تجارت بین الملل نیازمند دانش، تجربه و کسب اطلاعات کافی و به روز است. با وجود دانش و مهارت بازرگانان، همواره مشکلاتی در تجارت بین الملل وجود دارد که اگر به درستی مدیریت نشوند، هزینه‌های سنگینی متوجه بازرگانان خواهد شد. یکی از مشکلات واردات و صادرات که هزینه سرسام آوری برای وارد کنندگان و صادر کنندگان ایجاد می‌کند دموراژ است.
بازرگانان معمولا با سوالاتی از جمله «آیا می‌توان از دموراژ جلوگیری کرد؟» « راه حل‌های مقابله با دموراژ چیست؟» به دنبال جلوگیری از دموراژ و یا به حداقل رساندن آن هستند.
به منظور آشنایی بیشتر با عوامل دموراژ و روش‌های جلوگیری از آن، با ما همراه باشید.
دیسپچ
تخلیه کالا زودتر از موعد مقرر منجر به دیسپچ می‌شود. در قرارداد بین مالک و اجاره کننده کانتینر، زمانی به عنوان بارگیری و تخلیه بار تعیین می‌شود.
به منظور صرفه جویی در زمان و افزایش سرعت بارگیری و تخلیه کالا، پاداشی برای اجاره کننده از سوی مالک در نظر گرفته می‌شود. اگر کالا زودتر از موعد مقرر تخلیه شود پاداش پرداخت می‌شود. به این پاداش دیسپچ گفته می‌شود. در حقیقت دیسپچ نقطه مقابل دموراژ است.
به منظور محاسبه دیسپچ، فقط متن قرارداد قابل استناد است و باید در قرارداد قید شود.
دموراژ چگونه به وجود می‌آید؟
پس از خرید کالای خارجی، اگر حمل بار به صورت دریایی باشد، به کانتینر نیاز است. این کانتینر به صورت اجاره‌ای در اختیار خریدار قرار می‌گیرد و به محض تخلیه کالا، باید آن را عودت دهد.
با توجه به قرارداد منعقد شده بین خریدار کالا و شرکت حامل، یک بازه زمانی به اسم فری تایم برای عودت کانتینر مشخص می‌گردد. پس از دریافت قبض انبار، اگر بازه زمانی مشخص شده ( FREE TIME ) به پایان برسد، جریمه (دموراژ) به صورت روز شمار شروع می‌شود.
فری تایم در دموراژ چیست؟
مدت زمانی که در هنگام عقد قرارداد با شرکت کشتیرانی برای بازگرداندن کانتینر مطرح و مشخص می شود، فری تایم نام دارد.
این مدت زمان نشان دهنده تعداد دقیق روزهایی است که با عدم بازگشت کانتینر کشتیرانی، صاحب کالا مشمول جریمه یا همان دموراژ می‌شود. فری تایم تاثیر مستقیمی در به وجود آمدن دموراژ دارد.
دو نوع فری تایم وجود دارد؛ فری تایم مبدا و فری تایم مقصد.
فری تایم مبدا
به تعداد روزهایی که صاحب کالا می‌تواند به صورت رایگان کانتینر خالی را از محوطه کانتینری تحویل بگیرد، بارگیری انجام دهد و کانتینر را به شرکت حمل تحویل دهد، فری تایم مبدا گفته می‌شود.
فری تایم مقصد
به تعداد روزهایی که صاحب کالا می‌تواند به صورت رایگان کانتینر پر را تحویل بگیرد، تخلیه بار انجام دهد و کانتینر خالی را به شرکت حمل عودت دهد، فری تایم مقصد گفته می‌شود.
تعداد روزهای فری تایم به توافق صاحب کالا و شرکت حمل بستگی دارد. هر چه فری تایم بیشتر باشد، احتمال به وجود آمدن دموراژ کاهش می‌یابد.
عواملی که موجب دموراژ می‌شوند
در تجارت بین الملل وقوع هزینه‌های اضافی اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین بازرگان باید با آگاهی از شرایط و قوانین تجارت بین الملل، هزینه‌های اضافی را به حداقل برساند.
یکی از هزینه‌های اضافی برای صاحبین کالا، هزینه دموراژ است که عوامل زیادی در ایجاد آن نقش دارند.
از مهمترین آنها می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره کرد:
* ایجاد اختلاف بین صاحب کالا و شرکت کشتیرانی
* به مشکل خوردن صاحب کالا از لحاظ ترخیص
* افزایش زمان ترخیص کالا بیش از زمان تعیین شده در قرارداد
* هزینه‌های معطلی در ترخیص و عدم آگاهی صاحب کالا از آنها
* عدم دریافت سندهای مربوط به ترخیص کالا در زمان معین توسط صاحب کالا
* توقف بیش از حد حامل به دلیل بازرسی کانتینر توسط افراد مختلف
راه حل‌های جلوگیری از دموراژ
گاهی اوقات دموراژ اجتناب ناپذیر است و اگر مدیریت نشود، هزینه دموراژ از کالای خریداری شده بیشتر می‌شود و هیچ صرفه اقتصادی جهت ترخیص کالا وجود ندارد. در این صورت صاحب کالا از ترخیص کالا منصرف شده و کالا را در همان مکان رها می‌کند.
یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از دموراژ، استفاده از روش استریپ در تخلیه بار است. در این روش، کالا هنگام خروج از گمرک، مستقیم از کانتینر خارج شده و درون کامیون قرار گرفته و به سمت انبار مقصد می‌رود؛ در نتیجه کانتینر تخلیه شده و همان موقع می‌توان آن را در محوطه عودت داد.
چند راه حل برای جلوگیری از به وجود آمدن دموراژ
* استفاده از روش استریپ در تخلیه بار
* استفاده از شرکت‌های ترخیص کار
* انتخاب مسیر و بندر مناسب
* تخصیص زمان بیشتر هنگام عقد قرارداد جهت تهیه مدارک ترخیص
* دریافت نمونه محصول قبل از سفارش اصلی خرید
* انجام مراحل ترخیص کالا قبل از رسیدن بار به مقصد
* استفاده از شرکت‌های حمل و نقل حرفه‌ای جهت رسیدن به موقع کالا و تخلیه بار
* استفاده از شرکت‌های حمل و نقل که مدت زمان فری تایم بالاتری دارند.
توجه کنید که همه تعرفه‌های مربوط به جریمه (دموراژ) و پاداش (دیسپچ) باید در قرارداد ذکر شود.
تجارت بین‌الملل همواره با مشکلاتی همراه بوده که برخی از آنها قابل پیشگیری است. دموراژ نیز از جمله مشکلات قابل پیشگیری است که اگر تصمیمات به درستی و در زمان مناسب گرفته شوند، از آن جلوگیری شده و یا هزینه آن به حداقل خواهد رسید.
منبع : https://gtg.ir/what-is-demurrage
