عبور امن از بازار‌های طوفانی:
به گزارش سایت اقتصادی ایران به نقل ازشهرآرانیوز؛ تا قیمت‌ها مسیر نزولی به خود می‌گیرند، بازار فروش داغ می‌شود. چرا؟ چون افراد تلاش دارند، سرمایه خود را حفظ کنند به‌ویژه اگر در زمانی خرید کرده باشند که بازار‌ها رکورد‌های قیمتی را تجربه می‌کردند. این رفتار‌های هیجانی در زمان رویداد‌های سیاسی مانند مذاکره بیشتر هم به چشم می‌خورد. البته به گفته فعالان بازار و بر اساس بازدید‌های میدانی چند روز قبل از آغاز مذاکرات، در شنبه گذشته، بازار‌های مالی به حالت انجماد درآمد که این نیز یک رفتار هیجانی محسوب می‌شد، اما با وجود این کفه فروش باز هم سنگین‌تر از خرید بود.
در اولین ساعت‌های آغاز مذاکره در شنبه گذشته قیمت هر گرم طلا تا ۶ میلیون‌و ۵۰۰ هزار تومان کاهش یافت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بعد از آن بازار فروش داغ‌تر از قبل شد و مردم با تصور حفظ سرمایه، اقدام به فروش کردند. در این میان، اظهارنظر‌ها و پیش‌بینی‌های کارشناسی و غیرکارشناسی نیز رواج بیشتری یافت.
آنهایی که در بهمن و اسفند سال گذشته با توجه به روند چشمگیر افزایش قیمت دلار و طلا اقدام به خرید کرده بودند، حالا در تلاطم بازار‌ها با ترس از دست رفتن دارایی اقدام به فروش می‌کنند. این روز‌ها این جمله را زیاد می‌شنویم که افراد با تصور ادامه روند افزایش نرخ طلا همه سرمایه خود را به این بازار سپردند، آن هم نه برای بلندمدت بلکه برای دستیابی به سود در کوتاه‌مدت و حالا زیان دیدند.
اما عاقلانه‌ترین کار برای حفظ سرمایه چیست؟ این سؤال را از دکتر مهدی منصوری بیدکانی، عضو شورای عالی مجمع نخبگان ایران، می‌پرسیم. او بر استفاده از نظرات کارشناسی، پیش از اقدام برای خرید یا فروش دارایی تأکید می‌کند و می‌گوید: همان‌طور که برای سلامتی خود به پزشک متخصص مراجعه می‌کنید، در این زمان برای حفظ سرمایه نیز باید با آرامش، بدون هیجان و با استفاده از نظر کارشناسان اقدام به معامله کنید تا ضرر‌های بیشتری رخ ندهد. در ادامه این گزارش صحبت‌های این استاد اقتصاد دانشگاه را در گفت‌و‌گو با شهرآرا می‌خوانید.
گام نخست مشاوره و آموزش
منصوری بیدکانی گام نخست را مشورت با کارشناسان و تعیین هدف سرمایه‌گذاری بیان و تأکید می‌کند در حال حاضر، باتوجه‌به پرتفو (سبد دارایی‌ها) افراد، مشورت با کارشناسان برای مدیریت ریسک و تعیین اهداف سرمایه‌گذاری بسیار ضروری است.
او با تأکید بر نقش تخصص در همه حوزه‌ها اضافه می‌کند: همان‌طور که برای خوردن دارو با پزشک مشورت می‌کنید، در حوزه مالی نیز نباید بدون مشورت تصمیم‌گیری کرد. اقدامات هیجانی در بازار‌های مالی می‌تواند پیامد‌های خطرناکی به دنبال داشته باشد، مشابه استفاده نادرست از دارو بدون تجویز پزشک؛ بنابراین بهتر است این تصمیم‌گیری‌ها با تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال و مشورت کارشناسان انجام شود.
عضو شورای عالی مجمع نخبگان ایران بر اهمیت آموزش تأکید می‌کند و می‌گوید: یادگیری روش‌های مدیریت ریسک و داشتن برنامه مشخص برای معاملات آینده، از تکرار اشتباهات جلوگیری می‌کند. پیشنهاد می‌کنم فریب سایت‌ها و کانال‌هایی را که به اسم سیگنال طلا فعالیت می‌کنند نخورید. بهترین کار مراجعه به اقتصاددان‌ها و افراد باتجربه است. باید بپذیریم که تخصص‌گرایی شرط لازم برای توسعه همه‌جانبه است و اگر نگرش ما نسبت به این موضوع تغییر نکند، با فاجعه‌های جبران‌ناپذیری روبه‌رو خواهیم شد.
