سیاست‌های پولی و بازارها رابطه مستقیم دارند.
به گزارش سایت اقتصادی ایران به نقل ازتجارت نیوز، رابطه سیاست‌های پولی و بازارها به‌ویژه بازارهای مالی و اقتصادی را بررسی کرده و نوشته است؛سیاست‌های پولی که در بانک‌های مرکزی، مانند بانک مرکزی ایران یا فدرال رزرو آمریکا (Fed) اجرا می‌شود، می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای مختلف مانند بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار ارز، و حتی بازار کالاها داشته باشد.
۱. تعریف سیاست‌های پولی
سیاست‌های پولی به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که توسط بانک‌های مرکزی برای کنترل عرضه پول و نرخ بهره در یک اقتصاد به‌کار می‌رود.
این سیاست‌ها به ۲ دسته اصلی تقسیم می‌شود:
سیاست پولی انبساطی (Expansive Monetary Policy): زمانی که بانک مرکزی اقدام به کاهش نرخ بهره و یا خرید اوراق قرضه می‌کند تا نقدینگی را افزایش دهد و به رشد اقتصادی کمک کند.
سیاست پولی انقباضی (Contractionary Monetary Policy): زمانی که بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش می‌دهد یا اوراق قرضه را می‌فروشد تا نقدینگی را کاهش دهد و از تورم جلوگیری کند.
۲. تأثیر سیاست‌های پولی بر بازارها
الف) تأثیر سیاست‌های پولی انبساطی (کاهش نرخ بهره)
زمانی که بانک مرکزی سیاست پولی انبساطی را اتخاذ می‌کند، نرخ بهره کاهش می‌یابد و پول بیشتری وارد اقتصاد می‌شود. این امر تأثیرات زیادی بر بازارهای مختلف دارد:
بازار سهام: کاهش نرخ بهره باعث می‌شود که هزینه استقراض برای شرکت‌ها کاهش یابد و در نتیجه سودآوری آنها افزایش یابد. همچنین، کاهش نرخ بهره به سرمایه‌گذاران این انگیزه را می‌دهد که از ابزارهای با بازده کمتر (مانند سپرده‌های بانکی یا اوراق قرضه) به سمت سهام و سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالاتر سوق یابند، که این امر می‌تواند باعث رشد بازار سهام شود.
بازار اوراق قرضه: با کاهش نرخ بهره، قیمت اوراق قرضه افزایش می‌یابد، زیرا نرخ بازده اوراق موجود با نرخ بهره پایین‌تر جدید مقایسه می‌شود. بنابراین، تقاضا برای اوراق قرضه افزایش می‌یابد و قیمت‌ها بالا می‌روند.
بازار ارز: کاهش نرخ بهره در یک کشور معمولاً باعث کاهش ارزش ارز آن کشور می‌شود. دلیل این امر این است که سرمایه‌گذاران خارجی به دنبال بازده بالاتر از نرخ‌های بهره کشورهای دیگر می‌روند و سرمایه خود را از کشور با نرخ بهره پایین‌تر خارج می‌کنند.
بازار کالاها: سیاست پولی انبساطی می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای کالاها شود، زیرا نقدینگی بیشتر در دست مردم است و مصرف افزایش می‌یابد. همچنین، افزایش نقدینگی و کاهش ارزش پول می‌تواند باعث افزایش قیمت کالاهایی مانند طلا شود، که به‌عنوان یک دارایی محافظ در برابر تورم شناخته می‌شود.
ب) تأثیر سیاست‌های پولی انقباضی (افزایش نرخ بهره)
زمانی که بانک مرکزی سیاست پولی انقباضی را اتخاذ می‌کند، نرخ بهره افزایش می‌یابد و از عرضه پول کاسته می‌شود. این امر تأثیرات متضادی در بازارها دارد:
بازار سهام: افزایش نرخ بهره می‌تواند باعث کاهش سودآوری شرکت‌ها شود، زیرا هزینه استقراض برای آنها بیشتر می‌شود. علاوه بر این، سرمایه‌گذاران معمولاً به سمت اوراق قرضه با بازده بالاتر می‌روند، که این می‌تواند باعث کاهش تقاضا برای سهام و در نتیجه کاهش قیمت سهام شود.
