سایت اقتصادی ایران به نقل ازآرمان ملی – بحران ناترازی انرژی، به ویژه در حوزه برق و آب، در تابستان سال جاری به وضوح دولت را دچار سردرگمی کرده است.
از یکسو، مسئولان گاهی از نبود سهمیه بندی برای قطع آب و برق خبر می‌دهند و از سوی دیگر، شاهد قطع برق به مدت چهار ساعت در روز و احتمال قطع آب از طبقه دوم به بعد هستیم. این رویکرد نه تنها موجب نارضایتی عمومی شده، بلکه زندگی روزمره مردم را به شدت مختل کرده است. کارشناسان بر این باورند که بیشتر از تغییرات اقلیمی، فقدان مدیریت و برنامه‌ریزی‌های صحیح است که باعث ایجاد مشکلات جدی برای صنایع و مردم در خانه‌هایشان شده است. این وضعیت نشان‌دهنده نیاز فوری به اصلاحات در سیاست‌گذاری و مدیریت منابع انرژی است تا بتوان به تدریج بر این بحران غلبه کرد و شرایط بهتری برای زندگی مردم فراهم کرد.
ناترازی و کسری آب و برق در ماه‌های سال جاری، بار دیگر مشکلات زیادی برای مردم به‌وجود آورده و با توجه به شرایط، به نظر نمی‌رسد این معضل به‌زودی حل شود. کارشناسان می‌گویند که تغییرات اقلیمی در بسیاری از نقاط جهان باعث کمبود منابع آب و انرژی شده، اما در ایران، این مسئله بیشتر به مدیریت بحران انرژی تا نبود منابع مرتبط است و آنگونه که مشاهده می‌شود، اراده و برنامه‌ریزی مؤثری برای حل این بحران وجود ندارد و در راستای مدیریت بحران زده، ظرفیت کارشناسان و متخصصانی که می‌توانند در این شرایط راه‌حل ارائه دهند نیز به‌درستی استفاده نمی‌شود. برخی بر این باورند که تحریم‌ها و توقف مذاکرات هسته‌ای در وضعیت فعلی مؤثر بوده‌اند، اما آنقدر که نبود مدیریت صحیح طی سالیان متمادی باعث ایجاد این ناترازی شدید در حال حاضر شده است، کمبود منابع و تغییرات اقلیمی موثر نبوده است. از سوی دیگر گروهی بر این باور هستند که به محض توافق و پایان مذاکرات بحران ناترازی‌ها به زودی برطرف می‌شود، غافل از اینکه این بحران حاصل چندین ساله فقدان مدیریت صحیح و تحریم‌های طولانی است که زیرساخت‌ها طی آن تخریب شده است و احیاء آن نیازمند زمان بیشتری است و اگر حتی تحریم‌ها برداشته شوند، با توجه به کمبود زیرساخت‌ها و عدم سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی، نمی‌توان انتظار داشت که به‌سرعت مشکلات آب و برق حل شود. از این رو، برون‌رفت از این وضعیت، نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت، سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و استفاده از دانش و تجربه متخصصان داخلی است. نباید منتظر یک معجزه باشیم؛ باید از همین حالا شروع به اصلاح ساختار و مدیریت منابع انرژی کنیم، وگرنه این بحران هر ساله تکرار خواهد شد.
