تصفیه حساب یا تسویه حساب – در دوران اخیر بعضی گمان کرده اند که « تصفیه‌ی حساب» غلط است و به جای آن باید «تسویه حساب» بگویند. بعضی از فضلا (از جمله سعید نفیسی ، در کتاب مکتب استاد، ص۶۴) نیز بر این تصوّرغلط صحّه گذاشته‌اند.
تصفیه در عربی به معنای «پاک کردن و پالوده کردن» است و « تصفیه حساب» در موردی به کار می رود که حساب پرداخته و پاک شده باشد و دیگر کسی طلبکار نباشد. همین ترکیب مجازا به هر نوع اقدام عملی برای انتقام جویی و کینه کشی اطلاق می شود ؛ ولی « تسویه حساب » یعنی «مساوی کردن ، یکسان کردن» ، هم سطح کردن (مثلاً زمین ناهموار را) و «تسویه حساب» به معنای « ایجاد تعادل و موازنه در حساب» است. این ترکیب در معنای مجازی به کار نمی رود و با « تصفیه حساب» مترادف نیست.
مثال ۱ : خدمتم که تمام شد، برگه ی تصفیه حساب را گرفتم و با خوش حالی به حسابداری رفتم.
مثال ۲ : مدتی بود دفترها را ثبت روزانه نکرده بودیم. نمی دانستیم چقدر بدهکاریم و چقدر بستانکار. امروز حساب ها را ثبت کردیم و خوشبختانه تسویه شد. (یعنی میزان بدهکاری و بستانکاری مساوی شد. تسویه حساب، بیشتر در حسابداری کاربرد دارد.)
مثال ۳ : در محاوره نیز می‌گوییم حسابم را با طرف صاف کردم! (نمی‌گوییم مساوی کردم!)(تصفیه حساب)
مثال ۴ : در حسابداری می‌گوییم حساب بستانکار و بدهکار را مساوی کردم. (تسویه حساب)
پس تسویه حساب ، عمومیت ندارد و فقط در سیستم حسابداری کاربرد دارد.
معنی کلمه “تسویه حساب”
فرهنگ فارسی معین (دکترمحمّد معین)
(اسم مصدر) [عربی: تسویَه] ۱. مساوی کردن؛ برابر کردن؛ یکسان کردن.
۲. هم‌سطح کردن.
فرهنگ فارسی عمید (حسن عمید)
(اسم مصدر) [عربی] حساب قرض و طلب خود را با دیگری روشن ساختن و پاک کردن؛ پرداختن یا گرفتن بدهی؛ تصفیه‌حساب.
معنی کلمه “تصفیه حساب”
فرهنگ فارسی معین (دکترمحمّد معین)
(تَ یِ) [ ع . تصفیه ] (مص م .) ۱ – پاک کردن ، صاف کردن ۲ – پالایش
فرهنگ فارسی عمید (حسن عمید)
(اسم مصدر) [عربی: تصفیَه] ۱. پاک کردن؛ پاکیزه ساختن.
۲. صافی کردن؛ بی‌آلایش کردن چیزی؛ خالص کردن؛ پالودن.
۳. امری یا کاری را تمام کردن و انتظام دادن.
۴. رفع اختلاف کردن.
برداشت و توضیح قانون گذار در رابطه با تفاوت “تسویه حساب” یا “تصفیه حساب”
ماده ۲۲۸ قانون تجارت
پس از اعلام ختم تصفیه مدیران تصفیه باید وجوهی را که باقی مانده است در حساب مخصوصی نزد یکی از بانک‌های ایران تودیع و صورت اسامی بستانکاران و صاحبان سهامی را که حقوق خود را استیفاء نکرده‌اند نیز به آن بانک تسلیم و مراتب را طی آگهی مذکوردر همان ماده به اطلاع اشخاص ذینفع برسانند تا برای گرفتن طلب خود به بانک مراجعه کنند. پس از انقضاء ده سال از تاریخ انتشار آگهی ختم تصفیه هر مبلغ از وجوه که در بانک باقیمانده باشد درحکم مال بلاصاحب بوده و از طرف بانک با اطلاع دادستان شهرستان محل به خزانه دولت منتقل خواهدشد.
علی‌رغم اینکه تصفیه شرکت در حال انحلال خاتمه می‌یابد، ممکن است بعضی از بستانکاران یا سهامداران، تسویه نکرده باشند.
نتیجه‌گیری تسویه حساب یا تصفیه حساب کدام صحیح است ؟!
در فرایند «تصفیه حساب» مانده‌حساب مورد تأیید طرفین به‌دست می‌آید، حتی اگر آن مانده‌‌ی نهایی ومورد تأیید، دریافت یا پرداخت نشود؛ ولی هرگاه مانده حساب مورد تأیید طرفین، دریافت یا پرداخت شد، «تسویه حساب» صورت گرفته است.
دانلود فایل اکسل نمونه تسویه حساب
برگرفته از کتاب غلط ننویسیم (دکتر ابوالحسن نجفی)
منبع : https://rayabilan.com
