در مطالعه‌ی اقتصاد، ۳ نوع مختلف از آن به چشم می‌خورَد: اقتصاد بازار، اقتصاد دستوری و اقتصاد مختلط.
اقتصاد بازار ، که معمولا از آن به عنوان اقتصاد بازار آزاد نیز یاد می‌شود، نوعی اقتصاد است که ایالات متحده و چندین کشور سرمایه‌دار دیگر آن را دنبال می‌کنند. در این مطلب، ما درباره‌ی تمام مواردی که باید در‌مورد اقتصاد بازار بدانید بحث می‌کنیم؛ از جمله این‌که چرا آن‌ها مهم هستند و چگونه کار می‌کنند.
اقتصاد بازار چیست؟
اقتصاد بازار یک سیستم اقتصادی است که در آن تولید کالا و خدمات توسط قوانین عرضه و تقاضا هدایت می‌شود. عرضه و تقاضا یک اصل اقتصادی است که توصیف می‌کند چگونه تعادل حاکم میان تقاضای مشتریان، کسبوکارها و دولت با عرضه محصولات، کالاها و خدمات، قیمت آن‌ها را تنظیم می‌کند.
در اقتصاد بازار، مشاغل قصد دارند که محصولات، کالاها و خدمات خود را با بالاترین قیمتی که مصرف‌کنندگان حاضر به پرداخت آن هستند، تهیه کنند؛ در حالی که مصرف‌کنندگان به دنبال کم‌ترین قیمت‌هایی هستند که می‌توانند برای محصولات، کالاها و خدمات موردِنظر خود پیدا کنند.
همین مفهوم در‌مورد کارفرمایان و کارکنان نیز صدق می‌کند، زیرا مشاغل سعی می‌کنند کارکنان ماهر را با کم‌ترین حقوق و دستمزد ممکن به دست آورند و کارکنان خدمات خود را برای بالاترین دستمزد ممکن، که می‌توانند برای مهارت‌هایشان دریافت کنند، پیشنهاد می‌دهند.
چرا اقتصاد بازار مهم است؟
مزایای مهمی وجود دارند که اقتصاد بازار آن‌ها را فراهم می‌کند. برای شروع، اقتصاد بازار مطمئن می‌شود که محصولات، کالاها و خدمات با توجه به تقاضای بازار تولید می‌شوند. مصرف‌کنندگان مایل‌اند هزینه‌ی بالایی را برای کالاها و خدماتی که بیشترین درخواست را دارند، بپردازند و مشاغل به دنبال تولید هرچه بهتر و کارآمدتر کالاها و خدمات هستند.
توانایی اقتصاد بازار برای مشاغل به منظور رقابت با یکدیگر باعث می‌شود که مصرف‌کنندگان، کالا و خدماتی را با بالاترین کیفیت در ازای قیمتی که مایل به پرداخت آن هستند، پیدا کنند. سرانجام، اقتصادهای بازار به نوآوری پاداش می‌دهند، زیرا کسبوکارها به طور طبیعی به تلاش برای نوآوری و بهبود محصولات و خدمات خود ادامه می‌دهند تا در بازار رقابت بیشتری داشته‌باشند.
اقتصاد بازار چگونه کار می‌کند
آن‌جا که تعادل بین نیروهای بازار آزاد و کنترل‌های لازم دولت وجود دارد، بیشتر اقتصادهای بازار به عنوان یک اقتصاد مختلط عمل می‌کنند. چنین کنترل‌های دولتی‌ای ممکن است شامل کنترل کالاهای غیرقانونی و یارانه ی کالاهای عمومی، مانند حمل‌ونقل و آموزش، باشند؛ با وجود این، می‌توانید از طریق ویژگی‌های اصلی زیر، اقتصاد بازار را شناسایی کنید:
- آزادی انتخاب؛
- انگیزه‌ی علاقه‌ی شخصی؛
- دولت محدود؛
- رقابت؛
- مالکیت شخصی؛
- سیستم بازارها و قیمت‌ها.
۱. آزادی انتخاب
در اقتصاد بازار، مالکان در تولید، فروش و خرید کالا و خدمات موردنظر خود در یک بازار رقابتی آزاد هستند.
