منظور از سرعت گردش پول چیست؟
در دنیای پیچیده اقتصادی امروزی، درک چگونگی حرکت پول در اقتصاد میتواند به اندازهگیری سلامت اقتصادی یک کشور کمک کند. یکی از مهمترین شاخصها در این زمینه فرمول سرعت گردش پول بوده که نشاندهنده تعداد دفعاتی است که یک واحد پول در یک دوره زمانی معین از دست یک فرد به فرد دیگر منتقل میشود.
این شاخص که بهطور مستقیم به فعالیت اقتصادی و تصمیمات مصرفکنندگان و کسبوکارها مرتبط است، میتواند تغییرات بزرگ در تورم، رشد اقتصادی و رفتار مالی را پیشبینی کند. بنابراین، سرعت گردش پول نه تنها ابزار مفیدی برای تحلیل وضعیت کنونی اقتصاد است، بلکه میتواند چشماندازی برای پیشبینی تغییرات آینده نیز فراهم کند.
سرعت گردش پول چیست؟
سرعت گردش پول چیست؟ سرعت گردش پول به نرخ یا سرعتی گفته میشود که پول در یک اقتصاد بهطور عمومی جابجا میشود. بهطور ساده، این مفهوم به تعداد دفعاتی اشاره دارد که هر واحد پول در یک دوره زمانی خاص از یک دست به دست دیگر میرسد. به عبارتی، سرعت گردش پول نشاندهنده میزان فعالیت اقتصادی است که پول در آن به گردش درمیآید.
برای اندازهگیری سرعت گردش پول، معمولا از نسبت تولید ناخالص داخلی (GDP) به عرضه پول M1 یا M2 یک کشور استفاده میشود. این نسبت نشاندهنده میزان تولید اقتصادی نسبت به مقدار پول در دسترس است و بهطور غیرمستقیم فعالیتهای اقتصادی را اندازهگیری میکند.
در کشورهای با اقتصاد در حال رشد یا درحال رونق، سرعت گردش پول بیشتر است، زیرا پول بیشتری در بازار درحال گردش بوده و افراد و کسبوکارها بیشتر پول خرج میکنند. برعکس، در اقتصادهای رکودی یا درحال انقباض، این سرعت کاهش مییابد، زیرا افراد و کسبوکارها تمایل کمتری به خرج کردن پول دارند.
برای محاسبه دقیق، از فرمول سرعت گردش پول استفاده میشود. در این فرمول، تولید ناخالص داخلی (GDP) بهعنوان شاخصی از میزان تولید اقتصادی و عرضه پول بهعنوان معیاری از مقدار پول در دسترس در اقتصاد درنظر گرفته میشود.

درک سرعت گردش پول
منظور از سرعت گردش پول چیست؟ این مفهوم بهطور کلی به نرخ استفاده از پول در گردش برای خرید کالا و خدمات اشاره دارد و بهعنوان ابزاری برای تحلیل و ارزیابی وضعیت اقتصادی استفاده میشود. اقتصاددانان و سرمایهگذاران از سرعت گردش پول برای سنجش سلامت و سرزندگی یک اقتصاد بهره میبرند. بهطور معمول، سرعت بالای پول با اقتصادی سالم و درحال رشد همراه است، درحالی که سرعت پایین پول نشانهای از رکود و انقباض اقتصادی به شمار میآید.
تعریف سرعت گردش پول بهعنوان یکی از مفاهیم کلیدی اقتصادی، بیانگر میزان گردش پول در بازار برای خرید کالاها و خدمات است. این شاخص هرچند که بهطور مستقیم نشاندهنده وضعیت کلی اقتصادی نیست، اما میتواند در کنار سایر شاخصهای مهم مانند تولید ناخالص داخلی (GDP)، نرخ بیکاری و تورم، برای ارزیابی وضعیت اقتصاد مورد استفاده قرار بگیرد. به عبارت دیگر، سرعت گردش پول یکی از عوامل تکمیلی است که در تحلیل وضعیت اقتصادی بهکار میرود.
