سرمایه گذاری چیست و انواع آن کدام است؟

سرمایه گذاری چیست؟

سرمایه گذاری در علم اقتصاد به معنای تخصیص منابع مالی به یک یا چند دارایی مختلف، به امید به دست آوردن منابع با ارزش‌تر در آینده است. سرمایه گذاری می‌تواند به دو صورت سرمایه گذاری مستقیم و سرمایه گذاری غیرمستقیم صورت بگیرد. از انواع سرمایه گذاری می‌توان به خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق درآمد ثابت، مسکن، زمین، طلا، خودرو، ارزهای خارجی و … اشاره کرد.

البته بایستی توجه داشت، از آنجایی که سرمایه‌گذاری با هدف کسب سود بیشتر در آینده انجام می‌شود، همیشه با سطح خاصی از ریسک همراه است. به بیان دیگر این احتمال وجود دارد که با انجام یک سرمایه‌گذاری نادرست، نه‌تنها هیچ درآمدی برای سرمایه‌گذار به دست نیاید، بلکه ارزش سرمایه او نیز دچار کاهش شود. لذا اگر مایلید به سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف بپردازید، بهتر است ابتدا با قواعد و ویژگی‌های هر یک آشنا شوید. در ادامه توضیحاتی در خصوص هر یک از روش های سرمایه گذاری رایج در ایران ارائه شده است.

چرا باید سرمایه گذاری کنیم؟

همه ما به طور پیوسته در حال تلاش و کوشش هستیم تا بتوانیم به اهدافی که در نظر داریم دست یافته و رفاه بیشتری برای خود و عزیزانمان فراهم کنیم. مثلا ممکن است در پی خرید خانه یا ماشین باشیم. یا بخواهیم برای آینده تحصیلی و شغلی فرزندانمان، مبالغی را به انواع روش های مختلف سرمایه گذاری کنیم. یا قصد خرید لوازم خانگی بهتری را داشته باشیم. یا‌ …

برای دستیابی به این اهداف کوچک و بزرگ، مسلما نخستین و مهمترین گام داشتن یک منبع درآمدی مناسب است که بتواند سرمایه مورد نیاز را برای ما ایجاد کند. اما آیا همین امر کافی است؟ آیا می‌توان بدون داشتن یک برنامه درست و هدفمند، به اهداف مالی خود در آینده رسید؟

برای پاسخ به این سوال، بهتر است نگاهی کوتاه و تحلیلی به بازدهی کلاس های دارایی در مدت زمان ۵ سال داشته باشیم تا شناختی نسبت به مناسب ترین دارایی ها برای سرمایه گذاری پیدا کنیم.

همانطور که مشاهده می‌کنید، انتخاب گزینه درست سرمایه گذاری با مدت زمان سرمایه گذاری در رسیدن به اهداف مالی رابطه مستقیمی دارد. در نتیجه، نحوه برخوردی که هر شخص با درآمدهای خود دارد، می‌تواند نقش بسیار مهمی در وضعیت مالی آینده او داشته باشد. بنابراین:

برای تضمین آینده مالی خود، باید ضمن داشتن یک منبع درآمدی مناسب، برنامه‌ای هدفمند برای درآمدهای کسب شده خود تنظیم کنید.

چگونه می‌توان برای درآمدهای خود برنامه ریزی کرد؟

به طور کلی به دو روش می‌توان برای بخش مازاد درآمدهای خود برنامه‌ریزی کرد که عبارتند از «پس انداز» و «سرمایه گذاری».

پس انداز چیست؟

پس انداز به پولی که پس از کسر هزینه‌های مصرفی از درآمد هر فرد یا خانواده باقی می‌ماند، گفته می‌شود. توجه داشته باشید که معمولا پس انداز به شکل وجه نقد نگهداری می‌شود. از این رو بازدهی چندانی برای شخص ایجاد نخواهد کرد!