از تنوع‌بخشی سبد سرمایه‌گذاری تا تعیین حد ضرر
منصوری بیدکانی با اشاره به ضرورت یادگیری استراتژی‌های معاملاتی برای کاهش ریسک‌ها اظهار می‌کند: افراد باید بدون هیجان عمل کنند و استراتژی‌های معاملاتی را بیاموزند تا بتوانند در برابر نوسانات و عوامل ژئوپلیتیکی واکنش سنجیده‌ای داشته باشند.
او با اشاره به اهمیت تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری تأکید می‌کند: تنوع در سبد سرمایه‌گذاری، شاخص ریسک‌پذیری را کاهش می‌دهد و در صورت بروز نوسانات، از آسیب‌پذیری سرمایه‌گذار می‌کاهد.
این استاد اقتصاد با تأکید بر روش خرید تدریجی و پله‌ای، می‌گوید: مردم باید سرمایه خود را به چند بخش تقسیم کنند و در زمان‌های مختلف و با تحلیل بازار اقدام به خرید کنند تا میانگین قیمت خرید کاهش یابد و ریسک نوسان کمتر شود.
استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا نیز از نظر او یکی از راهکارهای مناسب برای افراد تازه‌کار است.
وی می‌گوید: برای سرمایه‌گذاری، افرادی که نقدینگی ندارند می‌توانند از طرح‌های بیمه عمر با پشتوانه طلا بهره‌مند شوند.
او می‌گوید: این صندوق‌ها که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند، با هزینه‌ای کمتر از خرید فیزیکی طلا و قابلیت نقدشوندگی بالا، انتخاب مناسبی برای مبتدیان هستند.
عضو شورای عالی مجمع نخبگان ایران با اشاره به مفهوم «Stop loss» در اقتصاد می‌گوید: مهم‌ترین نکته امروز این است که با آرامش و بدون هیجان تصمیم بگیرند. اصطلاح «Stop loss» به معنای تعیین حد ضرر و خروج از معامله در صورت رسیدن به آن، از جمله راهکار‌هایی است که به کاهش زیان‌های احتمالی کمک می‌کند.
تحلیل و تحقیق تکنیکال
منصوری بیدکانی تحلیل و تحقیق بازار را از دیگر اصول مهم سرمایه‌گذاری می‌داند و می‌گوید: پیش از خرید، لازم است قیمت جهانی طلا و نرخ ارز بررسی شود تا بهترین زمان برای خرید انتخاب گردد. همچنین دنبال کردن اخبار سیاسی و اقتصادی مرتبط با بازار طلا اهمیت دارد.
او سیاست‌های مؤثر بر بازار طلا را چنین توضیح می‌دهد: سیاست‌های تعرفه‌ای دولت آمریکا که منجر به افزایش تورم و نوسانات اقتصادی می‌شود، باعث بالا رفتن تقاضا برای طلا به عنوان دارایی امن می‌شود. همچنین سیاست‌های پولی انبساطی و تغییرات نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی آمریکا و اروپا، روی ارزش دلار و در نتیجه بر قیمت طلا تأثیرگذار است. به‌طور مثال، اگر نرخ بهره کاهش یابد، ارزش دلار پایین آمده و قیمت طلا افزایش پیدا می‌کند.
این استاد اقتصاد با اشاره به تأثیر گزارش‌های اقتصادی مانند آمار اشتغال غیرکشاورزی آمریکا بر سیاست‌های فدرال رزرو و قیمت طلا، ادامه می‌دهد: تنش‌ها و درگیری‌های ژئوپلیتیکی مانند بحران‌های خاورمیانه از جمله عواملی هستند که موجب افزایش تقاضا برای طلا می‌شوند.
کیسه دوختن بلاگر‌ها برای جیب مردم
با داغ‌تر شدن مذاکرات ایران و آمریکا، بلاگر‌های اقتصادی در شبکه‌های اجتماعی به مشاورانی تبدیل شده‌اند که با وعده سود‌های سریع و هنگفت، مردم را به پرداخت مبالغ هنگفت برای مشاوره‌های مالی و سرمایه‌گذاری ترغیب می‌کنند. بسیاری از مردم با اعتماد به این مشاوران، خود را در معرض ضرر مالی قرار می‌دهند. در ادامه چند مورد از مهم‌ترین مشکلات مراجعه به بلاگر‌های اقتصادی را مرور می‌کنیم.
۱. نبود تخصص یا مدرک معتبر
بسیاری از بلاگر‌ها صرفا به دلیل تجربه شخصی یا جذب مخاطب فعالیت می‌کنند، نه به‌دلیل تخصص آکادمیک یا مجوز رسمی در حوزه مالی. این باعث می‌شود که توصیه‌های آنها علمی یا دقیق نباشد.
۲. منافع پنهان
ممکن است بلاگر‌ها برای تبلیغ یک کالای خاص، سهام خاص یا صندوق سرمایه‌گذاری پول دریافت کرده باشند بدون اینکه این موضوع را شفاف کنند. این منافع می‌تواند مشاوره آنها را جهت‌دار و غیرقابل اعتماد کند.