اقتصادهایی که نشاندهنده سرعت گردش پول بالاتری هستند، معمولا بهعنوان اقتصادهای پیشرفتهتر شناخته میشوند. این سرعت تحت تاثیر چرخههای تجاری است؛ زمانی که یک اقتصاد درحال رشد بوده، مصرفکنندگان و کسبوکارها تمایل بیشتری به خرج کردن دارند و این امر باعث افزایش سرعت پول میشود. در مقابل، زمانی که اقتصاد دچار رکود میشود، تمایل به خرج کردن کاهش مییابد و سرعت پول کاهش مییابد.
در این راستا، میتوان گفت که سرعت گردش پول و فرمول سرعت گردش پول ارتباط نزدیکی با شاخصهای کلیدی اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی و تورم دارند. در دوران رونق اقتصادی با افزایش تولید ناخالص داخلی و تورم، سرعت پول نیز افزایش مییابد. برعکس، زمانی که این شاخصها کاهش مییابند، کاهش سرعت گردش پول نیز محتمل است. درواقع، نوسانات در سرعت پول بهطور طبیعی به چرخههای تجاری و وضعیت اقتصادی بستگی دارند.
مثالی از سرعت گردش پول
برای درک بهتر مفهوم سرعت گردش پول، فرض کنید که یک اقتصاد شامل دو فرد به نامهای A و B وجود دارد که هرکدام 100 دلار پول نقد دارند. فرد A یک ماشین به قیمت 100 دلار از فرد B میخرد، بنابراین فرد B اکنون 200 دلار پول نقد دارد. سپس فرد B یک خانه از فرد A به قیمت 100 دلار میخرد و علاوهبر آن، 100 دلار دیگر برای کمک به ساخت و ساز خانه خود به A میپردازد. حالا فرد A دوباره 200 دلار پول نقد دارد. در مرحله بعد، فرد B ماشین دیگری را به قیمت 100 دلار به A میفروشد و اینگونه هردو طرف A و 100، B دلار پول نقد دریافت میکنند.
در این اقتصاد حتی اگر هر فرد تنها 100 دلار پول نقد داشته باشد، مجموع ارزش مبادلات انجام شده به 400 دلار میرسد. این مثال نشاندهنده چگونگی افزایش گردش پول در یک اقتصاد است. در اینجا مفهوم سرعت گردش پول بهعنوان میزان چرخش پول در اقتصاد، نشان میدهد که مجموع معاملات انجام شده به ارزش 400 دلار بوده است، حتی با وجود اینکه هر شخص فقط 100 دلار پول نقد داشت.
با استفاده از فرمول سرعت گردش پول، سرعت پول در این اقتصاد برابر با 2 خواهد بود، زیرا 400 دلار مجموع معاملات تقسیم بر 200 دلار عرضه پول میشود. این افزایش در ارزش کالاها و خدمات مبادله شده، تنها از طریق سرعت گردش پول در اقتصاد امکانپذیر است.

فرمول سرعت گردش پول
درحالی که مثال قبلی یک دید ساده از سرعت پول را ارائه میدهد، این مفهوم در مقیاس وسیعتری بهعنوان معیاری برای فعالیتهای معاملاتی در سطح کل اقتصاد یک کشور استفاده میشود. به عبارت دیگر، سرعت گردش پول به گردش کلی حجم پول در اقتصاد اشاره دارد. برای این منظور، اقتصاددانان معمولا از تولید ناخالص داخلی (GDP) و عرضه پول M1 یا M2 استفاده میکنند. به همین دلیل، فرمول سرعت گردش پول بر اساس اطلاعات سایت investopedia، به این شکل محاسبه میشود:
سرعت پول = تولید ناخالص داخلی (GDP) ÷ عرضه پول (M1 یا M2)
در این فرمول، تولید ناخالص داخلی بهعنوان شمارنده قرار میگیرد، اگرچه ممکن است از تولید ناخالص ملی (GNP) نیز استفاده شود. تولید ناخالص داخلی نمایانگر کل کالاها و خدماتی است که در یک اقتصاد برای خرید در دسترس هستند. در بخش مخرج فرمول، اقتصاددانان عموماً از M1 و M2 برای محاسبه سرعت پول استفاده میکنند. M1 به مجموع تمام ارزهای نقدی که مردم نگهداری میکنند و سپردههای جاری در موسسات مالی اطلاق میشود.
