لازم است بیماران با سکته قلبی ، بعد از گذراندن دوره حاد بیماری و ترخیص از بیمارستان ، به صورت منظم تحت درمان دارویی باشند. هدف از درمان دارویی در این بیماران به دلایل زیر است:

• ادامه درمان آتروسکلروز ، به عنوان بیماری زمینه ای سکته قلبی
• درمان عوارض ناشی از سکته قلبی مانند نارسایی قلب و اریتمی ها
• جلوگیری از تکرار حمله قلبی
• برای درمان بیماری های زمینه ای مانند فشارخون بالا ، دیابت و دیس لیپیدمی

نکته ۱: برخلاف بیماری های عفونی که با یک دوره محدود و چند روزه درمان آنتی بیوتیکی از بین می روند ، بیماری های متابلیکی مانند سکته قلبی ، احتیاج به درمان های طولانی مدت و گاها تا پایان عمر دارند. لذا باید در طول درمان از تغییر یا قطع خودسرانه هر گونه دارویی پرهیز کنید.

نکته ۲: ۸۰ درصد بیماران با سکته قلبی دارای یکی از عوامل خطر زمینه ای مانند فشارخون بالا ، دیابت ، سندرم متابلیک یا چربی خون مختل هستند. لذا این بیماران لازم است گاها ۵ یا ۶ دارو را در هر روز مصرف نمایند. اگر بیمار بعد از سکته قلبی ، دچار نارسایی قلب هم شده باشد ، تعداد داروهایی که باید بیمار در روز مصرف نماید به ۷ تا ۸ نوع دارو در روز می رسد. طبیعتا این تعداد از دارو برای بیمار اذیت کننده است و می تواند تداخلات دارویی به همراه داشته باشد. ولی در زمان تجویز ، حتما پزشک شما به تعداد داروها و تداخلات آنها توجه کرده است و لازم است داروهایی که توسط پزشک تجویز شده است را مصرف نمایید.

نکته ۳: داروهای قلبی به ویژه اگر تعداد آنها زیاد باشد ، با داروهایی که بدون نسخه از داروخانه تهیه می شود و داروهای تجویز شده برای بیماری های دیگر ، می تواند تداخل داشته باشد. لازم است هم از مصرف دارو بدون تجویز پزشک پرهیز نمایید و هم اینکه اگر به دلیل بیماری غیرقلبی برای شما دارویی تجویز می شود ، بیماری قلبی و داروهایی که مصرف می کنید را به پزشک معالج اطلاع دهید.

مهم ترین داروهای بعد از سکته قلبی

آسپیرین: معروف ترین و شناخته شده ترین داروی ضد پلاکت است و لازم است تمام بیماران با حمله حاد قلبی -به شرط نداشتن خونریزی فعال یا حساسیت به دارو- آن را تا پایان عمر مصرف نمایند.

دوز آسپیرین توصیه شده برای بیماران سکته قلبی ، یک قرص آسپیرین با دوز کم مانند ۸۰، ۸۱ یا ۱۰۰ میلی گرمی است.

پلاویکس: در بیماران با سکته حاد قلبی به دلیل خطر زیاد تشکیل لخته خون ، تا یک سال بعد از حمله قلبی ، به غیر از آسپیرین داروی دومی هم برای مهار پلاکتها تجویز می شود که به آن “درمان ضد پلاکتی دو دارویی” (DAPT) گفته می شود.  داروی دوم ضد پلاکتی می تواند از یکی از سه دسته داروی زیر انتخاب شود:

1. کلوپیدوگرل مانند پلاویکس ، اسویکس و زیلت. این داروها همگی ۷۵ میلی گرم هستند و روزانه یک عدد از آنها مصرف می شود. البته در برخی از بیماران -به ویژه افرادی که استنت دارند- در ماه اول بعد از حمله ، دو عدد در روز تجویز می شود.

2. پراسوگرل با دوز ۱۰ میلی گرم در روز و یک بار در روز.

3. تیکاگرولول با دوز ۹۰ میلی گرم و دو بار در روز.

