این نمادها معمولا از سهبخش تشکیل میشوند.
بخش اول، سرواژه: حروفی مثل ب، ف، خ و… که نشان میدهند سهم در چه گروهی قرار دارد. برای مثال حرف ح در ابتدای حکشتی نشان میدهد که این شرکت در زمینه حملونقل فعال است.
بخش دوم، مخفف نام شرکت: در نماد حکشتی، بخش کشتی از نام کشتیرانی گرفته شده است.
بخش سوم، یک عدد: معمولا در انتهای هر نماد یک عدد میبینید. برای مثال در پرتفوی شما، حکشتی به صورت حکشتی۱ ثبت شده است. در مورد این موضوع حساس نباشید. ممکن است سهم در بازارهای مختلف برای افراد مختلف در دسترس باشد. برای مثال کالا۳ مخصوص نهادهای مالی و کالا۴ برای سایر سرمایهگذاران است. پس اگر میخواهید نماد کالا یا انرژی را بخرید، باید سراغ کالا۴ یا انرژی۳ بروید. با این وجود در بیشتر موارد این عدد ۱ است و نیازی نیست نگران آن باشید.
استثناها
نمادهایی وجود دارند که از این قاعده پیروی نمیکنند.
در گروه فلزات اساسی، فولاد و فملی با حرف ف شروع میشوند، اما نماد فولاد کاوه جنوب کیش «کاوه» است.
فولاد در گروه فلزات اساسی با حرف ف شروع میشود. اما فاراک در صنعت فلزات اساسی نیست. ماشینسازی اراک در گروه محصولات فلزی قرار میگیرد.
سهمهایی مثل گشان (توسعه بینالمللی پدیده شاندیز)، و سمگا (گروه سرمایهگذاری میراث فرهنگی) ارتباطی با نام شرکت ندارند.
گاهی این اسمها غلطانداز میشوند. حتاید (تایدواتر خاورمیانه) در زمینه کشتیرانی و خدمات بندری فعالیت دارد نه تولید پودر ماشین لباسشویی.
نکته
خواندن این نمادها برای تازهواردها دشوار است. برای خوانش درست از این قاعده پیروی کنید:
سرواژه با کسره بخوانید: فِملی، خِمحور. کِگل.
برای خواندن قسمت بعدی به تلفظ اسم شرکت دقت کنید.
مثال: در کگل، قسمت گل از «گُلگهر» گرفته شده است. پس باید کِگُل خوانده شود نه کَگِل.
در مورد نماد تنوین، بخش «نوین» به تامین سرمایه نوین اشاره دارد. پس این نماد به صورت تِنُوین خوانده میشود، نه تَنْوین.
دالبر یا البرزدارو باید به صورت دِاَلبُر خوانده شود، هرچند خوانش دالْبِر بین فعالان بازارسرمایه مرسوم است.
معمولا حرف «و» با فتحه خوانده میشود، مثل وَنیکی.
تقسیمبندی بازارها در بازارسرمایه
شرکتهایی که بالای ۲۰ میلیارد تومان سرمایه داشته باشند، در بورس پذیرفته میشوند. شرکتهای کوچکتر میتوانند از طریق فرابورس سهام خود را عرضه عمومی کنند.
بورس به دو بخش بازار اول و دوم تقسیم میشود. بازار اول هم دو قسمت دارد، تابلوی اصلی و تابلوی فرعی.
برای قرار گرفتن در تابلوی اصلی، شرکت باید دستکم ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه داشته باشد، حداقل ۲۰ درصد سهامش شناور باشد، حداقل ۱۰۰۰ سهامدار داشته باشد، زیان انباشته نداشته باشد، نسبت بدهی به کل داراییاش از ۷۰% کمتر باشد. (سهام شناور به سهامی میگویند که در اختیار افرادی غیر از مدیران و سهامداران بلندمدت شرکت است و توسط مردم در بازار معامله میشود.)
برای تابلوی فرعی بازار اول شروطی مثل ۵۰ میلیارد سرمایه، ۱۵% سهام شناور، ۷۵۰ نفر سهامدار، بدهی به دارایی کمتر از ۸۰ درصد و نداشتن زیان انباشته وجود دارد.
شرکتهایی با سرمایه بین ۲۰ تا ۵۰ میلیارد با ۱۰ درصد سهام شناور و نداشتن زیان انباشته، در بازار دوم بورس پذیرفته میشوند.
حتما دقت کردهاید که شرکتهای تابلوی اصلی، ریسک کمتر و نقدشوندگی بیشتری دارند.
فرابورس هم دو بازار اول و دوم دارد. شرکت با سرمایه حداقل ۱ میلیارد تومان، ۱۰ درصد سهام شناور، ۲۰۰ سهامدار، بدون زیان انباشته و نسبت بدهی به دارایی کمتر از ۸۵ درصد میتواند در بازار اول بنشیند.
اما شرکتی با سرمایه کمتر، فقط به شرط آن که یکسال از تاسیس آن گذشته باشد، بدون وجود شرط سودآوری و نداشتن زیان انباشته به بازار دوم راه پیدا میکند.
شرکتهایی که شرایط پذیرش در بورس و فرابورس را از دست بدهند، یا نتوانند شرایط پذیرش را احراز کنند، به بازار پایه میروند. این بازار از سه بخش زرد، نارنجی و قرمز تشکیل میشود:
بازار زرد، تاخیر در افشای اطلاعات بیش از ۲ مرتبه و دو روز نباشد، و حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده ارائه کند.
بازار نارنجی، شرایط بازار زرد و قرمز را نداشته باشد.
بازار قرمز، رای بدوی یا قطعی مبنی بر ورشکستگی صادر شده باشد. مجمع، یا مراجع قضایی رای به انحلال شرکت داده باشد، یا در سه سال متوالی صورت مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.
برای کسی که دارد مقدمات آموزش بورس را میبیند، بهتر است که از بازار پایه قرمز پرهیز کند.