مسلما این روش در کشور ایران که تورم بالایی دارد، منطقی به نظر نمی‌رسد. برای درک بهتر این جمله، تصور کنید که در سال ۱۳۷۵، ۱۰ میلیون تومان سرمایه در اختیار داشتید. در آن زمان با این پول می‌توانستید یک خانه ۶۰ متری در مرکز تهران بخرید. این در حالی‌است که در سال ۱۴۰۰، با ده میلیون تومان حتی یک متر خانه هم نمی‌توان در مرکز تهران خریداری کرد!

سرمایه گذاری چه مزایایی دارد؟

۱- با سرمایه گذاری می‌توانید به اهداف مالی خود دست پیدا کنید

بی شک هر یک از ما انسان‌ها برای خود اهدافی را مشخص کرده‌ایم که معمولا بخش زیادی از آن‌ها نیاز به سرمایه‌ای بیشتر از آنچه که در اختیارمان هست، دارد. از جمله این اهداف می‌توان به خرید خانه، زمین، ویلا، وسیله نقلیه، لوازم منزل، تجهیزات کامپیوتری و … اشاره کرد. سرمایه گذاری هدفمند به شما کمک می‌کند تا با مدیریت صحیح بخش مازاد درآمدهای خود، بتوانید به سرمایه لازم جهت رسیدن به اهدافتان دست پیدا کنید.

۲- با سرمایه گذاری از تورم در امان می‌مانید

سرمایه گذاری درست نه تنها ارزش دارایی شما در شرایط تورمی حفظ می‌کند، بلکه باعث افزایش آن نیز می‌شود. مثلا فرض کنید همان ده میلیون تومان سال ۱۳۷۵ را که می‌شد با آن یک خانه ۶۰ متری در مرکز تهران خرید، در یک دارایی با سود سالانه ۳۰ درصد سرمایه‌گذاری می‌کردید. در این صورت سرمایه شما در سال ۱۴۰۰ حدودا برابر ۷ میلیارد می‌شد. و شما می‌توانستید با آن یک خانه ۲۴۰ متری در مرکز تهران بخرید!

۳- با سرمایه گذاری درست، در دوران بازنشستگی دغدغه مالی نخواهید داشت

دوران بازنشستگی یکی از بخش‌های مهم زندگی هر انسانی است که بایستی از سنین جوانی برای آن برنامه ریزی داشته باشد؛ چرا که در این قسمت از عمر، توان کاری ما تقلیل رفته و به احتمال زیاد نمی‌توانیم درآمد مطلوبی را به دست بیاوریم. لذا توصیه می‌شود که از سنین جوانی، بخشی از درآمد خود را در یک بازار مناسب سرمایه گذاری کنید تا در دوران بازنشستگی و کهنسالی، دغدغه مالی نداشته و بتوانید در کنار عزیزانتان از زندگی لذت ببرید.

مردم جهان چگونه دارایی‌های خود را سرمایه گذاری می‌کنند؟

حال که با مفهوم سرمایه گذاری و مزایای آن آشنا شدیم بهتر است مروری بر آمارهای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان داشته باشیم تا ببینیم مردم جهان چگونه درآمدهای خود را مدیریت می‌کنند.

– ایالات متحده آمریکا

نمودار زیر که از وبسایت gallup.com آمده است، دیدگاه مردم آمریکا در خصوص بهترین روش سرمایه گذاری طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۳ را نمایش می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌کنید در سال ۲۰۲۲، بازار املاک و مستغلات با ۳۴ درصد، طلا با ۲۶ درصد، بورس با ۱۸ درصد، سپرده های بانکی با ۱۳ درصد و اوراق قرضه با ۷ درصد به ترتیب بهترین روش‌های سرمای‌ گذاری از نظر مردم آمریکا بوده‌اند.

مقایسه انواع روش های سرمایه گذاری از نظر مردم آمریکا

– آلمان

سرمایه گذاری در کدام‌یک از دارایی ها بیشترین بازدهی را در سه سال آینده خواهد داشت؟ این سوال مربوط به یک نظرسنجی است که در سال ۲۰۲۲ توسط وبسایت stastita از ۱۰۰۰ شهروند آلمانی پرسیده شد. از این تعداد، ۳۲ درصد طلا و ۳۰ درصد بازار سهام را به عنوان بهترین روش های سرمایه گذاری در مقایسه با سایر انواع روش ها برگزیدند. در رتبه‌های بعدی، صندوق های سرمایه گذاری سهامی با ۱۵ درصد، سپرده بانکی۳ درصد و اوراق با درآمد ثابت ۱ درصد به ترتیب قرار گرفته‌اند. در تصویر زیر می‌توانید نتایج کامل نظرسنجی را مشاهده کنید.