سال سخت
بر اساس این گزارش؛ با توجه به ناترازی‌های انرژی و مشکلات موجود در توزیع آب و برق، پیش‌بینی می‌شود که تابستان سال ۱۴۰۴ با چالش‌های جدی برای مردم همراه باشد. مسئولان هشدار داده‌اند که ممکن است در این فصل با قطعی آب و کاهش فشار آب مواجه شویم، به‌ویژه در طبقات بالای ساختمان‌ها که ممکن است دسترسی به آب برای ساکنان دشوار شود. در این راستا، از مردم خواسته شده است که برای مقابله با این مشکلات، اقدام به نصب پمپ‌های فشار آب کنند. مشکلات مشابهی نیز در حوزه برق همچون؛ قطعی‌های مکرر برق خانگی و صنعتی و… در نهایت منجر به این شده تا دولت از مردم خواسته است که برای تأمین برق خود، اقدام به تهیه ژنراتور کنند. این وضعیت به قدری بحرانی شده که بسیاری از شهروندان بر این باورند که به دوران پارینه سنگی بازمی‌گردند، زمانی که حداقل امکانات برای زندگی وجود نداشت. در این میان، برخی از مردم به طنز می‌گویند که باید به فکر تهیه بادبزن و آفتابه باشند تا حداقل نیازهای خود را در حوزه آب و برق تأمین کنند، این وضعیت نگران‌کننده نشان‌دهنده نیاز فوری به برنامه‌ریزی و مدیریت بهتر منابع آب و انرژی در کشور است، اما جدی بودن این بحران دیگر برای همگان ملموس است و انتظار می‌رود که مسئولان به سرعت اقداماتی را برای بهبود وضعیت موجود انجام دهند و راهکارهایی برای جلوگیری از بروز بحران‌های بیشتر ارائه کنند. این بحران نه تنها بر زندگی روزمره مردم تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و افزایش نارضایتی عمومی منجر شود.
مدیریت ناپایدار انرژی
کارشناسان بر این باورند که در شرایط اقلیمی و بحران‌های جهانی، کمبود آب و برق تنها نتیجه عوامل طبیعی نیست، بلکه مدیریت ناپایدار و بحران مدیریتی در کشور، نقش بسزایی در بروز این مشکلات ایفا کرده است. به گفته آنها، بد بودن مدیریت منابع و عدم توجه به هشدارهای کارشناسان در سال‌های گذشته، ما را به شرایط فعلی رسانده است. با وجود هشدارهای مکرر، کشور به سمت تأسیس نیروگاه‌های خورشیدی نرفته و همچنان به استفاده از آب‌های زیرزمینی اتکا دارد. این در حالی است که منابع آب زیرزمینی به شدت در حال کاهش هستند و برخی از شهرها، از جمله اصفهان، با تهدید جدی فرونشست زمین مواجه‌اند. این وضعیت به حدی بحرانی شده که در حال حاضر، برخی مناطق ناچار به قطع برق خانگی به مدت چهار ساعت در روز هستند. این بحران نه تنها زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به کاهش کیفیت زندگی و افزایش نارضایتی عمومی منجر شده است. کارشناسان تأکید می‌کنند که برای جلوگیری از بروز بحران‌های بیشتر، نیاز به برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه منابع آب و انرژی داریم. در غیر این صورت، کشور با چالش‌های جدی‌تری در آینده مواجه خواهد شد که می‌تواند عواقب وخیمی برای جامعه به همراه داشته باشد.
پیش‌بینی می‌شود که تابستان سال ۱۴۰۴ با چالش‌های جدی برای مردم همراه باشد. مسئولان هشدار داده‌اند که ممکن است در این فصل با قطعی آب و کاهش فشار آب مواجه شویم، به‌ویژه در طبقات بالای ساختمان‌ها
راهکار رفع ناترازی‌ها
این گزارش می‌افزاید؛ حل مشکلات ناترازی آب، برق و گاز در ایران نیازمند زمان و برنامه‌ریزی دقیق است و امید به اینکه با برقراری مذاکرات این مسائل به‌طور ناگهانی حل شوند، واقع‌بینانه نیست. کارشناسان بر این باورند که تحریم‌های چندین ساله به شدت زیرساخت‌های کشور را تخریب کرده و ترمیم این زیرساخت‌ها به زمان و تلاش‌های مستمر نیاز دارد. با توجه به وضعیت موجود، بهبود شرایط و دسترسی به منابع انرژی و آب به سادگی امکان‌پذیر نیست. این مشکلات نه تنها به عدم تأمین نیازهای اولیه مردم منجر شده، بلکه بر کیفیت زندگی و توسعه اقتصادی کشور نیز تأثیر منفی گذاشته است. کارشناسان تأکید می‌کنند که برای بهبود وضعیت، باید به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها توجه ویژه‌ای شود و برنامه‌های جامع و بلندمدتی برای ترمیم و توسعه این زیرساخت‌ها طراحی گردد. این فرآیند ممکن است چندین سال به طول بینجامد، اما تنها با این رویکرد می‌توان به بهبود پایدار و مؤثر در تأمین آب، برق و گاز امیدوار بود. بدیهی است؛ برای رسیدن به شرایط مطلوب، همکاری و همفکری بین دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی ضروری است تا بتوانیم به تدریج مشکلات را حل کرده و به سمت آینده‌ای پایدار حرکت کنیم.