نکته ۱: در مطالعات متعددی ثابت شده است که علیرغم توصیه به مصرف این داروها تا یکسال بعد از سکته قلبی ، بیمارانی که خطر کمی برای خونریزی دارند مانند افراد جوان ، اگر دارو را تا ۱۸ ماه و حتی تا ۳ سال استفاده نمایند ، از میزان خطر سکته مجدد قلبی به میزان قابل توجهی کاسته خواهد شد. لذا در مورد مصرف پلاویکس یا هر کدام از داروهای دوم ضد پلاکت که گفته شد ، با پزشک معالچ خود مشورت نمایید.

نکته ۲: در بیمارانی که آسپیرین و پلاویکس مصرف می کنند ، توصیه می شود ۱۲ ساعت بین مصرف آنها فاصله وجود داشته باشد.

نکته ۳: قطع زودرس و بدون اطلاع پزشک می تواند عواقب ناگواری مانند تکرار سکته قلبی و به ویژه در بیمارانی که استنت قلبی دارند ، موجب لخته شدن خون داخل استنت شود.

نکته ۴: مصرف پلاویکس یا هر کدام از داروهایی که در بالا اشاره شد ، به دلیل خونریزی زیاد و دیر بند آمدن خون ، محدودیت مهمی برای عمل های جراحی ، پروسیجرهای تهاجمی و دندانپزشکی ایجاد می کند. اگر شما برنامه ای برای انجام عمل جراحی یا هر نوع مداخله تهاجمی و دندانپزشکی دارید ، لازم است قبل از آن حتما با پزشک خود مشورت نمایید.

استاتین ها: داروهای استاتین (مانند آتوروستاتین و رزووستاتین) اگرچه به داروهای ضد چربی خون معروف هستند ولی غیر از پایین آوردن کلسترول خون فواید دیگری هم دارند. این داروها ، موجب پایدار شدن پلاک های چربی داخل عروق کرونر ، کاهش قدرت لخته شدن خون و خواص ضدالتهابی داخل کرونر هستند و مصرف آنها موجب کاهش میزان رسوب کلسترول در دیواره عروق قلبی و کاهش احتمال پاره شدن پلاک های چربی هم می شود.

(لذا لازم است افراد با حمله قلبی ، حتی با وجود نرمال بودن میزان چربی و کلسترول خون

 برای پیش گیری از تکرار حمله قلبی تا پایان عمر از این داروها استفاده نمایند.)

نکته ۱: اگرچه با مصرف داروهای استاتین ، میزان چربی و کلسترول خون پایین می آید ولی نرمال بودن و حتی پایین تر از نرمال بودن چربی خون دلیلی برای قطع این داروها نیست. مصرف خود داروهای استاتینی دارای خواص ضد التهابی و ضد ترومبوزی است.

نکته ۲: میزان دوز تجویز شده از این داروها برای آتوروستاتین ۴۰ تا ۸۰ میلی گرم در روز و برای رزووستاتین ۴۰ میلی گرم در روز است. (البته در افراد بالای ۷۵ سال این میزان نصف می شود). برخی از بیماران و حتی پزشکان از دوز بالای دارو شاکی بوده و آن را به ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم در روز کاهش می دهند. با توجه به اثرات بسیار مثبت داروهای استاتینی توصیه می شود از کاهش دوز دارو ، بدون اطلاع پزشک معالج خودداری نمایید.

داروهای مسدود کننده گیرنده “بتا”: مصرف این داروها بعد ازحمله قلبی موجب کاهش تعداد ضربان قلب و جلوگیری از افزایش ضربان قلب به دنبال فعالیت های روزمره می شود. لذا لازم است بیماران بعد از سکته قلبی -تا دو سال- از این داروها استفاده نمایند. داروهای بتابلوکر رایج عبارتند از:  پروپرانولول ، آتنولول و متورال۵۰ میلی گرمی.

 البته در بیمارانی که به دنبال سکته قلبی دچار نارسایی قلب می شوند ، لازم است انواع خاصی از این خانواده دارویی (مسدود کننده های گیرنده بتا) تا پایان عمر و زیر نظر پزشک ، مصرف شوند ، مانند بیزوپرولول ، کارودیلول و متورال سوکسینات.