۳. ساده‌سازی بیش از حد مفاهیم پیچیده
برای جذب مخاطب، بلاگر‌ها ممکن است مسائل اقتصادی یا سرمایه‌گذاری را بیش از حد ساده‌سازی کنند و ریسک‌های جدی را نادیده بگیرند.
۴. پاسخگو نبودن
برخلاف مشاوران مالی رسمی، بلاگر‌ها مسئولیت حقوقی در قبال ضرر مالی دنبال‌کنندگان خود ندارند و ممکن است پس از توصیه‌های اشتباه، پاسخگو نباشند.
۵. بر اساس روند بازار عمل کردن
بعضی بلاگر‌ها سوار بر موج ترند‌ها و هیجانات می‌شوند و به‌جای تحلیل عمیق، دنبال جلب توجه هستند.
راهکار چیست؟
- بررسی اعتبار، تخصص و سوابق بلاگر
- مقایسه نظرات چند منبع معتبر
- تصمیم‌گیری نهایی بر اساس تحلیل شخصی یا مشورت با مشاور مالی رسمی
سواد مالی چیست؟
سواد مالی توانایی درک و استفاده اصولی از مهارت‌های مالی مختلف مانند نحوه بودجه‌بندی و سرمایه‌گذاری برای رسیدن به امنیت مالی در حال و آینده است. سواد مالی به شما کمک می‌کند تا مسائل مالی خود را به‌راحتی حل کرده و زندگی مرفه‌تری در زمان حال و دوران بازنشستگی خود داشته باشید.
به عبارت دیگر، سواد مالی به معنای توانایی مدیریت پول، بودجه‌بندی سرمایه، مدیریت بدهی‌ها و سرمایه‌گذاری است.
فقدان سواد مالی منجر به بروز مشکلاتی مانند انباشته شدن بدهی‌ها (به عللی همچون نبود مدیریت هزینه‌ها یا نداشتن برنامه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت) می‌شود.
بر اساس نتایج پژوهش مرکز افکارسنجی بازار سرمایه، میانگین امتیاز سواد مالی مردم ایران ۳۴.۸۶درصد برآورد شده که از ضعف ایرانی‌ها در حوزه سواد مالی خبر می‌دهد. در این میان نمره سواد مالی مراکز استان‌ها ۳۸.۳، شهر‌ها ۳۶.۹ و روستا‌ها ۲۷.۹ است. افراد دارای سن ۲۶ تا ۳۵سال با ثبت میانگین سواد مالی حدود ۴۱درصدی در صدر قرار دارند و در مقابل افراد دارای سن ۵۵سال به بالا دارای کمترین سواد مالی هستند.
اهمیت و درک مفهوم سواد مالی
- سواد مالی پایه و اساس برنامه‌ریزی درست برای آینده مالی
- کمک به تصمیم‌گیری بهتر برای سرمایه‌گذاری و بازدهی بالا
- آگاهی کامل از خطرات قرض و بدهی
- سازگاری بین هزینه‌ها و درآمد‌ها
- مهارت‌های ضروری برای آموزش سواد مالی
بودجه‌بندی
اولین قدم درآمد و هزینه بودجه‌بندی است، بودجه‌بندی برای امنیت و استقلال مالی بسیار حیاتی است. اگر هزینه‌های روزمره خود را یادداشت کنید از میزان دقیق بودجه باقی‌مانده با خبر خواهید شد. این عمل به تفکیک هزینه‌های غیرضروری و کمک به‌صرف هزینه به‌صورت عاقلانه کمک خواهد کرد. با این روش می‌توان بیشتر پس‌انداز کرد.
سرمایه‌گذاری
پس از آنکه با مفهوم بودجه‌بندی آشنا شدید و توانستید مبلغی را با یک برنامه‌ریزی درست از درآمد خود حفظ کنید، سؤالی که برای شما پیش می‌آید این است که با این مبلغ باقی‌مانده باید چه کرد؟ سرمایه‌گذاری مفهوم دیگری از سواد مالی است. یکی از مهم‌ترین کار‌هایی که باید برای پیشرفت اقتصادی انجام دهید، سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری باعث ایجاد ارزش‌افزوده پول شما می‌شود.
پس‌انداز
یکی دیگر از مؤلفه‌های مهم در سواد مالی پس‌انداز است. درگذشته پس‌انداز روشی برای افزایش سرمایه به شمار می‌رفت؛ اما در سال‌های اخیر به دلیل تورم بالا و ناکافی بودن نرخ بهره برای جبران تورم، سرمایه‌گذاری در بانک باعث کاهش سرمایه افراد در پایان دوره سپرده‌گذاری شد. ولی به‌طورکلی هر کسی باید مقداری پس‌انداز داشته باشد تا در مواقع ضروری بتواند از آن استفاده کند.