در مقابل، M2 اندازهگیری گستردهتری از عرضه پول است که سپردههای پسانداز، سپردههای مدتدار و وجوه بازار پول را نیز شامل میشود. فرمول سرعت گردش پول بهعنوان یک ابزار تحلیلی، میتواند درک بهتری از چگونگی گردش پول در سطح اقتصاد فراهم آورد و به تحلیلگران اقتصادی کمک کند تا رفتارهای اقتصادی را بهتر درک کنند.
سرعت گردش پول و اقتصاد
اقتصاددانان نظرات متفاوتی درباره این که آیا سرعت گردش پول یک شاخص مفید برای ارزیابی سلامت اقتصادی یا فشارهای تورمی است، دارند. برخی از اقتصاددانان “پولگرا” که به نظریه مقدار پول اعتقاد دارند، معتقدند که سرعت گردش پول باید ثابت بماند، مگر اینکه انتظارات اقتصادی تغییر کند. طبق این نظریه، هر تغییر در عرضه پول میتواند انتظارات مردم را تغییر داده و درنتیجه، سرعت گردش پول و نرخ تورم را تحت تاثیر قرار بدهد.
برای مثال، افزایش عرضه پول معمولا بهطور نظری باعث افزایش قیمتها میشود، زیرا پول بیشتری درحال تلاش برای خرید همان میزان کالا و خدمات در اقتصاد است. از طرفی، کاهش عرضه پول میتواند منجر به کاهش قیمتها شود. درمقابل، منتقدان این دیدگاه معتقدند که در کوتاهمدت، سرعت گردش پول بهشدت متغیر است و قیمتها به راحتی به تغییرات عرضه پول واکنش نشان نمیدهند، بنابراین رابطه بین عرضه پول و تورم ضعیف و غیرمستقیم است.
از نظر تجربی، دادهها نشان میدهند که سرعت پول در واقع نوسان زیادی دارد. بهعنوان مثال از سال 1959 تا پایان سال 2007، فرمول سرعت گردش پول با استفاده از M2 بهطور متوسط با بیشترین مقدار 2.198 برابر در سال 1997 و کمترین مقدار 1.653 برابر در سال 1964 برابر با 1.9 بود. از ابتدای سال 2007، سرعت پول بهطور چشمگیری کاهش یافت، چرا که فدرال رزرو در تلاش برای مقابله با بحران مالی جهانی و کاهش تورم، ترازنامه خود را به شدت گسترش داد.
در ادامه، سرعت پول به تدریج در سهماهه دوم سال 2017 به 1.435 رسید و پس از آن به آرامی افزایش یافت. با این حال، بحران اقتصادی ناشی از شیوع بیماری کوید 19 باعث شد که فدرال رزرو اقدامات اقتصادی عظیمی را انجام بدهد. در پایان سهماهه دوم سال 2020، سرعت گردش پول با استفاده از M2 به کمترین میزان خود در تاریخ رسید.
پس از این کاهش، سرعت پول در سهماهه سوم سال 2021 دوباره کاهش یافت، اما سپس به تدریج روند افزایش را آغاز کرد. درک سرعت گردش پول چیست میتواند کمک کند تا رابطه پیچیدهای را که بین عرضه پول، تورم و فعالیتهای اقتصادی وجود دارد، بهتر درک کنید.
عوامل مؤثر بر سرعت گردش پول
سرعت گردش پول در یک اقتصاد تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که میتواند به تغییرات در فعالیتهای اقتصادی منجر شود. این عوامل عبارتند از:
عرضه پول: یکی از مهمترین عواملی که بر سرعت پول تأثیر میگذارد، عرضه پول است. معمولا بین عرضه پول و سرعت گردش پول رابطه معکوس وجود دارد. هنگامی که بانک مرکزی عرضه پول را افزایش میدهد، این موضوع ممکن است به افزایش سرعت معاملات اقتصادی منجر شود، زیرا پول بیشتری در اقتصاد در گردش است. این امر در صورتی که در کنار افزایش تقاضا قرار بگیرد، میتواند باعث تورم شود. در فرمول سرعت گردش پول، افزایش عرضه پول به افزایش سرعت معاملات و درنهایت تورم میانجامد.
