بسیاری از کارفرمایان و کارگران از نحوه صحیح نوشتن تسویه حساب با کارگر پس از پایان قرارداد مطلع نیستند. همین امر موجب بروز مشکلات زیادی بین آنها شده که در نهایت شورای حل اختلاف و نهادهای رسیدگی‌کننده باید بین آنها قضاوت کنند. بنابراین هر دو گروه نیاز دارند از برخی نکات حقوقی در این خصوص اطلاع پیدا کنند.
هر آنچه از نحوه نوشتن تسویه حساب با کارگر باید بدانیم
نحوه قطع همکاری و پایان فعالیت هر فرد جزئیاتی دارد که هم نیروی کار و هم کارفرما باید از آن اطلاع کافی داشته باشند. به انجام برخی اقدامات برای پایان همکاری سازمان با نیروی کار، اصطلاحا تسویه حساب با کارگر می‌گویند.
تسویه حساب با پرسنل در واقع یعنی اتمام قراردادی که بین کارگر و کارفرما قبلا منعقد شده است. در تسویه حساب، کارفرما باید تمام حق و حقوق کارگر را بپردازد تا دیگر هیچ تعهدی بر او باقی نماند.
همانطور که می‌دانید بسیاری از تسویه حساب‌ها به روش صحیح صورت نمی‌گیرد و روزانه شاهد شکایت کارگر و کارفرما از یکدیگر هستیم.
تسویه حساب کارگر با کارفرما یکی از فرایندهای مهم حوزه روابط کار بوده که هر کارفرمایی باید به نکات مهم آن توجه کند تا در آینده دچار مشکل نشود.
حتما بخوانید: نکات مهم بستن قرارداد با کارمندان چیست؟
قانون وزارت کار برای تسویه حساب با کارگر چه می‌گوید؟
قبل از هر چیزی باید بگوییم که قانون وزارت کار برای تسویه حساب با کارگر ماده خاصی ندارد و انجام این کار تنها به توافق بین کارفرما و کارگر بستگی دارد. با این حساب اما اگر مدت زمان تسویه حساب طول بکشد، کارگر می‌تواند اقدام به شکایت کند.
کارفرما باید بداند که در راستای اجرای قانون کار، پس از پایان یا فسخ قرارداد، کارگر (چه ترک کار کرده باشد چه اخراج شده باشد) مستحق دریافت مبلغی تحت عنوان سنوات خدمت است.
کارفرما باید در پایان مدت قرارداد، علاوه بر پرداخت دستمزد و مزایای دیگر کارگر، حق سنوات او را نیز پرداخت کند تا درگیر برخی مشکلات حقوقی نشود.
اما آنچه که بیشتر از پرداخت این حق و حقوق اهمیت دارد؛ این است که کارفرما چگونه این پرداختی‌ها را انجام دهد که شکل قانونی داشته باشد.
اینکه برگه تسویه با کارگر را چگونه تنظیم کند که در صورت احتمال شکایت کارگر، مراجع رسیدگی کننده او را محکوم نکند. همانطور که قبلا گفتیم زمان تسویه حساب با کارگر، زمانی است که قرارداد به پایان می‌رسد.
حتی اگر کارفرما با کارگر به صورت موقتی قرارداد بسته باشد و پس از به پایان رسیدن آن دوباره تمدید شود، کارفرما باید در اتمام هر قرارداد موقت با کارگر تسویه حساب کند.
قانون کار یک مزد روزانه برای هر روز کارگر تعیین کرده است. جمع مزد ۳۰ یا ۳۱ روزه یا همان مزد ماهانه یک کارگر را حقوق می‌گویند.
طبق همین قانون کار، کارگر مستحق دریافت مزایای دیگری از جمله حق مسکن، بن کارگری، حق خواربار و حق اولاد به صورت ماهانه است.
همچنین قانون کار در طول سال به طور دقیق میزان عیدی و پاداش سالانه کارگران و میزان مرخصی استحقاقی که کارگران می‌توانند از آن استفاده کنند را نیز تعیین کرده است.