مقایسه انواع روش های سرمایه گذاری از نظر مردم آلمان

انواع روش های سرمایه گذاری در ایران کدام است؟

به طور کلی بازارهای بورس، زمین و مسکن، خودرو، طلا و ارزهای خارجی پرطرفدارترین روش های سرمایه گذاری در ایران هستند که در ادامه با هر یک بیشتر آشنا می‌شویم.

بورس

سرمایه گذاری در بورس و خرید و فروش سهام شرکت‌ها، یکی از انواع روش های سرمایه گذاری پرطرفدار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان است. چرا که این بازار معمولا بازدهی بیشتری در مقایسه با سایر روش‌های سرمایه‌گذاری داشته و همچنین می‌تواند به رشد اقتصادی کشور کمک شایانی کند. از دیگر مزایای این بازار می‌توان به امکان سرمایه گذاری با پول کم، نقدشوندگی مناسب، قابلیت سرمایه‌گذاری غیر حضوری، امکان مدیریت ریسک و شفافیت اطلاعاتی بالا اشاره کرد.

اگر قصد دارید خودتان به صورت مستقیم در بورس سرمایه گذاری کنید، بهتر است ابتدا آموزش بورس را دیده و با مواردی مانند تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی، تابلوخوانی، اصول روانشناسی معاملات و تکنیک‌های مدیریت سرمایه آشنا شوید. البته شما می‌توانید بدون یادگیری این مفاهیم نیز از مزایای بازار بورس بهره‌مند شوید. برای این کار کافی است واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری کنید تا یک تیم متخصص و با تجربه، مدیریت دارایی شما را برعهده بگیرند. برای آشنایی با ویژگی‌های یک صندوق مناسب می‌توانید مقاله «بهترین صندوق سرمایه گذاری» را مطالعه کنید. در بخش انتهایی این مقاله با این دو روش سرمایه‌گذاری در بورس بیشتر آشنا می‌شویم.

زمین و مسکن

سرمایه گذاری در زمین و مسکن عمدتا نیاز به سرمایه چند صد میلیونی و یا حتی چند میلیاردی دارد. این یعنی اگر مایل باشید به صورت ماهانه بخشی از درآمد خود را در این بازار سرمایه گذاری کنید، تنها در صورتی می‌توانید این کار انجام دهید که درآمد بسیار بالایی داشته باشید. از این رو معمولا اشخاص درآمدهای خود را در بازارهای دیگری نظیر بورس، طلا و … که نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. حال این افراد می‌توانند پس از گذشت چند سال سرمایه خود را از این بازارها خارج کرده و در زمین یا مسکن سرمایه گذاری کنند.

البته بهتر است توجه داشته باشید که زمین و مسکن قابلیت نقدشوندگی پایینی دارند و بازار شفافی برای خرید و فروش آن‌ها وجود ندارد. به بیان دیگر اگر روزی تصمیم به فروش دارایی خود بگیرید، ممکن است چندین ماه درگیر این فرآیند شوید!

طلا

بر خلاف بازار مسکن، سرمایه گذاری در طلا با مبالغ بسیار کمتری امکان‌پذیر است. از جمله مواردی که همواره باید مورد توجه سرمایه گذاران قرار گیرد عبارتند از: ریسک اصل یا تقلبی بودن طلا. ریسک و هزینه نگهداری آن در محلی امن. وابستگی به قیمت جهانی طلا و نرخ ارز نیز

ارزهای خارجی مانند دلار

بازار ارز یکی از انواع روش های سرمایه گذاری پرریسک و پرنوسان است و پارامترهای بسیار زیادی نظیر روابط خارجی، روابط اقتصادی شامل واردات و صادرات، سیاست های دولتی و سیاست های کلی بانک مرکزی بر آن تاثیرگذار است. از طرف دیگر، ممکن است در شرایط خاصی خرید و فروش ارزهای پر استفاده مانند دلار و یورو، با محدودیت‌های جدی همراه شود و نگهداری مقدار زیادی از آن‌ها مطابق قانون تخلف به شمار رود.

