به گزارش خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، تأمین اجتماعی، در واقع همان حفاظت از افراد فعال در یک جامعه محسوب می‌شود؛ کسانی که با ارائه خدمات خود، چرخ امور اجتماع را به چرخش در می‌آورند و باعث رشد مادی و معنوی آن می‌شوند. تأمین آتیه و حمایت از چنین افرادی، وظیفه هر جامعه‌ای است که در قالب خدمات تأمین اجتماعی به آن‌ها عرضه می‌شود.

این تنها بخشی از وظایف سازمان تأمین اجتماعی است، هر چند که چند سالی می‌شود سازمان تأمین اجتماعی در ایران از این تعریف فاصله گرفته و دیگر رفاه اجتماعی را آن‌ طور که باید تأمین نمی‌کند، اما می‌توان یکی از دلایل کم و کاستی‌های سازمان تأمین اجتماعی در مقابل جامعه هدفش را طلبی دانست که از دولت دارد، چراکه سازمان تأمین اجتماعی یکی از بزرگترین طلبکاران دولت است.

گفته‌ می‌شود عدم پرداخت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی باعث شده تا این سازمان برای جبران کسری بودجه خود به اخذ وام‌های کلان از بانک‌ها روی بیاورد.

اکبر شوکت یکی از اعضای هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: سازمان تأمین اجتماعی ماهیانه برای پرداخت بدهی‌های خود ۷۰۰ تا یک هزار میلیارد تومان از بانک پول قرض می‌کرد و در حال حاضر بانک هم دیگر به ما پول قرض نمی‌دهد و برای پرداخت هزینه‌هایمان اموال خود را می‌فروشیم، در واقع داریم کتمان را می‌فروشیم تا شکم‌مان را سیر کنیم.

سازمان تأمین اجتماعی با ۴۲ میلیون بیمه شده، یکی از بزرگترین صندوق‌های بیمه‌ای کشور این روز‌ها حال خوبی ندارد. هر چند بعضاً برخی از اعضای هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی به اوضاع نامساعد این سازمان اعتراف کرده‌اند، شنیده‌ها حاکی از آن است که سازمان تأمین اجتماعی در سال ۹۷ به دلیل افزایش هزینه‌ها و عدم افزایش نقدینگی، با کسری بودجه‌ای به مبلغ ۷ هزار میلیارد تومان مواجه شده است.

بیشتر بخوانید:

• آخرین وضعیت از بدهی دولت به تأمین اجتماعی

علت بدهی دولت به تأمین اجتماعی چیست؟

شوکت درباره علت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی، بیان کرد: در سال ۵۴ تصویب شد که ٣ درصد حق بیمه درمان بیمه شدگان را دولت، ٢٠ درصد کارفرما و ٧ درصد خود بیمه شده پرداخت کند، اما از همان سال ۵۴ تا امروز ریالی توسط دولت پرداخت نشده است.

شوکت افزود: در دهه ٨٠ بیمه هنرمندان، خبرنگاران، رانندگان، خادمان مساجد، زنبورداران و… راه‌اندازی شد و دولت از سازمان تأمین اجتماعی خواست که این افراد را بیمه کند و حق بیمه آن‌ها را نیز خود دولت بپردازد، اما این اتفاق نیز نیفتاد و بار بیمه این افراد به دوش تأمین اجتماعی افتاد.

عضو هیأت امنا سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه این سازمان تنها سازمان در کشور است که بودجه‌ای از دولت دریافت نمی‌کند، ادامه داد: تنها درآمد سازمان تأمین اجتماعی از دریافت حق بیمه‌هاست.

از آنجا که دولت نتوانسته است علی‌رغم مصوبات نمایندگان مجلس بدهی خود به سازمان تأمین اجتماعی را پرداخت کند، این سازمان مجبور شده است تا برای جبران کسری بودجه خود به راهکار دریافت وام از بانک‌ها روی آورد. سازمان  تأمین اجتماعی برای جبران کسری بودجه خود مبلغی بالغ بر ۱۳ هزار میلیارد تومان از بانک رفاه کارگران و مبلغی نزدیک به ۸۱۵ میلیارد تومان از بانک ملی وام دریافت کرده بود که بازپرداخت این وام‌ها معمایی بزرگ بوده است.

