دامنه نوسان چیست؟

دامنه نوسان در بورس چیست؟

آگاهی از اینکه دامنه نوسان بورس چیست و مقدار آن چقدر است، در نوسان‌گیری و کسب درآمد از آن تأثیر بسزایی دارد. بازار بورس یک بازار کاملاً رقابتی است. قیمت‌ها در این بازار توسط فعالان بازار و بر اساس فرآیند عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. به دلیل عدم آگاهی مالی برخی سرمایه‌گذاران و حساسیت بازار نسبت به شایعات و هیجانات، نهادهای نظارتی بورس موظف هستند که به کمک ابزارها و قوانین، نوسانات و موج‌های پرتلاطم بازار را کنترل کنند. یکی از این ابزارها، دامنه نوسان است. دامنه نوسان به بیشترین افزایش و کاهش قیمت در یک روز معاملاتی نسبت به قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی قبل گفته می‌شود.

دامنه نوسان چه تأثیری بر معاملات بازار می‌گذارد؟

• امکان کاهش قیمت یک سهم بیشتر از دامنه نوسان مجاز، نسبت به قیمت پایانی روز قبل وجود ندارد.
• امکان افزایش قیمت یک سهم بیشتر از دامنه نوسان مجاز، نسبت به قیمت پایانی روز قبل وجود ندارد.
• در صورتی که افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت سهم شود، صف خرید ایجاد می‌شود که علت آن، وجود دامنه نوسان است. به عبارتی دامنه نوسان، مانع از افزایش هیجانی قیمت سهم شده و صف خرید ایجاد می‌شود.
• در صورت ایجاد فشار فروش و کاهش قیمت سهم، صف فروش تشکیل می‌شود که به دلیل وجود دامنه نوسان و محدوده مجاز برای رشد و کاهش قیمت، این اتفاق می‌افتد.

دامنه نوسانات شرکت‌های مجاز در بورس و فرابورس

نوسان قیمت سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه در بازار دوم بورس و فرابورس حداکثر ٪۵ و حداقل ٪۵- است. در بازار اول بورس و فرابورس این نوسانات می‌تواند حداکثر تا ٪۶ تغییر کند.

دامنه نوسانِ حق تقدم سهام، دو برابر دامنه نوسان سهام عادی است؛ لذا برای بازار اول بورس و فرابورس، معادل ۱۲٪ و برای بازار دوم بورس و فرابورس معادل ٪۱۰ است.

دامنه نوسان در صندوق‌ سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)، معادل ٪۱۰ است.

دامنه نوسان سهام شرکت‌ها در بازار پایه فرابورس تا قبل از تاریخ مهر ماه ۱۳۹۸، معادل ٪۱۰ بود اما پس از این تاریخ، دامنه نوسان این بازار به شرح زیر تغییر کرد :

• دامنه نوسان بازار پایه زرد : مثبت منفی سه درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل
• دامنه نوسان بازار پایه نارنجی : مثبت منفی دو درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل
• دامنه نوسان بازار پایه قرمز : مثبت منفی یک درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل

تحت چه شرایطی یک نماد فاقد دامنه نوسان است؟

بر اساس قوانین بازار سرمایه، در روزهای خاصی، سهم از قانون دامنه نوسان تبعیت نمی‌کند که این موارد عبارتند از :

۱. بازگشایی نماد سهم پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه جهت تقسیم سود

۲. بازگشایی نماد پس از برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده به منظور افزایش سرمایه

۳. بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت

۴. بازگشایی نماد پس از اعلام افزایش یا کاهش بیش از ۲۰ درصدی EPS

مزایای دامنه نوسان در بورس

۱. جلوگیری از دستکاری قیمت توسط سهامدار عمده

تعیین قیمت‌ها در بازار بر اساس فرآیند عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد. بنابر‌این، یک سهامدار عمده که بخش زیادی از سهام شرکت را در دست دارد، می‌تواند در زمان دلخواه، با ایجاد فشار فروش و یا جمع کردن سهم، قیمت آن را دستکاری کرده و از این تغییرات به نفع خود استفاده کند.

۲. کشف قیمت واقعی سهم

در صورتی که به هر دلیلی بازار دچار هیجانات شده و قیمت سهم به سقف یا کف دامنه نوسان نزدیک شود، نهادهای نظارتی دستور به توقف نماد می‌دهند تا سهامداران فرصت لازم را جهت تفکر در خصوص ارزش واقعی سهم پیدا کنند و بازار از حالت هیجانی خارج شود.