یک نکته جالب!

زمانی که یک شخص ایرانی در ارزهای خارجی نظیر دلار سرمایه گذاری می‌کند، در واقع معادل شخصی است که در کشور آمریکا دارایی‌های خود را در هیچ بازاری سرمایه‌گذاری نکرده! از طرفی همانطور که در آمار مربوط به آمریکا مشاهده کردیم، بخش عمده‌ای از مردم ساکن این کشور پول‌های خود را در یک بازار نظیر مسکن، بورس و … سرمایه‌گذاری می‌کنند. حال سوال مهمی مطرح می‌شود. اگر دلار یا سایر ارزهای خارجی، روش مناسبی برای سرمایه گذاری است، پس چرا مردم آن کشورها پول‌های خود را در بازارهای دیگر سرمایه گذاری می‌کنند؟

پاسخ ساده است؛ تورم. در واقع مردم ساکن کشور آمریکا معتقد هستند با گذشت زمان از ارزش هر دلار کاسته شده و به طبع قدرت خرید سرمایه آن‌ها نیز کاهش می‌یابد! جالب است بدانید که تورم کشور آمریکا، سالانه بین ۱ تا ۳ درصد در حال نوسان است. این یعنی سرمایه دلاری شما هر سال به طور متوسط حدود ۲ درصد از ارزش خود را از دست می‌دهد.

برای درک بهتر موضوع تصور کنید قصد خرید یک کالای خارجی با قیمت ۱۲٬۰۰۰ دلار را دارید. اگر شما ماهیانه ۱۰۰ دلار پس‌انداز کنید، ۱۰ سال طول می‌کشد تا به این حجم از پول برسید. اما در طی همین ۱۰ سال با فرض تورم ۲ درصدی آمریکا، قیمت آن کالا ۱٬۹۲۶ دلار رشد کرده و به ۱۳٬۹۲۶ خواهد رسید. به بیان دیگر ۱۲٬۰۰۰ دلاری که جمع‌آوری کرده‌اید، دچار تورم ۲ درصدی آمریکا شده و دیگر ارزشی معادل با ۱۲٬۰۰۰ دلار مربوط ۱۰ سال قبل را نخواهد داشت.

با سرمایه گذاری در دلار درست است که از تورم ایران محفوظ می‌مانید. اما دچار تورم کشور آمریکا که سالیانه حدود ۲ درصد است، می‌شوید.

راهکار چیست؟

در صورتی که تمایل دارید از افزایش قیمت دلار منتفع شوید بهتر است به جای سرمایه گذاری در دلار، سهام شرکت‌هایی را که حجم صادرات بالایی دارند خریداری کنید. در این صورت هم از تورم ایران و هم از تورم آمریکا جلو می‌زنید! چرا که:

– اگر قیمت دلار در ایران رشد کند، قیمت سهام آن شرکت نیز به احتمال زیاد رشد خواهد کرد. بنابراین از تورم ایران در امان می‌مانید.

– تورم آمریکا باعث می‌شود که قیمت محصولات صادراتی آن شرکت و همچنین درآمد دلاری آن به مرور زمان افزایش یابد. با رشد درآمد دلاری شرکت، به احتمال زیاد قیمت سهام آن نیز افزایش پیدا خواهد کرد. بنابراین از تورم آمریکا نیز در امانید.

– اگر در شرکت مناسبی سرمایه‌گذاری کرده باشید، مسلما آن شرکت، حجم و تنوع محصولات خود را افزایش خواهد داد. این امر درآمد شرکت را افزایش داده و به طبع می‌توان انتظار داشت که قیمت سهام آن نیز رشد کند. بنابراین هم از تورم ایران و هم آمریکا سبقت می‌گیرید.

