چرا کاهش نرخ بیکاری باعث افزایش اشتغال نشد؟

به گزارش سایت اقتصادی ایران به نقل ازتجارت نیوز، مرکز آمار ایران که در پایان هر فصل اقدام به انتشار آمار نیروی کار می‌کند، به تازگی تازه‌ترین داده‌ها از وضعیت بازار کار در زمستان سال 1403 را منتشر کرد. گزارشی مرکز آمار ایران از کاهش 0.8 درصدی نرخ بیکاری در زمستان 1403 نسبت به دوره مشابه سال 1402 حکایت دارد. با وجود این، بررسی دقیق‌تر این گزارش نشان می‌دهد که بهبود بازار کار ایران، علت این کاهش نرخ بیکاری نبوده است.

نرخ مشارکت اقتصادی 0.7 درصد کاهش یافت

یکی از شاخص‌هایی که مرکز آمار در بررسی وضعیت بازار کار به آن می‌پردازد، نرخ مشارکت اقتصادی است. این شاخص نسبت افراد در سن کار که شاغل یا جویای کار هستند را به کل جمعیت 15 ساله و بیشتر نشان می‌دهد. بر اساس این آمار، نرخ مشارکت اقتصادی در کل کشور در زمستان سال 1403 با کاهش 0.7 درصدی نسبت به زمستان سال گذشته همراه بود و به 40.1 درصد رسید.

نرخ بیکاری به 7.8 درصد رسید

داده‌های مرکز آمار ایران از نرخ بیکاری زمستان 1403 نشان می‌دهند این نرخ با کاهش 0.8 درصدی نسبت به زمستان قبل، به 7.8 درصد در زمستان سال 1403 رسید. با وجود این، کاهش نرخ بیکاری در زمستان، به افزیش اشتغال منجر نشد تا نرخ اشتغال جمعیت 15 ساله و بیشتر با افتی 0.3 درصدی به 37 درصد کاهش یابد.

حال سوال اینجاست که علت کاهش همزمان نرخ مشارکت اقتصادی، نرخ اشتغال و نرخ بیکاری در زمستان سال گذشته چه بوده است؟

کاهش نرخ بیکاری بدون اشتغال‌زایی!

در تحلیل‌های آماری بازار کار، معمولاً انتظار می‌رود کاهش نرخ بیکاری همراه با افزایش نرخ اشتغال یا مشارکت اقتصادی باشد. با این حال، در برخی موارد، ممکن است نرخ بیکاری، نرخ اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی به طور همزمان نزولی شوند.

این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که بخشی از جمعیت فعال اقتصادی از بازار کار خارج شوند. به عبارت دیگر، افرادی که پیش‌تر در جست‌وجوی کار بودند، به دلایلی از ادامه جست‌وجو منصرف شده و در دسته «جمعیت غیرفعال اقتصادی» قرار می‌گیرند. این دلایل می‌توانند شامل دلسردی از یافتن شغل، ادامه تحصیل، مهاجرت، بازنشستگی زودهنگام یا مسئولیت‌های خانوادگی باشند.

به بیان دیگر، کاهش نرخ بیکاری در این حالت لزوماً نشانه بهبود وضعیت اشتغال نیست، بلکه می‌تواند نتیجه خروج افراد از بازار کار و دلسردی آنها از یافتن شغل باشد.

10.7 درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکارند

مرکز آمار ایران در گزارش خود وضعیت بازار کار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را نیز بررسی کرده که بر اساس آن، بیکاری جمعیت 15 ساله و بیشتر که فارغ‌التحصیل آموزش عالی هستند، در زمستان 1403 به 10.7 درصد رسید که حاکی از کاهش 9 درصدی این آمار در مقایسه با زمستان سال 1402 است.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهند نرخ بیکاری جمعیت جوان 15 تا 24 ساله در کل کشور با کاهش 1.5 درصدی به 21 درصد رسید.

وضعیت اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصاد چگونه است؟

در ادامه گزارش مرکز آمار، به داده‌های اشتغال در بخش کشاورزی، صنعت و خدمات اشاره شده است. داده‌ها حاکی از آن هستند که سهم اشتغال در بخش کشاورزی در کل کشور با 0.2 درصد کاهش در سه‌ماهه آخر سال 1403 نسبت به مدت مشابه سال قبل به 12.7 درصد رسید.

همچنین سهم افراد شاغل در بخش صنعت نیز بدون تغییر در 33.5 درصد باقی ماند. از سمت دیگر، آمارها نشان می‌دهند سهم بخش خدمات در اشتغال افراد کشور، 0.1 درصد افزایش پیدا کرد و معادل 53.7 درصد ثبت شد.

شایان ذکر است در بخشی از این گزارش به آمار اشتغال ناقص پرداخته شده است. اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی است كه در هفته مرجع که آمارگیری انجام می‌شود، سر کار حاضر نبوده یا کمتر از 24 ساعت كار كردند. این آمار نیز 0.9 درصد کاهش داشت و به 7.7 درصد در کل کشور رسید.