بازار اوراق قرضه: با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق قرضه کاهش می‌یابد، زیرا بازده جدید اوراق قرضه منتشر شده بالاتر از اوراق قبلی است و تقاضا برای اوراق قرضه قدیمی کاهش می‌یابد.
بازار ارز: افزایش نرخ بهره معمولاً باعث تقویت ارز آن کشور می‌شود، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال بهره‌برداری از نرخ‌های بهره بالاتر به آن کشور می‌آیند و تقاضا برای ارز آن کشور افزایش می‌یابد.
بازار کالاها: با افزایش نرخ بهره و کاهش نقدینگی، تقاضا برای کالاها کاهش می‌یابد، که می‌تواند منجر به کاهش قیمت کالاهایی مثل نفت و طلا شود.
۳. اثر سیاست‌های پولی بر تورم و رشد اقتصادی
سیاست‌های پولی می‌توانند به‌طور مستقیم بر تورم و رشد اقتصادی تأثیر بگذارند. بانک‌های مرکزی از سیاست‌های پولی برای کنترل تورم و تحریک یا محدود کردن رشد اقتصادی استفاده می‌کنند.
کنترل تورم: سیاست‌های پولی انقباضی (افزایش نرخ بهره) می‌تواند به کاهش تقاضا در اقتصاد کمک کند و از افزایش بیش از حد قیمت‌ها (تورم) جلوگیری نماید.
تحریک رشد اقتصادی: سیاست‌های پولی انبساطی (کاهش نرخ بهره) به تحریک مصرف و سرمایه‌گذاری کمک می‌کند و می‌تواند در دوره‌های رکود اقتصادی، رشد اقتصادی را افزایش دهد.
۴. ارتباط بین سیاست‌های پولی و سیاست‌های مالی
سیاست‌های پولی معمولاً در کنار سیاست‌های مالی دولت‌ها عمل می‌کنند. سیاست‌های مالی مانند تغییرات در مالیات‌ها یا هزینه‌های دولت می‌تواند با سیاست‌های پولی هماهنگ باشد.
به‌عنوان مثال، در دوران رکود اقتصادی، دولت‌ها می‌توانند با اجرای سیاست‌های مالی انبساطی (افزایش هزینه‌های عمومی یا کاهش مالیات‌ها) و بانک مرکزی با سیاست‌های پولی انبساطی، تقاضای کل را افزایش دهند.
۵. اثر روانی و انتظارات بازار
انتظارات آینده بازار از سیاست‌های پولی نقش مهمی در واکنش بازارها دارند. اگر بانک مرکزی به‌طور واضح اعلام کند که قصد دارد نرخ بهره را کاهش دهد، بازارها ممکن است پیش از اجرایی شدن سیاست، واکنش نشان دهند و قیمت‌ها در بازارهای سهام و اوراق قرضه تغییر کنند.
نتیجه‌گیری
سیاست‌های پولی تأثیرات زیادی بر بازارهای مختلف دارند. این تأثیرات می‌توانند از طریق تغییرات در نرخ بهره، عرضه پول، و انتظارات بازار خود را نشان دهند. در حالی که سیاست‌های پولی انبساطی معمولاً به رشد بازارهای مالی و اقتصادی کمک می‌کنند، سیاست‌های پولی انقباضی بیشتر بر کاهش تورم و حفظ ثبات اقتصادی متمرکز هستند. در نهایت، درک رابطه میان سیاست‌های پولی و بازارها می‌تواند به سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان اقتصادی کمک کند تا تصمیمات بهتری در خصوص سرمایه‌گذاری و مدیریت منابع اتخاذ کنند.
مونا حاجی علی اصغر
منبع: سنا