داروهای مهار کننده آنزیم  ACE یا ARB: همه این داروها در نهایت یک کار مشترک انجام می دهند و آن مهار اثر آنژیوتانسین ll ، است. آنژیوتانسین ll یکی از عوامل مخرب و مضر برای سلامتی قلب و کلیه است و مهار آن می تواند اثرات مثبت و مهمی در سلامت طولانی مدت قلب داشته باشد. لازم است بیماران بعد از دوره حاد سکته قلبی تا مدتی و تحت نظر پزشک معالج از یکی از داروهای این خانواده مانند: کاپتوپریل ، انالاپریل ، لیزینوپریل یا لوزارتان استفاده نمایند. البته بازهم در بیماران با نارسایی قلب به دنبال سکته قلبی یا در افراد دیابتی لازم است این داروها به مدت طولانی تری ادامه پیدا کنند.

داروهای ضد اسید معده: در برخی از بیماران که سابقه خونریزی از معده دارند جهت جلوگیری از تکرار خونریزی معده در اثر مصرف داروهای شل کننده خون ، لازم است از داروهای ضد اسید معده مانند پنتوپرازول استفاده شود. البته در بیمارانی که از آسپیرین و پلاویکس استفاده می کنند ، این داروها در بیماران بدون علامت گوارشی و برای چلوگیری از خونریزی گوارشی در کروههای زیر هم تجویز می شوند:

• برای بیماران با سن بالای ۶۵ سال
• افراد با سابقه زخم معده
•  بیمارانی که از داروهای ضد التهابی مانند کورتون یا NSAID ها استفاده می کنند
• در افرادی که وارفارین یا NOAC ها مانند ریواروکسابان می خورند.

نکته ۱: مصرف بدون دلیل این داروها می تواند موجب کاهش اثر داروهای قلبی مانند پلاویکس و استاتین ها شود و در صورت نداشتن علایم گوارشی یا تجویز پزشک ، توصیه نمی شود.

نکته ۲: زمان مصرف این داروها صبح ، نیم ساعت قبل از مصرف صبحانه است. در غیر این صورت شاید اثر مناسبی نداشته باشد.

داروهای ضد انعقاد خون: در برخی موارد لازم است بیماران بعد از سکته قلبی از داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین و NOAC ها مثل ریواروکسابان استفاده کنند. مانند :

1. بیمارانی که دریچه های فلزی قلب دارند.
2. افرادی که آریتمی قلبی ، به ویژه فیبریلاسیون دهلیزی AF دارند.
3. بیماران با سابقه لخته خون در پا DVT، یا آمبولی ریه.
4. بیمارانی که بعد از سکته قلبی در حفرات قلب آنها لخته خون ایجاد شده است.
5. و این که ، ریواروکسابان و برخی از NOACها ،  با دوز بسیار کم ۲٫۵ تا ۵ میلی گرم در روز امروزه برای بیماران با سکته قلبی در کنار آسپیرین و پلاویکس مورد استفاده قرار می گیرد.

در این موارد لازم است دو داروی ضدپلاکت (آسپیرین و پلاویکس) و یک داروی ضدانعقادی (وارفارین یا ریواروکسابان) مصرف نماید. مصرف این سه دارو باهم که “درمان سه تایی” (Triple therapy) نامیده می شود ، با خطر بسیار بالای خونریزی همراه است و به مراقبت زیاد و نظارت دقیق پزشک احتیاج دارد.

بقیه داروها: در کنار این داروها لازم است درمان های لازم برای بیماری های دیگری مانند فشارخون بالا ، دیابت قندی ، نارسایی قلب و بیماری های دریچه ای قلب هم ادامه پیدا کنند. برای کاستن از تعداد داروهای مصرفی و کاهش تداخلات دارویی ، در مواردی که تعداد داروهای لازم برای بیمار زیاد باشد ، پزشک به احتمال زیاد از داروهایی که استفاده چندگانه دارند ، استفاده خواهد کرد. به عنوان مثال دارویی مانند  کاپتوپریل برای درمان سکته قلبی ، نارسایی قلب ، فشارخون بالا و دیابت قندی مفید است لذا در بیمارنی که ترکیبی از این بیماری ها و مشکلات را دارند ، می توان از یک دارو استفاده نمود.

پاراگراف آخر: درمان دارویی بعد از سکته قلبی یکی از قسمت های مهم درمان بیماران با سکته قلبی است. سکته قلبی یک بیماری مهم است و بعد از بهبودی از مرحله حاد بیماری ، برگشت به کار و زندگی و جلوگیری از تکرار بیماری به تلاش مداوم و هماهنگی بین تیم درمان و بیمار ، وابسته است.