علی دهقان‌کیا رئیس کانون بازنشستگان و کارگران تأمین اجتماعی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: دولت جیب سازمان تأمین اجتماعی را به نوعی خالی کرده است، چراکه نه تنها بدهی خود را پرداخت نمی‌کند، بلکه ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تعهدی که سالانه به این سازمان دارد را نیز واریز نمی‌کند.

وی خاطرنشان کرد: اگر دولت با همین روش پیش رود و بدهی خود را به تأمین اجتماعی پرداخت نکند، این سازمان از هم فرو می‌پاشد و دولت باید یک فکر اساسی برای پرداخت بدهی خود به تأمین اجتماعی کند.

بیشتر بخوانید:

• عدم پرداخت بدهی دولت به تأمین اجتماعی مساوی با فروپاشی این سازمان است

مبلغ بدهی دولت به تأمین اجتماعی هر سال تلنبار می‌شود و هر چه این سازمان مطالبه می‌کند جوابی نمی‌گیرد، با وجود اینکه به سمتی می‌رویم که به تعداد بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی و آمار مستمری بگیران این سازمان افزوده می‌شود، این عدم پرداخت بدهی دولت مشکلات زیادی را در پرداخت مستمری برای تأمین اجتماعی ایجاد می‌کند.

حتی اگر سالاری مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی همیشه تأکید کند اولویت ما همواره پرداخت مستمری بازنشستگان سر وقت مقرر است، اما نمی‌توان منکر این شد که کمبود منابع این سازمان اجازه ارائه خدمات رفاهی بیشتر به مستمری بگیران و بازنشستگان و اجرای همسان سازی حقوق بازنشستگان را نمی‌دهد.

بدهی دولت به تأمین اجتماعی چه‌قدر است؟

حسن صادقی رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، درباره آخرین وضعیت از رقم بدهی دولت به تأمین اجتماعی، گفت: از سال ۵۷ تا ۱۵ خرداد ۹۹ دولت بدهی خود را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نکرده است. بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی در طول این سال‌ها به ۳۱۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.

بی اعتباری دفترچه‌های تأمین اجتماعی

این رقم کلان بدهی تأثیرات مالی زیادی بر تأمین اجتماعی گذاشته است، یکی از این تأثیرات بی اعتباری دفترچه‌های تأمین اجتماعی است. بی اعتباری دفترچه‌های درمانی یعنی چه؟! بیمه شدگان تأمین اجتماعی هنگامی که به مراکز درمانی وزارت بهداشت مراجعه می‌کردند به دلیل عدم پرداخت بدهی تأمین اجتماعی به این وزارتخانه، مراکز درمانی از ارائه خدمات درمانی به بیمه شدگان تأمین اجتماعی امتناع می‌کردند، هر چند که این وضعیت زیاد پایدار نبود و سازمان تأمین اجتماعی در دی ماه سال ۹۸ بدهی خود به وزارت بهداشت را از محل شستا (شرکت‌های سرمایه گذاری تأمین اجتماعی) به روز رسانی کرد، حتی با شیوع کرونا دولت به این سازمان فشار وارد کرد تا بدهی ۳ ماه آخر را باید تسویه کنید.

وقتی دولت در پرداخت بدهی خود به این سازمان تعلل کند، قطع به یقین این سازمان به دلیل کمبود منابعی که برای آن ایجاد می‌شود در پرداخت بدهی خود به وزارت بهداشت با مشکلاتی مواجه خواهد شد و در این میان دود این بی تعهدی‌ها به چشم کارگرانی می‌رود که از همه جا بی‌خبرند و خودشان را بیمه کردند تا خدماتی دریافت کنند، اما دریغ از دریافت خدمتی…

بیشتر بخوانید:

• ماجرای بی اعتباری دفترچه‌های تأمین اجتماعی در داروخانه‌ها چیست؟

همسان سازی حقوق بازنشستگان در گرو پرداخت بدهی دولت به تأمین اجتماعی

اما این فقط یک نمونه بود. بازنشستگان تأمین اجتماعی با اندک حقوق بخور و نمیری که دارند امرار معاش می‌کنند، هر چه می‌گویند با این حقوق نمی‌شود زندگی کرد، گوش هیچکس بدهکار نیست. به سازمان تأمین اجتماعی که می‌گوییم چرا از منابع داخلی خود سازمان همسان سازی را اجرا نمی‌کنید، می‌گویند منابع نداریم. اگر دولت بدهی خود را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند، این سازمان منابع لازم برای اجرای همسان سازی حقوق بازنشستگان دارد، اما دولت در انجام این کار هم دارد کوتاهی می‌کند.

