قرارداد کاری که بین کارگر و کارفرما منعقد و امضا می‌شود به دلایل مختلفی می‌تواند به نقطه‌ی پایان برسد و همکاری آن‌ها و رابطه‌ی کارگر و کارفرمایی که با هم داشته اند هم به تبع تمام می‌شود، اما برای دانستن حق و حقوق قانونی که هر یک از طرفین قرارداد در زمان پایان آن دارند باید دلایلی که باعث خاتمه قرارداد می‌شوند را بدانیم.
- قرارداد می‌تواند به دلیل تغییر کارگاه، تغییر شغل، فوت کارگر، از کارافتادگی کلی کارگر، بازنشستگی کارگر، استعفای کارگر از کاری که انجام می‌داد و پایان یافتن مدت قرارداد یا پروژه در قراردادهایی که موقت هستند به پایان برسد.
- در قرارداد‌های مدت موقت نه کارگر و نه کارفرما هیچ کدام نمی‌توانند به تنهایی قرارداد را فسخ کنند فقط در شرایطی این اتفاق میفتد که کارگر قوانین کارگاهی که در آن مشغول به کار است را زیر پا بگذارد تنها در این شرایط است که کارفرما می تواند قرارداد را یک طرفه به پایان برساند و کارگر را از کار بیکار کند.
در کار‌هایی که ماهیت موقت دارند و به تبع با کارگران هم قرارداد مدت موقت بسته می‌شود تکلیف کارگر و کارفرما روشن است چرا که با اتمام پروژه و مدت زمان قرارداد هر کدام به سراغ کار دیگری می‌روند، اما وقتی خاتمه قرارداد به دلیل فوت کارگر باشد تمام حق و حقوق کارگران باید به ورثه‌ی قانونی اش پرداخت شود.
- اگر کارگری به دلیل حادثه در محل کار دچار بیماری و مشکل شد باید به او مستمری از کار افتادگی پرداخت شود همچنین اگر کارگران دچار بیماری شوند که تا آخر عمر با آن‌ها همراه باشد در حدی که قدرت آن‌ها کاهش پیدا کند از کار افتاده کلی شناخته می‌شوند و در این شرایط قرارداد آن‌ها با کارفرما تمام می‌شود.
- آخرین دلیلی که باعث خاتمه قرارداد می‌شود استعفای خود کارگر است، اما کارگران باید بدانند که قبل از استعفا باید به کارفرما بگویند که قصد ترک کردن کار خود را دارند و نمی‌توانند به یک باره سر کار خود حاضر نشوند این کار برای این است که کارفرمایان فرصت پیدا کردن نیروی جدید را داشته باشند و اصطلاحا کار آن‌ها نخوابد.
نکته قابل توجه این است که خاتمه همکاری باید به صورت مکتوب و با امضای مقام مجاز با رعایت یک ماه اعلام قبلی انجام شود.
ماده ۲۱- قرارداد کار به یکی از طرق زیر خاتمه می‌یابد.
الف – فوت کارگر
ب – بازنشستگی کارگر
ج – از کار افتادگی کلی کارگر
د – انقضاء مدت در قرارداد‌های کار با مدت موقت و عدم تجدید صریح یا ضمنی آن.
ه – پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است . و – استعفای کارگر.
تبصره- کارگری که استعفا می‌کند موظف است یک ماه به کار خود ادامه داده و بدوا” استعفای خود را کتبا” به کارفرما اطلاع دهد و در صورتی که حداکثر ظرف مدت ۱۵ روز انصراف خود را کتبا” به کارفرما اعلام نماید استعفای وی منتفی تلقی می‌شود و کارگر موظف است رونوشت استعفا و انصراف از آن را به شورای اسلامی کارگاه و یا انجمن صنفی و یا نماینده کارگران تحویل دهد.
ماده ۲۲- در پایان کار، کلیه مطالباتی که ناشی از قرارداد کار و مربوط به دوره اشتغال کارگر در موارد فوق است، به کارگر و در صورت فوت او به وراث قانونی وی پرداخت خواهد شد.
تبصره- تا تعیین تکلیف وراث قانونی و انجام مراحل اداری و برقراری مستمری توسط سازمان تامین اجتماعی، این سازمان موظف است نسبت به پرداخت حقوق متوفی به میزان آخرین حقوق دریافتی، به طور علی الحساب و به مدت سه ماه به عائله تحت تکفل وی اقدام نماید.
ماده ۲۳- کارگر از لحاظ دریافت حقوق یا مستمری‌های ناشی از فوت، بیماری، بازنشستگی، بیکاری، تعلیق، ازکارافتادگی کلی و جزئی و یا مقررات حمایتی و شرایط مربوط به آن‌ها تابع قانون تامین اجتماعی خواهد بود.
