SME مخفف عبارت Small & Medium Enterprises است و در برگیرنده کلیه شرکت های کوچک و متوسط اعم از بنگاه‌های صنعتی، خدماتی، بازرگانی و کشاورزی می‌باشد. اتحادیه اروپائی در سال ۱۹۹۶ ضوابط شناسایی SME را چنین بیان کرد:
- دارا بودن کمتر از ۲۵۰ نفر کارمند
- حداکثر۴۰ میلیون یورو گردش مالی سالیانه
- حداکثر ۲۷ میلیون یورو ترازنامه سالیانه
- حداقل ۷۵% دارایی بنگاه در مالکیت مدیران باشد.
- مالک (مالکین) ویا بستگان ایشان، شخصاً بنگاه را مدیریت کنند.
شرکت های کوچک و متوسط (SME)
اما در ایران بر حسب تعریف وزارت صنایع و معادن و وزارت جهادکشاورزی، SME ها عبارتند از تشکیلات اقتصادی خدماتی و صنعتی منطقه‌ای با کمتر از ۵۰ نفر کارمند، بانک مرکزی ایران فقط مؤسسات دارای کمتر از ۱۰ نفر کارمند را به عنوان SME تعریف می‌کند، اداره آمار ایران فقط بنگاه‌های با کمتر از ۱۰ نفر کارمند را به عنوان SME منظور می‌کند و تمام انواع دیگر بنگاهها را به عنوان مؤسسات تولیدی بزرگ می‌شناسد. اما در طبقه بندی دیگر، بنگاه‌های صنعتی ایران برحسب اندازه بنگاه به چهار گروه ۴۹-۱۰ نفر پرسنل، ۹۹-۵۰ نفر پرسنل، ۱۴۹-۱۰۰ نفر پرسنل و بیشتر از ۱۵۰ نفر تفکیک شده‌اند که از این میان، سه گروه نخست در زمره بنگاه‌های کوچک و متوسط محسوب شده‌اند. بنگاه‌های کوچک و متوسط محرک اصلی تحقق کارآفرینی هستند، کارکنانشان از انگیزه بالایی برخوردارند و فعالیت ها و ابتکار عمل افراد در این بنگاهها سریعاً به نتیجه می رسد. بنگاه‌های کوچک و متوسط سهم بسزایی در تبدیل اقتصاد به اقتصادی رقابتی، پویا، مبتنی بر دانش و نیز توانایی رشد مداوم، ایجاد شغل و تحکیم انسجام اجتماعی دارند.
اقتصادهای پیشرفته و در حال توسعه هردو شاهد فرایند تغییرات ساختاری هستند که طی آن نقش اقتصادی و اجتماعی بنگاه‌های کوچک و متوسط متحول شده و این دسته از شرکت‌ها با چالشهای جدیدی در زمینه توسعه و رشد خود مواجهند. شرکت فرابورس ایران با راه‌اندازی بازار سرمایه شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) امکان حضور شرکت‌های دانش‌بنیان را برای برخورداری از مزایای مالی فراهم کرده است. در بازار سرمایه کشور معاملات بیشتر برپایه سهام شرکت‌های بزرگ صنعتی صورت می‌گیرد و جای حضور شرکت‌های کوچک و متوسط در بازار سرمایه خالی است. هدف طرح SME، رشد و تعالی شرکت‌های کوچک و یافتن جایگاه واقعی این شرکت‌ها در اقتصاد کشور، باعث ایجاد بازار سرمایه SME شده است. قوانین و مقرراتی که در بازارهای دیگر فرابورس و بورس وجود دارد، در بازار سرمایه SME اعمال نمی‌شود و بیشتر عملکرد آتی شرکت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد نه عملیات مالی حال حاضر آنها. شرکت‌ها پس از آن که وارد این بازار می‌شوند، از مزایای این طرح مانند امکان ارتقاء به بازارهای بالاتر و رشد و افزایش تامین مالی و برندینگ برخوردار خواهند شد. در بازار سرمایه شرکت‌هایی که جمع حقوق صاحبان سهام آنها کمتر از ۵۰ میلیارد تومان است در دسته شرکت‌های کوچک و متوسط طبقه‌بندی می‌شوند.
نحوه انجام معاملات در بازار شرکت های کوچک و متوسط فرابورس
دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در این بازار در تاریخ دوم اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ به تصویب رسید. طبق این دستورالعمل معاملات بازار شرکت‌های کوچک و متوسط در دو تابلوی “رشد” و “دانش بنیان” قایل انجام است. در حال حاضر دو شرکت در این بازار درج شده است. خرید سهام این شرکت‌ها، صرفا توسط اشخاص حقوقی و سرمایه گذاران نهادی صورت می‌پذیرد و سرمایه‌گذاران خرد حق خرید سهام این شرکت‌ها را ندارند. به دلیل این که هدف از سرمایه‌گذاری در این بازار کوتاه‌مدت نیست بلکه با یک دید بلند‌مدت و به دور از هرگونه سفته‌بازی خواهد بود. طبق ماده دو دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در بازار شرکت های کوچک و متوسط فرابورس، خرید سهام در این بازار صرفاً توسط اشخاص زیر امکان پذیر است:
- گروه اول: کلیۀ اشخاص حقوقی
- گروه دوم: سرمایه گذاران نهادی موضوع بند ۳ مصوبه ۲۸ شهریور سال ۸۶ و اشخاصی که با خرید سهام شرکت به سرمایه گذار نهادی مذکور تبدیل می‌شوند.
سرمایه گذاران نهادی موضوع بند ۳ مصوبه ۲۸ شهریور سال ۸۶ هیات مدیره سازمان بورس با اصلاحات بعدی آن و اشخاصی که با خرید سهام شرکت به سرمایه گذار نهادی مذکور تبدیل می‌شوند که شامل بانک‌ها و بیمه‌ها، هلدینگ‌ها؛ شرکت‌های سرمایه‌گذاری؛ صندوق بازنشستگی؛ تامین سرمایه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری ثبت شده نزد سازمان بورس، و اشخاص حقیقی که بیش از ۵ درصد یا بیش از ۵۰۰ میلیون تومان از ارزش اسمی اوراق بهادار در دست انتشار ناشر را خریداری کند. نحوه معاملات در این بازار بدین صورت است که معاملات بدون دامنه نوسان قیمت انجام می‌شود و همچنین معاملات صورت‌گرفته در بازار شرک های کوچک و متوسط (SME) توافقی خواهد بود.
منبع : https://www.khanesarmaye.com/sme
