در حساب‌های ملی هر کشوری، تراز پرداخت‌ها حسابی است که دربرگیرنده اطلاعات گسترده‌ای در خصوص وضعیت حساب سرمایه، حساب جاری، حساب کالا و غیره است. در این بین، حساب سرمایه جزء مهم تراز پرداخت‌هاست که عمدتا جریان انتقال سرمایه، یعنی میزان ورود و خروج سرمایه را نشان می‌دهد.
برآوردهای رسمی نشان می‌دهد خالص حساب سرمایه کشور در سال‌های گذشته و در سایه فرار سرمایه از کشور همواره منفی بوده و در طول زمان تشدید شده است.
کاهش ریسک‌پذیری عاملی برای فرار سرمایه
به نظر می‌رسد به دلیل کاهش ریسک‌پذیری اقتصاد کشور، بخشی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه درصدد خروج کامل از کشور و یا فرستادن فرزندان خود به خارج از کشور برآمده‌اند. عدم رواداری فرهنگی و اجتماعی و همچنین عدم رواداری اقتصادی (محدود شدن فضای کسب‌و‌کار و ایجاد انحصار در حوزه فعالیت‌های تولیدی) دلایلی است که سبب فزونی روند فرار سرمایه از کشور در سال‌های اخیر شده است.
نقش حکمرانی اقتصادی نادرست
در این بین و در سایه شیوه حکمرانی اقتصادی کشور، شکاف وضعیت معیشتی در ایران با سایر کشورها در حال افزایش است تا این موضوع نیز به عاملی برای افزایش رغبت ایرانیان به خروج سرمایه از کشور بینجامد.
ممنوعیت واردات آیفون ۱۴، ممنوعیت واردات لوازم خانگی، ممنوعیت واردات خودرو و همچنین طرح صیانت (که در سال گذشته تاثیر منفی قابل توجهی بر کسب‌و‌کارهای آنلاین گذاشت)، موضوعاتی هستند که اگرچه اثرگذاری چندانی بر تراز تجاری کشور نمی‌گذارد با این حال افراد فرهیخته و نخبگان جامعه را برای تداوم حضور در کشور و تلاش برای سازندگی مردد میکند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد گروه‌هایی که از وضعیت معیشتی مناسبی در جامعه برخوردار هستند و یا افرادی مانند جراحان مغز و اعصاب، جراحان قلب و متخصصان عالی‌رتبه مانند متخصصان آی‌تی و مالی به خروج از کشور ترغیب شده‌اند و سرمایه‌های خود را به سایر کشورها برده‌اند.
فرار سرمایه و تاثیر آن بر اقتصاد
نکته قابل توجه اینکه تراز تجاری کشور در سال گذشته وضعیت مناسبی داشته و آنچه موجب برآشفتگی بازار ارز شده مازاد تقاضا برای خروج سرمایه از کشور بوده است. تداوم این وضعیت باعث وخیم‌تر شدن وضعیت عمومی اقتصاد و افت رفاه و بدتر شدن وضعیت معیشتی افراد جامعه خواهد شد.
بدیهی است زمانی که افراد نخبه در جامعه حضور داشته باشند، افزایش ثروتی که این افراد از مسیر کارآفرینی ایجاد می‌کنند در نهایت منجر به افزایش سطح عمومی دستمزدها در جامعه خواهد شد. به همین دلیل است که کشورهای پیشرفته به دنبال جذب نخبگان هستند تا درآمد بالای حاصل از فعالیت‌های اقتصادی آنان زمینه‌ساز افزایش درآمد سایر گروه‌های جامعه نیز شود.
بر همین منوال اگر افراد نخبه از جامعه رانده شوند، در نهایت افرادی باقی می‌مانند که صاحب تخصص ویژه نبوده و دستمزدها به صورت واقعی کاهش می‌یابد و یا به دلیل افت فعالیت‌های اقتصادی و کارآفرینی نرخ بیکاری در اقتصاد بالا می‌رود.
جمع‌بندی آینده‌ی اقتصاد
در مجموع با منفی‌تر شدن خالص حساب سرمایه کشور، شرایط نگران‌کننده‌‌تری در انتظار آینده اقتصادی کشور خواهد بود، موضوعی که صاحبان سرمایه را مجبور میکند به جای درگیر شدن با ریسک بالای موجود در اقتصاد ایران، مقصد دیگری برای سرمایه‌های مالی خود بیابند.
برگرفته از : https://econclinic.com/39760
