موج سالمندی در کشور با شتاب فزاینده‌ای درحال افزایش است. به گفته انوشیروان محسنی بندپی، رییس سازمان بهزیستی کشور تا سال ١۴٣٠ آمار سالمندان کشور به حدود ٢۵درصد کل جمعیت کشور خواهد رسید.
به گفته بندپی، درشرایطی‌که در سال ١٣۵۵ تنها ٣درصد جمعیت کشور در زمره جمعیت سالمند کشور قرار داشتند، این آمار در سال ٩٠ به‌بیش‌از ٨درصد افزایش یافت. درعین‌حال، تخمین زده می‌شود که آمار سالمندان کشور تا سال ١۴٠۴ به ١٠درصد جمعیت و تا سال ١۴٣٠ به حدود ٢۵درصد جمعیت کشور افزایش یابد. با احتساب این آمارها، کشور ما دیگر آن کشور جوان چنددهه قبل نیست و سال‌به‌سال هم بر جمعیت سالمندان آن اضافه می‌شود. دراین‌بین، سلامت سالمندانی که لحظه‌به‌لحظه بر تعدادشان افزوده می‌شود نیز بسیار حائز اهمیت است. باتوجه به اینکه بار بیماری‌های غیرواگیر در دوران سالمندی افزایش پیدا می‌کند، به‌همان نسبت هم هزینه‌های درمانی افزایش پیدا خواهد کرد. ‌در‌شرایطی‌که کشور ما بتواند در جهت ارتقای سلامت سالمندان حرکت کند، هم در هزینه‌های درمانی بیمار و هم در مصارف بیمه‌های درمانی، صرفه‌جویی جدی اتفاق خواهد افتاد. به بهانه اول اکتبر، مصادف با ٩مهر که به‌نام روز جهانی سالمندان نام‌گذاری شده، گریزی به وضعیت سلامت سالمندان ایرانی زده‌ایم و تحلیلی بر چالش‌های نظام بیمه‌ای در مواجهه با سیر گریزناپذیر افزایش جمعیت سالمندان ارائه کرده‌ایم.
آمارهای قابل‌تامل از وضع سلامت سالمندان ایرانی
تعریف سالمندی در بسیاری از کشورهای جهان متفاوت است، درحالی‌که در نظام بیمه‌ای کشور، داشتن ۶٠سال سن به‌عنوان سن سالمندی درنظر گرفته می‌شود؛ اما در برخی کشورهای توسعه‌یافته، ۶٠‌سالگی را سن سالمندی و بازنشستگی نمی‌دانند .در‌اغلب کشورهای توسعه‌یافته به‌دلیل نهادینه‌شدن فرهنگ پیشگیری از بیماری‌ها و ترویج سبک سالم زندگی، سالمندی به‌معنای ناتوانی و زمین‌گیر شدن نیست؛ اما در کشور ما خیلی اوقات سالمند شدن فرد به بیماری و ناتوانی ختم می‌شود؛ مثلا براساس تحقیقات دکتر مسعود اسلامی، متخصص قلب‌و‌عروق و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیش از ۶۰درصد سالمندان ایرانی، دارای فشارخون و ۱۰درصد دچار نامنظمی ضربان قلب هستند. ‌همچنین براساس گفته دکتر هرمز شمس، فوق‌تخصص شبکیه و استاد دانشگاه، بیش از ۶٠‌درصد  سالمندان ایرانی، گرفتار بیماری «ماکولا» یا همان «تباهی لکه زرد» در چشم می‌شوند که این بیماری در سنین بالا به‌عنوان یکی از دلایل نابینایی شناخته می‌شود. ازمنظر ابتلا به بیماری دیابت نیز اوضاع سلامت سالمندان ایرانی چندان مطلوب نیست. براساس آمارهای انجمن دیابت ایران، کشور ما در زمره ١٠کشور پر شیوع دیابت در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارد که با افزایش سالمندی در سال‌های آینده، سونامی دیابت در کشور اتفاق می‌افتد. از‌سوی‌دیگر، باتوجه به‌اینکه بیماری سرطان به دومین عامل مرگ‌ومیر ایرانی‌ها بدل شده و افزایش سن نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتورهای ابتلا به سرطان شناخته می‌شود، کاملا قابل پیش‌بینی است که با افزایش سیر سالمندی در کشور، میزان ابتلا به سرطان نیز افزایش پیدا کند. ‌باتوجه به آمارهای بالا می‌بینیم که تعریف سالمندی در کشور ما با افزایش بار بیماری‌های غیرواگیر، گره خورده است؛ بیماری‌های مزمنی که براساس آمارهای رسمی، دلیل ٨٠درصد مرگ‌ومیر ایرانی‌ها شناخته می‌شود.
