آلزایمر بیماری تخریب کننده سلول های بافت خاکستری مغز است علت بروز این بیماری پیشرونده رسوب ماده ای به نام آمیلویید یا تنگل است که موجب از بین رفتن سلول های خاکستری مغز میشود.
علائم بیماری
بیماری آلزایمر دارای علائمی است که اکثرا آنها را در اطرافیانمان دیده ایم. از یاد بردن مکان، اشیاء، فراموش کردن اشخاص و اسم انها، گم کردن کلمات و پرسیدن سؤالات مکرر که به تدریج به صورت ایراد در قضاوت، استدلال نمودن، اشکال در شمارش دیده می شود. با پیشروی تخریب آلزایمر به سمت عقب مغز بیمار حتی خاطرات ارزشمندش را از یاد برده و به مرور بیماری حرکت و تنفس را درگیر نموده و قلب را از کار می اندازد.
سیر آلزایمر حدودا بین ۸ تا ۱۰ سال میباشد. از افرادی که بالای دهه ۶۰ هستند از هر ۱۰ نفر یک نفر مبتلا به این بیماری میشوند. راه های تشخیص این بیماری شرح حال و بسیاری ازتست های ارزیابی شناختی و مصاحبه بالینی، ام ار ای و Brain spect است. معمولا بیماران آلزایمری در خطر عفونت، سوء تغذیه، صدمات بدنی میباشند.
راه حل های مؤثر برای رفتار با این بیماران
- به جای توجه به رفتار نا مطلوب این بیمار به احساسات بیمار که باعث این رفتار میشود توجه کنید.
- رفتار تکراری بیمار را به فعالیت مبدل کنید
- صبور باشید و به آرامی با وی رفتار کنید.
- پاسخ بیمار را بدهید.
- بیمار را به کاری مشغول کنید.
در ابتدای بیماری از تقویت کننده های حافظه برای بیمار استفاده کنید برای مثال اگر سوالی را تکرار میکند ،تاریخ و روز و عکس هایی را برای بیمار همراه پاسخ به سوالش یاد آوری کنید. اگر رفتار پرخاشگرانه دارد ببینید چه حادثه ای رخ داده که باعث این رفتار شده.
به علت کاهش حافظه و سردرگمی ممکن است بیمار نسبت به اطرافیان احساس بد بینی کند و یا به آنها تهمت دزدی بزند، بیمار چیز هایی را که میبیند و میشنود به طور دیگری تفسیر میکند اما شما نباید در مقابل بیمار به حالت دفاعی برخورد کنید و تلاش نکنید بیمار را متقاعد کنید. حواس او را به کار دیگری متوجه کنید.و بیمار را آرام کنید. اضطراب و بی قراری بیمارممکن است آرام و قرار را از او بگیرد لذا شما سعی کنید به او اطمینان و آرامش بدهید و به او بفهمانید شما برای آرامش او آنجا هستید. برای بیماران مبتلا به آلزایمر حوصله کنید و انعطاف داشته باشید.
درمان آلزایمر
تشخیص
آلزایمر معمولاً به کمک توضیح علائم و نشانه های زندگی روزمره –مخصوصاً توسط یکی از نزدیکان بیمار- قابل تشخیص است. همچنین آزمایشات خاصی برای بررسی میزان قدرت حافظه و تفکر، و رد کردن احتمال وجود مشکلات دیگر، وجود دارند که پزشک در مراحل تشخیص از آنها استفاده می کند.
اما فقط پس از مرگ، با معاینه ی میکروسکوپی مغز، که پلاک ها و میزان درگیر شدن مغز را نشان می دهد، می توان در مورد وجود این بیماری با اطمینان نظر داد.
آزمایشات
آزمایش تشخیصی:
معاینه جسمی و تست اعصاب
پزشک، ابتدا معاینه ی جسمی را انجام می دهد، پس از آن، توسط تست های زیر، سلامت کلی اعصاب را ارزیابی می کند:
رفلکس
قدرت عضلانی
توانایی بلند شدن از روی صندلی و راه رفتن در اتاق
بینایی و شنوایی
هماهنگی
تعادل
تست های آزمایشگاهی
برای تشخیص علت، سایر بیماری هایی که منجر به گیجی و اختلال در حافظه می شوند (مثل تیروئید یا کمبود ویتامین)، آزمایش خون انجام می شود.
وضعیت ذهنی و آزمایش عصب روان شناسی
پزشک می تواند برای ارزیابی حافظه و سایر مهارت های فکری، یک آزمایش مختصر، یا یک آزمایش طولانی مدت برای بررسی جزئیات و پیشرفت علائم، برای شما بنویسد.
عکس برداری از مغز
این آزمایش معمولاً برای پیدا کردن سایر ناهنجاری های مرتبط با شرایط فعلی شما، غیر از آلزایمر –مثل سکته، ضربه یا تومور- تجویز می شود. این ناهنجاری ها و آسیب ها می توانند باعث اختلال های شناختی شوند.
