معیار اندازه‌گیری توزیع درآمد و ثروت:

به گزارش ایبِنا، این معیار اولین‌بار توسط آماردان ایتالیایی «کورادو جینی» (Corrado Gini) در سال ۱۹۱۲ میلادی به وجود آمده‌ است. این ضریب همچنان جزو یکی از شناخته‌شده‌ترین شاخص‌های نابرابری در بین بیش از ۵۰ شاخص به شمار می‌آید که به طور معمول، از آن برای سنجش نابرابری اقتصادی استفاده می‌شود.

این شاخص، توزیع‌ درآمد یا به عبارتی توزیع ثروت در میان یک جمعیت را بررسی می‌کند. ضریب جینی اعدادی بین صفر تا یک را به خود می‌گیرد که صفر (یا صفر درصد) نشان‌دهنده‌ برابری کامل و یک (یا ۱۰۰ درصد) نشان‌دهنده نابرابری مطلق است.

این امکان وجود دارد که از لحاظ نظری، شاخص جینی بیشتر از یک باشد که بیانگر درآمد یا ثروت منفی یا زیر صفر است. شاخص یا ضریب جینی از منحنی لورنز برگرفته شده ‌است. هر چه مقدار محاسبه شده‌ ضریب جینی برای کشوری بیشتر باشد، نشان‌دهنده نابرابری بیشتر در توزیع درآمد آن کشور است.

هنگامی که شاخص جینی بسیار بالا و نزدیک به عدد یک باشد، نشان دهنده این است که افراد با درآمد بالا، به صورت نامتناسبی، حجم زیادی از کل درآمد را دریافت می‌کنند. از شاخص جینی نه تنها در علوم اجتماعی و اقتصاد بلکه در علوم زیستی، شیمی و فیزیک (مانند بررسی جینتروپی: کلیت‌بخشی به آنتروپی بر پایه شاخص جینی)، ریاضیات و حتی کامپیوتر و داده‌کاوی نیز بهره گرفته می‌شود. برای مثال یکی کاربردهای شاخص جینی، در مباحث درخت تصمیم‌گیری است.

مزایا

برای مقایسه توزیع درآمدی در بخش‌های مختلف جامعه و همچنین در کشورها مورد استفاده قرار داد. برای مثال ضریب جینی برای مناطق شهری با مناطق روستایی در بسیاری از کشورها متفاوت است. ضریب جینی را به راحتی می توان با سراسر کشور مقایسه کرد و تفسیر آن نیز آسان است.

از ضریب جینی می توان برای نشان دادن چگونگی توزیع درآمد در داخل کشور در طی یک دوره از زمان استفاده کرد. در نتیجه این امکان وجود دارد تا ببینید که آیا نابرابری در حال افزایش است یا کاهش.

معایب

ضریب جینی نابرابری درآمد را اندازه گیری می کند، اما نابرابری‌های فرصت را اندازه‌گیری نمی‌کند. اگر دو کشور ضریب جینی یکسان داشته باشند ممکن است یک کشور ثروتمند باشد و دیگری فقیر، می‌توان نتیجه گرفت اندازه گیری ضریب جینی در دو کشور متفاوت است. ضریب جینی نقطه برآورد در یک زمان خاص است. از این رو تغییرات درآمدی را در طول زمان نادیده می‌گیرند.

ضمن اینکه اقتصادهایی با درآمد مشابه و شاخص جینی مشابه باز هم ممکن است که درآمدهای بسیار متنوع داشته باشند و این به دلیل نوع طراحی سیستم جینی است که گاهی یک ایراد به حساب می آید.

در نهایت اینکه ضریب جینی نباید به عنوان تنها معیار اندازه‌گیری نابرابری اقتصادی مورد استفاده قرار بگیرد. می‌توانیم به شاخص جینی تنها به عنوان یک داده آماری نگاه یا از آن استفاده کنیم تا به قسمت بالای توزیع توجه داشته باشیم و به تصویر واضح‌تری برسیم.

به خاطر محدودیت داده‌ها، شاخص جینی می‌تواند تمرکز ثروت را در افراد خیلی ثروتمند، کمتر از حد واقعی‌اش نشان دهد. این ضریب حتی می‌تواند نابرابری ثروتی را در رده‌های بالاتر ثروتمندان کمتر از حد واقعی نمایش دهد.

برای کم کردن این اثر، به عقیده «فرانک کاول» (Frank Cowel)، استاد دانشگاه اقتصاد لندن، می‌توان از روش‌های بهتری برای مدلسازی توزیع درآمد و ثروت برای قشر مرفه استفاده کرد. یک راه این است که توزیعی احتمالی (به طور ویژه توزیع پارتو) را برای ۵ یا ۱۰ درصد متمول جامعه بکار ببریم.

منبع : https://www.ibena.ir/news/124520