آزادی انتخاب آن‌ها در‌مورد تولید، فروش یا خرید فقط به میزان سرمایه‌ای که دارند و قیمتی که مایل به خرید یا فروش کالا یا خدمات موردنظرشان هستند، محدود می‌شود. ویژگی آزادی انتخاب به این معناست که کارآفرینان تشویق می‌شوند که مشاغل جدیدی را شروع کنند و رقابت را در بازار فراهم کنند، زیرا مصرف‌کنندگان می‌توانند آن‌چه را می‌خواهند انجام دهند و بخرند.
۲. انگیزه‌ی علاقه‌ی شخصی
ویژگی انگیزه‌ی علاقه‌ی شخصی به معنای انگیزه‌ی افراد برای انجام کارهایی به نفع خودشان است. در اقتصاد بازار، این ویژگی توسط مصرف‌کنندگانی نشان داده می‌شود که محصولات، کالاها و خدمات موردنظر خود را با کم‌ترین قیمت ممکن به دست می‌آورند، در حالی که کارآفرینان و صاحبان مشاغل سعی می‌کنند بیشترین سود ممکن را برای مشاغل خود کسب کنند. انگیزه‌ی علاقه‌ی شخصی یکی از نیروهای محرکه‌ی اصلی اقتصاد بازار است.
۳. دولت محدود
دولت نقش بسیار محدودی در اقتصاد بازار دارد. اقتصادهای بازار در درجه‌ی اول با تقاضای مصرف‌کنندگان برای تأمین محصولات، کالاها و خدمات خاص به مشاغل کنترل می‌شود؛ با این حال، دولت هنوز هم می‌تواند نقش نظارتی در عملکرد اقتصاد بازار داشته‌باشد. عملکرد نظارتی دولت برای اطمینان از بازی منصفانه در میان رقبا و به حداقل رساندن انحصارات در اختیار بازار در یک صنعت خاص طراحی شده‌است.
۴. رقابت
ویژگی رقابت در اقتصاد بازار بسیار مهم است. رقابت مشاغل را به سمت تولید محصولات با کیفیت بهتر و تا حد ممکن کارآمد سوق می‌دهد تا در بازار بیشتر رقابت کنند. رقابت تضمین می‌کند که محصولات، کالاها و خدماتی که مصرف‌کنندگان به آن‌ها تمایل دارند، با قیمتی تولید شوند که آنان حاضر به پرداختش هستند. ویژگی رقابت هم‌چنین با جلوگیری از انحصار تجارت در بازار، سوء‌استفاده از قدرت اقتصادی را محدود می‌کند.
۵. مالکیت شخصی
ویژگی مالکیت خصوصی به این معنی است که مالکیت دارایی با افرادی که دارایی را می‌خرند و هم‌چنین با مشاغلی است که تولیدکننده دارایی هستند، نه دولت.
از آن‌جا که این مالکیت خصوصی است، صاحبان آن می‌توانند قراردادهای قانونی‌ای را منعقد کنند که با خرید، فروش یا اجاره مایملک آن‌ها موافقت می‌کنند. ویژگی دارایی خصوصی به این معنی است که صاحبان دارایی می‌توانند از دارایی‌های خود سود کسب کنند.
۶. سیستم بازارها و قیمت‌ها
اقتصاد بازار به بازاری کارآمد نیاز دارد که بتوان کالاها و خدمات را در آن فروخت. بازار کارآمد بازاری است که در آن دسترسی هر خریدار و فروشنده به اطلاعات یکسان باشد؛ به این ترتیب، کسبوکارها می‌توانند برای مصرف‌کنندگان با یکدیگر رقابت کنند و به آنان اجازه می‌دهد تا آگاهانه برای خریدشان تصمیم بگیرند. این امر باعث می‌شود که قیمت‌ها بازتاب واقعی قوانین عرضه و تقاضا باشند.
قانون عرضه می‌گوید «هرگاه عرضه‌ی کالایی یا خدماتی بیش از تقاضای آن باشد، قیمت‌ها پایین‌تر خواهند بود.»
قانون تقاضا می‌گوید «وقتی تقاضای کالایی یا خدماتی بیش از میزان عرضه‌ی آن باشد، قیمت‌ها بالاتر خواهند بود.»
برای تقاضا ۵ عامل تعیین‌کننده وجود دارد:
- قیمت کالا یا خدمات؛
- درآمد خریداران؛
- قیمت کالاها و خدمات مرتبط؛
- سلیقه و ترجیحات؛
- انتظارات مصرف‌کننده.
فهیمه حاجی‌آبادی
برگرفته از : https://karboom.io/mag/articles
منبع: indeed.com