رفتار مصرف کننده: رفتار مصرفکنندگان و کسبوکارها نیز تأثیر زیادی بر سرعت گردش پول دارد. زمانی که افراد ترجیح میدهند پسانداز کنند و مصرف خود را کاهش بدهند، سرعت معاملات اقتصادی کاهش مییابد. در این شرایط، سرعت پول کاهش یافته و جریان نقدی در اقتصاد کند میشود. برعکس، وقتی مصرفکنندگان به خرید و هزینه کردن تمایل بیشتری دارند، سرعت گردش پول افزایش مییابد.
سیستم های پرداخت: سیستمهای پرداخت و زیرساختهای مالی نیز بر سرعت پول تأثیر میگذارند. دسترسی به اعتبار و امکانات بانکداری الکترونیکی میتواند سرعت معاملات را تسهیل کند. وقتی که انجام تراکنشها راحتتر و سریعتر باشد، سرعت گردش پول افزایش مییابد. به همین ترتیب اگر برای انجام معاملات اقتصادی موانع یا محدودیتهایی وجود داشته باشد، این موضوع میتواند سرعت گردش پول را کاهش بدهد.
چرا سرعت گردش پول کند میشود؟
بر اساس دادههای بانک فدرال رزرو سنت لوئیس، سرعت عرضه پول M1 از زمان بحران مالی 2008 بهطور پیوسته کاهش یافته است. این کاهش به تغییرات جمعیتی و اثرات رکود بزرگ نسبت داده میشود. با افزایش سن جمعیت و نزدیک شدن به دوران بازنشستگی، بسیاری از خانوارها تمایل بیشتری به پسانداز پیدا کردهاند که این امر باعث کاهش سرعت گردش پول در اقتصاد میشود.
علاوهبر این، مقررات جدید فدرال مانند قانون داد-فرانک نیز میتواند تأثیرگذار باشد. این قانون الزامات ذخیره و نسبتهای اهرمی بانکها را افزایش داد. درنتیجه، مؤسسات مالی مجبور شدند به جای وام دادن یا هزینه کردن پول، بخش زیادی از داراییهای خود را نگه دارند. این امر باعث کاهش میزان پول در گردش و کند شدن سرعت پول در اقتصاد میشود.
در سال 2020، سرعت گردش پول بهطور قابلتوجهی کاهش یافت، که احتمالا به دلیل افزایش عدم اطمینان اقتصادی و هجوم پرداختهای محرک دولتها بوده است. این پرداختها پول زیادی را به حسابهای افراد وارد کرد، اما مصرف کمتری رخ داد و درنتیجه سرعت گردش پول کاهش یافت.
با این حال از سال 2021 به بعد، سرعت پول کمی افزایش یافته است. این تغییر بهطور مستقیم با تغییرات اقتصادی و تغییرات در رفتار مصرفکنندگان و کسبوکارها ارتباط دارد. درنهایت، فرمول سرعت گردش پول کمک میکند تا تأثیر این تغییرات را بر کل اقتصاد و فعالیتهای اقتصادی بهتر درک کنید.

سرعت پول چه چیزی را اندازه میگیرد؟
سرعت پول میزان حرکت پول در یک اقتصاد را تخمین میزند؛ بهعبارتدیگر، نشاندهنده تعداد دفعاتی است که هر واحد پول در یک سال بین افراد و بخشهای مختلف اقتصادی مبادله میشود. سرعت گردش پول چیست؟ به طور ساده، این شاخص میزان فعالیت اقتصادی و جریان نقدی در یک کشور را اندازهگیری میکند.