در نهایت کارفرما با اطلاع از این مواردی که قانون تعیین کرده، موظف است زمانی که قرارداد کار یک کارگر به اتمام می‌رسد تمام حق و حقوق او را پرداخت و با او تسویه حساب کند.
در نوشتن تسویه حساب با کارگر نکات مهمی وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
مراحل مهم نحوه تسویه حساب با کارگر چیست؟
برای تسویه حساب با کارگر، کارفرما سندی را تنظیم می‌کند که شامل تمام حقوق و مزایای دوره‌ای که کارگر مشغول به کار بوده، است.
میزان پرداختی‌ها به کارگر در برگه تسویه حساب تعیین می‌شود و پس از پرداخت مبلغ، برگه تسویه به امضای کارگر می‌رسد.
مبلغ پرداختی در تسویه حساب نباید به صورت نقدی پرداخت شود و حتما کارفرما باید آن را به حساب بانکی کارگر واریز کند. در اینجا به نحوه تسویه حساب با پرسنل می‌پردازیم و مهمترین اقدامات را برمی‌شمریم.
۱-تسویه اداری
اولین مرحله برای تسویه حساب، تسویه حساب اداری است. زمانی که کارگری در کارگاه یا شرکتی مشغول به کار می‌شود به اقتضای نوع فعالیتش ممکن است ابزار کار بگیرد یا وسایل حفاظتی و ایمنی کار کارگاه را در اختیار داشته باشد.
همچنین ممکن است این کارگر از مزایایی مانند صندوق امانات استفاده کرده باشد و چیزی را به امانت گرفته باشد؛ یا از فروشگاه کارگاه خرید کرده و حساب و کتاب ناتمام داشته باشد. بنابراین پیش از هرچیزی کارفرما باید اقدام به تسویه اداری با کارگر کند.
حتما بخوانید: حق بیمه قراردادهای پیمانکاری به چه صورت است؟
۲- تسویه حساب مالی
پس از اینکه تسویه اداری انجام شد و امکانات و ابزارهایی که در اختیار کارگر قرار گرفته بود به همان شکل اولیه تحویل گرفته شد نوبت به تسویه مالی کارگر می‌رسد.
کارگر باید به بخش اداری آن کارگاه یا شرکت مراجعه کند و وضعیت کلی و دقیق میزان روزهای فعالیت و خدمت و حضور در کارگاه، میزان مرخصی‌های استفاده شده و نشده و انواع آن و حتی غیبت‌های خود را تعیین تکلیف کند.
پس از مشخص شدن این بخش باید به واحد حسابداری مراجعه کند و مطالباتی حقوقی خود را مشخص کند. کارفرما در بخش حسابداری، تمام مطالبات حقوقی، مزایا و میزان بدهکاری و بستانکاری کارگر را مشخص می‌کند و بعد از آن وارد مزایای پایان کار می‌شود.
مزایای پایان کار نیز طبق قانون به این صورت محاسبه می‌شود:
- کارگر استحقاق این را دارد به ازای هر سال خدمت معادل یک ماه دستمزد طبق ماده ۲۴ قانون کار حق سنوات دریافت نماید و برای خدمت کمتر از یک سال به ازای هر ماه خدمت معادل دو و نیم روز دستمزد مبنا یا ثابت دریافت نماید.
- برای یک سال خدمت منتهی به پایان سال یا قرارداد به استناد مصوبه ۶/۱۲/۷۰ مجلس شورای اسلامی معادل دو ماه دستمزد و برای خدمت کمتر از یک سال، به ازای هر ماه خدمت معادل پنج روز دستمزد مبنا یا ثابت عیدی و پاداش به کارگر تعلق می‌گیرد.
- هر نفر در سال حداکثر مجاز به ذخیره ۹ روز از مرخصی خود می باشد و مرخصی‌های استفاده نشده، سوخت شده تلقی می‌شود، مگر اینکه توافقی با کارفرما شده باشد که بهای روزهای مرخصی استفاده نشده را دریافت کند.