قبل از آغاز سال جاری بود که صحبت‌هایی مبنی بر پرداخت ۵۰ هزار میلیارد تومان از مبلغ بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی به گوش می‌رسید و تأمین اجتماعی نیز اعلام کرد اگر دولت این بخش از بدهی را پرداخت کرد، برای همسان سازی حقوق بازنشستگان استفاده می‌کنیم. سال ۹۸ تمام شد و در کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که این رقم را دولت بابت بخشی از بدهی خود به تأمین اجتماعی پرداخت کند و دولت از ۳۱۷ میلیارد تومان بدهی خود فقط بخش کمی را قرار شد پرداخت کند که از آن هم خبری نیست.

شوکت عضو هیأت امنای تأمین اجتماعی بیان کرد: راهکارهایی را برای پرداخت بدهی دولت به تأمین اجتماعی ارائه کردیم که بار مالی آن بر دوش دولت نباشد، اگر دولت به یکباره بدهی خود را از صندوق ذخیره ارزی و محل‌های دیگر به تأمین اجتماعی پرداخت کند، مشکلات ما حل خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

• جزئیات همسان سازی حقوق بازنشستگان از زبان وزیر کار

پرداخت ۵۰ هزار میلیارد تومان به کجا رسید؟

هر چند که این حرف‌ها هم نتیجه نداد، سرانجام قرار شد بدهی دولت به تأمین اجتماعی در قالب شرکت‌های قابل عرضه در بورس پرداخت شود تا تأمین اجتماعی از درآمد حاصل از عرضه این شرکت‌ها در بورس بتواند همسان سازی را اجرا کند، اما همچنان خبری از آن هم نیست.

صادقی رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری با اشاره به اینکه ۵۰ هزار میلیارد تومان منابعی بود که مشخص شد تا دولت بابت بدهی خود به تأمین اجتماعی پرداخت کند، ادامه داد: مقرر شد این مبلغ در قالب شرکت‌هایی که قابل عرضه در بورس هستند به تأمین اجتماعی پرداخت شود تا تأمین اجتماعی این شرکت‌ها را در بورس عرضه کند تا از درآمد مستمر این شرکت‌ها همسان سازی را اجرا کنند.

وی گفت: این صحبت‌ها فقط در حد حرف است و هنوز دقیقا مشخص نیست دولت کِی قرار است این شرکت‌ها را به سازمان تأمین اجتماعی بدهد.

همان‌ طور که در بین برخی از صحبت‌ها هم اشاره شد، سازمان تأمین اجتماعی به سمت پیری می‌رود یعنی آمار بازنشستگان و مستمری بگیران این سازمان رو به افزایش است و این موضوع هزینه زیادی برای این سازمان دارد که با عدم پرداخت بدهی دولت به تأمین اجتماعی، مشکلات متعددی به دنبال آن برای این سازمان ایجاد خواهد شد، همان‌ طور که در حال حاضر شاهد کمبودها و کاستی‌های تأمین اجتماعی در شرایط فعلی هستیم.

حمید حاج اسماعیلی کارشناس حوزه کار و کارگر در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره وضعیت سازمان تأمین اجتماعی در شرایط فعلی، اظهار کرد: سازمان تأمین اجتماعی در حال حاضر با مشکل کمبود منابع رو به رو است.