سرعت بالای پول معمولا نشاندهنده یک اقتصاد پرجنبوجوش با فعالیتهای اقتصادی قوی است، جایی که مصرفکنندگان و کسبوکارها تمایل دارند پول خود را بهطور مداوم خرج کنند. از طرف دیگر، سرعت پایین پول اغلب به بیمیلی عمومی برای خرج کردن و کاهش فعالیت اقتصادی اشاره دارد.
چگونه سرعت گردش پول را محاسبه میکنید؟
منظور از سرعت گردش پول چیست؟ سرعت پول بهطورکلی از طریق تقسیم تولید ناخالص داخلی (GDP) یک کشور بر عرضه پول کل محاسبه میشود. عرضه پول M1 شامل ارز فیزیکی و سپردههای قابل برداشت است، درحالی که عرضه پول M2 شامل سپردههای پسانداز و وجوه بازار پول نیز میشود.
چرا سرعت پول بسیار کم است؟
طبق محاسبات بانک فدرال رزرو سنت لوئیس، سرعت پول در ایالات متحده در سه ماهه اول و دوم سال 2020 بهطور چشمگیری کاهش یافت. اگرچه هیچ دلیل قطعی برای این کاهش وجود ندارد، اما این افت عمدتاً به دلیل کاهش فعالیتهای اقتصادی در طول بحران همهگیری COVID-19 و همچنین افزایش پسانداز مصرفکنندگان به دلیل عدم اطمینان اقتصادی است. با شروع سال 2021، سرعت پول به تدریج افزایش یافته است.
این تغییرات در سرعت گردش پول نشاندهنده واکنش اقتصاد به بحرانهای بزرگ و عوامل خارجی است که بر رفتار مصرفکنندگان تأثیر میگذارد. تعریف سرعت گردش پول کمک میکند تا تأثیر این نوسانات در اقتصاد و تعامل بین تولید ناخالص داخلی و عرضه پول را بهتر درک کنید.
خلاصه فرمول سرعت گردش پول با اینوکس
برای تحلیل سلامت و پویایی یک اقتصاد، فهم دقیق و جامع از فرمول سرعت گردش پول و سرعت گردش پول چیست میتواند به تصمیمگیریهای هوشمندانه اقتصادی کمک کند. این شاخص نه تنها وضعیت کنونی اقتصادی را نشان میدهد، بلکه قادر است پیشبینیهایی دقیقتر از روندهای آینده ارائه بدهد. هرچقدر سرعت پول بالاتر باشد، نشاندهنده حرکت پرشتاب پول در اقتصاد و درنتیجه فعالیتهای اقتصادی بالاتر است.
برعکس، سرعت پایین پول امکان دارد به رکود اقتصادی یا کاهش تقاضای مصرفی اشاره کند. بنابراین، توجه به سرعت گردش پول میتواند به دولتها، بانکها و حتی سرمایهگذاران کمک کند تا استراتژیهای بهتری برای مقابله با نوسانات اقتصادی و تورم طراحی کنند. در این مقاله از اینوکس به سوال سرعت گردش پول چیست پاسخ دادیم و فرمول سرعت گردش پول را به طور کامل بررسی کردیم. امیدواریم مطالعه این متن برای شما مفید و کاربردی بوده باشد.
سوالات متداول
سرعت گردش پول چیست؟
سرعت گردش پول نشاندهنده تعداد دفعاتی است که یک واحد پول در یک دوره زمانی مشخص برای خرید کالا و خدمات در اقتصاد جابجا میشود.
چگونه سرعت گردش پول را محاسبه میکنند؟
سرعت گردش پول با تقسیم تولید ناخالص داخلی (GDP) بر عرضه پول (مانند M1 یا M2) محاسبه میشود.
چرا سرعت گردش پول در یک اقتصاد کاهش یا افزایش مییابد؟
عوامل متعددی از جمله رفتار مصرفکنندگان، میزان پسانداز، عرضه پول، و شرایط اقتصادی (مانند رونق یا رکود) میتوانند باعث تغییر در سرعت گردش پول شوند.
برگرفته از : https://invex.ir/blog