عرضه اولیه چیست؟

عرضه اولیه چیست؟ بهترین زمان برای عرضه اولیه کی است و اساسا آیا مناسب است سهامداران در عرضه اولیه حضور داشته باشند.

یکی از جذاب ‌ترین رویدادهای بازار سرمایه عرضه‌ های اولیه است. امری که در اکثر مواقع سود مناسبی را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند و به عنوان مهمترین رویداد بورس مطرح می‌شود. در این نوشتار قصد داریم تا نحوه خرید سهام در نخستین روز عرضه، زمان مناسب برای فروش آن ، خرید عرضه اولیه به‌صورت خودکار و بدون نقدینگی را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین نگاهی به عرضه‌های اولیه صورت گرفته در سال ۹۸داشته باشیم.

نگاهی دقیق‌تر به مفهوم عرضه اولیه

عرضه اولیه به زبان ساده یعنی اینکه خرید سهام یک شرکتی که قرار است برای اولین بار در بورس و یا فرابورس عرضه ‌شود. به عبارت دیگر، در عرضه اولیه، سهام یک شرکت برای بار اول در بازار سهام توسط عموم قابل خریداری خواهد بود.

در حال حاضر خرید سهام در عرضه‌های اولیه به روش بوک‌بیلدینگ (ثبت سفارش دفتری) است. این در حالی است که تا قبل از زمستان سال ۹۵ شاهد عرضه‌های اولیه به روش حراج بودیم. این روش برخی نا‌عدالتی‌ها در تخصیص سهام به عموم سرمایه‌گذاران را به دنبال داشت. به‌طوری‌که همیشه انتقاد سرمایه‌گذاران از روش مزبور در تمامی عرضه‌های اولیه مشاهده می‌شد. در نهایت سیاست‌گذاران بازار سرمایه به تدبیر برای بکارگیری روش‌های دیگر در عرضه افتادند که سرانجام روش ثبت سفارش دفتری را برگزیدند.

خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ چیست؟

در حال حاضر سهامداران برای ارسال سفارش خرید عرضه اولیه در بازار بورس و فرابورس، روش بوک بیلدینگ است. در روش ارسال سفارش به شیوه بوک بیلدینگ، سفارشات بر روی یک نماد در بازه زمانی مشخصی که توسط سازمان بورس از پیش اطلاع‌رسانی شده ، دریافت می‌شود. بر این اساس سهامداران فرصت دارند تا طی چند ساعت و بدون هیچ‌گونه اولویت زمانی سفارش خود را ثبت کنند.

در روش بوک بیلدینگ به‌جای تعیین یک قیمت مشخص، یک بازه قیمتی دارای بالاترین و پایین‌ترین آستانه قیمتی اعلام می‌شود. همچنین در این روش حجم یا حداکثر تعداد سهامی که هر فرد می‌تواند دریافت کند نیز از طریق اطلاع‌رسانی‌های سازمان بورس اعلام می‌شود. پس از اتمام مهلت سفارش گیری نیز تعداد سهم هر کد بورسی مشخص می‌شود که این تعداد بر اساس کل افرادی است که در مهلت مقرر سفارش خود را ثبت کرده‌اند.

نکات مهم در روش بوک‌بیلدینگ

در حال حاضر عرضه‌های اولیه در بازار سهام به روش بوک بیلدینگ است. در این راستا باید به چند نکته توجه داشت:

سهامداران برای ارسال سفارش حداقل ۲ ساعت وقت دارند.

قیمت خرید به‌صورت یک بازه قیمتی اعلام می‌شود. در این میان کف و سقف این بازه قیمتی مشخص است. البته باید عنوان کرد که اولویت با سفارش‌هایی خواهد بود که روی سقف قیمتی قرار داده ‌شده‌ باشد. حجم قابل‌خرید برای هر کد و در واقع سقف این خرید از سوی ناظر بازار اعلام می‌شود. اختصاص سهم به سهامداران و هر کد معاملاتی پس از اتمام زمان سفارش گیری آغاز خواهد شد.