ارتباط ناترازی آب و برق
مهدی مسائلی، دبیر سندیکای صنعت برق نیز در این باره گفت: اگر ما به سمت نیروگاه خورشیدی می‌رویم مسئله اصلی این نیست که بنا داریم از انرژی طبیعی استفاده و کربن کمتر تولید کنیم، در واقع معنا و مفهوم آن این است که سوخت نداریم و نمی‌توانیم نیروگاه فسیلی جدید ایجاد کنیم، بنابراین وقتی گاز و گازوئیل نداریم، پول برای احداث نیروگاه جدید و بهینه‌سازی نیروگاه‌های قدیمی، توسعه شبکه و کاهش تلفات و استفاده از تکنولوژی جدید که دلیل آن تحریم است؛ نداریم، به دلیل باید بپذیریم در طول روز به جای ۲۴ ساعت زمان کمتری برق داشته باشیم. وی بیان کرد: اکنون مشکل این است که وقتی برق نیست، آب هم نداریم چون پمپ قطع می‌شود، امروز اکثریت مردم در آپارتمان زندگی می‌کنند بنابراین وقتی برق نداریم آب، کولر و آسانسور هم نداریم و رفاه کاهش پیدا می‌کند و ممکن است ناراحتی اجتماعی افزایش پیدا کند. برق نبض زندگی است وقتی این نبض درست نزند، زندگی سخت می‌شود.
جراحی عمیق لازم است
مسائلی تصریح کرد: اکنون باید بپذیریم این فاجعه به زودی قابل ترمیم نیست، زخم سطحی نیست که با یک چسب ترمیم شود به جراحی عمیق نیاز داریم و آثار جراحی هم به‌زودی از بین نمی‌رود، باید قبول کنیم امسال تابستان سختی داریم و مردم باید خود را برای این شرایط آماده و تمهیدات لازم را بیندیشند من توصیه می‌کنم برای این شرایط، بادبزن و آفتابه تهیه کنند. وی خاطرنشان کرد: بخشی از مشکلات برق به وزارت نیرو برمی‌گردد و بخشی به سایر نهادها از جمله بانک مرکزی، وزارت صمت، اقتصاد کلان و روابط بین‌الملل و تا این مسائل حل نشود این معضل را باید به‌عنوان مبانی زندگی در نظر بگیریم، امروز در تابستان مشکل داریم و در زمستان هم به دلیل سوخت مشکل برق داریم، به نظر بنده باید این موضوع را به‌عنوان باور در زندگی بپذیریم و خود را با این شرایط تنظیم کنیم. دبیر سندیکای صنعت برق تاکید کرد: قطعا برای رفع ناترازی تلاش می‌شود اما اعدادی که در خصوص احداث ۳۰ هزار مگاوات مطرح می‌شود قابل تحقق نیست و شاید در حد ۲ هزار مگاوات در بازه ۲ ساله وارد مدار شود که به تابستان امسال نمی‌رسد، وقتی در بهار حجم زیادی بی‌برقی داریم قطعا در تابستان موضوع گسترده‌تر می‌شود. وی گفت: امیدواریم مانند سال قبل ۲ ساعت قطعی داشته باشیم اما ممکن است امسال زمان خاموشی بیشتر باشد، بنابراین باید بپذیریم تابستان سختی پیش‌رو داریم، مردم چاره‌ای جز کاهش مصرف ندارند و باید پیش‌بینی لازم را داشته باشند. مسائلی درباره تاثیر توافق در مذارکات بر کاهش روند خاموشی در کشور یادآور شد: حتی اگر مذاکرات به نتیجه برسد مشکل برق در کوتاه‌مدت حل نخواهد شد زیرا باید مشکل گاز، گازوئیل و آب و مهم‌تر اینکه مشکل نقدینگی حل شود، کسری بودجه، کمبود ارز و محدودیت تخصیص ارز بانک مرکزی موانع و چالش‌هایی هستند که در کوتاه‌مدت قابل حل نخواهد بود.
