سرمایه‌گذاری روی اشیاء به جای خودتان
بسیاری از ما به جای صرف پول برای ارتقای کیفیت‌های فردی، سرمایه خود را در خانه و خودرو هزینه می‌کنیم. اقلامی که هرچند سودمند هستند، اما در نهایت ارزش افزوده چندانی به همراه نخواهند داشت. افراد موفق در طول زندگی همواره بخشی از درآمد خود را صرف آموزش، ورزش، ارتقای سطح سلامت و توانایی‌های فردی می‌کنند. آنها به این موارد نه همچون هزینه، بلکه به‌عنوان گونه‌ای از سرمایه‌گذاری بلند مدت نگاه می‌کنند. سرمایه‌ای که در این امور صرف می‌شود، در طول زمان از طریق افزایش درآمد، کارآفرینی و رضایت بیشتر از زندگی به آنها باز می‌گردد.
۱۰- عجله برای ثروتمند شدن
رؤیای رفتن راه صدساله در یک شب همواره در ذهن انسان‌ها حضور دارد و به‌خصوص افراد جوان را به حرکت وامی‌دارد. اما این رؤیا در اکثر موارد موجب ورشکستگی و ناکامی می‌گردد. چراکه عجله برای دستیابی به ثروت هنگفت موجب پذیرش سطوح بالاتر و غیرمعقولی از ریسک می‌شود. این ریسک نامطلوب در کنار تصمیمات نادرست افراد را به سوی شکست سوق می‌دهد و نتیجه واقعی تلاش‌های آنها را نیز نابود می‌سازد. از این‌رو بهتر است به‌جای عجله کردن برنامه‌ای بلندمدت، آرام ولی دائمی داشته باشید.
منبع: ماهنامه معیشت