- گاهی هم در کارگاه‌ها مرسوم است تمام مرخصی استفاده نشده به صورت ذخیره محاسبه و تسویه حساب می‌شود. مبنای محاسبه هر روز ذخیره مرخصی استفاده نشده طبق قانون، یک سی ام مزایای دریافتی در ماه می‌باشد.
۳- تعیین وضعیت بیمه بیکاری
کارگر باید از وضعیت بیمه بیکاری خود پس از اتمام همکاری با شرکتی اطلاع داشته باشد.
اگر فرد پس از اتمام همکاری به وضعیت بیکاری تغییر حالت دهد اما بیکاری او از نوع غیر ارادی باشد و همچنین بدون قرارداد باشد، طبق قانون بیمه بیکاری اگر دارای شش ماه خدمت در یک کار دائمی باشد، می‌تواند مستمری بیمه را دریافت کند.
اگر قرارداد کارگر با کارفرما یکساله باشد، طبق یک تفاهم نامه‌ی وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی با قرارداد یکساله و بیکاری غیر ارادی، او می‌تواند از مستمری بیمه بیکاری استفاده کند.
در صورتی که نوع کار فرد دائمی باشد می‌تواند با شکایت از کارفرما، بیمه بیکاری دریافت کند. اما اگر قرارداد کار امضا کرده باشد، در این حالت وضعیت دیگری رخ می‌دهد.
یعنی می‌تواند با یک نسخه از آن قرارداد و همچنین برگه تسویه حسابی که در اختیار دارد از اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی محل کارگاه معرفی نامه دریافت کند و مستمری بیمه بیکاری دریافت کند.
۴- اعلام رضایت از کارگر
قطعا سندی که بر رضایت‌مندی یک کارفرما از کارگر دلالت داشته باشد می‌تواند به پیدا کردن کار مناسب در آینده کارگر موثر باشد.
معمولا آخرین مرحله از تسویه حساب کارفرما با کارگر، دریافت رضایت نامه است.
طبق ماده ۱۸۷ قانون کار، کارفرمایان مکلفند پس از پایان قرارداد کار بنا به‌درخواست کارگر، گواهی انجام کار با قید مدت، زمان شروع و پایان و نوع کار انجام شده را به وی تسلیم کنند.
حتما بخوانید: نحوه رد کردن لیست بیمه تامین اجتماعی و نکات مربوط به آن
نکات مهم نوشتن تسویه حساب با کارگر چیست؟
در این قسمت قصد داریم به نکاتی بپردازیم که یک کارفرما یا کارگر باید از آنها اطلاع داشته باشد.
۱- تسویه حساب ماهانه و سالانه
هر کارفرمایی مکلف است در پایان قرارداد کار علاوه بر عیدی و پاداش، مزایای پایان کار (سنوات خدمت)، معادل یک ماه آخرین حقوق را نیز به کارگران پرداخت کند. بنابراین تسویه حساب هم به صورت ماهانه و هم سالانه انجام می‌شود.
۲- برگه تسویه کپی نکنید
همانطور که در قسمت قبلی توضیح داده شد، شرایط جذب و استخدام هر کارگری با دیگری متفاوت است، بنابراین یک کارفرما نباید از یک نوع برگه تسویه برای کل کارگران خود استفاده کند.
اینکه برخی کارفرمایان یک برگه تسویه را کپی می‌کنند ممکن است عواقب جبران ناپذیری را برای آنها به همراه داشته باشد.
مفاصا حساب بیمه چیست؛ مدارک و مراحل مورد نیاز آن
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی و نحوه نوشتن تسویه حساب کارگر با کارفرما پرداختیم و تاکید کردیم که هرچه این تسویه به بهترین نحو انجام شود موجب جلوگیری از بروز مشکلات زیادی در آینده خواهد شد.
در ادامه به مهمترین مراحل تسویه حساب پرداختیم که بهتر است هر کارفرمایی ۴ مورد گفته شده را در نظر بگیرد. در نهایت نیز دو نکته مهم درخصوص تسویه حساب را بیان کردیم که بهتر است هر کارفرمایی آنها را به کار گیرد.
منبع : https://alobiz.com/blog/Everything-you-need-to-know-about-settling-with-a-worker