«سالمندی سالم»؛ یعنی حفظ منابع بیمه‌ای
سالمندی سالم، یک‌شبه به‌دست نمی‌آید، فردی که با حفظ سلامت جسم و روان، پای به دوران سالمندی می‌گذارد، به‌احتمال‌قوی در دوران جوانی و میانسالی هم سبک زندگی سالمی برگزیده است. حدود دو ماه قبل نیز وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر اهمیت «سالمندی سالم» اشاره کرد و یادآور شد: «سالمندان هشت درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که نباید اجازه دهیم به سمت معلولیت و محدودیت حرکت کنند.»علی ربیعی با بیان اینکه پدیده سالمندی در حال تبدیل شدن به مسئله است، تاکید کرد: «آمار سالمندان تا سال١۴٣٠به ۳۰میلیون نفر می‌رسد. همچنین امروز حدود هفت میلیون و ۴۰۰هزار سالمند با سن بالای ۶۰سال در کشور زندگی می‌کنند که این جمعیت، شامل ۹۰۰هزار بانوی سالمند است که تنها زندگی می‌کنند.» دکتر آبتین مهدی‌پور، متخصص دوره سالمندی (MPH)‌ نیز در گفت‌وگو با آتیه‌نو به بحث «سالمندی سالم» اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر می‌خواهیم که هزینه‌های نظام سلامت برای جمعیت سالمندان کاهش پیدا کند، باید از همان دوران جوانی و میانسالی، روی سلامت شهروندان سرمایه‌گذاری کنیم.»
به گفته مهدی‌پور، سرمایه‌گذاری در این زمینه و ترویج فرهنگ پیشگیری از سوی متولیان نظام سلامت، بسیار کم‌هزینه‌تر از صرف میلیاردها تومان هزینه برای درمان سالمندان بیمار است. فردی که با حفظ سلامت به دوران سالمندی پای می‌گذارد، به باور این متخصص دوره سالمندی، علاوه بر اینکه هزینه‌های درمان و توانبخشی به نظام سلامت و بیمه‌ها تحمیل نمی‌کند، می‌تواند همچنان به‌عنوان یک نیروی انسانی فعال، بخشی از موتور توسعه کشور باشد. ‌دکتر رباب صحاف، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی هم در گفت‌وگو با آتیه‌نو، یکی از مهم‌ترین راهکارها برای کنترل هزینه‌های درمانی در دوران سالمندی و ارتقای سلامت جامعه سالمندان کشور را توسعه طب سالمندی می‌داند و می‌گوید: «طب سالمندی در ایران بسیار نوپاست، درحالی‌که در کشورهای توسعه‌یافته، طب سالمندی به‌عنوان طبی ریشه‌دار و باسابقه مطرح است.»  به گفته صحاف، طب سالمندی با نگاهی کلی‌نگر به سلامت سالمندان، مانع از مراجعات مکرر و پرهزینه آن‌ها به پزشکان مختلف می‌شود و به همه نیازهای درمانی سالمند بیمار از طریق یک پزشک مجرب، پاسخ می‌دهد که قطعا این کار، هم هزینه بیمار سالمند و هم هزینه بیمه‌ها و نظام سلامت را کاهش خواهد داد. ‌
از سلامت روان سالمندان غافل نشویم
جدای از اینکه باید برای حفظ سلامت جسمی سالمندان ایرانی تلاش کرد، به‌همان نسبت هم باید از سلامت روان سالمندان حمایت کنیم. براساس گفته‌های احمد دلبری، رییس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، هم‌اکنون ٩درصد مردان سالمند و ۴٩درصد زنان سالمند، بدون همسر و تنها زندگی می‌کنند؛ این درحالی است که بیش از ٧٠درصد مردان تنهای سالمند و ٣٠درصد از زنان تنهای سالمند، احساس نیاز به ازدواج مجدد را ابراز کرده‌اند. یافتن راهکارهایی برای حل معضل تنهایی فزاینده سالمندان، مقابله با پدیده سالمندآزاری، فراهم‌کردن بسترهایی برای سفرهای کم‌هزینه ویژه دوران سالمندی و حمایت از تامین معیشت سالمندان متناسب با تورم سالانه، ازجمله سیاست‌هایی است که می‌تواند موجب ارتقای سلامت روان سالمندان شود.

گزارش: سمیرا عظیمی نژاد

منبع : http://www.tamin.ir/News/Item/48890/2/48890.html