ترازنامه یکی از ابزارهای کلیدی در تحلیل مالی است که با ارائه تصویری دقیق از وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام، به ذینفعان کمک می‌کند تا تصمیمات مالی آگاهانه‌تری اتخاذ کنند. درک صحیح از ترازنامه برای تحلیل وضعیت مالی شرکت و اتخاذ تصمیمات مدیریتی و سرمایه‌گذاری ضروری است.
اگر می‌خواهید نبض یک شرکت را در دست بگیرید، ترازنامه همان جایی است که باید به آن نگاه کنید. این سند مالی دقیقاً مثل عکس رادیولوژی بدن انسان، تصویر روشنی از سلامت مالی کسب‌وکار به شما می‌دهد. فرقی نمی‌کند سرمایه‌گذار باشید، مدیر مالی یا حتی کارآفرینی در ابتدای راه، درک ترازنامه به شما کمک می‌کند بفهمید شرکت چه دارد (دارایی‌ها)، چه بدهکار است (بدهی‌ها) و چقدر برای مالکانش ارزش دارد (حقوق صاحبان سهام).
در این مطلب تجارت امروز، نه‌تنها با اجزای ترازنامه آشنا می‌شوید، بلکه یاد می‌گیرید چگونه آن را تحلیل کرده و از آن برای تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه استفاده کنید.
ترازنامه چیست؟
ترازنامه یا بیلان مالی (Balance Sheet) یکی از صورت‌های مالی اساسی هر شرکت است که نمایی کلی از وضعیت مالی شرکت در یک زمان مشخص ارائه می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد که شرکت چه دارایی‌هایی در اختیار دارد، چه میزان بدهی بر عهده آن است و چه مقدار سرمایه یا حقوق صاحبان سهام در ساختار مالی آن وجود دارد.
به زبان ساده، ترازنامه پاسخی است به این سه پرسش مهم:
-
شرکت چه دارد؟ (دارایی‌ها)
-
از کجا تأمین کرده؟ (بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام)
-
وضعیت مالی آن در لحظه چگونه است؟
اجزای ترازنامه
برای درک بهتر ترازنامه، باید ابتدا با اجزای اصلی آن آشنا شویم. این صورت مالی از سه بخش کلیدی تشکیل شده است که هرکدام نقش مهمی در نمایش وضعیت مالی شرکت ایفا می‌کنند:
۱. دارایی‌ها (Assets)
دارایی‌ها منابعی هستند که شرکت مالک آن‌هاست و انتظار می‌رود در آینده منافع اقتصادی برای شرکت فراهم کنند. دارایی‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
-
دارایی‌های جاری: شامل وجوه نقد، حساب‌های دریافتنی، موجودی کالا و سایر دارایی‌هایی که انتظار می‌رود در طی یک سال به وجه نقد تبدیل شوند یا مصرف گردند.
-
دارایی‌های غیرجاری: شامل دارایی‌های بلندمدت مانند زمین، ساختمان، تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و دارایی‌های نامشهود مانند سرقفلی و حق اختراع.
۲. بدهی‌ها (Liabilities)
بدهی‌ها تعهدات مالی شرکت به اشخاص یا نهادهای دیگر هستند که باید در آینده پرداخت شوند. بدهی‌ها نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند:
-
بدهی‌های جاری: شامل حساب‌های پرداختنی، وام‌های کوتاه‌مدت و سایر تعهداتی که در طی یک سال باید پرداخت شوند.
-
بدهی‌های غیرجاری: شامل وام‌های بلندمدت و سایر تعهداتی که سررسید آن‌ها بیش از یک سال است.
۳. حقوق صاحبان سهام (Equity)
حقوق صاحبان سهام نمایانگر سرمایه‌گذاری مالکان در شرکت است و شامل سرمایه اولیه، سود و زیان انباشته و سایر اندوخته‌ها می‌باشد.
معادله اساسی حسابداری
ترازنامه بر اساس معادله زیر تنظیم می‌شود:
دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام
این معادله نشان می‌دهد که منابع اقتصادی شرکت (دارایی‌ها) از طریق بدهی‌ها و سرمایه‌گذاری مالکان تأمین مالی شده‌اند.
اهمیت ترازنامه
-
ارزیابی وضعیت مالی: ترازنامه به مدیران، سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان امکان می‌دهد تا وضعیت مالی شرکت را در یک زمان مشخص بررسی کنند.
-
تصمیم‌گیری مالی: با تحلیل ترازنامه، می‌توان تصمیمات مالی مناسبی اتخاذ کرد، مانند ارزیابی توان پرداخت بدهی‌ها یا نیاز به جذب سرمایه جدید.
-
مقایسه عملکرد: ترازنامه امکان مقایسه عملکرد مالی شرکت در دوره‌های مختلف یا با سایر شرکت‌ها را فراهم می‌کند.
تفاوت ترازنامه با سایر صورت‌های مالی
-
ترازنامه: وضعیت مالی شرکت را در یک زمان مشخص نشان می‌دهد.
-
صورت سود و زیان: عملکرد مالی شرکت را در یک دوره زمانی مشخص (مثلاً یک سال) از نظر درآمدها و هزینه‌ها نشان می‌دهد.
-
صورت جریان وجوه نقد: جریان‌های نقدی ورودی و خروجی شرکت را در یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد.
نمونه ترازنامه
برای درک بهتر آنچه گفته شد، در ادامه ترازنامه سه‌ماهه شرکت پتروشیمی زاگرس را به عنوان نمونه بررسی می‌کنیم.
برگرفته از : https://tejaratemrouz.ir