در عرضه اولیه شرکت کنیم یا نه؟

یکی دیگر از سوال‌هایی که بسیاری از سهامداران پاسخ دقیقی برای آن ندارند این است که آیا اصلا در عرضه‌ اولیه شرکت کنند یا خیر؟ در این راستا باید پاسخ داد که بر خلاف خیلی از سهم‌ها که تحلیل اهمیت زیادی در خرید و فروش‌ها دارد، در عرضه‌های اولیه این معیار چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.  به عبارت دقیق‌تر در عرضه‌های اولیه فراتر از اینکه سود شرکت چه میزان است و یا اینکه آیا شرکت ارزنده است یا نه، انتظارات بازار نقش مهمی دارد. در واقع این انتظارات نقش بسیار مهمی در موفقیت عرضه‌های اولیه و مشارکت فعالان در این زمینه دارد.

در این راستا بعضا نظر سنجی‌هایی در کانال‌های مختلف بورسی قبل از عرضه سهم در خصوص این‌که آیا در عرضه‌های اولیه شرکت می‌کنید یا خیر؟ برگزار می‌شود. در این میان چنانچه از نطر فعالان بازار سهم در انتظار عرضه اولیه، ارزنده باشد قاعدتا تمامی تحلیل‌ها کنار می‌رود و موجی از سهامداران به خرید سهم می‌پردازند.

خرید عرضه اولیه به‌صورت خودکار

حتما تا به حال برایتان پیش آمده که در روز و زمان عرضه اولیه (که معمولا ۲ ساعت است) کاری برایتان پیش آمده باشد و نتوانید برای عرضه اولیه سفارش بگذارید. از سوی دیگر ممکن است که چندین کد بورسی برای خرید عرضه اولیه داشته باشید و ورود و خروج به حساب های بورسی مختلف برای شما زمانبر باشد.

در این راستا برخی کارگزاری‌ها برای حل این معضل و آسودگی بیشتر مشتریان، امکاناتی فراهم کرده‌اند که سهامداران از قبل با تایید فرم‌های مربوطه و اعلام رضایت، خرید هر عرضه اولیه‌ای را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد و دیگر نیازی نیست تا سهامداران در روز عرضه اولیه اقدام به صرف وقت برای خرید داشته باشند.

خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی

از آنجا که وجود جذابیت در خرید عرضه اولیه سبب ورود بسیاری از افراد به بورس و دریافت کد معاملاتی شده، بسیاری از کارگزاری ها خدماتی را برای مشتریان خود در خصوص خرید عرضه اولیه در نظر گرفته‌اند که از جمله آن می‌توان به خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی توسط کارگزاری برای مشتریان اشاره کرد.

بر این اساس در زمان عرضه اولیه کارگزاری بدون وجود نقدینگی از سوی مشتری اقدام به خرید سهم عرضه اولیه می‌کند. هر زمان که سهم فروخته شد نیز کارگزاری اصل پول خود را دریافت می‌کند. البته در این روش بازه زمانی مشخصی برای فروش سهم درنظر گرفته می‌شود و سهامدار نمی‌تواند تا هر زمان که تمایل داشت، سهم را نگهداری کند و اقدام به فروش نکند.

موج اول و دوم رشد قیمتی در عرضه اولیه

عرضه‌های اولیه در بیشتر موارد سودده‌ بوده و بازدهی بالایی نصیب سهامداران می‌کند. از بازه زمانی رشد قیمتی سهم به‌طور پیوسته تا رسیدن به نخستین زمان کاهش قیمت را به اصطلاح موج اول رشد قیمتی یاد می‌کنند. ممکن است سهمی ۴روز متوالی با نوسان مثبت حداکثری ۵درصدی روبرو شود و به این ترتیب در موج نخست به بازدهی ۲۰درصدی برسد و ممکن است موج اول آن حتی تا بیش از ۱۰۰درصد سود نیز همراه باشد.

حال برخی از نمادهای تازه وارد به بازار سهام پس از کسب بازدهی در موج اول، یک روند نزولی و یا متعادل را تجربه کرده و مجدد به فاز رونق و صعود بازمی‌گردند. این روند به موج دوم رشد قیمتی معروف است که شرایط مناسبی برای کسب سود بیشتر برای سهامداران به ارمغان می‌آورد.

