صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک (به انگلیسی: Mutual Funds) گونه‌ای نهاد مالی است که وجوه دریافتی از سرمایه‌گذاران را در یک مجموعه اوراق بهادار سرمایه‌گذاری میکنند.
گفتنی است در کشورهای پیشرفته معمولا افراد اوراق بهادار را مستقیما معامله نکرده و در عوض پول های خود را در صندوق های سرمایه گذاری مشترک سرمایه گذاری میکنند. ایده اصلی این صندوق ها یک کاسه کردن پول های افراد مختلف و سرمایه گذاری آنها توسط یک گروه از مدیران حرفهای سرمایه گذاری که تسلط، دانش و تجربه بسیاری در این زمینه دارند، به نمایندگی از سرمایه گذاران است.
صندوق های مذکور با ایفای نقش واسطه مالی، سرمایه گذاری افراد غیرحرفه ای را از حالت مستقیم به غیرمستقیم تبدیل کرده و از این رهگذر مزایای متعددی را هم برای بازار سرمایه و هم برای سرمایه گذار فراهم میکنند.
تعریف صندوق های سرمایه گذاری مشترک:
“صندوق های سرمایه گذاری مشترک یکی از انواع واسطه های مالی و از جمله نهادهایی هستند که با فروش پیوسته واحد سرمایه گذاری (یونیت) خود به عموم مردم، وجوهی را تحصیل و آنها را در ترکیب متنوعی از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ابزارهای کوتاه مدت بازار پول و دارایی های دیگر، با توجه به هدف صندوق، به طور حرفه ای سرمایه گذاری میکنند”. ترکیب داراییهای صندوق مشترک، پرتفوی یا سبد صندوق شناخته میشود و خریداران واحدهای سرمایه گذاری صندوقها، به نسبت سهم خود بخشی از مالکیت سبد اوراق بهادار صندوق را به دست می آورند. هر واحد سرمایه گذاری صندوق بیانگر نسبت مالکیت هر یک از سرمایه گذاران در داراییهای صندوق و درآمد ناشی از آن دارایی هاست. طبق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران صندوق سرمایه گذاری “نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار میباشد و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک اند.”
صندوق های سرمایه گذاری مشترک در ایران
به دنبال تصویب قانون بازار اوراق بهادار، صندوق های سرمایه گذاری با سرمایه باز/ متغیر پس از اخذ مجوز از سازمان بورس در چارچوب قانون مذکور، به تدریج تأسیس شدند و فعالیت خود را آغاز کردند. در حال حاضر، دو گروه از صندوق ها به شرح زیر در بازار سرمایه کشور فعالند:
- صندوق های سرمایه گذاری مشترک با درآمد ثابت
صندوق های مشترک با درآمد ثابت در ایران صندوق هایی هستند که با انتشار و فروش واحدهای سرمایه گذاری وجوهی را تحصیل و آنها را در انواع اوراق بهادار (در حال حاضر اوراق مشارکت صادر شده توسط مجموعه دولت، نهادهای عمومی غیردولتی و شرکتهای سهامی عام) سرمایه گذاری می کنند.
- صندوقهای سرمایه گذاری مشترک فعال در زمینه سهام
- برخی از مشخصات اصلی صندوق های سهام در ایران به شرح زیر است :
این صندوق ها بر حسب اندازه به دو گروه کوچک مقیاس و بزرگ مقیاس تقسیم می شوند. در صندوق های کوچک مقیاس تعداد واحدهای سرمایه گذاری قابل انتشار، حداقل ۵۰۰۰ و حداکثر ۵۰۰۰۰ واحد سرمایه گذاری و در نوع بزرگ مقیاس این ارقام بین ۵۰۰۰۰ و ۵۰۰۰۰۰ واحد سرمایه گذاری است - ارزش اسمی هر واحد سرمایه گذاری معادل ۱۰۰۰۰۰۰ ریال است. واحدهای سرمایه گذاری طی دوره پذیره نویسی با این مبلغ قیمت گذاری می شوند و در زمان های دیگر قیمت گذاری بر مبنای NAV صورت میگیرد.
مراحل و نحوه سرمایه گذاری در صندوق ها
- برای خرید واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها میتوان به هر یک از شعب معرفی شده در پیوست اساسنامه هر صندوق مراجعه و به تکمیل فرم پذیره نویسی/ درخواست صدور واحد سرمایه گذاری اقدام کرد. با توجه به زمان مراجعه شخص، تملک واحدهای سرمایه گذاری صندوق در دو مقطع زمانی به شرح زیر امکان پذیر است:
مرحله اول، دوره پذیره نویسی اولیه و پیش از شروع فعالیت صندوق. در این دوره زمانی ، هر واحد سرمایه گذاری به ارزش پایه ۱۰۰۰۰۰۰ ریال فروخته میشود.
مرحله دوم، پس از آغاز رسمی فعالیت صندوق؛ در این مرحله، واحدها بر مبنای خالص ارزش روز دارایی ها
(NAVصدور) قیمت گذاری میشوند. مراحل تفصیلی صدور واحدهای سرمایه گذاری به شرح زیر است:
مراجعه سرمایه گذار به یکی از شعب صندوق و دریافت فرم درخواست صدور واحد سرمایه گذاری از نماینده مدیر. - تکمیل فرم و واریز وجه به حساب صندوق.
- ارائه فرم تکمیل شده و اصل فیش واریزی به همراه مدارک هویتی از سوی سرمایه گذار.
- دریافت رسید کامپیوتری از نماینده مدیر.
- صدور واحدهای سرمایه گذاری مورد تقاضای سرمایه گذار توسط مدیر؛ صدور واحدها براساس NAV روز کاری بعد و تا پایان دو روز کاری بعد از تاریخ ارائه درخواست صورت می گیرد. همچنین، در این مرحله آماده کردن اعلامیه صدور و گواهی سرمایه گذاری مربوط و واریز مابه التفاوت مبلغ صدور واحدها به حساب بانکی انجام میگیرد.
- ارائه رسید توسط سرمایه گذار به نماینده مدیر.
- دریافت اعلامیه صدور و گواهی سرمایه گذاری
فرایند خروج از صندوق
سرمایه گذار برای خروج از صندوق و ابطال تمام یا بخشی از واحدهای سرمایه گذاری باید مراحل زیر را طی کند:
- مراجعه سرمایه گذار به یکی از شعب صندوق و دریافت فرم درخواست ابطال واحد سرمایه گذاری از نماینده مدیر
- تکمیل فرم و ارائه فرم تکمیل شده و اصل گواهی سرمایه گذاری به همراه مدارک هویتی توسط سرمایهگذار.
- دریافت رسید کامپیوتری از نماینده مدیر.
- در صورت تأیید درخواست، ابطال واحدهای سرمایه گذاری توسط مدیر براساس NAV روز کاری بعد از ارائه درخواست
- واریز وجوه حاصل از ابطال واحدهای سرمایه گذاری پس از کسر کارمزد ابطال؛ حداکثر ظرف ۷روز کاری پس از تاریخ ارائه درخواست به حساب بانکی سرمایه گذار و صدور اعلامیه ابطال واحدهای سرمایه گذاری.
- ارائه رسید توسط سرمایه گذار به نماینده مدیر.
- دریافت اعلامیه ابطال.
- منبع : https://jamejamonline.ir/fa/news/1286838