خودرو

بر خلاف کشورهای توسعه یافته دنیا، خودرو نیز در ایران به عنوان یک کالای سرمایه‌ای محسوب شود. با این وجود عواملی همچون محدودیت در خرید به‌قیمت خودرو از کارخانه. هزینه‌های نگهداری و تعمیرات. هزینه‌های بیمه و عوارض. ریسک پیشرفت تکنولوژی. نااطمینانی نسبت به واردات خودروهای خارجی در آینده و نقدشوندگی کمتر نسبت به طلا و سکه طلا، موجب شده است که افراد زیادی سرمایه گذاری در سایر بازارها را به خرید خودرو ترجیح دهند.

سپرده های بانکی

بسیاری از افراد سپرده گذاری در بانک و دریافت سود بانکی را به عنوان یک سرمایه‌گذاری مناسب می‌شناسند. اما داده‌های تاریخی نشان داده است که طی سالیان گذشته، سود بانکی بسیار کمتر از میزان تورم بوده است. به بیان دیگر سپرده های بانکی در حفظ قدرت خرید و ارزش پول کارآمد نبوده است.

مقایسه میزان بازدهی سپرده های بانکی با تورم در ۵ سال منتهی به تیر ۱۴۰۰

کدام سرمایه گذاری برای من بهتر است؟

از آنجایی که هر فردی شرایط و ویژگی‌های شخصیتی مختص به خود را دارد، نمی‌توان یک روش سرمایه گذاری خاص را به همه مردم توصیه کرد. به همین دلیل هر شخص باید ابتدا ویژگی‌های خود نظیر افق سرمایه گذاری و سطح ریسک پذیری را به خوبی بشناسد. سپس به مقایسه بازارهای مختلف پرداخته و بهترین را شناسایی کند.

شاید بتوان گفت که مهمترین معیار برای بررسی انواع روش های سرمایه گذاری، میزان بازدهی آن‌ها در گذشته است. در طی پنج سال منتهی به تیر ۱۴۰۰، بورس با بازدهی ۱۶۶۰ درصدی، بهترین عملکرد را در مقایسه با سایر روش های سرمایه‌گذاری داشته است. در طی همین مدت، طلا با بازدهی ۸۶۰ درصد، مسکن با ۶۱۵ درصد، دلار با ۶۰۰ درصد و سپرده های بانکی با ۱۱۵ درصد، در رتبه های بعدی قرار گرفته‌اند. شما می‌توانید با مطالعه مقاله بهترین روش سرمایه گذاری در ایران کدام است؟ اطلاعات بیشتری در این خصوص کسب کنید.

سرمایه گذاری در بورس

نخستین گام برای شروع سرمایه گذاری در بورس، دریافت کد بورسی است. شما می‌توانید با کلیک روی لینک، همین حالا به صورت رایگان و غیرحضوری در بورس ثبت نام کرده و کد بورسی دریافت کنید.

پس از دریافت کد بورسی و فعال شدن حسابتان در کارگزاری مفید، می‌توانید خرید و فروش اوراق بهادار را در بورس آغاز کنید. به طور کلی به دو روش می‌توان در بورس سرمایه گذاری کرد که عبارتند از مستقیم و غیرمستقیم. در روش مستقیم سرمایه‌گذار با استفاده از اطلاعات خود، دارایی‌های مختلف را تحلیل کرده و فرصت‌های سرمایه‌گذاری شناسایی می‌کند. مسلما انجام این کار نیازمند دانش بورسی بالا و صرف زمان نسبتا زیاد است. از این رو اگر فرصت یا دانش کافی برای این کار ندارید، بهتر است با سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها (صندوق سهامی، صندوق مختلط، صندوق بخشی و…)، به صورت غیر مستقیم از مزایای بورس بهره‌مند شوید.

زمانی که شما واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری را خریداری می‌کنید، در واقع مدیریت دارایی خودتان را به یک تیم حرفه‌ای و با تجربه می‌سپارید. این تیم با توجه به شناختی که از بازار سرمایه دارد، می‌تواند بازده مناسبی را در ازای ریسکی که می پذیرید برای شما ایجاد کند. در صورتی که تمایل دارید اطلاعات بیشتری در خصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری و انواع آن کسب کنید.

سوالات پرتکرار