بهترین زمان برای عرضه اولیه سهام

یکی از مهمترین سوال‌ها برای سهامداران این است که چه زمانی اقدام به فروش سهامی که در جریان عرضه اولیه خریداری کرده‌ایم، بکنیم؟

باید تاکید شود که عرضه اولیه سهام نه تنها حفظ منافع سرمایه‌گذاران را به دنبال دارد، بلکه موجب رونق بورس شده که این موضوع در نهایت رشد و توسعه اقتصادی را به دنبال دارد. به عبارت دقیق‌تر عرضه اولیه یک رابطه برد – برد را ایجاد می‌کند.

ولی با تمامی این موارد نبایدتصور کرد که هیچ‌گاه زمان فروش این سهام تازه عرضه شده، فرانرسیده و به عبارت دقیق‌تر سهامداران این سهم را به مدت نامعلوم در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود نگاه دارند. در واقع کسب اطلاع از نشانه‌های خروج سهامی که به تازگی در بازار بورس عرضه شده‌اند نشانه مهمی است که هر سرمایه‌گذار بایستی درباره آن اطلاعاتی داشته باشد.

ولی واقعا بهترین زمان برای فروش آن، چه وقتی است؟ در این راستا نشانه‌هایی وجود دارد که می‌تواند زمان مناسب خروج از سهم را به ما اطلاع دهد.

رسیدن به بازدهی ۲۰درصدی: بیشتر سهامی که برای اولین بار در بورس عرضه می‌شوند، بازدهی حدود ۲۰درصدی را نصیب سهامداران می‌کنند. به این ترتیب با احتساب سقف نوسان مثبت ۵درصدی روزانه، باید با بعد از ۴روز از زمان عرضه، در انتظار فروش سهم بود. البته در این میان استثنا نیز وجود دارد. به‌طوری‌که برخی از نمادها در دومین روز از عرضه نیز سقف ۵درصدی نوسان مثبت را نیز طی نمی‌کنند و این موضوع آلارمی است برای خروج هر چه سریع‌تر از سهم.

توجه به صف‌های خرید: یکی از مهمترین نشانه‌های خروج از سهم تازه‌وارد به بازار، برچیدن صف‌های خرید است. از آنجا که در روز نخست عرضه اولیه، تعداد بالایی از سهامداران برای خرید اقدام می‌کنند، تبعا تعداد کمی نصیب هر کد معاملاتی می‌شود. بنابراین سهامداران در روزهای آتی به خرید سهم اقدام کرده و در واقع صف خریدی را روزانه برای آن شاهد خواهیم بود. شاید در طول هر روز سهامدار عمده شرکت اقدام به عرضه سهم و کاستن از این صف خرید داشته باشد، ولی مجدد صف برای آن تشکیل می‌شود. هر زمان که دیگر صف خریدی برای سهم باقی نماند و به تعادل رسید، می‌توان نشانه‌ای از این امر برای فروش برداشت کرد.

توجه به عوامل بنیادی: یکی دیگر از موارد توجه به گزارش‌های عملکرد شرکت و تحلیل‌های بنیادی از سوی شرکت‌های کارگزاری و تحلیلگران است. خوشبختانه با گسترش فضای مجازی، قبل و بعد از هر عرضه‌ای تعداد زیادی گزارش تحلیلی منتشر شده که محدوده ارزندگی سهم در آن قابل مشاهده است.

توجه به روند کلی بازار: بازار سهام مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر دارای دوره‌های متفاوتی از رکود، رشد ، رونق و در نهایت نزول دارد و این سیکل طی زمان به صورت متوالی اتفاق می‌افتد. اگر شرکتی در زمان رکود و یا نزول بازار عرضه شود معمولاً به دلیل خروج سرمایه حجم تقاضا برای عرضه اولیه افت پیدا می‌کند و به همین دلیل چون جو عمومی بازار منفی هست تعداد روزهای مثبت در سهام عرضه اولیه پایین‌تر از دوران رونق خواهد بود. ولی در دوران رونق و صعود شدید بازار قضیه برعکس است. از آنجایی که حجم نقدینگی بزرگی در بازار در جریان است عموماً تقاضای سنگینی برای سهام ایجاد می‌شود که در نهایت می‌تواند برای مدت طولانی شاهد تشکیل صف‌های خرید سنگین در آن سهم باشیم.

/ دنیای بورس

منبع : https://asrebank.ir/127944