وی با اشاره به اینکه جمعیت به سمت پیری می‌رود و تعداد مستمری بگیران بیشتر شده است، گفت: در دورانی که جمعیت جوان‌تری داشتیم و سازمان تأمین اجتماعی دوران جوانی خود را به لحاظ سابقه و کارکرد طی می‌کرد؛ به ازای ۱۳ نفری که حق بیمه پرداخت می‌کردند فقط یک نفر مستمری بگیر داشتیم، اما در حال حاضر این‌ طور نیست، در شرایط فعلی به ازای هر ۵ نفری که حق بیمه پرداخت می‌کنند، یک مستمری بگیر وجود دارد.

حاج اسماعیلی با بیان اینکه این مسئله نشان می‌دهد که برای تأمین منابع سازمان تأمین اجتماعی باید برنامه‌های جدی تهیه شود، گفت: اگر سازمان تأمین اجتماعی با این روند پیش برود با کمبود منابع جدی رو به رو خواهد شد. طی همین سال‌های اخیر به دلیل بحران‌ها و نوساناتی که در حوزه کار شاهد بودیم، منابع سازمان تأمین اجتماعی به دلیل تعطیلی و کاهش درآمد بنگاه‌ها دچار مشکلات اساسی شده و سازمان از منابع سرمایه خود یعنی شستا برای تأمین هزینه بیمه شدگان استفاده کرده است.

این کارشناس حوزه کار و کارگر تأکید کرد: دولت و مجلس برای این موضوع باید چاره اساسی بیاندیشند، برخی از قوانین باید اصلاح شوند، اصلاحات پارامتریک صورت گیرد و منابع سازمان تأمین اجتماعی در جایی که درآمدزایی خوبی دارد، سرمایه گذاری شود.

اجرای طرح تحول سلامت ضربه سنگین بر پیکره تأمین اجتماعی

عدم پرداخت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی تنها بخشی از ضربات سنگین دولت به این سازمان بود. اجرای برخی از طرح‌ها مانند طرح تحول سلامت فشار مالی سنگینی بر دوش تأمین اجتماعی وارد کرد، هر چند که برخی از کارشناسان اجرای طرح تحول سلامت را تا حدی شکست خورده می‌دانند، اما می‌توان گفت یکی از دلایل بحران نقدینگی سازمان تأمین اجتماعی، اجرای همین طرح تحول سلامت بود.

عضو هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی گفت: دولت یازدهم با اجرای طرح تحول سلامت ضربه سنگینی به سازمان تأمین اجتماعی وارد کرد، چراکه قرار بود نظام ارجاع و پزشک خانواده اجرا شود، نه تنها این نظام اجرا نشد، بلکه باعث شد تعرفه پزشکان ۳۰۰ برابر افزایش یابد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر فاصله درآمد یک پزشک با پرستاران و نیرو‌های خدماتی ۱۰ تا ۵۰ برابر شده است، افزود: هزینه‌های رادیولوژی و سونوگرافی هم افزایش یافته است، در حالی که سازمان تأمین اجتماعی ۹۰ درصد هزینه‌های بستری و ۷۰ درصد هزینه‌های سرپایی را به بیمه‌شدگان پرداخت می‌کند.

شوکت تصریح کرد: هزینه‌های سازمان تأمین اجتماعی از ۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان به ۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است، یعنی هزینه‌های سازمان در طی ۷ سال ۷ برابر شده است.

اجرای این طرح باعث افزایش هزینه‌های تأمین اجتماعی و بروز یک بحران جدید در این سازمان شد. طلبش از دولت، افزایش هزینه‌ها، افزایش تعداد بازنشستگان و مستمری بگیران، ایجاد تورم سرسام آور همگی باعث شده تا تأمین اجتماعی در شرایط فعلی وضعیت خوبی نداشته باشد.

بروز بحران و کمبود منابع در این سازمان یعنی بروز مشکلات عدیده برای ۴۲ میلیون بیمه شده که دلشان را به تأمین اجتماعی خوش کرده‌اند. سال‌هاست که وقتی نام تأمین اجتماعی می‌آید به عنوان یک صندوق بیمه‌ای با کمترین خدمات یاد می‌شود و اگر دولت همین روند را پیش بگیرد و در پرداخت بدهی خود به این سازمان همین‌ طور تعلل کند، شاید در سال‌های نه چندان دور دیگر نامی از تأمین اجتماعی نباشد.

منبع : https://www.yjc.ir/fa/news/7410218