MRI: در این روش، از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای گرفتن تصاویر دقیق از مغز استفاده می شود. MRI با نشان دادن چروک شدگی های مغز در مناطق مرتبط با بیماری آلزایمر، همچنین سایر آسیب دیدگی های مغزی (برای رد کردن سایر احتمالات) به عنوان یک ابزار تشخیصی می‌تواند افرادی که در معرض بیماری آلزایمر قرار دارند را شناسایی کند. MRI برای تشخیص این بیماری، از CT اسکن بهتر است.
CT اسکن: یک فناوری اشعه ایکس ویژه است، که تصاویر مقطعی (برشی) از مغز می گیرد، و معمولاً برای رد کردن احتمال تومور ها و سایر آسیب دیدگی ها استفاده می شود.
یکی دیگر از روش های عکس برداری، روش برش نگاری با گسیل پوزیترون (PET) است. در این روش، مقدار کمی داروهای رادیو اکتیو ردیاب به خون تزریق می شود تا مشکل خاص مغز مشخص شود. PET شامل موارد زیر است:
- PET اسکن با فلورودئوکسی گلوکز (FDG) مناطقی از مغز را نشان می دهد که در آنها، متابولیسم کم مواد مغذی وجود دارد. این نواحی می توانند بیماری آلزایمر را از سایر انواع زوال عقل تشخیص دهند.
- عکس برداری PET آمیلوئید که می تواند میزان رسوبات آمیلوئید در مغز را اندازه گیری کند.
- عکس برداری Tau PET، که فشار توده نوروفیبریلار در مغز را اندازه گیری می کند، و به طور کلی در محیط های تحقیقاتی و آزمایشگاه ها استفاده می شود.
داروها
داروهایی که در حال حاضر برای بیماری آلزایمر تجویز می شود، تنها برای مدتی به کنترل علائم و سایر مشکلات شناختی کمک می کنند:
مهار کننده های کولین استراز. نحوه عملکرد این دارو، به این صورت است که سطح ارتباط سلول با سلول را افزایش داده، و با حفظ یک پیام رسان شیمیایی (که در اثر بیماری آلزایمر از بین رفته است)، موجب بهبودی جزئی در علائم می شوند. این داروها ممکن است سایر علائم مشکلات عصبی، مثل آژیتاسیون (بی قراری روانی) یا افسردگی را کاهش دهند. مانند: دونپزیل، گالانتامین و ریواستیگمین.
عوارض جانبی این داروها شامل اسهال، تهوع، بی اشتهایی، اختلالات خواب است. در افراد مبتلا به بیماری قلبی، ممکن است دارای عوارض جدی مثل آریتمی قلبی باشد.
ممانتین (Namenda). این دارو –که در برخی موارد در کنار یک مهار کننده ی کولین استراز تجویز می شود- روی شبکه ی ارتباطی دیگری از مغز کار کرده و روند پیشرفت علائم آلزایمر را کند می کند. عوارض جانبی نسبتاً نادر این بیماری، شامل سرگیجه و ضعف است.
در برخی موارد، داروهای ضد افسردگی برای کنترل علائم رفتاری بیماران آلزایمری تجویز می شود.
ایجاد یک محیط امن و حمایت عاطفی
شما می توانید موارد زیر را برای کمک انجام دهید:
کلیدها، کیف پول، تلفن همراه و سایر وسایل با ارزش را در یک جای همیشگی در خانه قرار دهید تا گم نشوند.
داروها را در مکانی امن و دور از دسترس نگه دارید. برای اینکه ساعت های مصرف دقیق داروها را بدانید، آن را یادداشت کنید.
برای امور مالی، از پرداخت و سپرده خودکار استفاده کنید.
از فرد مبتلا به آلزایمر بخواهید که تلفن همراهی با قابلیت GPS (مکان یاب) به همراه داشته باشد و شماره های مهم را در آن ذخیره کنید.
روی درها و پنجره ها سنسور های هشدار نصب کنید.
قرار های مهم را در یک روز و یک ساعت مشخص تنظیم کنید.
برنامه ی روزانه را روی یک تقویم یا تخته (وایت بورد) بنویسید و به آن برنامه، سرگرمی های جالب اضافه کنید.
وسایل اضافه ی خانه را بردارید، فرش پهن کنید.
روی راه پله ها و داخل حمام، نرده های محکم نصب کنید.
از راحت بودن کفش و دمپایی بیمار اطمینان حاصل کنید.
آینه های خانه را کم کنید. (افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است تصویر های آینه را گیج کننده یا ترسناک ببینند.)
مطمئن شوید که بیمار شما، کارت شناسایی و دستبند هشدار پزشکی را به همراه دارد.
قاب عکس ها و سایر اشیاءی که تداعی گر خاطرات هستند را دور از چشم نگه دارید.