۳. جلوگیری از تغییرات ناگهانی قیمت در یک روز معاملاتی

وجود دامنه نوسان در بورس، نوسانات قیمتی را محدود کرده و از ایجاد هیجانات و تغییرات ناگهانی قیمت سهم در طول روز معاملاتی جلوگیری می‌کند.

معایب دامنه نوسان در بورس

۱. تأخیر در کشف قیمت

یکی از معایب دامنه نوسانات، تأخیر در کشف قیمت است. فرض کنید یک خبر مثبت توسط شرکت منتشر شده که ارزندگی سهام آن را بالا می‌برد؛ اما وجود دامنه نوسان در طول روز معاملاتی موجب محدودیت در نوسان قیمت شده و مانع از کشف واقعی قیمت در همان روز می‌شود. در واقع، کشف قیمت واقعی به روزهای آتی موکول خواهد شد.

۲. انتقال هیجانات به روزهای بعد

وجود دامنه نوسان باعث انتقال هیجانات بازار به روزهای معاملاتی آینده خواهدشد. در صورتی که محدودیتی برای نوسان قیمت وجود نداشته باشد، هیجانات برای خرید یا فروش سهام، در همان روز معاملاتی به اتمام رسیده و معامله‌گران به اهداف خود می‌رسند. اما وجود محدودیت دامنه نوسان، موجب می‌شود که این هیجانات طی روزهای بعد ادامه داشته باشد.

۳. تشکیل صف‌ خرید یا فروش

مهم‌ترین عیب وجود دامنه نوسان، تشکیل صف‌های خرید یا فروش است. به دلیل محدودیت نوسانات، با نزدیک شدن قیمت به سقف یا کف دامنه مجاز، صف خرید یا فروش تشکیل می‌شود که موجب هیجان کاذب شده و مانع از خرید و فروش سهام توسط معامله‌گران در بازار می‌شود.

معیار تعیین دامنه نوسان قیمت سهام چیست؟

معیار تعیین دامنه نوسان قیمت سهام، قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی قبل است که از میانگین وزنی قیمت معاملاتی که در طول روز معاملاتی انجام شده، به‌دست می‌آید. برای مشاهده قیمت‌های سهم در هر روز معاملاتی، می‌توانید به سایت ره‌آورد مراجعه کنید. با جستجوی نماد مورد نظر، تمامی اطلاعات مربوط به قیمت سهام، در این سایت قابل مشاهده است.

حجم مبنا در بورس چیست؟

حجم مبنا عبارت است از حداقل تعداد سهامی که باید در یک روز معاملاتی، مورد معامله قرار گیرد تا کلیه درصد تغییرات مجاز در آن روز، برای تعیین قیمتِ روز بعد لحاظ شود. در واقع، حجم مبنا این اطمینان را در سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند که نوسانات قیمت سهام، نتیجه معاملاتِ تعداد مشخصی از سهام شرکت بوده و غیرواقعی و کاذب نیستند.

 نحوه تعیین دامنه نوسان قیمت سهام در بورس بر اساس حجم مبنا

در صورتی که حجم معاملات در طول روز معاملاتی، حجم مبنا را پر کند، قیمت پایانی سهم تا سقف یا کف دامنه مجاز نوسان، افزایش یا کاهش خواهدیافت. اگر حجم معاملات در طول روز معاملاتی، کمتر از حجم مبنا باشد، درصد تغییرات قیمت در دامنه نوسان نیز به همان نسبت کاهش خواهد یافت.

 جمع‌بندی

دامنه نوسان در بورس به بیشترین افزایش و کاهش قیمت در یک روز معاملاتی نسبت به قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی قبل گفته می‌شود. حجم مبنا عبارت است از حداقل تعداد سهامی که باید در یک روز معاملاتی، معامله شود تا کلیه درصد تغییرات مجاز در آن روز، برای تعیین قیمتِ روز بعد لحاظ شود. در واقع، این دو ابزار توسط سازمان بورس و به منظور جلوگیری از نوسانات کاذب قیمتی در بازار، مورد استفاده قرار گرفته‌است. وجود قانون دامنه نوسان در بازار، مانعِ ایجاد نوسانات هیجانی، دستکاری قیمت و زیان سرمایه‌گذاران در اثر تلاطم و هیجانات کاذب می‌شود.

برگرفته از : https://rahavard365.com/wiki/8581