درمان های مکمل
برخی از روش های درمانی که اخیراً مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از:
ویتامین E: اگرچه مصرف ویتامین E از آلزایمر جلوگیری نمی کند، اما مصرف روزانه ۲۰۰۰ واحد از این ویتامین، ممکن است پیشرفت بیماری را در بیماران مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط، به تأخیر بیندازد. با این حال هنوز شواهد زیادی در مورد این ادعا در دسترس نیست و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
در نظر داشته باشید مکمل هایی که به عنوان کمک به سلامت شناختی تبلیغ می شوند، ممکن است با داروهایی که برای بیماری آلزایمر یا سایر بیماری ها مصرف می کنید، تداخل داشته باشد. بنابراین برای مصرف این مکمل ها و داشتن یک برنامه ی درمانی ایمن و مؤثر، با پزشک خود مشورت کنید.
اسید های چرب امگا ۳: اسید های چرب امگا ۳ موجود در ماهی یا مکمل های غذایی، ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهد. اما مطالعات بالینی نشان داده است که این اسید ها، تأثیری روی درمان علائم بیماری آلزایمر ندارند.
کورکومین: این دارو که از زردچوبه تهیه می شود، دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بوده و ممکن است روی روند شیمیایی مغز، تأثیر مثبت داشته باشد. با این وجود، مطالعات، تأثیر این دارو بر درمان آلزایمر را اثبات نکرده اند.
جینکو: جینکو، شیره ی گیاهی است که خواص دارویی زیادی دارد. طبق تحقیقات معتبر سازمان ملی بهداشت، این دارو، به پیشگیری یا به تأخیر انداختن بیماری آلزایمر کمکی نمی کند.
ملاتونین: تأثیر این مکمل هورمونی که برای تنظیم خواب از آن استفاده می شود، در کنترل خواب افراد مبتلا به آلزایمر، در حال بررسی است. اما برخی از تحقیقات نشان داده است که استفاده از ملاتونین ممکن است باعث تشدید علائم رفتاری افراد مبتلا به آلزایمر شود. بنابراین برای استفاده از این دارو، تحقیقات بیشتری لازم است.
سبک زندگی و درمان های خانگی
ورزش
ورزش منظم، قسمت مهمی از یک برنامه ی درمانی است. فعالیت هایی مثل پیاده روی روزانه، باعث بهبود روحیه بیمار و حفظ سلامت مفاصل، عضلات و قلب، خواب آرام و جلوگیری از یبوست می شود.
ممکن است افراد مبتلا به آلزایمر، در راه رفتن دچار مشکل شوند. بنابراین این افراد تا حد امکان می توانند از دوچرخه ثابت، ورزش های کششی با کش (الاستیک بند)، یا نرمش های صندلی را انجام دهند. شما با پیدا کردن DVD های ورزشی برای بزرگسالان یا افراد مسن، می توانید این نرمش ها را انجام دهید.
تغذیه
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است غذا خوردن را فراموش کنند، اشتیاقی به آشپزی نداشته باشند و بد غذا شوند. آنها حتی ممکن است نوشیدن مایعات را فراموش کرده و دچار کم آبی بدن و یبوست شوند. برای مقابله با این مشکلات، شما می توانید موارد زیر را انجام دهید:
غذاهای سالمی که خوردن آنها آسان است را تهیه کنید.
آنها را به نوشیدن آب و سایر نوشیدنی های سالم تشویق کنید. از مصرف کافئین خودداری کنید (به این علت که باعث افزایش استرس، بی خوابی و تکرر ادرار می شود).
ژله ها و اسموتی های پر کالری و سالم مثل میلک شیک هایی با پودر های مکمل، که با میوه های مورد علاقه ی آنها تزئین شده است را تهیه کنید. مخصوصاٌ در زمان هایی که آنها میلی به غذا ندارند.
ارتباطات و فعالیت های اجتماعی
انجام کار هایی که به فرد آرامش می دهند، می توانند به بهبود حال عمومی فرد بیمار کمک کنند. مثل:
گوش دادن به موسیقی یا رقص
خواندن یا گوش دادن به کتاب ها
باغبانی یا صنایع دستی
شرکت در رویدادهای اجتماعی در مراکز مراقبت از سالمندان
بازی با کودکان
مراقبت از کسی که از بیمار مراقبت می کند
مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر، از نظر جسمی و روحی بسیار طاقت فرسا بوده و ممکن است موجب برانگیخته شدن احساس خشم و گناه، استرس، دلسوزی، نگرانی، غم و انزوای اجتماعی شود.
بهتر است برای کمک به خودتان این موارد را انجام دهید:
- در مورد بیماری یاد بگیرید.
- با پزشکان و مددکاران اجتماعی مشورت کنید.
- در صورت نیاز از دوستان و سایر اعضای خانواده کمک بگیرید.
- هر روز استراحت کنید.
- با دوستانتان وقت بگذرانید.
- تغذیه سالم و ورزش را فراموش نکنید.
- دکتر حسام عبدالحسین پور
- منبع : https://drabdolhoseinpour.com/48
